Na današnji dan_ desilo se

21. april 2022. :
Događaji na današnji dan:
- 753. p. n. e. - Romul, prema istoričaru Marku Terenciju Varonu, osnovao Rim
- 1856. - Australija prva u svetu uvela osmočasovno radno vreme
- 1882. - U Narodnom pozorištu u Beogradu izvedena prva srpska opereta "Vračara" Davorina Jenka, autora srpske himne "Bože pravde".
- 1924. - Osnovana Prva srpska fabrika aeroplana Živojin Rogožarski A. D.
- 1960. - Prestonica Brazila premeštena iz Rio de Žaneira u Braziliju.
- 1999. - U vazdušnim napadima NATO na Jugoslaviju pogođeni poslovna zgrada "Ušće" u Novom Beogradu i Žeželjev most na Dunavu u Novom Sadu.
- 2003. - Kapetan Jugoslovenske narodne armije Miroslav Radić predao se vlastima Srbije i 17. maja izručen Haškom tribunalu, pred kojim je optužen za ratne zločine u Vukovaru, s Milom Mrkšićem i Veselinom Šljivančaninom.
 
Rođeni na današnji dan:

- 1816. - Šarlot Bronte, engleska književnica
- 1915. - Entoni Kvin, meksičko-američki glumac, reditelj, producent, slikar i pisac
- 1926. - Elizabeta II, britanska kraljica
- 1930. - Silvana Mangano, italijanska glumica
- 1935. - Čarls Grodin, američki glumac, komičar, pisac i TV voditelj
- 1936. - Vasilija Radojčić, srpska pevačica
- 1947. - Igi Pop, američki muzičar, muzički producent i glumac
_________________________________________

Umrli na današnji dan:

- 1509. - Henri VII, engleski kralj
- 1699. - Žan Rasin, francuski pesnik i autor drama
- 1731. - Danijel Defo, engleski pisac i novinar
- 1736. - Eugen Savojski, austrijski vojskovođa
- 1867. - Platon Atanacković, srpski episkop i pisac
- 1910. - Mark Tven, američki književnik
- 2003. - Nina Simon, američka džez-pevačica
- 2010. - Huan Antonio Samaran, bivši predsednik MOK-a
- 2016. - Prins, američki muzičar
 
23. april 2022.
Događaji na današnji dan:
- 1815. - Podignut Drugi srpski ustanak pod vodstvom knjaza Miloša Obrenovića
- 1945. - Sovjetska armija u Drugom svetskom ratu oslobodila nacističke
logore "Zahsenhauzen" i "Ravenzbrik".
- 1990. - Premijer Kine Li Peng doputovao u Moskvu. To je bila prva poseta jednog kineskog premijera Sovjetskom Savezu posle 26 godina.
- 1997. - Predsednici Rusije i Kine Boris Jeljcin i Đang Cemin potpisali deklaraciju kojom su se usprotivili dominaciji jedne super-sile u posthladnoratovskoj eri.
- 1999. - Tridesetog dana vazdušnih napada NATO-a na Jugoslaviju pogođena zgrada državne televizije. Poginulo 16, povređeno 18 radnika. Uništeno i više repetitora Radio-televizije Srbije.
 
Rođeni na današnji dan:
- 1775. - Vilijam Tarner, engleski slikar
- 1867. - Jaša Prodanović, srpski političar, publicista i književnik
- 1910. - Simon Simon, francuska glumica
- 1916. - Ivo Lola Ribar, jugoslovenski pravnik i revolucionar, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
- 1922. - Fadil Hadžić, jugoslovenski reditelj, scenarista, dramaturg, slikar i novinar.
- 1928. - Širli Templ, američka glumica, pevačica, plesačica i diplomatkinja.
- 1936. - Roj Orbison, američki muzičar
- 1950. - Đurđica Barlović
- 1955. - Džudi Dejvis, australijska glumica
_________________________________________

Umrli na današnji dan:

- 1616. - Vilijam Šekspir, engleski dramski pisac
- 1616. - Miguel de Servantes Savedra, španski književnik
- 1922. - Vlaho Bukovac, srpski slikar
- 2007. - Boris Jeljcin, ruski predsednik
 
Adolf Hitler rođen je 20. aprila 1889. godine, a umro je 30. aprila 1945. godine.
_________________________________________
24. april 2022. :
Događaji na današnji dan:
- 1792. - Francuski kapetan Klod Žozef Ruže de Lil komponovao je "Marseljezu", koja je kasnije postala himna Francuske.
- 1967. - U Beogradu je otvorena prva diskoteka u Jugoslaviji i jedna od prvih u Evropi.
- 1970. - Kina je lansirala prvi veštački satelit.
_________________________________________

Rođeni na današnji dan:

- 1934. - Širli Maklejn, američka glumica, pevačica, plesačica i spisateljica.
- 1942. - Barbra Strajsend, američka pevačica, glumica, rediteljka, scenaristkinja i i producentkinja.
- 1943. - Dušan Anđić, srpski književnik, reditelj i scenarista
_________________________________________

Umrli na današnji dan:

- 1731. - Danijel Defo, engleski pisac
- 1967. - Vladimir Komarov, sovjetski kosmonaut.
 
Danas je utorak, 26. april, 116. dan 2022. Do kraja godine ima 249 dana.
121. - Rođen rimski filozof i car Marko Aurelije Antonije, koji je tokom vladavine od 161. do 180. godine suzbio germansku invaziju na Rimsko carstvo. Njegove bilješke na grčkom jeziku, vođene na ratnim pohodima u Evropi i Aziji, filozofska introspekcija i razmišljanja o etici, objavljena posmrtno u 12 knjiga pod naslovom "Samom sebi", vijekovima su bile jedno od najčitanijih štiva. Jedan je od najznačajnijih predstavnika poznog stoičkog eklekticizma i moralnom samoanalizom mnogo je uticao na potomstvo. Upamćen je i po izuzetnoj skromnosti i čestitosti, krajnje neuobičajenim za vladara.
1452. - Rođen italijanski slikar, vajar, arhitekta, inženjer, pronalazač i mislilac Leonardo da Vinči, jedan od najvećih umova renesanse, koji je spojio srednjovjekovno enciklopedijsko znanje sa egzaktnom modernom metodom opažanja. U Francusku je prešao 1516, gdje je 1519. umro. Izradio je relativno malo slika, od kojih su najznačajnije "Mona Liza", "Bogorodica u pećini", "Sveta Ana", "Tajna večera". Uradio je veliki broj crteža, a mnoge njegove freske su oštećene zato što je eksperimentisao bojama. Nije se interesovao samo za ljudsko tijelo i prirodu nego i za psihologiju: u "Tajnoj večeri" je metodski prostudirao i nijansirano izrazio karakter svake ličnosti, a u "Mona Lizi" je tražio misteriju unutrašnjeg života. Prvi je unio atmosferu u slike i pomoću svijetlo-tamnog modelisanja dao toplinu kože i mekotu tijela. Nijedno njegovo vajarsko djelo nije sačuvano, a arhitektonske zamisli su ostale u projektu. Živo su ga privlačile i prirodne nauke - fizika, astronomija, hemija. Projektovao je i sprave za letenje. Napisao je "Traktat o slikarstvu".
1532. - Turska vojska, napredujući ka Beču, pod komandom sultana Sulejmana Drugog, upala je u Mađarsku.
1573. - Rođena francuska kraljica italijanskog porijekla Marija de Mediči, koja je poslije smrti kralja Anrija Četvrtog - 1610. upravljala zemljom kao regentkinja uz sina Luja Trinaestog. Pokušavala je da suzbije samovolju visokog plemstva, a kad nije uspjela da nađe oslonac u parlamentu, raspustila ga je 1614, poslije čega se skupština nije sastajala do Francuske revolucije 1789. Tek je kardinal Arman Žan Rišelje, prvi ministar od 1624, suzbio težnje plemstva i ojačao kraljev apsolutizam, ali je onemogućio i njen upliv na državne poslove.
1607. - Kapetan Džon Smit u Kejp Henri u Virdžiniji doveo prve koloniste, koji će osnovati prvo stalno britansko naselje u Americi.
1711. - Rođen škotski filozof, ekonomista i istoričar Dejvid Hjum, koji je kritikom vjerodostojnosti metafizike, odnosno preispitivanjem principa kauzaliteta, uzdigao empirističko filozofsko mišljenje u Engleskoj. Dao je značajan podsticaj kritičkoj filozofiji Imanuela Kanta i uticao na pozitivizam i logičko-empirističku filozofiju. Prethodnik je klasičnih engleskih ekonomista i tvorac kvantitativne teorije novca. Djela: "Rasprava o ljudskoj prirodi", "Moralni, politički i literarni ogledi", "Filozofski ogled o ljudskom razumu", "Političke rasprave", "Istraživanje principa morala", "Istorija Engleske", "Moj život".
1798. - Rođen francuski slikar Ežen Delakroa, glavni predstavnik romantizma, izvrstan kolorista, sklon litetarnim i egzotičnim sižeima, koji je stvorio djela velikog temperamenta i dramatičnosti. Ilustrovao je "Fausta" Johana Volfganga Getea i napisao "Dnevnik" u kojem je izložio zapažanja o umjetnosti. Djela: "Danteova barka", "Ulazak krstaša u Carigrad", "Na barikadama 28. jula 1830.", "Pokolj na Hiosu", "Smrt Sardanapala".
1812. - Rođen njemački industrijalac Alfred Krup, nazvan "kralj topova", pod čijom je upravom metalurški koncern "Krup" 1847. počeo da proizvodi teške topove. Fabrike "Krup" su u oba svjetska rata proizvodile teško naoružanje za njemačku vojsku.
1828. - Rusija objavila rat Otomanskom carstvu radi podrške borbi Grčke za nezavisnost.
1865. - Džon Vilkis But, ubica predsjednika SAD Abrahama Linkolna, ubijen je u pucnjavi s federalnim vojnicima, 11 dana poslije Linkolnove smrti.
1889. - Rođen austrijski filozof Ludvig Vitgenštajn, zaslužan što je problematika jezika, značenja i smisla iskaza dobila posebno mjesto u filozofiji. Djela: "Filozofska istraživanja", "Plava i smeđa knjiga", "Napomene o osnovama matematike", "Filozofske napomene".
1894. - Rođen njemački ratni zločinac Rudolf Hes, zamjenik nacističkog vođe Adolfa Hitlera, koji je u maju 1941, navodno na svoju ruku, avionom odletio u Škotsku, namjeravajući da kod britanske vlade izdejstvuje separatan mir s Njemačkom. Njegov prijedlog nije prihvaćen i kraj Drugog svjetskog rata je dočekao kao zarobljenik u Velikoj Britaniji. Na suđenju u Nirnbergu 1946. osuđen je za ratne zločine na doživotnu robiju. U avgustu 1987. objesio se u ćeliji zatvora "Špandau" pomoću električnog kabla.
1904. - Umro matematičar Dimitrije Nešić, profesor matematike na Velikoj školi u Beogradu, član Srpske kraljevske akademije i ministar prosvjete. Napisao je više udžbenika i uveo metarske mjere u Srbiji.
1910. - Rođen pisac Mehmed Meša Selimović, član Srpske akademije nauka i umetnosti, jedan od najvećih srpskih književnika 20. vijeka. Kako je sam otkrio, potomak je srpske porodice Vujović. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu i do Drugog svjetskog rata bio je profesor u gimnaziji u rodnoj Tuzli. Po izlasku iz ustaškog logora 1943. pridružio se partizanima, a poslije rata bio je direktor drame Narodnog pozorišta u Sarajevu, umjetnički direktor "Bosna-filma" i glavni urednik sarajevskog Izdavačkog preduzeća "Svjetlost". Zbog progona kojem su ga podvrgli bosanski političari prešao je u Beograd i tu ostao do smrti - 1982. godine. Roman "Derviš i smrt", jedan od najznačajnijih u srpskoj literaturi, odlikuje se osobenošću tretiranja teme, gustinom opservacije čovjekovog života u tragičnim okolnostima, refleksijama o ljudskoj egzistenciji i - kao i druga njegova djela - unutrašnjim čarom pripovijedanja. Ostala djela: romani "Tišine", "Tvrđava", "Magla i mjesečina", "Krug", zbirke pripovijedaka "Prva četa", "Tuđa zemlja", "Djevojka crvene kose", studija "Za i protiv Vuka", eseji "Pisci, mišljenja, razgovori", memoarska proza "Sjećanja", nekoliko filmskih scenarija.
1915. - Italija tajno potpisala Londonski ugovor s Velikom Britanijom, Rusijom i Francuskom i prešla u Prvom svjetskom ratu na stranu sila Antante, koje su joj obećale Tirol, Trst, Goricu, Istru, dijelove Dalmacije i Albanije i Dodekaneska ostrva u Egejskom moru.
1931. - Umro srpski glumac i reditelj Milorad Gavrilović, upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu, jedan od najdarovitijih i najobrazovanijih glumaca svog vremena. Znatno je uticao na stil igre u smjeru prirodnog govora i ponašanja na sceni.
1937. - Njemački avioni, koje je Fransisku Franku poslao Adolf Hitler, u Španskom građanskom ratu razorili gradić Gerniku u Baskiji i usmrtili stotine civila. Španski slikar Pablo Pikaso ovjekovječio je stradanje Gernike na istoimenoj slici.
1942. - U najvećoj nesreći u istoriji rudarstva, u kineskom rudniku uglja u Benksiju, tada pod okupacijom Japana, poginulo je 1.540 ljudi.
1954. - U Ženevi počela konferencija o Indokini, čime je okončana francuska dominacija u tom dijelu svijeta. SAD nisu prihvatile rezultate skupa, pa je juna 1954. diktator Ngo Din Dijem, uz podršku SAD, postao premijer Južnog Vijetnama.
1962. - Američkom raketom iz Kejp Kanaverala lansiran prvi britanski satelit - "Arijel Prvi".
1964. - Tanganjika, Zanzibar i Pemba osnovale Ujedinjenu Republiku Tanganjike i Zanzibara, koja je 29. oktobra 1964. nazvana Tanzanija.
1966. - U erupciji vulkana Kelud, na indonezijskom ostrvu Java, poginulo najmanje hiljadu ljudi.
1984. - Umro američki džez muzičar afričkog porijekla Vilijam - Kaunt Bejzi, kompozitor i vođa orkestra. Osnovao je 1937. orkestar sa vrhunskim muzičarima - uključujući pjevačicu Bili Holidej i trubača Baka Klejtona - koji je ubrzo stekao slavu najboljeg sving-orkestra u svijetu.
1986. - U sovjetskoj atomskoj elektrani u Černobilju eksplodirao četvrti reaktor, izazvavši najtežu mirnodopsku nuklearnu katastrofu, poslije koje je hiljade ljudi umrlo od posljedica zračenja, a radioaktivni oblak je prekrio znatan dio Evrope.
1994. - Prilikom pada tajvanskog putničkog aviona "erbas A300-600" u blizini aerodroma kod japanskog grada Nagoje poginulo je svih 264 putnika i članova posade.
1994. - U Južnoj Africi počeli prvi izbori, na kojima su učestvovali i crnci i bijelci.
1999. - U Albaniji se srušio američki helikopter AH- 64 tipa "apač".
2004. - Dom naroda Parlamentarne skupštine BiH usvojio je izmjene i dopune Izbornog zakona BiH, kojima se reguliše zastupljenost nacionalnih manjina u organima lokalne vlasti i omogućava plaćeno političko oglašavanje u predizbornoj kampanji.
2005. - Paragvajski pisac Roa Bastos, jedna od centralnih ličnosti u latinoameričkoj književnosti, preminuo je u 88. godini. Za knjigu "Ja, vrhovni" /1974/ dobio je Servantesovu nagradu /1989/.
2007. - Ruski predsjednik Vladimir Putin suspendovao obaveze Rusije iz Sporazuma o konvencionalnim snagama u Evropi zbog američkog plana o postavljanju raketnog štita u zemljama istočne Evrope.
2011. - Čileanski pjesnik Gonzalo Rohas premiuo u 94. godini u Santjagu. Među njegovim najpoznatijim djelima su knjige poezije "Nesreća čoveka" /1948/, "Protiv smrti" /1964/ i "Tama" /1967/. Rohas je 2003. dobio najveće književno priznanje na španskom govornom području, nagradu "Servantes". Dobitnik je više nagrada za književnost, uključujući i čileansku Nacionalnu nagradu za književnost, Nagradu kraljice Sofije za Iberijsko-američko pjesništvo, meksičku Oktavio Paz nagradu.
 
27. april 2022.
Događaji na današnji dan:

- 1521. - Urođenici sa filipinskog ostrva Maktan ubili portugalskog moreplovca Ferdinanda Magelana, koji je predvodio ekspediciju na prvom putovanju oko sveta.
- 1830. - Južnoamerički vojskovođa i prvi predsednik Kolumbije Simon Bolívar, optužen za diktatorske ambicije, podneo ostavku.
- 1830. - Beograd dobio prvo ulično osvjetljenje, fenjere sa svećama.
- 1945. - Uhapšen italijanski diktator Benito Musolini. Streljan narednog dana u mestu Donga, na jezeru Komo.
- 1956. - Roki Marčano se povukao iz boksa kao jedini nepobeđen svetski šampion u "teškoj" kategoriji.
- 1992. - Po raspadu SFRJ, proglašena Savezna Republika Jugoslavija, zajednička država Srbije i Crne Gore, koja je trajala nepunih 11 godina. SRJ proglašena na osnovu Ustava donetog istog dana. Poslanici u Saveznom veću Skupštine SFRJ prethodno usvojili Deklaraciju o stvaranju SRJ.
- 1997. - U Honkongu zvanično otvoren najduži viseći drumsko-železnički most na svetu, koji je povezao grad sa novim aerodromom.
 
Rođeni na današnji dan:

- 1791. - Semjuel Morze, američki pronalazač i slikar, poznat kao izumitelj telegrafa i Morzeove azbuke.
- 1822. Julisis Simpson Grant, američki general i političar, 18. predsednik SAD-a.
- 1932. - Dušan Janićijević, srpski glumac
_______________________________

Umrli na današnji dan:

- 1521. - Ferdinand Magelan, portugalski moreplovac
- 1915. - Proka Jovkić, srpski pesnik, novinar i vojnik
- 1929. - Stepan-Stepa Stepanović, srpski vojvoda
- 1937. - Antonio Gramši, italijanski revolucionar, osnivač Komunističke partije Italije
 
Danas je četvrtak, 28. april, 118. dan 2022. Do kraja godine ima 247 dana.
1442 - Rođen engleski kralj Edvard Četvrti, vođa dinastije Jork u građanskom "Ratu dvije ruže" protiv pristalica dinastije Lankaster. Prijesto je osigurao pobjedama svojih snaga 1461. u ključnim bitkama kod Mortimer Krosa i Toutona. Krunu mu je 1470. preoteo prethodnik na prijestolu Henri Šesti, ali je pobjedom nad vojskom Lankastera u bici kod Tuksberija 1471. ponovo postao kralj i vladao je do smrti 1483.
1758 - Rođen američki državnik Džejms Monro, predsjednik SAD od 1817. do 1825, koji je 1823. proklamovao "Monroovu doktrinu", sa geslom "Amerika Amerikancima". Ona je bila izraz težnji sjevernoameričke industrijske buržoazije da zagospodari tržištem i sirovinskom bazom američkog kontinenta i potisne evropske sile, posebno namjeru Svete alijanse da nasilno uguši pobune kolonija u Srednjoj i Južnoj Americi protiv Španije i Portugalije.
1789 - Pobunjena posada engleskog broda "Baunti" ostavila je komandanta, okrutnog kapetana Vilijama Blaja i 18 njegovih pristalica u vodama kod Tahitija. Blaj je poslije 48 dana dramatične plovidbe i više od 3.500 milja uspio da se domogne ostrva Timor blizu Jave.
1804 - U Zemunu održan sastanak srpskih ustanika i Turaka, uz posredovanje Austrije. S turske strane bilo je 12 dahija iz Beograda, a sa srpske vođa Prvog srpskog ustanka Đorđe Petrović - Karađorđe, vojvoda Janko Katić, barjaktar Tanasko Rajić i prota Mateja Nenadović, koji su predočili da je teško postići mir dok Turci pale srpske kuće, sijeku glave viđenijim ljudima i terorišu narod. I u trenutku dok su pregovori vođeni, Turci su palili srpske kuće na Čukarici iznad koje se vio gust dim vidljiv iz Zemuna. Srpski pregovarači su se vratili u Ostružnicu i počeli pripreme za napad na Beograd.
1813 - Umro ruski vojskovođa Mihail Ilarionovič Kutuzov, jedan od najvećih vojnih stratega 19. vijeka. Uprkos protivljenju cara Aleksandra Prvog i generala, u vrijeme napada francuskog cara Napoleona Prvog na Rusiju 1812, poslije bitke kod Borodina, pustio je Francuze da uđu u Moskvu, a zatim im nanio težak poraz, tjerajući ih do Pariza. U ratu protiv Otomanskog carstva 1811. veoma uspješno je komandovao ruskom Moldavskom armijom. Zbog njegove velike popularnosti u ruskom narodu, u SSSR su u Drugom svjetskom ratu ustanovljena tri ordena "Kutuzov".
1878 - Rođen američki filmski i pozorišni glumac Lajonel Blajt, poznat kao Lajonel Barimor, koji se kao dijete proslavio glumeći Olivera Tvista, a pred kraj života je kao težak invalid, sjedeći u stolici, odigrao više izvanrednih karakternih uloga. Filmovi: "Grand hotel", "Ostrvo Largo", "Dama s kamelijama", "Raspučin i carica", TV serija "Dr Kilder".
1918 - Umro srpski nacionalni borac Gavrilo Princip, atentator na austrougarskog prestolonasljednika Franca Ferdinanda u Sarajevu na Vidovdan 1914. Atentat je Beču poslužio kao izgovor za vojnu invaziju na Srbiju, čime je izazvan Prvi svjetski rat. Princip se pred policijom i sudom držao herojski i kao maloljetnik osuđen je na 20 godina teške tamnice. Zbog nehumanih zatvorskih uslova, obolio je od tuberkuloze i umro u tamnici u gradu Terezin u Češkoj, šest mjeseci prije sloma Austro-Ugarske.
1919 - Na Versajskoj mirovnoj konferenciji u Parizu 32 države, uključujući Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, poslije Prvog svjetskog rata osnovale su Društvo naroda i obavezale se na zajedničku akciju protiv agresije, odrekle se upotrebe sile i prihvatile obavezu mirnog rješavanja sporova.
1924 - Rođen zambijski državnik Kenet Kaunda, prvi predsjednik Zambije od 1964. do 1991, istaknuti lider pokreta nesvrstanosti. Premijer je postao u januaru 1964, deset mjeseci prije nego što je ta afrička zemlja stekla nezavisnost.
1936 - Umro egipatski kralj Fuad Prvi, koji je na prijesto Egipta stupio 1922. Prethodno je pod britanskim protektoratom 1917. postao egipatski sultan, a titulu kralja uzeo je kad je Velika Britanija dala Egiptu ograničenu nezavisnost. Na prijestolu ga je naslijedio sin Faruk Prvi.
1939 - Njemački nacistički diktator Adolf Hitler je, pripremajući se za rat, odbacio njemačko-poljski pakt o nenapadanju, sklopljen u januaru 1934, i njemačko-britanski ugovor iz juna 1935.
1945 - Fašističkog diktatora Italije Benita Musolinija su, zajedno s ljubavnicom, dan pošto su ih zarobili, ubili italijanski partizani u mjestu Donga na obali jezera Komo.
1952 - Japan poslije poraza u Drugom svjetskom ratu vratio suverenitet i nezavisnost stupanjem na snagu mirovnog ugovora, potpisanog u San Francisku 1951.
1969 - Predsjednik Francuske Šarl de Gol dao ostavku poslije nepunih 11 godina na čelu Pete republike, koju je stvorio. Ostavka je bila moralni čin starog generala, već tada legende Francuske, čijoj je slavi i veličini posvetio sav život. On se povukao poslije referenduma o regionalizaciji zemlje i ukidanju senata, na kojem je većina glasala protiv njegovih ideja.
1977 - Andreas Bader i ostali pohapšeni članovi njemačke ljevičarske terorističke grupe "Bader-Majnhof" osuđeni su na doživotnu robiju poslije skoro dvogodišnjeg suđenja u Štutgartu.
1980 - Državni sekretar SAD Sajrus Vens podnio ostavku poslije neuspjele misije komandosa da spasu američke taoce u Iranu.
1986 - Sovjetska vlada objavila da se dva dana prije toga dogodila velika nuklearna nesreća u elektrani u Černobilju.
1992 - Proglašena Savezna Republika Jugoslavija na osnovu Ustava, donesenog prethodnog dana, i odluka skupština Srbije i Crne Gore o stvaranju zajedničke države poslije otcjepljenja pobunjenih republika. Ispred zdanja Savezne skupštine s jarbola je spuštena zastava SFRJ s petokrakom i podignuta plavo-bijelo-crvena trobojka - zastava treće Jugoslavije. Srbija i Crna Gora su, priznate na Berlinskom kongresu 1878. i 1918, poslije šestogodišnjih borbi u dva balkanska i Prvom svjetskom ratu i velikih žrtava, bile stožer okupljanja jugoslovenskih naroda u jednu državu.
1995 - Od eksplozije gasa poginula najmanje 103 žitelja južnokorejskog mjesta Tegu.
1999 - Vlada Savezne Republike Jugoslavije podnijela Međunarodnom sudu pravde u Hagu tužbu protiv zemalja NATO pakta zbog neovlašćene upotrebe sile, započete agresijom 24. marta 1999.
1999 - Prilikom bombardovanja jednog romskog naselja u Prizrenu avijacija NATO-a usmrtila najmanje četvoro civila iz porodice Zuljfuri, uključujući dvogodišnjeg Maksuma i dvoipogodišnju Kasandru, a u napadu na civilne ciljeve blizu crnogorske varošice Tuzi ubijena je starica Paška Junčaj.
2001 - Albanski ekstremisti ubili osam makedonskih policajaca kod Tetova.
2001 - Sa kosmodroma "Bajkonor" u Kazahstanu u svemir, sa dvojicom ruskih kosmonauta, u ruskoj letjelici "Sojuz", poletio i prvi turista - Amerikanac Denis Tito.
2003 - Ruski svemirski brod "Sojuz", prva lansirana letjelica sa ljudskom posadom nakon pada američkog šatla "Kolumbija", uspješno se spojio sa međunarodnom svemirskom stanicom u Zemljinoj orbiti.
 
Danas je petak, 29. april, 119. dan 2022. Do kraja godine ima 246 dana.
1429. - Francuska nacionalna junakinja Jovanka Orleanka u Stogodišnjem ratu, na čelu odreda od 800 ljudi, ušla u Orlean i poslije nekoliko dana natjerala u bjekstvo engleske osvajače, koji su sedam mjeseci opsjedali grad.
1628. - Švedska i Danska su u Straslundu sklopile savez protiv češkog generala u službi Habsburgovaca, grofa Albrehta Vencela fon Valenštajna, koji je u Tridesetogodišnjem ratu predvodio rimokatoličku vojsku protiv protestantskih snaga, čime je i Švedska ušla u taj vjerski rat.
1769. - Rođen engleski vojskovođa i državnik Artur Velzli - prvi vojvoda od Velingtona koji je porazio francuskog cara Napoleona Prvog 1815. kod Vaterloa. Kao vođa torijevske desnice bio je premijer od 1828. do 1830.
1818. - Rođen ruski car Aleksandar Drugi Nikolajevič Romanov, koji je 1861. - šest godina po stupanju na prijesto, oslobodio seljake feudalnih obaveza. Tokom vladavine do 1881. - kad su ga ubili članovi tajnog terorističkog udruženja "Narodna volja" - progonio je nosioce naprednih ideja, ali je sproveo buržoaske reforme, reorganizovao sudstvo, upravu i vojsku i osvojio Kirgiziju, Turkmeniju, Uzbekistan i dijelove Kavkaza.
1837. - Rođen francuski general Žorž Ernest Bulanže, ministar vojske od 1886. do 1887, vođa uticajnog političkog pokreta koji umalo nije srušio Treću Republiku. Stvorio je reakcionarni i antiparlamentarni pokret bulanžista, okupivši sve neprijatelje Republike, koju je težio da uništi i da obnovi monarhiju u Francuskoj. Kad su ga republikanci optužili za pokušaj prevrata, pobjegao je u Belgiju, gdje je 1891. izvršio samoubistvo.
1854. - Rođen francuski matematičar, fizičar i filozof Žil Anri Poenkare, koji je prije Alberta Ajnštajna zasnovao specijalnu teoriju relativiteta. Objavio je više od 500 matematičkih radova, izučavao je analitičku i nebesku mehaniku, hidrodinamiku, astronomiju, geodeziju, teorijsku i matematičku fiziku. Stvorio je teoriju automorfnih funkcija, jedan je od osnivača topologije, razvio je elektromagnetsku teoriju svjetlosti, elektriciteta i optike DŽejmsa Maksvela, matematičke metode u nebeskoj mehanici i astronomiji, dao kritičku analizu kosmogonijskih hipoteza. U filozofiji se bavio teorijom nauke, teorijom saznanja i opštom metodologijom. Objavio je 32 knjige. Djela: "Nauka i hipoteza", "Vrijednost nauke", "Nauka i metoda", "Nove metode nebeske mehanike 1-3".
1892. - U Beogradu su srpski pisci i naučnici osnovali Srpsku književnu zadrugu, čiji je prvi predsjednik bio Stojan Novaković, a potpredsjednik Jovan Jovanović - Zmaj, koji je izradio i njen amblem. Prva objavljena knjiga bila je "Život i priključenija" Dositeja Obradovića.
1899. - Rođen srpski istoričar književnosti Miloš Savković, profesor gimnazije u Beogradu. Ubili su ga četnici 1943. Djela: "Istorija jugoslovenske književnosti" , studije o srpskim i hrvatskim piscima, ogledi o francuskim realistima.
1899. - Rođen američki pijanista, kompozitor i šef orkestra - Edvard Kenedi "Djuk" Elington, jedan od najznačajnijih džez muzičara. Orkestar koji je osnovao 1926. uzor je svim orkestrima džez muzike. Napisao je oko 2.000 kompozicija.
1901. - Rođen japanski car Hirohito, koji je vladao od 1921, kad je kao regent zamjenjivao bolesnog oca. Krunisan je 1926. i bio na prijestolu do smrti 1989. Poslije poraza Japana u Drugom svjetskom ratu - tokom kojeg je podsticao osvajanja, ne osvrćući se na ogromne patnje pokorenih nacija - 1946. se odrekao "božanskog porijekla". Vlast mu je znatno ograničena ustavom iz 1947. i od tada je među Japancima uporno širen mit o dobroćudnom caru, koga je od svega najviše zanimala botanika.
1907. - Rođen američki filmski režiser austrijskog porijekla Fred Cineman, autor filmova realističke opservacije i angažovanog tretmana socijalnih problema i unutrašnjih moralnih sukoba. Filmovi: "Oči u noći", "Sedmi krst", "LJudi", "Tereza", "Tačno u podne", "Svat", "Odavde do vječnosti" , "Oklahoma!", "Šešir pun kiše", "Starac i more", "Priča o kaluđerici", "Čovjek za sva vremena" , "Operacija `Šakal`".
1936. - Rođen indijski dirigent i violinista Zubin Mehta, jedan od najvećih dirigenata 20. vijeka, koji je karijeru profesionalnog dirigenta započeo nastupima u Jugoslaviji i Belgiji. NJegovo dirigovanje odlikuje fascinantna sugestivnost, romantična toplina izraza i raskošna sonornost.
1945. - Američke trupe u Drugom svjetskom ratu oslobodile najstariji njemački koncentracioni logor Dahau, koji su nacisti osnovali 1933. U njemu je ubijeno oko 70.000 ljudi, uključujući 6.000 Jugoslovena.
1945. - U Drugom svjetskom ratu kapitulirale njemačke snage u sjevernoj Italiji, Austriji, Štajerskoj i Koruškoj.
1951. - Umro austrijski filozof Ludvig Vitgenštajn, zaslužan što je problematika jezika, značenja i smisla iskaza dobila posebno mjesto u filozofiji. Dela: "Filozofska istraživanja", "Plava i smeđa knjiga", "Napomene o osnovama matematike", "Filozofske napomene".
1965. - Vlada Australije odlučila da pošalje trupe u Vijetnam radi pomoći snagama južnovijetnamskog režima i američkoj vojsci u borbi protiv armije Sjevernog Vijetnama i Vijetkonga, oslobodilačkog pokreta Južnog Vijetnama.
1975. - Amerikanci u haosu napustili Sajgon, neslavno okončavši dvije decenije intervencije SAD u Vijetnamu, čime je praktično završen Vijetnamski rat tokom kojeg je poginulo više od 58.000 američkih vojnika.
1980. - Umro engleski filmski režiser Alfred Hičkok, koji se proslavio filmovima kriminalističkog žanra i strave, u kojima je sa svojevrsnim humorom slikao građansko društvo. Bio je majstor filmske montaže, napetosti i ambijenta. Filmovi: "Čovjek koji je suviše znao", "Rebeka", "Ptice", "Psiho", "39 stepenica", "Tajni agent", "Ozloglašena", "Slučaj Paradin", "Konopac", "Prozor u dvorištu", "Pozovi M. radi ubistva", "Nevolje sa Harijem", "Marni", "Topaz", "Porodična zavjera", "Frenezija", "Vrtoglavica", "Sjever-sjeverozapad".
1991. - U zemljotresu u sovjetskoj republici Gruziji poginulo više od 140 ljudi.
1995. - U Šri Lanki tamilski pobunjenici oborili vojni avion, usmrtivši 52 osobe u letjelici.
1999. - S nekoliko projektila ispaljenih iz aviona NATO srušen telekomunikacioni toranj na Avali. Taj objekat, viši od 200 metara, izgrađen 1965, bio je jedan od najprepoznatljivijih simbola Beograda.
2003. - Penzionisani hrvatski general Janko Bobetko, koga je Haški tribunal optužio za ratne zločine nad Srbima u Medačkom džepu 1993. godine, umro u svojoj kući.
2008. - Umro Albert Hofman, švajcarski hemičar, pronalazač LSD-a.
 
30. april 2022.
Događaji na današnji dan:

- 1006. - SN 1006. najsvetlija zabeležena supernova, koja je bila vidljiva sa Zemlje pocetkom 1006. godine; Zemlja je bila oko 7200 svetlosnih godina udaljena od supernove. To je bio po prividnoj magnitúdu najblistaviji zvezdani događaj u zabeleženoj istoriji. Prvo je viđena između 30. aprila i 1. maja te godine u sazvezdu Vuk.
- 1789. - Džordž Vašington je položio zakletvu kao prvi predsednik SAD-a
- 1803. - SAD su od Napoleona Bonaparte, sa 15 miliona dolara kupile Luizijanu, koja je istog dana 1812 i formalno ušla u sastav američke države kao njena 18. članica.
- 1804. - U borbama u Surinamu Britanci su prvi put upotrebili šrapnel, nazvan po izumitelju Henriju Šrapnelu.
- 1895. - Svečano je otvorena Prva internacionalna izložba u Veneciji, koja je vremenom postala najveća smotra savremene likovne umetnosti u svetu, poznata kao Venecijanski bijenale.
- 1897. - Džozef Džon Tomson je obznanio svoje otkriće elektrona na predavanju na Kraljevskoj instituciji u Londonu.
- 1900. - Havaji su postali sastavni deo SAD-a.
- 1915. - U Parizu je osnovan Jugoslovenski odbor, organizacija srpskih, hrvatskih i slovenačkih političkih emigranata iz Austrougarske koja je u vreme Prvog svetskog rata vodila akcije za oslobađanje južnoslovenskih zemalja od Austrougarske i za njihovo ujedinjenje sa Srbijom i Crnom Gorom.
- 1945. - Adolf Hitler i njegova supruga Eva Braun izvršili su samoubistvo u podzemnom bunkeru u Berlinu dok su se sovjetske trupe kasno uveče zauzele zgradu Rajhstaga.
- 1945. - Jugoslovenska armija oslobodila je u Drugom svetskom ratu ustaški logor Jasenovac.
- 1953. - U Beogradu je za posetioce otvoren Železnički muzej, prvi takav muzej u Jugoslaviji, osnovan u februaru 1950.
- 1973. - Predsednik SAD-a Ričard Nikson prihvatio je odgovornost za prisluškivanje stranačkih protivnika u Voterejtu 1972. što je dovelo do njegove ostavke u avgustu 1974. godine.
- 1975. - Američki vojnici su završili helikoptersku evakuaciju američkih državljana, južnovijetnamskih civila i drugih iz Sajgona malo ranije nego što su severnovijetnamski vojnici zauzeli Sajgon, čime je okončan Vijetnamski rat.
- 1991. - U ciklonu u Bangladešu je poginulo najmanje 125.000 ljudi.
- 1995. - Predsednik SAD-a Bil Klinton naložio je prekid trgovine s Iranom i zabranio investicije u tu zemlju, optuživši Teheran da podržava međunarodni terorizam.
- 1999. - U vazdušnim napadima NATO na SR Jugoslaviju pogođene su zgrade Ministarstva odbrane i Generalštaba Vojske Jugoslavije u užem centru Beograda.
- 2002. - Predsednik Zimbabvea Robert Mugabe proglasio je vanredno stanje u zemlji zbog velike nestašice hrane koja je dovela hiljade stanovnika na ivicu gladi. Kriza sa hranom nastupila je usled suše, ali i zbog zatvaranja farmi koje su držali belci.
- 2003. - SAD, Rusija, Evropska unija i UN zvanično su objavile "mapu" za mirovne pregovore Izraela i Palestine, koji bi trebalo da dovedu do stvaranja nezavisne palestinske države 2005.
 
Rođeni na današnji dan:

- 1662. - Meri II od Engleske, kraljica Engleske, Irske i Škotske. Na vlast je došla nakon Slavne revolucije 1689. godine kada su pristalice protestantizma svrgnuli sa vlasti njenog oca kralja Džejmsa II.
- 1883. - Jaroslav Hašek, češki pisac koji je svetsku slavu stekao nedovršenim humorističko-satiričnim romanom "Doživljaji dobrog vojnika Švejka u svetskom ratu".
- 1908. - Iv Arden, američka glumica i komičarka.
- 1944. - Džil Klejberg, američka glumica poznata po svom radu u pozorištu, televiziji i bioskopu. Osvojila je nagradu za najbolju glumicu na Kanskom filmskom festivalu i nominovana je za nagradu Oskara za najbolju glumicu za ulogu u filmu "Slobodna žena" iz 1978. godine. Dobila je i drugu nominaciju za najbolju glumicu za film "Početak", kao i četiri nominacije za Zlatni globus za njene filmske predstave.
- 1947. - Vladimir Jevtović, srpski glumac i pedagog na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu.
_____________________________________

Umrli na današnji dan:

- 1883. - Eduar Mane, francuski slikar čiji je rad inspirisao impresioniste, ali on sam je odbio da se svrsta u same okvire impresionizma. Njegov veliki uticaj na francusku umetnost, i generalno na razvoj moderne umetnosti, formiran je zahvaljujući njegovom portretisanju svakodnevice, upotrebom jednostavnih i jasnih boja i žive slikarske tehnike.
- 1989. - Serđo Leone, italijanski filmski reditelj, scenarista i producent. Najpoznatiji je po filmovima iz žanra špageti-vesterna i i po prepoznatljivom rediteljskom maniru - čestom izmenjivanju ekstremno krupnih planova sa ekstremno širokim planovima kao, na primer, u uvodnim kadrovima filma "Dobar, loš, zao" (1966.)
 
1. maj 2022.
Događaji na današnji dan:

- 1707. - Stupili na snagu Zakoni o Uniji kojom su se kraljevine Škotska i Engleska ujedinile u Veliku Britaniju.
- 1778. - U Somboru otvorena prva srpska učiteljska škola.
- 1858. - Crnogorci su u bici na Grahovcu potukli znatno jače turske trupe. Posle te pobede, uz podršku Francuske, međunarodna komisija je 1860. odredila granice između Osmanskog carstva i Crne Gore, kojoj su pripojeni Grahovo, Rudine, Nikšićka Župa i Gornji Vasojevići.
- 1866. - Britanski parlament usvojio Zakon o kraljevskim titulama na osnovu kojeg je kraljica Viktorija I proglašena caricom Indije.
- 1886. - U Čikagu je 50.000 radnika stupilo u štrajk, zahtevajući bolje uslove rada, izražene u paroli "tri osmice" - po osam sati rada, odmora i kulturnog uzdizanja. U sukobu s policijom ubijeno je 6 i ranjeno oko 50 radnika. Od 1889. ovaj dan se slavi kao Međunarodni praznik rada. U Srbiji je prvi put proslavljen 1894.
- 1925. - Kipar zvanično postao britanska kolonija. Velika Britanija je 1878. Kipar preuzela od Turske, a 1914. je izvršila aneksiju ostrva.
- 1931. - Zvanično je otvoren "Empajer stejt bilding", 102 sprata visok njujorški oblakoder, tada najviša zgrada u svetu.
- 1978. - Japanski istraživač Naomi Uemura postao prvi čovek koji je sam stigao na Severni pol, prešavši 950 km na sankama s psećom zapregom.
- 1994. - U trci za "Veliku nagradu San Marina" poginuo brazilski automobilski as Airton Sena, jedan od najboljih vozača formule 1.
- 2004. - Evropska unija proširena je za deset novih članica, čime se broj zemalja koje čine tu najveću ekonomsko-socijalnu integraciju popeo na 25 sa 450 miliona stanovnika. Punopravne članice EU zvanično su postale: Mađarska, Poljska, Češka, Slovačka, Slovenija, Kipar, Malta, Estonija, Letonija i Litvanija. To je najveće proširenje EU od osnivanja 1957. godine.
 
Rođeni na današnji dan:

- 1916. - Glen Ford, kanadsko-američki glumac..U krug vrhunskih filmskih zvezda probio se ubrzo posle Drugog svetskog rata igrajući uloge ljubavnika u filmu "Gilda" uz Ritu Hejvort i "Ukradeni život" uz Beti Dejvis (1946). U filmu "Velika hajka" iz 1953. godine, glumio je detektiva, a poznat je i po vesternima "Voz u 3.10 za Jumu" i "Kauboj". Od ostalih važnijih uloga pamte se i "Džungla na školskoj tabli" (1955), "Počelo je s poljupcem" (1959), "Četiri jahača apokalipse" (1961), "Virus" (1980). Vanserijska uloga u bogatoj filmskoj karijeri bila mu je i ona iz 1978. godine, kada je igrao Džonatana Kenta, usvojitelja Supermena, koga je tada igrao Kristofer Riv.
- 1924. - Enriko Josif, srpski kompozitor, pedagog, muzički pisac i akademik Srpske akademije nauka i umetnosti
- 1927. - Bernard Vukas, hrvatski fudbaler
- 1932. - Tamara Miletić, srpska glumica
_________________________________________

Umrli na današnji dan:

- 1873. - Dejvid Livingston, škotski lekar, misionar i istraživač Afrike. U periodu 1841-1873, otkrio je i ispitao prostrane oblasti južne, istočne i srednje Afrike. Prvi istraživao, od 1849., pustinju Kalahari i basen reke Zambezi i otkrio Viktorijine vodopade 1855., zatim jezero Njasu (Malavi) i druga, a od 1867. i izvorište reke Kongo.
- 1904. - Antonjin Dvoržak, češki kompozitor i dirigent. Uspešno je kombinivao narodnu muziku sa simfonijskom i kamernom muzikom. Najpoznatija dela su mu opere Rusalka, Jakobin i Đavo i Kaća, Simfonija Novog Sveta..
- 1994. - Airton Sena, brazilski vozač formule 1. Jedan je od omiljenih i najboljih vozača formule 1. Bio je šampion 3 puta (1988, 1990 i 1991). Pobedio je u 41 trci i osvojio 65 pol pozicija i 19 najboljih krugova. Posebno je bio poznat po dobrim vožnjama po kiši zbog čega je dobio nadimak Kišni čovek.
Poginuo je na trećoj trci za Veliku nagradu San Marina u Imoli 1. maja 1994. godine
 
Danas je srijeda, 2. maj, 122. dan 2018. Do kraja godine ima 243 dana.
1519. - Umro italijanski slikar, vajar, arhitekta, inženjer, pronalazač i mislilac Leonardo da Vinči, jedan od najvećih umova renesanse, koji je spojio srednjovjekovno enciklopedijsko znanje sa egzaktnom modernom metodom opažanja. U Francusku je prešao 1516, gdje je i umro. Izradio je relativno malo slika, od kojih su najznačajnije "Mona Liza", "Bogorodica u pećini", "Sveta Ana", "Tajna večera". Uradio je mnoštvo crteža, a mnoge njegove freske su oštećene zato što je eksperimentisao bojama. Nije se interesovao samo za ljudsko tijelo i prirodu nego i za psihologiju: u "Tajnoj večeri" je metodski prostudirao i nijansirano izrazio karakter svake ličnosti, a u "Mona Lizi" je tražio misteriju unutrašnjeg života. Prvi je unio atmosferu u slike i pomoću svijetlo-tamnog modelisanja /sfumato/ dao toplinu kože i mekoću tijela. Ni jedno njegovo vajarsko djelo nije sačuvano, a arhitektonske zamisli su ostale u projektu. Živo su ga privlačile i prirodne nauke - fizika, astronomija, hemija. Radio je i na konstruisanju sprave za letenje. Napisao je "Traktat o slikarstvu".
1567. - Umro dubrovački pisac Marin Držić, tipičan predstavnik renesanse, čija su djela ispunjena raskošnim sjajem, bogatstvom duha, veselim scenama i komičnim situacijama. Počeo je pjesmama, a spisateljski dar je doveo do vrhunca u pastoralnim igrama i komedijama. Najčuvenijim djelom "Dundo Maroje", čija je tema otac tvrdica i sin rasipnik, zasmijavao je vlastelu u rodnom Dubrovniku, ali je i izvrgavao poruzi. Komedije "Pomet", "Pijerin" i "Đuho Krpeta" su izgubljene ili sačuvane u fragmentima. Ostala djela: komedije "Skup", "Mande", "Arkulin", alegorična pastoralno-muzička komedija "Plakir", rustikalna komedija "Novela od Stanca", pastorale "Tirena", "Venera i Adon".
1660. - Rođen italijanski kompozitor Pjetro Alesandro Gaspare Skarlati, osnivač operske "napuljske škole". Djela: opere, kantate, crkvene kompozicije.
1729. - Rođena ruska carica njemačkog porijekla Katarina Druga Aleksejevna (na fotografiji), poznata kao Katarina Velika, koja je tokom vladavine od 1762. do smrti 1796. provela značajne reforme kojima je učvrstila centralnu vlast. U duhu prosvijećenog apsolutizma i pod uticajem francuskih filozofa i ideja prosvijećenosti, otvarala je škole, pomagala nauku i umjetnost, modernizovala administraciju i sudstvo, uredila finansije, ukinula torturu, smrtnu kaznu zamijenila progonstvom u Sibir. Uspješno je ratovala protiv Poljske i Turske i Rusiji je pripojila Kazahstan, Gruziju, Jermeniju, Kamčatku, Krim, dio Moldavije i velike dijelove Ukrajine, Bjelorusije i Poljske. Omogućila je plemstvu da pojača iskorišćavanje kmetova i da do tada slobodne kozake potčinjava i pretvara u kmetove, što je izazvalo ustanak kozaka i seljaka od 1773. do 1775. pod vođstvom Jemeljana Pugačova.
1852. - Rođen srpski novinar, pisac i političar Pera Todorović, jedan od osnivača Narodne radikalne stranke i najistaknutijih novinara svog doba. Bio je blizak prvaku srpskih socijalista Svetozaru Markoviću i uređivao je niz listova i časopisa, uključujući socijalistički list "Rad". Pokrenuo je listove "Samouprava" i "Radikal", a od 1889. do 1903. izdavao je "Male novine", prvi informativno-senzacionalistički list u Srbiji. Hapšen je zbog manifestovanja u Kragujevcu crvenim barjakom. Bio je dobrovoljac u srpsko-turskom ratu 1876. i 1877, poslije čijeg je završetka 1878. emigrirao u Ugarsku i u Novom Sadu je 1878. i 1879. s Lazarom Pačuom izdavao socijalistički list "Straža". Potom je otišao u Francusku, a po povratku u Srbiju osuđen je na smrt zbog Timočke bune koju su 1883. protiv režima kralja Milana Obrenovića u zaječarskom kraju podigli radikali, ali je pomilovan. Potom se izmirio s kraljem Milanom i zalagao za sporazum radikala i narodnjaka, zbog čega su ga radikali isključili iz stranke. U književnosti se najviše bavio istorijskim temama i prevodio je ruskog pisca Nikolaja Gavriloviča Černiševskog. Djela: "Dnevnik jednog dobrovoljca", "Silazak s prijestola", "Karađorđe".
1857. - Umro francuski pisac Luj Šarl Alfred de Mise, koga je nesrećna ljubav sa spisateljicom Žorž Sand inspirisala za najljepše i najuzbudljivije lirske pjesme: "Noći" i "Pismo Lamartinu" i "Ispovijest jednog djeteta ovog vijeka", u kojem je opisao i analizirao svoj bol. Ostala djela: stihovane "Priče iz Španije i Italije", pjesme "Namuna", "Rola", drama "Lorencačo", komedije "S ljubavlju se ne igra", "Ne treba se ni u šta zakleti", "Marijanine ćudi".
1860. - Rođen jevrejski pisac Teodor Hercl, osnivač i teoretičar modernog cionizma, koji se snažno zalagao za osnivanje jevrejske države u Palestini i razradio koncept te države. Izabran je 1897. za prvog predsjednika Svjetske cionističke organizacije. Djela: "Jevrejska država", "Stara Nova zemlja".
1864. - Umro njemački kompozitor jevrejskog porijekla Đakomo Majerber, koji je odigrao vidnu ulogu u stvaranju francuske velike opere. Bio je veoma popularan, ali je njegova muzika izazivala i mnoge polemike. Djela: opere "Hugenoti", "Afrikanka", "Robert Đavo", "Prorok".
1881. - Rođen ruski državnik Aleksandar Fjodorovič Kerenski, član a potom predsjednik Privremene vlade poslije Februarske revolucije 1917. u Rusiji. Zbačen je s vlasti u Oktobarskoj revoluciji 1917, kojom je uspostavljena boljševička vlast. Emigrirao je 1918. i od 1940. je živio u SAD, gdje je umro 1970.
1892. - Rođen njemački pilot Manfred fon Rihthofen, nazvan "crveni baron", najslavniji njemački avijatičar u Prvom svjetskom ratu. Tokom rata je oborio više od 80 neprijateljskih aviona, prije nego što je i sam poginuo u vazdušnoj borbi u aprilu 1918.
1892. - Umro njemački hemičar August Vilhelm fon Hofman, značajan po istraživanjima u organskoj hemiji. Osnivač je moderne industrije anilinskih boja iz katrana kamenog uglja.
1903. - Rođen američki pedijatar Bendžamin Meklejn Spok, čija je knjiga "Savjeti zdravog razuma o odgajanju beba i djece", objavljena 1946, postala bestseler, umnogome izmijenivši predstavu o pravilnom odgajanju djece. Tokom Vijetnamskog rata žestoko je osporavao vojnu avanturu SAD u jugoistočnoj Aziji.
1904. - Rođen američki pjevač i filmski glumac Hari Lilis "Bing" Krozbi, rekorder po broju snimljenih ploča, dobitnik nagrade "Oskar" za film "Idući svojim putem".
1933. - Njemački kancelar Adolf Hitler ukinuo sindikate.
1937. - Blizak saradnik nacističkog njemačkog diktatora Hitlera rajhsmaršal Herman Gering tajno se sastao na Bledu s knezom Pavlom Karađorđevićem i jugoslovenskim premijerom Milanom Stojadinovićem. Uvjeravao ih je da Jugoslavija neće biti napadnuta ako održi bliskost sa Silama osovine.
1945. - Crvena armija - koja je podnijela najveći teret pobjede nad nacističkom NJemačkom u Drugom svjetskom ratu - zauzela Berlin i istakla crvenu zastavu na zgradi Rajhstaga /parlament/. Jedinice Prvog bjeloruskog fronta maršala Georgija Žukova i Prvog ukrajinskog fronta maršala Ivana Konjeva počele su berlinsku operaciju 16. aprila.
1960. - Izvršena smrtna kazna nad Amerikancem Kerilom Česmenom, osuđenim za otmicu i silovanje, koji je 12 godina živio u sjenci smrti. Čekajući izvršenje presude, koje je osam puta odlagano zahvaljujući upornoj i vještoj odbrani, u zatvoru je napisao tri knjige koje su postale bestseleri.
1967. - U Stokholmu počeo da radi međunarodni sud za ratne zločine Bertranda Rasela, koji je kasnije presudio da su SAD krive za agresiju na Vijetnam.
1967. - Laburistička vlada Harolda Vilsona zatražila članstvo Velike Britanije u Evropskoj ekonomskoj zajednici /sadašnja Evropska unija/, okončavši dugu debatu da li London treba da pristupi toj grupaciji.
1982. - Britanska podmornica u Foklandskom ratu potopila argentinsku krstaricu "General Belgrano", usmrtivši više od 350 ljudi.
1990. - Afrički nacionalni kongres Nelsona Mendele i vlada Južne Afrike otpočeli trodnevne razgovore u Kejptaunu o postepenom okončanju vlasti bijele manjine u toj zemlji.
1993. - Bivši šef norveške diplomatije i ambasador u Beogradu Torvald Stoltenberg postavljen za kopredsjednika Međunarodne konferencije o Jugoslaviji, zamijenivši američkog diplomatu Sajrusa Vensa koji je podnio ostavku.
1993. - U Atini predsjednik Republike Srpske Radovan Karadžić potpisao Vens-Ovenov plan za bivšu BiH, pod uslovom da ga prihvati Skupština Republike Srpske. Skupština je kasnije odbacila plan, ocijenivši da su mape razgraničenja sa muslimanima i Hrvatima krajnje nepovoljne za Srbe u Bosni.
1994. - Nelson Mendela i njegov Afrički nacionalni kongres dobili prve sverasne izbore u Južnoj Africi.
1999. - U napadu aviona NATO pakta na Kosovsku Mitrovicu poginulo najmanje dvoje i ranjeno 35 civila, a u Sremskoj Mitrovici je u dvorištu svoje kuće gelerom od avionske bombe ubijena jedna žena.
1999. - Na osnovu naredbe predsjednika SR Jugoslavije Slobodana Miloševića oslobođena trojica američkih vojnika, zarobljena 33 dana ranije na jugoslovenskoj teritoriji uz granicu sa Makedonijom.
1999. - Kod sela Nakučani blizu Šapca pao američki lovac "F-16", pogođen vatrom Protivvazdušne odbrane Vojske Jugoslavije.
2001. - Haški tribunal odbio zahtjev bivšeg predsjednika Republike Srpske Biljane Plavšić da se njoj i Momčilu Krajišniku sudi odvojeno.
2003. - Šef UNMIK-a Mihael Štajner optužio je kosovski parlament da je usvojio mnoštvo neustavnih zakona, kao i albanske političare na Kosovu da nisu osigurali bezbjednost manjinama.
2004. - Milorad Ulemek Legija, prvooptuženi za ubistvo premijera Srbije Zorana Đinđića, predao se policiji poslije 14 mjeseci provedenih u bjekstvu.
2008. - U Mjanmaru od ciklona "Nagris" poginulo ili nestalo 138.000 ljudi.
2008. - Otvoren Prvi "Banjalučki internacionalni filmski festival".
 
03. maj 2022.
Događaji na današnji dan:

- 1494. - Španski moreplovac Kristofor Kolumbo otkrio ostrvo kasnije nazvano Jamajka.
- 1500. - Portugalski moreplovac Pedro Alvareš Kabral na putu ka Indiji otkrio Brazil i proglasio ga posedom Portugalije.
- 1791. - Poljski kralj Stanislav II August Ponjatovski potpisao liberalan Ustav kojim je uspostavljena parlamentarna monarhija. To je bio drugi pisani Ustav u svetu, posle Ustava SAD.
- 1814. - Francuski kralj Luj XVIII vratio se, pod zaštitom saveznika, u Pariz posle bezuslovne predaje i abdikacije cara Napoleona I.
- 1841. - Novi Zeland proglašen za britansku koloniju.
- 1895. - Teritorije u posedu Britanske Južnoafričke kompanije, južno od reke Zambezi dobile naziv Rodezija.
- 1921. - Osnovana provincija Severna Irska
- 1936. - U Jagodini u organizaciji Narodnog fronta slobode održane najmasovnije antifašističke demonstracije u Pomoravlju između dva svetska rata.
- 1945. - Britanci u Drugom svetskom ratu zauzeli Rangun, glavni grad tadašnje Burme, danas Mjanmara, oslobodivši ga od japanske okupacije.
- 1946. - U Tokiju zasedanje počeo Međunarodni vojni sud za Daleki istok, koji je sudio japanskim ratnim zločincima iz Drugog svetskog rata. U procesu koji je trajao do novembra 1948., od 28 okrivljenih sedam osuđeno na smrt, 16 na doživotnu robiju, a pet na vremenske kazne.
- 1968. - Žestokim sukobima s policijom u Parizu počele studentske demonstracije i štrajkovi zbog oklevanja vlasti da sprovede reforme univerziteta. Studentski protesti ubrzo zahvatili i druge evropske zemlje, a protest prerastao u revolt protiv građanskog društva.
- 1991. - U rodno selo Lelić kod Valjeva iz SAD prenete mošti episkopa Srpske pravoslavne crkve Nikolaja Velimirovića.
- 1999. - Tokom vazdušnih udara NATO na Jugoslaviju pogođen putnički autobus kod Peći na Kosovu. Poginulo 20 ljudi, 43 povređeno. U Novom Sadu pogođena zgrada TV Novi Sad. U sedištu NATO u Briselu saopšteno da je za 42 dana vazdušnih napada na SRJ izvedeno 14.000 letova.
 
Rođeni na današnji dan:

- 1469. - Nikolo Makijaveli, italijanski politički filozof, vojni teoretičar, diplomata i pisac
- 1889. - Bjula Bondi, američka glumica
- 1899. - Alin Makman, američka glumica
- 1903. - Bing Krozbi, američki pevač, komičar i glumac. Svetsku popularnost stekao je u muzičkim filmovima "Carski valcer" i "Najveći pevač Amerike". Oskarom je nagrađen za ulogu u filmu "Idući svojim putem" 1944. godine. Tvorac je pevačkog stila koji su kasnije preuzeli Frank Sinatra i Din Martin.
- 1906. - Meri Astor, američka glumica
- 1917. - Kiro Gligorov, učesnik Narodnooslobodilačke borbe, društveno politički radnik SFRJ i SR Makedonije, 1. predsednik samostalne Republike Makedonije
- 1919. - Pit Siger, američki muzičar i aktivista.
- 1925. - Olivera Marković, srpska i jugoslovenska filmska, televizijska i pozorišna glumica. Slavu je stekla već početkom 1950-ih ulogama u pozorišnim predstavama Mačka na usijanom limenom krovu Tenesi Vilijamsa i Lov na veštice Artura Milera. Jedna od Oliverinih najpoznatijih uloga je "Tetka" u filmovima Balkan ekspres, Balkan ekspres 2, kao i istoimenoj TV seriji. Poznata je i po filmovima: Kozara, Sibirska ledi Magbet, Tito i ja, Sabirni centar, Mrtav 'ladan, Mali svet i Službeni položaj, za koji je nagrađena Zlatnom arenom za najbolju glumicu. U periodu od kraja 1980-tih do početka 2000-ih pojavljivala se u serijama Siniše Pavića, Bolji život, Srećni ljudi i Porodično blago. Publika je ipak najviše zavolela njenu ulogu Angeline Savić u Otvorenim vratima.
- 1933. - Džejms Braun, američki muzičar, plesač i muzički producent
_________________________________________

Umrli na današnji dan:

- 1270. - Bela IV, jedan od najvećih vladara srednjovekovne Ugarske
- 1481. - Mehmed II Osvajač, osmanski sultan
 
Umrli na današnji dan:

- 1898. - Svetislav Vulović, srpski književni kritičar
- 2012. - Nenad Šarić Brada, hrvatski muzičar, bivši član grupe "Novi Fosili"
- 2016. - Jadranka Stojaković, jugoslovenska kantautorka zabavne muzike i autorka brojnih urbanih šansona i šlagera iz kasnih 1970ih i 1980ih godina. Najpoznatije njene šansone su: "Sve smo mogli mi", " Ima neka tajna veza", "Muzika je svirala", "Čarobnjaci", "Tijesno doba", "Na drumovima Srema", "Vjerujem", "Što te nema", "Čekala sam, čekala sam" i dr.
 
4. maja 2022.
Događaji na današnji dan:
- 1493. - Papa Aleksandar VI, Španac, izdao edikt o podeli Novog sveta između Španije i Portugalije, prema kojem sve novootkrivene zemlje zapadno od Azora treba da pripadnu Španiji.
- 1626. - Indijanci prodali Menhetn holandskom trgovcu Peteru Minojtu za tkanine i đinđuve u vrednosti od oko 24 dolara (oko 600 dolara iz 2006).
- 1919. - Počele demonstracije kineskih studenata protiv odluke Versajske mirovne konferencije da nemački posedi u provinciji Šandung budu predati Japanu. Demonstracije "Pokret 4. maja" prerasle u Nacionalni pokret, koji je pokrenuo preko 10 miliona ljudi
- 1979. - Vođa konzervativaca Margaret Tačer posle pobede nad laburistima na parlamentarnim izborima postala je prva žena-premijer u istoriji Velike Britanije.
- 1992. - JNA se povukla sa dubrovačkog ratišta, čime je ugašena treća Dubrovačka republika.
- 1994. - Izrael i Palestinska oslobodilačka organizacija potpisali sporazum o početku primene ograničene palestinske autonomije u Gazi i Jerihonu.
- 1994. - Emitovanjem prvog servisa vesti Beogradska nezavisna novinska agencija Beta, počela rad.
- 1996. - Lider konzervativaca Hose Marija Asnar postao premijer Španije, čime je okončana trinaestogodišnja vladavina socijalista
- 2001. - Podignuta optužnica protiv Radomira Markovića, koji je u vreme režima Slobodana Miloševića bio načelnik Državne bezbednosti Srbije. Po optužnici za odavanje državne tajne, Marković 6.jula 2001. osuđen na godinu dana zatvora, a po tužbi za umešanost u ubistvo četiri funkcionera Srpskog pokreta obnove na Ibarskoj magistrali, u oktobru 1999., 30. januara 2003. osuđen na sedam godina zatvora.
 
Rođeni na današnji dan:

- 1825. - Tomas Henri Haksli, engleski biolog i antropolog, pobornik teorije evolucije Čarlsa Darvina.
- 1881. - Aleksandar Kerenski, ruski revolucionar i političar. Bio je drugi predsednik ruske privremene vlade u periodu od Februarske do Oktobarske revolucije. Bio je predsednik vlade od 21. jula do 8. novembra 1917. godine.
- 1900. - Antun Augustinčić, hrvatski i jugoslovenski vajar. Poznatija dela su mu Spomenik palim Šumadincima (1932), Spomenik oslobodiocima Niša (1937), Spomenik Kralju Aleksandru u Somboru (1940), Spomenik maršalu Titu u Kumrovcu (1947), Spomenik palim borcima u Livnu (1952), Spomenik žrtvama rasizma, Adis Abeba, (1955), Spomenik Moši Pijade, Zagreb i Sisak, (1960), Spomenik seljačkoj buni 1573. i Matiji Gupcu, Gornja Stubica, (1973), Bronzani lik rudara u Ženevi ispred zgrade Međunarodnog ureda za rad, Spomenik mira u Njujorku (poklon Ujedinjenim nacijama)
- 1921. - Edo Murtić, hrvatski slikar, grafički dizajner i pozorišni scenograf i akademik..Ostvario je 150 samostalnih i oko 300 drugih izložbi na raznim kontinentima. Radio je i pozorišnu scenografiju, murale i mozaike. Bio je član "Hrvatske akademije nauke i umetnosti", a proglašen je i počasnim građanimom Bjelovara. Umro je 2005. u Zagrebu.
- 1928. - Hosni Mubarak, egipatski političar, 4. predsednik Egipta.
- 1929. - Odri Hepbern, američka glumica, model i humanitarka. Osvojila je Oskara za najbolju glavnu glumicu u filmu "Praznik u Rimu" (1953). Preminula je 20. januara 1993.
_________________________________________

Umrli na današnji dan:

- 1869. - Jovan Hadžić, srpski pisac i političar
- 1871. - Marija Anuncijata, kći kralja Ferdinanda II
- 1903. - Goce Delčev, vođa makedonskog nacionalno-revolucionarnog pokreta
- 1980. - Josip Broz Tito je bio jugoslovenski komunistički revolucionar, generalni sekretar Saveza komunista Jugoslavije i jugoslovenski državnik, koji je obavljao razne državničke funkcije od 1943. do svoje smrti 1980. godine. Tokom Drugog svetskog rata bio je vođa jugoslovenskih partizana, koji se često smatraju najefikasnijim pokretom otpora u okupiranoj Evropi. Za vreme svoje političke karijere, bio je veoma popularna i cenjena ličnost, kako u zemlji, tako i u inostranstvu. Stekao je veliku međunarodnu slavu kao glavni vođa Pokreta nesvrstanih, pored Džavaharlala Nehrua, Gamala Abdela Nasera i Ahmeda Sukarna.
 
5. maj 2022.
Događaji na današnji dan:

- 533. - U vizantijskoj prestonici Konstantinopolju počeo peti vaseljenski sabor.
- 1260. - Kublaj-kan postaje vladar Mongolskog carstva
- 1855. - Crnogorski knez Danilo I Petrović doneo Opšti zemaljski zakonik, u koji su unete imovinske i poreske reforme
- 1860. - Italijanski revolucionar Đuzepe Garibaldi sa svojih 1000 crvenokošuljaša isplovio iz Đenove prema Siciliji, koju je osvojio krajem jula.
- 1904. - Na brdu Bolujica kod Bara postavljena radio-telegrafska stanica Markonijevog sistema, prva na Balkanu.
- 1930. - Britanske vlasti u Indiji uhapsile Mahatmu Gandija zbog njegove kampanje građanske neposlušnosti.
- 1936. - Italijanske trupe pod komandom feldmaršala Pjetra Badolja okupirale Adis Abebu, prestonicu Etiopije.
- 1954. - General Alfredo Stresner vojnim udarom oborio predsednika Paragvaja Federika Čavesa, počevši tako tridesetčetvorogodišnju diktaturu.
- 1961. - Iz Kejp Kanaverala lansiran kosmički brod "Merkjuri", prva kosmička letelica SAD s ljudskom posadom, kojim je upravljao Alen Šepard.
- 1978. - Teroristička organizacija "Crvene brigade" saopštila da je ubila bivšeg premijera Italije Alda Mora, otetog u martu 1978. Njegovo telo nađeno je dva dana kasnije u jednom automobilu u centru Rima.
- 1996. - U prisustvu španskog kralja Huana Karlosa, konzervativni lider, novi premijer, Hose Marija Asnar, položio zakletvu, posle 13 godina vladavine socijalista.
- 2006. - Ugašen je Treći kanal Radio-Televizije Srbije.
 
Prijavite se ili registrujte da biste poslali poruku.

Slične teme

tab503
"Nešto se razmišljam"
Odgovora
18
Pregleda
385
Ortak2
Ortak2
Plavooki Treptač
U kojoj zemlji u svetu se ljudi najviše zadržavaju na internetu?
Odgovora
7
Pregleda
245
Enigma
Enigma
Ortak2
Pripremite se za reprizu!
2
Odgovora
30
Pregleda
532
Ortak2
Ortak2

Back
Top