Rođendani, godišnjice, in memoriam...

[Vatreni Kamen]

08. oktobar 1803. umro je Vitorio Alfijeri,prvi autentični tragičar u italijanskoj književnosti, čije je delo inspirisalo generacije koje su pripremile i sprovele italijanski nacionalni preporod
DELA :"Saul", "Mira", "Filip", "Agamemnon", "Brut I", "Brut II".

 

[Vatreni Kamen]

08. oktobar 1864 - Rođen je Branislav Nušić, najveći srpski i jugoslovenski komediograf. Uzor su mu bili Gogolj i raniji srpski komediografi Sterija i Trifković. Njegove komedije i danas su na pozorišnim repertoarima ("Sumnjivo lice", "Gospođa ministarka", "Narodni poslanik", "Protekcija", "Ožalošćena porodica", "Pokojnik").

 

[PetarSamotnjak]

Na današnji dan, 9. oktobra 1892. godine, rođen Ivo Andrić, jedini jugoslovenski književnik dobitnik Nobelove nagrade za književnost, 1961.

 

[Vatreni Kamen]

10. oktobar. 1930 – Rođen je Harold Pinter, britanski dramski pisac, nobelovac. Glumu je studirao na londonskoj Kraljevskoj akademiji dramskih umetnosti i Centralnoj školi za govor i dramu, ali je napustio studije. Od 1973. radi u londonskom Nacionalnom teatru kao režiser. Zahvaljujući specifičnom stilu kratkih dijaloga i daru da se najekonomičnijim sredstvima stvori izuzetna napetost (poput upotrebe tišine) Pinterovo prezime je 1960-ih ušlo u opštu upotrebu, a pridev “pinterovski” označava tipično britanski stil, napetost i ambivalentnost. Napisao je 20 književnih dela i 21 scenario i režirao 27 pozorišnih predstava.
Najznačajnija dela: “Soba”, “Nastojnik”, “Povratak”, “Ničija zemlja”, “Stara vremena”, “Rođendan”, “Vreme zabave”, “Mesečina”, “Stanica Viktorija”, “Gorštački jezik”. Bio je poznat po nezavisnim političkim stavovima. Tokom bombardovanja Srbije (SRJ) 1999. odlučno je osuđivao politiku Zapada. Dobitnik je brojnih priznanja pa i Nobelove nagrade 2005. ali je odbio britansku plemićku titulu.

 

[PetarSamotnjak]

Na današnji dan, 11.oktobra 1963. godine, umro je francuski pisac Žan Kokto, veliki eksperimentator, jedna od ključnih figura kubizma, dadaizma I nadrealizma

 

[Shade]

14. oktobra 1988. Egipćanin Nagib Mahfuz postao je prvi arapski pisac
koji je dobio Nobelovu nagradu za književnost.

 

[Lada]

15. oktobar 1989 – Umro srpski pisac Danilo Kiš, član SANU. Diplomirao je svetsku književnost u Beogradu. Bio je dramaturg pozorišta “Atelje 212″ i lektor za srpski jezik u Strazburu, Bordou i Lilu.
Dela: romani “Psalam 44″, “Mansarda”, “Bašta, pepeo”, “Peščanik”, “Grobnica za Borisa Davidoviča”, pripovetke “Rani jadi”, “Enciklopedija mrtvih”, drama “Elektra 70″, polemički spis “Čas anatomije”.

 

[Rayela]

14. oktobra 1988. Egipćanin Nagib Mahfuz postao je prvi arapski pisac
koji je dobio Nobelovu nagradu za književnost.

Ja sam ga citala i to tek posto je umro. Poeziju ne, ali njegove romane i mogu reci da je genijalan.
Ne znam ni da li je uopste i prevodjen kod nas.

 

[Shade]

 

[quentin]

Ja sam ga citala i to tek posto je umro. Poeziju ne, ali njegove romane i mogu reci da je genijalan.
Ne znam ni da li je uopste i prevodjen kod nas.

Prevođen je još prije rata (ne Velikog, onog malog, ali zayebanog).
Poslije rata objavljivali su ga Bosanci, ne znam tačno koji izdavač. Imam četiri knjige, a objavili su još nekoliko.

 

[PetarSamotnjak]

Na današnji dan, 16. oktobra 1888. godine, rodjen je Judžin O’ Nil, američki pozorišni pisac i dobitnik Nobelove nagrade za književnost.

 

[Vatreni Kamen]

20. oktobar 1864 – Rođen je srpski pisac Branislav Nušić, komediograf, član Srpske kraljevske akademije. Studirao je pravo u Gracu i Beogradu, a kao diplomata radio je u konzulatima Srbije u Solunu, Bitolju, Skoplju i Prištini. Bio je dramaturg i upravnik pozorišta u Beogradu, Novom Sadu, Skoplju i Sarajevu. Osuđen je 1887. zbog satirične pesme “Dva raba”. Učestvovao je kao dobrovoljac u Srpsko-bugarskom ratu 1885. a u Prvom svetskom ratu prošao je golgotu srpske vojske i naroda, preko planinskih vrleti do Jadrana.
Dela: komedije “Sumnjivo lice”, “Gospođa ministarka”, “Narodni poslanik”, “Protekcija”, “Ožalošćena porodica”, “Pokojnik”, “Put oko sveta”, “Dr”, “Svet”, “Ujež”, “Mister dolar”, pripovetke i romani “Pripovetke jednog kaplara”, “Ramazanske večeri”, “Opštinsko dete”, “Ben-Akiba”, “Autobiografija”, tragedije “Knez Ivo od Semberije”, “Hadži-Loja”, “Nahod”, drame “Tako je moralo biti”,”Jesenja kiša”, “Pučina”, “Iza Božjih leđa”. Golgotu Srbije 1915. godine opisao je vrlo realistično u obimnom, potresnom delu “1915.”

 

[Vatreni Kamen]

20. oktobar 1854 – Rođen je francuski pisac Žan Nikolas Artur Rembo, preteča simbolizma. Većinu pesama napisao je pre 20. godine, a već u 17. čuvenu poemu “Pijani brod”. Kao pristalica Pariske komune napisao je i više revolucionarnih pesama. Živeo je lutalački i dugo boravio u severnoj Africi, gde se bavio trgovinom.
Dela: pesničke zbirke “Pesme”, “Iluminacije”, “Boravak u paklu”."Alhemija reči"

 

[Vatreni Kamen]

20. oktobar. 1843 – Rođen je srpski pisac Kosta Trifković, komediograf koji je slikao naravi srpske Vojvodine polovinom 19. veka. Gimnaziju je učio u Novom Sadu, Vinkovcima i Pešti, a nakon okončanja pomorske škole živeo je kao pomorac 1862/3. Potom završava studije prava u Požunu (sada Bratislava) i radi u Pešti kao činovnik, potom u Novom Sadu kao beležnik i advokat. Nastavio je komediografsku tradiciju zanemarenu u srpskoj literaturi posle Jovana Sterije Popovića.
Dela: “Izbiračica”, “Milo za drago”, “Mladost Dositeja Obradovića”, “Školski nadzornik”, “Ljubavno pismo”, “Čestitam”, “Francusko-pruski rat”.

 

[PetarSamotnjak]

Na današnji dan, 20. oktobra 1772. godine, rođen je engleski pisac i mislilac Semjuel Tejlor Kolridž. Postavio je filozofske i teorijske osnove engleskog romantizma, a njegovo delo, iako malo po obimu, snažno je uticalo na evropsko pesništvo 19. veka ("Književna biografija", "Stari mornar", "Kublaj Kan", "Kristabela", zajednička zbirka pesama sa Vordsvortom "Lirske balade").

 

[Vatreni Kamen]

21.oktobar.1790 – Rođen je francuski pisac i diplomata Alfons de Lamartin, član Francuske akademije. Bio je aktivan u politici od 1834. do državnog udara Napoleona III 1851. Nakon Februarske revolucije 1848. postao je šef diplomatije.
Potisnut iz političkog života, posvetio se književnosti. Slavu mu je donela već prva zbirka pesama “Pesničke meditacije”.
Ostala dela: zbirka pesama “Pesničke i religiozne harmonije”, poeme “Žoslen”, “Pad jednog anđela” (s motivima srpskih narodnih pesama), prozna dela “Put na istok” (u poglavlju “Beleške o Srbiji” sa simpatijama je pisao o Srbiji, veličajući borbu Srba za slobodu), “Istorija žirondinaca”.

 

[Vatreni Kamen]

22. oktobar 1927. - Umro je srpski pisac Borisav Stanković, jedan od začetnika moderne srpske proze. Prikazujući život rodnog Vranja s kraja 19. veka, dao je i psihološku analizu ličnosti, unoseći prvi put u srpsku literaturu erotiku i senzualnost.
Dela:"Iz starog jevanđelja", "Stari dani", "Koštana", "Nečista krv", "Pod okupacijom".

“Svako mora da ima upaljen fenjer u glavi. Da mu svetli danju i noću. Jer, ko ne svetli iznutra, taj ne živi; fenjer pomaže da bolje vidimo lica, predmete, šta se dogadja. On pomaže da odaberemo, nanižemo i svaku sitnicu povežemo u sliku, u pletivo; da u jednom životu otkrijemo sto drugih. Bez upaljenog fenjera nema ni reči; nema priče u kojoj život diše, jeca ili se razliva od miline”

 

[PetarSamotnjak]

Na današnji dan, 23. oktobra 1958. godine, ruski pisac Boris Pasternak dobio je Nobelovu nagradu za književnost za roman "Doktor Živago" koji je postao bestseler na Zapadu, dok u SSSR tada još nije bio objavljen.

 

[Vatreni Kamen]

25. oktobar 1400 – Umro je engleski pisac Džefri Čoser, začetnik moderne engleske književnosti, jedan od najvećih evropskih pesnika Srednjeg veka. Njegova zbirka “Kanterberijske priče”, sastavljena od 24 priče (dve u prozi, ostale u stihovima), najznačajnije je englesko srednjovekovno književno delo i uvod u modernu epohu engleske literature. U “Kenterberijskim pričama” je prikazao zanimljivu i realističnu sliku društvenog života Engleske 14. veka, obuhvativši sve staleže i mnoga zanimanja. Ostala dela: “Knjiga o vojvotkinji”, “Roman o ruži”, “Parlament ptica”, “Troil i Kresida”, “Legende o dobrim ženama”.

 

[Vatreni Kamen]

26.oktobar.1893 – Rođen je srpski pisac Miloš Crnjanski, izuzetan stilista, jedna od najbitnijih pojava srpske književnosti uopšte. Diplomirao je na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Školovao se i u Beču i Parizu. Bio je profesor, novinar, publicista, a od 1928. zaposlen je u Pres birou vlade Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (docnije Jugoslavije) pri diplomatskim predstavništvima na strani. Drugi svetski rat ga je zatekao u Rimu, odakle je preko Lisabona otišao u London. Iz emigracije se vratio u otadžbinu 1965. U romanu “Seobe”, čiji je prvi deo napisao 1929. a drugi 1962. opisivao je tragično rasejanje Srba na širokim prostorima Srednje Evrope i Južne Rusije. Delo je nastalo na realnim istorijskim osnovama. Njegova poetska ostvarenja smatraju se neprevaziđenim.
Ostala dela: romani “Dnevnik o Čarnojeviću”, “Kap španske krvi”, “Kod Hiperborejca”, “Roman o Londonu”, pesme “Lirika Itake”, “Lament nad Beogradom”, novela “Priča o muškom”, drame “Maska”, “Konak”, “Nikola Tesla”, putopisi “Ljubav u Toskani”, “Knjiga o Nemačkoj”, “Naša nebesa”, “Naše plaže na Jadranu”, “Boka Kotorska”. Po povratku u Beograd objavio je “Embahade”.

 

[PetarSamotnjak]

Na današnji dan, 26. oktobra 1961. godine, Ivo Andrić je dobio Nobelovu nagradu.

 

[Vatreni Kamen]

30 oktobar 1751 – Rođen je engleski pisac i političar irskog porekla Ričard Brinsli Batler Šeridan, čije se komedije naravi odlikuju izvrsnim komičnim tipovima i duhovitim đalogom. Kao član britanskog parlamenta od 1780. do 1812. proslavio se kao sjajan orator.
Dela: komedije “Škola ogovaranja”, “Suparnici”, “Kritičar”.

 

[Vatreni Kamen]

30. oktobra 1762 – Rođen je francuski pisac Andre de Šenije, jedan od najvećih klasičnih pesnika 18. veka. U formi antičkih tekstova, pisao je nadahnute elegije, himne, ode, pesme. Pozdravio je početak Francuske revolucije, ali se kao legalista odupirao revolucionarnom teroru, pišući oštre satirične stihove. Pogubljen je na giljotini 1794. dan pre pada jakobinskog vođe Maksimilijana Robespjera.
Dela: pesme “Poslanica o svojim delima”, “Hermes”, “Amerika”, “Mlada Tarantinka”, “Nera”, “Slepac”, “Mlada zatočenica”, “Jambi”

 

[Vatreni Kamen]

31. oktobar 1795 - Rođen je Džon Kits, jedan od velikana iz plejade engleskih romantičara s kraja XVIII i početka XIX veka. Za pet godina stvaralaštva (umro je u 26. godini) ostavio je delo koje ga svrstava u jednog od najvećih pesnika engleske književnosti
Dela: "Endimion", "Oda slavuju", "Oda grčkoj urni", "Oda jeseni".

Kits je, po mnogima, najbolji pesnik engleskog romantizma. Ako oko te konstatacije i može biti rasprave, tragičnijeg pesnika je teško naći. Kits je umro od tuberkuloze, kao i brojni drugi pisci 19. veka.
Nakon čitanje ove i drugih Kitsovih pesama,valjalo bi pogledati film Bright Star.

LA BELLE DAME SANS MERCI

Samotni, bledi viteže čuj me,
kud bludi korak tvoj?
Jezerom već su trske suve,
Minuo tica poj.

Viteže nesrećni, o šta te muči,
kakav te skoli jad?
Veverica već je lešnike zbrala,
prestade poljski rad.

Na čelu tvome ja ljiljan vidim,
groznice vlažan dar,
na obrazima klonulu ružu,
usahnu sve joj čar.

– Ja gospu sretoh poljima ovim,
prelepu, vile kći,
dugačkih vlasi i hoda laka,
divljina okom joj zri.

Ispletoh venac za čelo njeno,
grivne i mirisan pas,
ona me pogleda čežnjivim okom,
zajeca blag joj glas.

Popeh je tada na vranca moga,
slep za sav božji svet,
povita stasa pevaše pesmu,
vilinskih reči splet.

Korenje dade mi i divljeg meda,
i rose pitku slast,
i stranim jezikom prozborimeni:
ti si sva moja strast!

Vilinskoj špilji povede mene,
uzdah iz grudi gna,
i divlje oči, tužne joj oči
celivah sve do sna.

I tu sanjasmo na mahovini,
i snih, vaj srcu mom!
poslednji sanak koji prosanjah
na bregu ledenom.

Kraljeve, ratnike, kneževe videh.
Bleđi od smrti svi,
vikahu: „Zanavek zarobi tebe
la belle Dame sans merci!“

Njine otpale usne u tami
zijahu pretnjom zlom,
iz sna se prenuh i videh – ležim
na lednom bregu tom.

I eto zašto samotnom, bledom,
sad bludi korak moj,
mada su jezerom trske već suve
i tica minu poj.

 

[PetarSamotnjak]

Na današnji dan, 31. oktobra 1851. godine, u Cetinju je umro Petar II Petrović Njegoš, veliki epski pesnik, autor slavnog dramsko-epskog dela "Gorski vijenac". Kao državnik postavio je temelje moderne crnogorske države, ustanovio izvršnu vlast i senat, organizovao sudove, uveo poreze. Za njegove vladavine osnovana je prva štamparija u Cetinju 1834 i podignuta prva škola.