Ne. To je posao za naše arhiviste na jaslama koje im plaćaju poreski obaveznici.
Precizan i sveobuhvatan
popis univerzitetskih i srednjoškolskih profesora koje je komunistički režim Josipa Broza Tita likvidirao nakon oslobođenja Beograda 1944. godine
ne postoji kao jedinstveni, zvanični dokument dostupan na internetu. Međutim, postoje brojni
delimični izvori, svedočenja, istorijski radovi, knjige i članci koji se bave ovom temom, a na osnovu njih može se rekonstruisati delimična slika represije nad intelektualcima u tom periodu.
Nakon oslobođenja Beograda u oktobru 1944, komunistički režim je sproveo masovne čistke u ime „revolucionarne pravde“. Meta su bili stvarni i navodni saradnici okupatora, ali i
ideološki protivnici, uključujući univerzitetske profesore, lekare, sveštenike, pravnike i druge građanske intelektualce.
Neki od univerzitetskih profesora čije su smrti povezane sa komunističkom represijom:
- Prof. Dr. Dragoslav Đorđević, redovni profesor Pravnog fakulteta u Beogradu – ubijen bez suđenja.
- Prof. Dr. Vladimir Belajčić, profesor medicinskog fakulteta – uhapšen i ubijen 1944.
- Prof. Dr. Milan Šević, profesor pedagogije i bivši rektor Beogradskog univerziteta – likvidiran 1944.
- Prof. Dr. Aleksandar Belić, iako nije ubijen, bio je pod intenzivnim nadzorom i pritiscima, simbolično ilustruje atmosferu represije.
- Svetozar Trifunović, gimnazijski profesor iz Valjeva – uhapšen i ubijen bez suđenja.
Nekoliko autora se bavilo temom:
- Slobodan Selinić, istoričar Arhiva Srbije, piše o represijama u svom radu „Revolucionarna pravda i narodni sudovi 1944–1946“.
- Miloš Minić i Svetozar Vukmanović Tempo u memoarima pominju obračune sa intelektualcima.
- Knjiga "Zločini komunista u Srbiji 1944–1946" (izdanje Udruženja političkih zatvorenika) beleži brojna svedočenja.
- Arhiv SANU i pojedine publikacije Srpske akademije nauka imaju zabeležene podatke o ubijenim članovima naučne i obrazovne elite.
Tačan broj
nije poznat, ali se procenjuje da je među više od
10.000 ljudi ubijenih u Beogradu i okolini tokom jeseni 1944. i proleća 1945., značajan procenat činila
intelektualna elita, uključujući desetine profesora univerziteta i stotine srednjoškolskih profesora i nastavnika.
Pošto vidim da si znatiželjan, preporučujem:
- Arhiv Jugoslavije (bivši Arhiv CK KPJ) – imaju spise OZNA i narodne vlasti.
- Istorijski arhiv Beograda – građa o čistkama 1944–46.
- Institut za savremenu istoriju (Beograd) – objavljivao radove na tu temu.
- Knjige:
- „Beograd pod komunizmom“ – detaljan pregled represije.
- „Crvena pravda“ – govori o montiranim suđenjima i ubistvima bez suđenja.
