Pumpaj Dinstanović
Zaslužan član
- Poruka
- 104.991
I sve je lepo rekao. Možemo slobodno kazati da se istorija deli, što se tiče Balkanskog poluostrva, na zadnjih 1.400 godina posle opsade Carigrada 626, kao i na period pre. Do tada vlada još uvek carska uprava, jedinstvo nad provincijama, u najvećoj meri (bez obzira na sve povremene upade, pohare, pljačke i najamnike i federate koji dolaze s prekograničnih krajeva iz 'varvarskih' zemalja). Od tada, kada je izgledalo da je Istočno rimsko carstvo bilo pred sam nestanak i koje je verovatno zahvaljujući pojedinim Iraklijevim strateškim potezima to i preživelo, dešavaju se drastične (i dalekosežne) promene (i na političkom i društvenom planu). Nikada ranije se u istoriji tako neki događaj nije desio i delovalo je da niko nije lud da pokuša sa Novim Rimom nešto što se starom desilo malčice ranije zahvaljujući Vizigotima i Vandalima, tokom V stoleća. Istorija Rimskog carstva i Balkana posle 626. godine nikada više nije bila ista. Carstvo je prošlo kroz jednu transformaciju usled koje mnogi s puno prava nazivaju i jednom podosta novom državnom tvorevinom, između ostalog zato rabeći i pojam Vizantija upravo od ovih vremena. Do temelja je sve izmenjeno, od administrativnih i ekonomskih reformi, do najopštijih stvari kao što je službeni jezik države (grčki zamenio latinski). I nikada više Carstvo se nije vratilo na tačku na kojoj je bilo i pre 626. godine, sve do kraja, odnosno do pada pod Turke Osmanlije.
Postojali su pokušaji, npr. preko tematskog sistema, da se na različite načine zagospodari narodima koji su nastanjivali severne delove balkanskog podneblja, posebno npr. tokom XI stoleća...u vreme careva Makedonske dinastije, od vlade cara Vasilija II (976-1025). Ali sve će se završiti isključivo pokušajima, čiji su epilozi najčešće bili kontraproduktivni, prouzrokujući reakciju (bilo da govorimo o pobuni Stefana Vojislava, Petra Odeljana, o bugarskoj avanturi Konstantina Bodina ili nečem sasvim drugom). Posle opsade Carigrada u prvoj polovini VII stoleća, sva građevinska konstrukcija u njemu prestaje. Nakon ovoga, najjasnije započinje period propadanja prestonice Carstva i, da citiram Sirila Manga, Carigrad postaje gotovo kao jedna ruševina. Ne postoje više nikakvi urbani projekti; zgrade se ili napuštaju ili preuređuju za zantatski posao i gotovo kao u nekakvom postapokaliptičnom scenariju priroda osvaja deo grad jer obrasta (što ljudi i koriste, nižu se voćnjaci). Jedna jedina stvar koja u ovo vreme u Carigradu cveta su groblja što zbog toga što su stara prepunjena, što zbog toga što je sve veća stopa smrtnosti (bez obzira da li govorimo o gladi, bolesti, uličnom kriminalu ili nečem četvrtom).
Međutim, uprkos tome što je opsada Carigrada 626. godine bila hronološka odrednica koja najavljuje mračno doba u carevini, nije sve crno. Zato što je opsada bila i svojevrsni legendarni uspeh, jer je Carstvo opstalo. Jednostavno rečeno, radi se o velikoj istorijskoj prekretnici, baš kao što je Tibor Živković u emisiji to dobro i rekao. Svašta se menja tada i stupa na pozornicu istorije Balkana, Mediterana, Bliskog istoka i Evrope (npr. nastaje koncept verskih ratova, iliti temelji krstaškim pohodima). Posle avarsko-persijske opsade Carigrada 626. godine započinje dugački period vizantijskog mračnog doba, epohe u kojoj se Carstvo doslovno bori za svoj opstanak da ne prestane biti relevantno kao barem regionalna sila, ili čak da ne bude obrisano sa političke karte sveta. Ta će faza potrajati sve do kraja VIII; odnosno do IX stoleća, ali carstvo više nikada neće biti isto.
Poslednja izmena:
