Znamenitosti Beograda

Zanimljivosti o Beogradu 3

Zgrada Bitef Teatra izgrađena je za evangelističku crkvu međutim nikada nije dobila status verskog objekta

Jedna od neobičnih tradicija Beograda koja potiče s kraja 19. veka bio je lov na patke i druge divlje ptice. Ova zanimacija održavala se na današnjem trgu Slavija gde je nekada bila bara, u okviru poseda koji je držao škot Ser Frensis Mekenzi.

Najpoznatije gostionice bile su kod Crvenog petla, Crvenog vola, Pet ševa, Tri zeca, a najozloglašenija je bila Kod dve bule.

Zeleni Venac je nekada bio bara koja je isušena za potrebe izgradnje pozorišta. Obzirom da se zgrada srušila, a arhitekta pobegao, danas pijaca leži na njenom temelju

Baba Višnjina ulica dobila je ime po majci Kneza Miloša Obrenovića

U hotelu Bulevar, koji se kasnije pretvara u bioskop Balkan, 1900. godine prikazan je film o venčanju Aleksandra Obrenovića i Drage Mašin

U zgradi biblioteke grada Beograda nekada se nalazi hotel Srpska kruna

Na mestu današnjeg Univerzitetskog parka nekada se nalazilo tursko groblje, a potom gradska pijaca

Đura Jakšić ostao je dužan vlasniku kafane Kod Kočijaša. Da bi se odužio naslikao mu je 7 radnika koji su gradili tadašnju gradsku bolnicu. Sliku je nazvao 7 švaba, a nakon čega kafana menja svoje ime u Sedam švaba
 
MUZEJ ILUZIJA

Nalazi se u Nušicevoj br. 11
c-1526891068.jpg


Sasvim drugačiji muzej u kome je iluzija realnost. Intelektualna zabava za sve generacije predstavlja jedinstven koncept sa bogatim sadržajem. Vortex tunel, Soba ogledala, Rupa bez dna, Glava na tacni, Beskonačna soba, Odupiranje gravitaciji, Optičke varke i Varljivi štap su samo delić postavke unikatnog muzeja. Da ne zaboravite posetu unikatnom muzeju, tu je prodavnica sa suvenirima i više od 70 Dilemma Games, odnosno didaktičkih igračaka.

img_7822.jpg
 
Kuća Andre Đorđevića
800px-Kућа_Андре_Ђорђевића,_Змај_Јовина_33а.JPG

Sagrađena je 1888. godine na dunavskoj padini u vreme kada imućne i ugledne beogradske porodice počinju da naseljavanjaju ovaj nekada isključivo turski deo grada. Nevelika kuća sa karakterističnom „G“osnovom i uličnom kapijom preko koje se ulazilo u dvorište, pa tek onda u kuću, oblikovana je na način karakterističan za akademsku arhitekturu XIX veka. Projektant ove jednoporodične stambene prizemnice je arhitekta Andra Stevanović, profesor Tehničkog fakulteta Velike škole u Beogradu. Ovo je prvi izvedeni objekat autora čiji će potpis nositi projekti za neke od najznačajnijih građevina u Beogradu u narednim decenijama.

Andrija Đorđević – Andra, bio je srpski pravnik i političar i profesor Velike škole u Beogradu.
Bio je ministar pravde i ministar prosvete.

Andra_Djordjević_(autor_Milan_Jovanović).jpg


Dodeljen mu je Orden Takovskog krsta i Kraljevski orden Belog orla.

orden belog orla.jpg

Udzbenik Andre Djordjevica za Veliku školu
Građansko_pravo_Andra_Đorđević_(udžbenik_za_Veliku_školu).jpg
 
KOMPLEKS RADNIČKIH STANOVA

Kompleks radničkih stanova u Beogradu nalazi se na teritoriji opštine Stari grad, u Beogradu, u ulicama Gundulićev venac broj 30–32, Đure Đakovića broj 13, Herceg Stjepana broj 3–5 i Senjanina Ive broj 14–16,.

Spomenik kulture čini kompleks stambenih objekata od kojih je prvi i najstariji sagrađen 1909. godine, po projektu arhitekte Jelisavete Načić. Kompleks je nastao na inicijativu Beogradske opštine, radi što funkcionalnijeg i rentabilnijeg rešavanja stambenog smeštaja radnika u doba intenzivnijeg razvoja industrije u Beogradu, s početka 20. veka.

radnicki-stanovi-3.jpg


Prvobitni kompleks radničkih stanova sastojao se od tri zgrade, dve manje na uglovima ulica Komnen Barjaktara i Herceg Stjepana, i jedne dugačke građevine uz Radničku ulicu, danas Đure Đakovića. Objekti su oblikovani skromnim arhitektonskim sredstvima, pa na fasadi i ne postoji druga dekoracija osim vrlo plitke plastike secesijske provenijencije iznad i ispod prozorskih otvora. Monotonija dugačke zgrade razbijena je raščlanjavanjem po vertikali koja je naglašena karakterističnim drvenim zabatom.

Godine 1924, uz već postojeće radničke stanove u Radničkoj ulici, po projektu opštinskog tehničara Balgača, opština je izgradila nove objekte uz ulice Herceg Stjepana, Senjanin Ive i Komnen Barjaktara i time u potpunosti zatvorila blok. Ovi objekti, izgrađeni sa istom idejom kao i oni stariji, da budu jeftini i funkcionalni, ne ističu se posebno svojom arhitekturom.

Spomenik kulture predstavlja značajnu kulturno-istorijsku vrednost, kao najstariji sačuvani kompleks takve vrste u Beogradu i autorsko ostvarenje Jelisavete Načić, prve žene arhitekte u Srbiji.
Комплекс_радничких_станова_700.jpg
 
Đura Jakšić je preminuo 1878.g. u svom iznajmljenom stanu u Skadarskoj ulici na rukama vernog prijatelja Jovana Jovanovića Zmaja. Sahranjen je na Tašmajdanskom groblju, a godinama njegov grob je bio bez obeležja i vreme je pretilo da se zbog toga sasvim izgubi. Godine 1905. Opština beogradska postalja mu ovaj spomenik, a dve godine kasnije njegovi posmrtni ostaci su preneti na Novo groblje zalaganjem Tipografskog pevačkog društva „Jakšić”, koje je zaslužno i za podizanje njegovog spomenika na Kalemegdanu,(1896. Najupečatljiviji detalj spomenika su reči „U svetu, brale, nema ljubavi”

120195519_3070949613031742_5193256297505093992_o.jpg
 
JANIĆEVA KAFANA

Janićeva kafana je stara mehana (kafana) iz prve polovine 19. veka, koja se nalazi u centru Ostružnice, na adresi Karađorđeva br. 19. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture

Clip.jpg


Pripada tipu stare moravske kuće i predstavlja primer reprezentativne narodne arhitekture. Ovakve objekte podizali su po srpskim varošicama i selima bogatiji građani, najčešće trgovci.

Zgrada je bondručne konstrukcije. Na glavnoj fasadi nalazi se arkadni trem. Spoljni, noseći zidovi zidani su od lomljenog kamena i malterisani. Unutrašnji, pregradni zidovi rađeni su u bondruku sa ispunom od opeke. Krovna konstrukcija je drvena sa drvenim gredama, a krov je pokriven biber-crepom. Prozori su dupli i dvokrilni. Spoljna ulazna vrata na glavnoj uličnoj fasadi su dupla, dok su unutrašnja jednokrilna, od punog drvena. Podovi su od opeke i daščani. Plafoni su rađeni od letava i obrađeni lepom.

800px-Janiceva_kafana,_Ostružnica_01.jpg

Zgrada se sastoji od sedam prostorija, dve kafanske sale u prednjem delu, kuhinje, kelneraja i ostava u zadnjem delu zgrade. Sobe za stanovanje vlasnika locirane su u istočnom krilu i odvojene su hodnikom. Kao objekat javne namene i reprezentativne arhitektonske obrade s jedinstvenim, može se reći monumentalnim rešenjem prostorne dispozicije predstavlja izuzetno značajno ostvarenje našeg narodnog neimarstva.
 
DVORSKA KAPELA

Dvorska ili Kraljevska kapela Svetog Andreja Prvozvanog je srpska pravoslavna kapela.
Nalazi se na južnoj strani Kraljevskog dvora i sa njim je povezana hodnikom sa kolonadama u okviru Dvorskog kompleksa na Dedinju.

kraljevski-dvor-609x356.jpg


Građena je od 1924. godine u srpsko-vizantijskom stilu, po uzoru na Kraljevu crkvu u manastiru Studenica i manastir Svetog Andreje na Treski. Pored glavnog arhitekte Živojina Nikolića, u njenom projektovanju je učestvovao ruski arhitekta i emigrant Viktor Lukomski.
Kapelu su freskopisali ruski majstori Boris Obraskov, baron Nikola Majendorf, Vladimir Bičkovski i Evgenije Varun-Sekreat.
Kapela je posvećena Svetom apostolu Andreju Prvozvanom, koga porodica Karađorđević proslavlja kao krsnu slavu.

Crkva_Sv_Andreja_Prvozvanog_na_kraljevskom_kompleksu,_Beograd.jpg


Gradjena je zajedno sa Kraljevskimdvorom. Stvari za obavljanje službe su dopremljene 1936. godine. U kapeli su se do Aprilskog rata 1941. godine, čuvale vredne hrišćanske relikvije: desna ruka Jovana Krstitelja, ikona Bogorodice „Filermos" i čestica Časnog krsta. Relikvije je kralj Petar II Karađorđević poneo sa sobom i ostavio u manastiru Ostrog.
Nakon oslobođenja Beograda 1944. godine, neko od partizanskih boraca je ušao u kapelu i pucao u čelo Hrista pantokratora. Oštećenje je vidljivo i danas.Nije bilo bogosluženja u kapeli sve do 2001. godine, kada ju je patrijarh srpski Pavle osveštao po preseljenju Aleksandra Karađorđevića i njegova porodice u Kraljevski dvor.

Praznik Svetog Apostola Andreja Prvozvanog porodica Karadjordjević obeležava od vremena Prvog Srpskog ustanka, a uveo ga je vožd Karadjordje koji je do tada slavio Svetog Klimenta. Zavetovao se Svetom Andreju 1806.g.nakon oslobodjenja Beograda od turske vlasti. Ovu tradiciju srpske kraljevske porodice nastavio je Petar II Karadjordjević sa blagoslovom mitropolita Mihajla.

Sveti Andrej bio je parton Ruskog carstva i doma Romanovih kao i apostol Carigrada i Rusije, a po predanju bio je stariji brati apostola Petra i učenik svetog Jovana Krstitelja. Jevandjelje je propovedao u Trakiji i Vizantiji, dunavskim zemljama i zatim u Rusiji, oko Crnog mora, u Epiru, Grčkoj i Peloponezu u kom je stradao.

U svom “Prologu” stradanje na krstu 62. godine i prvoapostola koji nije odustajao od hrišćanskih pouka narodu koji mu je dolazio na pokolenje opisao je Vladika Nikolaj Velimirović.Mošti svetog apostola Andreja Prvozvanog prenete su u Carigrad, glava u Rim i jedna ruka u Moskvu.

1024px-KraljevskiKompleksCrkva2.jpg

beli-dvor.jpg
 
Grobnica u Brestoviku kraj Beograda
Rimska+grobnica,+Foto +Dušan+Jović1.jpg

Brestovikj e seosko naselje u opštini Grocka koje broji nešto više od 1.000 stanovnika. Većini je poznat po voćarstvu, a od 1895 g. poznat je i po grobnici koju je iskopao Vukašin Milosavljević kopjuci rupe za šljive u svom voćnjaku.

Ubrzo pošto je Vukašin otkrio misterioznu građevinu, obavešten je Narodni muzej i u septembru 1895. počela su arheološka iskopavanja koja je predvodio kustos Narodnog muzeja Mihajlo Valtrović.

Feliks Kanic, austrougarski putopisac, etnolog i arheolog u svom delu “Srbija, zemlja i stanovništvo od rimskog perioda do kraja XIX veka” navodi, na brestovičkom brdu nalazio se kastrum sa više stražarskih kula, bunar, naselje i - bogato ukrašena grobnica.

Arheološka iskopavanja urađena 1895. godine, ustanovila su da je reč o građevini podignutoj krajem III ili početkom IV veka. Njom dominiraju rimski elementi arhitekture, kao što su luk i svod, koji se mogu videti odmah na samom prilasku.

Grobnica je zidana od istesanog kamena, oblutaka i opeke, koje vezuje krečni malter. Jednim delom je ukopana u padinu brega, sa prolazom, tremom i središnjim delom sa dve bočne konhe i prostorijom za sahranjivanje gde su se nalazila tri zidana sarkofaga.

Unutrašnjost je bila ukrašena freskama, kipovima lavova, krilatih genija i jednom ljudskom figurom. Na svodu dominiraju oblici poput kruga i kocke, kao i motiv cveta, dok se na zidovima naziru pravougaoni oblici ukrašeni motivima loze. Boje koje su zastupljene su bordo, plava i zelena oslikane na beloj pozadini.

Grobnicu je po svemu sudeći podigao bogati Rimljanin kao mesto gde će nakon smrti počivati njegova porodica - on, supruga i jedno dete.

Srpska pravoslavna crkva sa druge strane, veruje da u grobnici počivaju mošti beogradskih prvomučenika Ermila i Stratonika, postradalih 315. godine.

Njih je osudio na smrt mučenjem i davljenjem car Licinije, a pisci žitija i na grčkom i na latinskom navode da su u Dunav bačeni ispod Beogradske tvrđave. Po legendi, tela su im isplivala nizvodno, a lokalni hrišćani su ih sahranili na bregu u ozidanoj grobnici, što takođe odgovara lokalitetu u Brestoviku.

Grobnica danas nosi status Spomenika kulture od velikog značaja i nalazi se u jako lošem stanju jer je poslednja konzervacija urađena pre više od 50 godina. Struka se nada što skorijoj rekonstrukciji ovog jedinstvenog spomenika sa retkim primerima rimskog slikarstva.
autor teksta :dušan jovic
Rimska+grobnica,+Foto +Dušan+Jović.jpg
 
SPOMENIK NA AVALI

Proslavi 20 godina od oslobodjenja Beograda, oktobra 1964 godine ,trebalo je da prisustvuje i delegacija iz Sovjetskog Saveza predvođena maršalom Birjuzovim i generalom Ždanovim, narodnim herojima koji su i sami ušestvovali u oslobađanju srpske prestonice.

Dan ranije, dolazak aviona “Iljušin Il-18” sa sovjetskom delegacijom na aerodrom “Beograd” u Surčinu prvobitno je bio očekivan u 9 i 30, ali je vreme dolaska bilo pomereno za oko dva časa. Oko 11 i 30 na beogradskom aerodromu sve je bilo spremno za svečani doček, počasna četa pripadnika JNA i vojna muzika su već zauzeli svoja mesta.
Na aerodromu je bila i delegacija za doček predvođena Jovanom Veselinovim, sekretarom CK SK Srbije. A onda se dogodila tragedija…

Avion sa sovjetskom vojnom delegacijom poslednji put je viđen na radarskom ekranu kontrole letenja u 11 i 34 i potom nestao. Odmah potom je javljeno da je u daljini prema Avali viđen plamen, a zatim i dim.
Najverovatnije zbog neispravnog uređaja za navigaciju, avion je izgubio visinu i usled guste magle udario u padinu Avale, na oko 200 metara od Spomenika Neznanom junaku.
Bilans tragedije bio je strašan. Poginulo je svih 18 putnika, 7 članova delegacije i 11 članova posade.

Beograd je, šokiran vestima koje su stigle sa Avale, u samo nekoliko sati iz praznične prešao u komemorativnu atmosferu. Proglašena je dvodnevna žalost, otkazane su sve manifestacije i priredbe vezane za proslavu dvadesetogodišnjice oslobođenja, a skinuta je i ukrasna dekoracija kojom je grad bio ukrašen.
Sutradan, 20. oktobra, na Dan oslobođenja Beograda, na aerodrom u Surčinu sleteo je novi sovjetski avion. U njemu su se nalazile dve nove delegacije, delegacija koja je došla na proslavu Dana oslobođenja i delegacija za prijem i ispraćaj posmrtnih ostataka.

Dan oslobođenja Beograda 20. oktobra 1964. godine obeležen je samo polaganjem venaca. Održana je sednica Gradske skupštine, koja je umesto svečanog imala komemorativni karakter. Na poginule članove sovjetske delegacije podsećalo je i sedam praznih mesta u prvim redovima, koji su bili njima namenjeni.

Sednici je prisustvovao najviši državni vrh tadašnje Jugoslavije na čelu sa Josipom Brozom Titom, Aleksandrom Rankovićem, Edvardom Kardeljem, Petrom Stambolićem… Tito je posthumno odlikovao stradale članove delegacije koji su bili učesnici borbi za oslobođenje Beograda i Jugoslavije.

Posmrtni ostaci su avionom preneti u Sovjetski savez, a sa njima je putovala i jugoslovenska delegacija koja je prisustvovala sahrani u Moskvi. Sahranjeni su u zajedničkoj grobnici na moskovskom groblju Novodevičje, gde im je podignut spomenik. Urna maršala Birjuzova položena je u zidine Kremlja, iza Lenjinovog mauzoleja. Tu su sahranjivane najviše društveno-političke ličnosti Sovjetskog Saveza.

Na mestu nesreće na Avali, da svedoči o ovoj tragediji, i danas stoji spomenik. Delo je vajara Jovana Kratohvila i simbolizuje dva polomljena avionska krila.
Avala_soviet.jpg

(izvor:istorijski zabavnik)
 
ZGRADA JUGOSLOVENSKE KINOTEKE

88185991_2557258237734218_7669955281551360000_o.jpg


U blizini Studentskog trga, u Uzun Mirkovoj broj 1, nalazi se zgrada Jugoslovenske kinoteke, sagrađena pre više od 150 godina.

Ova zgrada podignuta je davne 1846. godine, po nalogu kneza Aleksandra Karađorđevića, kao drugi hotel u gradu u to vreme. Pominje se kao „Novi konak kneza Aleksandra Karađorđevića“, a nešto kasnije i kao „Novo zdanje“. Ipak, najpoznatiji je bio kao hotel „Srpska kruna“.

Već u prvoj deceniji postojanja, u njemu je odseo Etem-paša, koji je došao iz Carigrada kako bi izmirio kneza Aleksandra i vladu. Nakon uspešno obavljenog zadatka, u istom hotelu priredio je bal. Tih godina u sali ovog hotela, knez je primio i prispele poslanike za Svetoandrejsku skupštinu.

Šezdesetih godina toga veka održan je i još jedan veliki bal u ovom objektu. Naime, na inicijativu kneginje Julije organizovan je takozvani „bal sa lutrijom“, u cilju sakupljanja priloga za podizanje prve varoške bolnice. Ono po čemu je hotel još ostao poznat su i pozorišne predstave koje su se odigravale u njegovim salama.

Hotel je radio do 1868. godine, mada se u pojedinim izvorima navode i ranije godine. Takođe, pominje se i da je ova zgrada bila sedište stranih konzulata. Posle prestanka rada hotela, u zgradu se uselila Beogradska opština. Skoro čitav jedan vek na ovom mestu nalazilo se njeno sedište, sve do šezdesetih godina 20. veka. Tada je preseljena na Trg Nikole Pašića, a u staru zgradu opštine smešten je bio Zavod za patente. Inače, još 1928. građevina u Uzun Mirkovoj je rekonstruisana, kada je dozidan i još jedan sprat, a prvobitni izgled znatno izmenjen.
(Danas
Clip.jpg
 
SPOMENIK NA TERAZIJAMA

spomenik.jpg

Spomenik visok četiri metra i prečnikom od skoro 80 centimetara, ogroman i crn stoji u samom centru Beograda, na Terazijama, podignut je 1983 g. na mestu gde se 1941. dogodio zločin koji je zgrozio i šokirao tadašnje Beogradjane

U ranim jutarnjim časovima 17. avgusta 1941. godine nemački okupatori su u Beogradu u centru grada, na banderama na Terazijama, obesili petoricu Srba koji su ranije streljani u dvorištu Gestapoa.

Obešeni su : učenik Milorad Pokrajac, krojački radnik Jovan Janković, obućar Svetislav Milina, i zemljoradnici Velimir Jovanović i Ratko Jević. Tela su ostavljena da danima, u znak pretnje, vise na stubovima javne rasvete kao vrhunac poniženja jednog grada, ljudskosti

Vešanje+na+Terazijama,+Foto +Wikipedia_Historical+Archives+of+Belgrade.jpg


Četrdeset godina kasnije, na istom mestu građani slobodnog Beograda podigli su spomenik. Ogromni crni obelisk visok četiri metra i prečnika 80 centimetara, rad vajara Nikole Jankovića i danas stoji na Terazijama kod Igumanove palate. Oni koji ga pažljivo zagledaju videće uklesane prizore vešanja i stihove Vaska Pope.

„Recite zemljokradicama da pod ovom našom zvezdom voćke smrti više ne sade, jer će ih pojesti voćke“

Dve godine kasnije, u neposrednoj blizini spomenika, postavljena je bronzana spomen-ploča sa imenima ubijenih rodoljuba i epitafom: “Borcima za slobodu koje su fašistički okupatori obesili na Terazijama 17. avgusta 1941. godine – građani Beograda”.

Originalne bandere-vešala na kojima su visili nesrećni Srbi umetnički su prerađena i preneta su prilikom izgradnje Aleje streljanih rodoljuba 1941-1944 na Novo groblje gde je uređeno posebno spomen obeležje.

A onda je, prilikom rekonstrukcije kompleksa 2003. godine neko ukrao vešala! Bandere su kasnije pronađene, ali su u tom trenutku već bile isečene i nepopravljivo uništene. Od tada, na Novom groblju su samo replike.
(wikipedija)

gcIktkqTURBXy8zMWE3NGFjYjA4Zjg1ZGQ5YWEwZjkwNGZmYmI5Y2FkOC5qcGVnkpUCzQMgAMLDlQIAzQPAwsM.jpg
 
ZADUŽBINA IVE ANDRIĆA

Andrić je svoju prvu knjigu "Eks Ponto" napisao je 1918. godine. Decenijama kasnije, uspešno opisivanje tema iz istorije svoje zemlje i svog naroda i besprekorni literarni opisi predodredili su ga za dobitnika Nobelove nagrade za književnost 1961. godine.

Na jednom mestu u romanu ‘Na Drini Ćuprija‘, jedan Andrićev junak Daut Hodža kaže ‘svi mi umiremo samo jednom a veliki ljudi dva puta, onda kada zaista umru i onda kada nestane njihove Zadužbine”

Nalazi se u ulici Milutina Bojica br.4 u Beogradu
zaduzbina-ive-andrica-znamenitosti-beograd-centar.JPG

Zadužbina Ive Andrića osnovana je po poslednjoj želji Ive Andrića. 5. decembra 1974. je Ivo Andrić saopštio Milanu Djokoviću, književniku, i Gvozdenu Jovaniću, kulturnom poslaniku, svoju poslednju želju pa su oni tada i postali svedoci i potpisnici stvaranja zadužbine sa liste Znamenitosti Beograd. Nakon smrti ovog velikog književnika, Prvi opštinski sud je 20. Juna 1975. godine doneo rešenje o pravosnažnosti Andrićevog testamenta.

Najbitnija odredba Andrićeve poslednje želje bila je da se njegova zaostavština održi kao celina i da njena jedina namena bude za opšte kulturne i humanitarne potrebe. Srpskoj akademiji nauka i umetnosti pripala je celokupna Andrićeva rukopisna zaoštavština. Jedan deo sredstava zaostavštine namenio je za dodeljivanje nagrade na godišnjem nivou za najbolju zbirku priča ili najbolju pripovetku. Svojoj dugogodišnjoj saradnici Veri Ostojić poverio je da se stara o njegovim autorskim pravima, kao i da upravlja njegovom zaostavštinom i čuva je, pritom namenivši joj jedan deo srestava.
Godinu dana od Andrićeve smrti i mnogih priprema osnovana je Zadužbina Ive Andrića, 1976. godine 12. marta.
Zadužbinom jedinog srpskog dobitnika Nobelove nagrade za književnost rukovodi Upravni odbor od devet članova, čiji se mandati završavaju svake četiri godine.
muzej-ive-andrica.jpg

U sklopu Zadužbine Ive Andrića nalazi se i Spomen-muzej Ive Andrića, a pripada sastavu Muzeja grada Beograda, nalazi se na Andrićevom vencu u zgradi u kojoj je ziveo sa suprugom. Otvoren je 1976. Na Andrićevom vencu u stanu u kom je pisac živeo sa suprugom Milicom Babić od 1958. godine. Spomen-muzej je sačuvao autentični raspored i izgled ulaznog hola, salona i radne sobe ovog nobelovca, dok su dve spavaće sobe preuredjene u izložbeni prostor sa stalnim postavkama eksponata iz Andrićevog života i stvaranja. U Spomen-muzeju Ive Andrića možete videti Nobelovu plaketu i medalju, Vukovu nagradu, počasne doktorate, indekse, pasoše, plakete i diplome, zatim fotografije i originalni rukopisi Andrićevih dela, pisma, izdanja njegovih knjiga na raznim jezicima i neki od Andrićevih ličnih predmeta.

1982. Godine pušteno je prvo izdanje časopisa Sveske Zadužbine Ive Andrića koji izlazi na godišnjem nivou. Časopis Sveske zadužbine Ive Andrića objavljuje nepoznata i nepublikovana Andrićeva dela kao i rukopise, prepisku, naučne i kritičke studije o pisčevom slojevitom delu i njegovom životu.
 
SPASIĆEV PASAŽ

Pasaž Nikole Spasića, sagrađen 1912. u stilu secesije.Tada egantan, sa staklenim krovom, nalik na pasaž Vitoria Emanuela u Milanu bio je ukras grada.

EdYCNZZX0AACx-G.jpg


Nikola Spasić je 1910. godine kupio kuću u Knez Mihailovoj ulici broj 19, koja je tada imala samo parter i sprat iz Knez Mihailove, a imala je veliko dvorište koje je izlazilo na Obilićev venac broj 17. Kuća je građena oko 1875. godine po projektu Aleksandra Bugarskog. Projekat dogradnje uradio je Nikola Nestorović oko 1910. godine, a Nikola Spasić je 1913. godine na ovom velikom kompleksu podigao novo zdanje koje je imalo parter i dva sprata iz Obilićevog venaca broj 17 i sa delom prema ulici Kneza Mihaila bilo povezano bočnim krilima, tako da je dobijen pasaž koji je imao kapije i bio pokriven staklenom kupolom

Nikola Spasić bio je bogati beogradski trgovac i veliki dobrotvor. Počeo je kao kožar i izrađivao je opanke, prvo u Vasinoj, pa u Knez Mihailovoj ulici, a trgovao je i kožom i platnom. Vrednim, poštenim i predanim radom stekao je ogroman kapital. Deo tog kapitala dao je za izgradnju bolnica, crkava i sličnog. Postoji podatak da je nakon smrti njegova imovina bila velika skoro kao Nobelova

Spasić je svoj testament načinio 1912. godine, umro je četiri godine kasnije, a decembra 1922. kralj Aleksandar je ukazom odobrio osnivanje zadužbine
D4FhCqTWwAA2FN6.jpg
 
Vila Vukojčić Zemunu
1 hjS0IvjjTyDKC4OZ2YNoWQ.jpg


U prošlosti zemunski lagumi, u kojima je temperatura uvek ista, oko 16 stepeni celzijusa, korišćeni su kao skladišta hrane. Turci za njih nisu mnogo marili, ali Austrijanci su tu čuvali municiju i, navodno, izgradili čitav podzemni sistem puteva ispod Dunava koji Zemun povezuju sa Beogradom. Neki od poznatih su ozidani ciglom, neki obložene drvetom, neki povezani u sistem. Koristili su ih za svoje potrebe porodice, trgovci, vojska

Clip.jpg


Vila poznatog predratnog industrijalca Živojina Vukojčića, sagrađena tridesetih godina prošlog veka imala je lagum dubok do 25 metara sa metalnim spiralnim stepenicama kojima se silazilo iz vile u lagum.. Kao i mnoge druge zgrade podignute na zemunskom lesnom profilu naslanjala se na podzemne prostorije od kojih su neke vodile do obala Dunava. Prema legendi, Dragi Vukojčić, industrijalčev sin, ozidao je te prostorije 1943. kako bi, navodno, tu sakrio fabriku tekstila, u stvari da bi sebi obezbedio skrovište.

Tu pricu potvrdjuje dogadjaj kada je posle rata dosla Ozna po njega.Dragi je, pod izgovorom da ide da se presvuče, pobegao kroz podzemni prolaz do reke gde ga je čekao čamac, zatim do aerodroma, pa u Brazil. Iza njega su, međutim, ostale legende da je zemunska vila lagumima povezana ne samo sa Dunavom, nego i sa Bežanijom, Rimskom bunarom na Kalemegdanu i nekim beogradskim naseljima..
Vila je kasnije postala restoran, a legenda kaže da je Vukojičić svake godine slao čestitku na ovu adresu, naslovljenu sa: "onome ko živi u mojoj kući"
Danas vila ima novog vlasnika koji ce je restaurirati i ponovo pretvoriti u restoranu

1 qyL-7pRLTb40b_9Kl7wAlg.png

1 dfg0dVHS4FXk3Dd1f2bkwQ.png
 
DOM ŠTAMPE

Zgrada Doma štampe nalazi se ulici Knez Mihailova 6 u Beogradu. Uvrštena je u spisak spomenika kulture Srbije.
Objekat je podignut u periodu 1958—1961. godine, po projektu srpskog arhitekte Ratomira Bogojevića, u korbizijanskom stilu. U vreme kada je građena, zgrada je predstavljala novinu u oblasti modelovanja poslovnih objekata u SFRJ. Po položaju i likovnoj strukturaciji predstavlja najznačajniji posleratni doprinos u obličenju Trga republike i stapa se sa drugim gradskim palatama, sa kojima čini vizuelno i estetsko jedinstvo. Dom štampe je u srpskog istoriografiji svrstan među dela autentičnih arhitektonskih vrednosti.

Kada je izgrađena, zgrada je predstavljala novinu u ambijentu centra Beograda, a ima značajnu ulogu jer u potpunosti zatvara blok na potezu Trga republike, čiji je visinski akcenat palata Albanija.

Objekat je od značajne arhitektonske,urbanističke i kulturno-istorijske vrednosti, a građen je kao smeštaj Kulturnog centra Beograda i Saveza novinara Srbije.

Tokom sednice Vlade Republike Srbije, 8. avgusta 2019. godine, na predlog Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, zgrada Doma štampe utvrđena je za kulturno dobro.

161871ec1369e515c29960d68a4dd8e9.jpg

naslovna-1-768x514.jpg
 
IMENA BEOGRADSKIH NASELJA

Od davnina je Srbima jedna od najvažnijih društvenih institucija kafana – pa Lion, Slavija, Lipov lad, Careva ćuprija, Gospodarska mehana duguju svoje ime nekadašnjim lokalima u kojima su se Beograđani rado susretali. Stojko Čukar, jedan od kafedžija, u amanet je ostavio svoje ime utkano u čak dva naselja: Čukarica i Čukarička padina.

Zanimljivo je da se njegova kafana nalazila u blizini jedne od trošarina. Trošarina je bilo mesto gde su gradski službenici merili koliko robe seljaci unose i koliko iznose iz grada, da bi im odredili koliko takse da plate na prodatu robu. Jedna od tih stanica je bila gde je danas Trošarina (Voždovac)

Duga vladavina Osmanlija ostavila je neizbrisiv trag u Beogradu – nekoliko naselja nosi ime koje potiče iz turskog jezika. Vojinović otkriva da je Topčider dobio ime po reci, a reka imenovana tako jer su tu nekada Turci držali vojsku i topove. Topčider bi trebalo da znači mesto gde ima topova. Sama reč top je turcizam. Terazije su dobile ime po velikim česmama koje su se nekada tu nalazile, a Turci su te velike česme zbog njihovog izgleda zvali “terazije za vodu”. Tašmajdan je turski naziv za kamenolom.

Posebno je lepa i fantastična legenda o nastanku imena Žarkovo. Naselje je nastalo u 18. veku, a ime je dobilo po junaku Žarku koji je ubio zmaja. Mesto gde je zmajeva glava pala na zemlju je danas Zmajevac, a mesto na koje je pao rep je Repište. Bele vode su mesto na kojem je po legendi potekla krv čudovišta.

Baba Jula, žena koja je pomagala Karađorđu i njegovim ratnicima, danas u Beogradu ima svoje naselje – Julino brdo.

Istoričar piše kako je najviše naselja dobilo imena po nekom znamenitom vlasniku zemlje. Tako je Kneževac dobio ime po tituli knez. Iako danas pod knezom mislimo pre svega na vladarsku titulu, pre Prvog ustanka sela imaju svoga kneza, koji je bio izabrani predstavnik naroda. I Voždovac je dobio naziv po tituli – vožd, koja zapravo znači vođa.

Marinko Marinković je bio avalski knez, prema kome je imenovano naselje Marinkova bara. Ruža Kanar je posedovala najveći deo zemlje gde se danas nalazi Kanarevo brdo.

Banovo brdo je dobilo ime po Matiji Banu (1818-1903), Srbinu katoliku iz Dubrovnika koji je prvi imao letnjikovac i zemlju u ovom delu grada.

Deo oko botaničke bašte, imenovan po gazda Jevremu, dedi kralja Aleksandra Obrenovića, danas je poznat kao Jeveremovac. Cvetkova pijaca je to ime dobila jer se nalazila na posedu Cvetka Jovanovića. Pašino, odnosno Lekino brdo takođe svoje ime duguje istorijskim ličnostima. Paša je bio Sulejman paša iz Karađorđevog vremena, a Leka je niko drugi do Aleksandar Ranković, piše Vojinović.

Naselje Medaković ime je dobilo po Miloradu Medakoviću, istoričaru i novinaru.

Mnogi već znaju da je opština Zvezdara naziv dobila po srpskoj reči za opservatoriju. Upravo na Zvezdari se nalazi kraj sa poznatom pijacom Đeram, a to je i nekada bila mesna pijaca je imala rampu koja je podsećala na đeram (sprava koja vadi vodu iz bunara).

Zanimljivo je kako se ustalilo ime Čubura – lokalni Romi su pokušavali da uz pomoć buradi uvek imaju čistu vodu – za bure su koristili reč učoburo, otkriva Vojinović.

U Konjarnik su se nakon Ruske revolucije doselili Kalmici, mongolski narod iz Rusije, koji je bio izuzetno vičan sa konjima, pa je naselje ponelo ime po njima.

Naselje Crveni krst ime dobija prema Vozarovom krstu, krstu koji je Dimitrije Vozarević 1847. podigao nedaleko od Mileševske ulice, misleći da je na tom mestu spaljen sv. Sava.

Ulica Tošin bunar ime duguje bogatom Zemuncu Teodoru Apostoloviću koji je tu napravio bunar.

Ima naselja koja su imena dobila po prirodnim karakteristikama: na Ceraku se nekada nalazila prostrana šuma cera, a bilo je i vinograda. Mali mokri lug je pridev mokar dobio jer je bio bogat vodom. U tursko vreme Beograd se i odatle snabdevao pijaćom vodom.

Na Senjaku se skupljala velika količina sena, dok je Kotež naziv dobio po francuskoj reči “cottage”, a trebalo je da bude elitno naselje, što ipak nije postao.

Najzad, Vojinović ukazuje da dosta naziva potiče iz vremena SFRJ. Naselje Braće Jerković je ime dobilo po Dušanu i Nebojši Jerkoviću, partizanima i učiteljima nastradalim 1941. tokom bitke za Kadinjaču.

Skojevsko naselje je dobilo ime po Savezu komunističke omladine Jugoslavije. Slično važi i za Učiteljsko naselje i Profesorsku koloniju.

Labudovo, Petlovo i Zeleno brdo su, kako piše istoričar, bila zgodna imena za naselja u doba Jugoslavije, kao i Sunčeva padina.
izvor:novas
 
KUĆA BETE I RISTE VUKANOVIĆ

Kapetan Mišina 13

Kuća slikarskog para Bete i Riste Vukanović sagrađena je 1901. godine prema projektu arhitekte Milana Kapetanovića, kao ugaona vila sa vrtom. Bila prva i jedina beogradska kuća sa nekadašnjom oslikanom fasadom, i koja je zidana za potrebe Srpske slikarske škole bračnog para – Bete i Riste Vukanovića.

Koncipirana je kao objekat dvojne namene sa stambenim prostorom u prizemlju i slikarskim ateljeima na spratu. Horizontalnom podelom fasade formirana je zona sokla sa imitacijom kamenih kvadera u malteru i polihromno rešena zona prizemlja. Slikanu dekoraciju glavne fasade, rad Bete Vukanović, čine ornamenti u vidu cvetova perunike i paunovog perja, izvedeni tehnikom freskoslikarstva. U polju iznad glavnog ulaza oslikana je kompozicija sa predstavom tri muze – zaštitnice slikarstva, muzike i igre. Ova bogata slikana dekoracija izgubljena je prilikom izmena i pregradnje zgrade tridesetih godina XX veka. U kući je radila Slikarska škola koju su od 1902. do 1905. godine vodili Beta i Rista Vukanović. Time je označena poslednja etapa u organizaciji umetničke nastave kod nas, koju će potom preuzeti državna Umetničko-zanatska škola, kasnije Akademija likovnih umetnosti. Iz Slikarske škole potekla su neka od najznačajnijih imena srpskog slikarstva XX veka, poput Koste Miličevića, Bore Stevanovića, Dragomira Glišića, Nadežde Petrović i drugih.
Kuća u Kapetan Mišinoj 13 u Beogradu, proglašena je za spomenik kulture 1984. godine.

Razglednica-Kuca-Bete-i-Riste-Vukanovica-stari-Beograd.jpg

Kuca-Beta-i-Rista-Vukanovic-Posle-Drugog-svetskog-rata.jpg

Kuca-Bete-i-Riste-Vukanovica-11.jpg
 
Da bi svi značajni događaji u istoriji Narodnog pozorišta, kao i doprinosi njihovih aktera, ostali u našem kolektivnom sećanju, i da bi, pre svega, bili čvrsta osnova za dalji razvoj pozorišne umetnosti, nacionalni teatar osnovao je

MUZEJ NARODNOG POZORIŠTA U BEOGRADU

Muzej narodnog pozrišta osnovan je 2010. godine u rekonstruisanom prostoru u podrumu zgrade, po projektu koji je izradio arhitekta Milan Pališaški. Stalna postavka obuhvata istrijski pregled razvoja svih segmenata pozorišne umetnosti Narodnog pozorišta. Tematska postavka obuhvata i izložbe savremene kostimografije i scenografije Narodnog pozorišta i velikane Narodnog pozorišta na poštanskim markama. Za ture i otvorena vrata svakoga meseca se organizuju posete muzeju uz pratnju stručnih vodiča.

Dok se gradila zgrada Narodnog pozorišta na zemljištu kod Stambol kapije, u nedelju 22. novembra 1868. godine, na drugoj lokaciji, izvedena je prva predstava; istorijska drama u pet razdela – Đurađ Branković Karla Obernjika u prevodu i preradi tek postavljenog upravnika Jovana Đorđevića. Izvedena je u adaptiranoj sali gostionice Kod engleske kraljice, u kući koju je Pozorišni odbor zakupio od sveštenika Miloša Sušića, paroha Saborne crkve, a nalazila se u nekadašnjoj Kosmajskoj ulici broj 51 (danas ulica Maršala Birjuzova). Pre predstave izvedena je Srpska uvertira kompozitora Dragutina Reša, a uvodnu reč o pozorišnoj umetnosti, dramskoj književnosti i dotadašnjim dramskim predstavama kod Srba, održao je književnik Milorad Popović Šapčanin, potonji predsednik srpske vlade. Sušićeva kuća, koja se nalazila u neposrednoj bilizini tadašnje Varoš kapije, danas ne postoji. Ali, o njoj ne postoji ni kolektivno sećanje i ako je ona mesto nastanka jedne od najznačajnijih kulturnih ustanova srpskog naroda. U njoj će glumci Narodnog pozorišta do kraja maja naredne 1869. godine odigrati čak sedamdeset predstava, da bi novu pozorišnu sezonu otvorili u novoj zgradi, u četvrtak 30. oktobra izvođenjem slike iz narodnog života s pevanjem – Posmrtna slava kneza Mihaila Đorđa Maletića, uz muziku pozorišnog kapelnika Dragutina Reša. U kamenom zdanju kod nekadašnje Stambol kapije, u zgradi kod Spomenika, na Pozorišnom trgu, odnosno na Trgu Republike, skoro vek i po, s manjim prekidima zbog ratova i ratnih razaranja, izvode se predstave: od početka dramske, od 1920. operske, a od 1923. godine i baletske celovečernje. Naravno, tu su i drugi značajni datumi iz istorije Narodnog pozorišta.

PREDISTORIJA

4. decembar 1841.
Prva predstava u Teatru na Đumruku (carinarnici): Smrt Stefana Dečanskog Jovana Sterije Popovića.
Teatar na Đumruku prestao sa radom 26. avgusta 1842.

15. maj 1847.
Prva predstava u pozorišnoj sali u hotelu Staro zdanje.
Poslednja predstava odigrana 9. marta 1849.

11. septembar 1852.
Započeta izgradnja pozorišne zgrade na Zelenom vencu.
Radovi ubrzo obustavljeni zbog podvodnog zemljišta i nedostatka novca

februar 1863.
Početak rada Pozorišta u Kneževoj pivari.
U zgradi na uglu današnjih ulica Balkanske i Admirala Geprata, predstave igrane do januara 1866. godine


ISTORIJA

29. juni 1851.
Osnovan prvi Pozorišni odbor

12. mart 1868.
Knez Mihailo doneo odluku o podizanju nove pozorišne zgrade

18. avgust 1868.
Knez Milan Obrenović položio kamen temeljac za prvu pozorišnu zgradu u Beogradu

1. novembar 1868.
Jovan Đorđević imenovan za prvog upravnika Narodnog pozorišta

22. novembar 1868.
Prva predstava Narodnog pozorišta: Đurađ Branković Karla Obernjaka, održana u gostionici Kod engleske kraljice

30. oktobar 1869.
Prva predstava u novoj zgradi na Pozorišnom trgu: Posmrtna slava Kneza Mihaila Đorđa Maletića, uz muziku Dragutina Reša

21. april 1882.
Prva premijera jednog muzičko-scenskog dela: opereta Vračara po tekstu M. Miloa
(prevod sa rumunskog Vasa J. Živanović), s muzikom Davorina Jenka

29. novembar 1894.
Prvo izvođenje jednog operskog dela: U bunaru Viljema Blodeka

20. decembar 1903.
Prvo izvođenje prve domaće opere: Na uranku Stanislava Biničkog, po tekstu Branislava Nušića

5. april 1910.
Prvo izvođenje 9. simfonije Ludviga van Betovena

11. februar 1920.
Prva predstava novoformiranog ansambla opere: Madam Baterflaj Đakoma Pučinija, održana u zgradi Manježa

22. januar 1923.
Prva predstava novoformiranog ansambla baleta: Krcko Oraščić Petra Iliča Čajkovskog

6. april 1941.
Bombardovana zgrada Narodnog pozorišta.
U delimično srušenoj zgradi i požaru uništen fundus dekora, kostima i rekvizita

22. decembar 1944.
Prva predstava u oslobođenom Beogradu: Najezda Leonida Leonova

17. februar 1945.
Prva operska predstava u oslobođenom Beogradu:
Evgenije Onjegin Petra Iljiča Čajkovskog, po tekstu Aleksandra Sergejeviča Puškina

22. novembar 1969.
Predstavom Koštana Borisava Stankovića otvorena Scena u Zemunu (prestala sa radom 1992.)

15. oktobar 1989.
Svečano otvorena renovirana i dograđena zgrada Narodnog pozorišta

(preuzeto sa sajta muzejanarodnogpozorista)
 
Da sadasnji stanovnici beograda,vrlo malo,ili nikako ,poznaju beograd,to je notorna istina.To nepoznavanje,dogadja se s toga,sto 9O%
onih koji sada zive u beogradu,potomci su doseljenika,ciji su roditelji naselili beograd posle drugog svetskog rata.Porodice starosedeoca naseg grada,
uglavnom su napustile beograd,kada zavladao rezim Broza.Uglavnom je na ovom forumu,receno sve sto treba o beogradu.Ja bih samo dodao,da
je spomen terazijska cesma,podinuta zaista 186O god.samo nije receno,da je te iste 186O godine,Knaz Milos Obrenovic i umro.
Takodje bih ispravio netacan podatak,koji je naveo neko od forumasa.U tom postu je receno,da je Kralj Aleksandar Obrenovic ubijen 19O3 godine,
na mestu gde je sadasnji studentski Dom,u bulevaru Kralja Aleksandra.To nije tacan podatak,on i Kraljica Draga,mucki su ubijeni u svom Dvoru,
koji se nalazi u ul.Kralja Milana. U toj zgradi,danas se nalazi Skupstina Grada beograda,u kojoj stoluje zamenik Gradonacelnika beograda,Goran Vesic
 
gde si to procitao na ovoj temi...daj link
pri tom i ti iznosis netacan podatak jer Kralj Aleksandar Obrenovic i Kraljica Draga nisu ubijeni u zgradi danasnje Skupštine grada

"Uprkos raširenom mišljenju da su kralj Aleksandar i kraljica Draga Obrenović ubijeni u današnjoj zgradi Skupštine grada, istina je da su poslednji Obrenovići ubijeni u Starom konaku, zgradi izgrađenoj skoro šest decenija pre atentata, koji se nalazio između Starog i Novog dvora.“
 
Poslednja izmena:

Back
Top