Na današnji dan_ desilo se

53 dan u godini
312 dana do kraja godine
1281.-Martin IV postaje papa
1819.-Španija prodala Floridu , SAD za 5 miliona američkih dolara
1955.- teniserka Morin Konoli poznata kao mala Mo zbog povrede pada sa konja napustila tenis
1979.-karipski ostrov Saveta Lucija posle 165 godina stekla nezavisnost od Engleske


facebook
 
24.02

1525.Španci pod komandom markiza od Peskare pobedili su francusko-švajcarsku vojsku u bici kod Pavije u Italiji, upotrebivši prvi put u istoriji ratovanja puške arkebuze (muškete). Poginulo je oko 14.000 vojnika, a francuski kralj Fransoa I (Francois) je zarobljen.

1803 Rodjen je srpski trgovac i brodovlasnik Miša Anastasijević, poznat kao kapetan Miša koji je kneževini Srbiji 1863. poklonio zgradu današnjeg rektorata Beogradskog univerziteta (Kapetan-Mišino zdanje). Zvanje "kapetana dunavskog" dodelio mu je 1833. knez Miloš Obrenović.

1847 Rodjen je srpski hemičar Sima Lozanić, prvi rektor Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevske akademije. Bio je profesor hemije na Filozofskom fakultetu Velike škole i potom Univerziteta u Beogradu, ministar privrede i spoljnih poslova u vladama Srbije 1894. i 1905.

1848 U Londonu je na nemačkom jeziku objavljen "Manifest komunističke partije", koji su, prema odluci Kongresa tajnog radničkog udruženja "Saveza komunista" održanog u Londonu u novembru 1847, napisali Karl Marks (Marx) i Fridrih Engels.
 
25.februar
1815 - Po nalogu Sulejman paše ubijen je Stanoje Stamatović, poznat kao Stanoje Glavaš, srpski vojvoda iz Prvog srpskog ustanka, hajduk i borac protiv Turaka. Bio je predviđen za vođu Prvog srpskog ustanka (1804), ali je na njegov predlog izabran Karađorđe Petrović. Njegovo junaštvo opevano je u narodnim pesmama, a Đura Jakšić je o njemu napisao istoimenu dramu.

1873 - Rođen je italijanski operski pevač Enriko Karuzo (Enrico Caruso), jedan od najvećih tenora u istoriji opere. Bio je posebno cenjen kao izvođač uloga u operama Đuzepea Verdija (Giuseppe) i Đakoma Pučinija (Giacomo) i kao interpretator italijanske kancone. Jedan je od prvih pevača koji je snimio gramofonsku ploču.

1885 - Nemačka je anektirala Tanganjiku i Zanzibar.

1888 - Umro je srpski botaničar i prirodnjak Josif Pančić, prvi predsednik Srpske kraljevske akademije, profesor i rektor Velike škole u Beogradu. Opisao je oko 80 dotada nepoznatih biljnih i životinjskih vrsta, otkrio endemsko-reliktni četinar poznat kao "Pančićeva omorika" (Picea omorika) i objavio oko 30 naučnih radova. Osnovao je i uredio Botaničku baštu u Beogradu.

1899 - Umro je osnivač britanske novinske agencije Rojters nemački Jevrejin Paul Julijus fon Rojter (Julius von Reuter), po kojem je nazvana najstarija svetska agencija.

1948 - Prinudivši premijera Eduarda Beneša da prihvati ostavke nekomunista u vladi, komunisti su u Čehoslovačkoj preuzeli vlast. Ovaj događaj nazvan je "februarski udar".
 
Danas je četvrtak, 4. mart, 63. dan 2022. Do kraja godine ima 302 dana.

1193. - Umro arapski državnik i vojskovođa Jusuf Saladin (Salah-al-Din), sultan Egipta i Sirije, osnivač dinastije Ejubida, koji je 1187. porazio krstaše kod Hatina i osvojio veliki dio Sirije i Palestinu sa Jerusalimom. Tako je poslije 88 godina okončao franačku okupaciju Jerusalima, što je izazvalo Treći krstaški rat. Važio je za mudrog i vjerski tolerantnog vladara.
1461. - U engleskom "ratu ruža" Edvard od Jorka preuzeo tron kao kralj Edvard Četvrti.
1678. - Rođen italijanski kompozitor i violinski virtuoz Antonio Vivaldi, sveštenik koga su zbog boje kose nazivali "crveni pop", čije je barokno muziciranje oduševljavalo savremenike izvanrednom tehnikom i improvizacijom. Značajan je kao autor solističkih koncerata za pojedine instrumente i končerta grosa, posebno kao kompozitor "Četiri doba". Napisao je niz koncerata za violinu, flautu, fagot.
1789. - U Njujorku zasnovan prvi Kongres SAD.
1801. - Tomas Džeferson postao prvi predsjednik SAD, inaugurisan u novom glavnom gradu Vašingtonu.
1832. - Umro francuski orijentalista Žan Fransoa Šampolion, osnivač egiptologije. Uspio je da 1822. dešifruje hijeroglife s ploče pronađene 1799. u egipatskom mjestu Rešid.

1849. - Austrijski car Franc Jozef Prvi - nosilac ideje o pangermanskoj ulozi Austrije, nacionalnog ugnjetavanja i žestoki neprijatelj Slovena - izazvao državni udar poslije krvavog gušenja mađarske revolucije.
1852. - Umro ruski pisac Nikolaj Vasiljevič Gogolj, otac ruske realističke proze. Romantično-folklornim pripovijetkama osvojio je čitaoce i književnu kritiku, poslije čega je pisao oporije ali životnije. Romanom "Taras Buljba" je, ponesen etičkim vrlinama i borbom kozačkih predaka protiv poljskih i turskih osvajača, iskazao divljenje za njihovu neuporedivu hrabrost, odanost Rusiji i pravoslavlju i žeđ za slobodom. U zbirkama pripovijedaka "Večeri na salašu kraj Dikanjke", "Mirgorod", "Petrogradske priče", "Arabeske", poemi "Mrtve duše", komedijama "Revizor" i "Ženidba" oživio je ogromnu pozornicu spahijske Rusije, s karijeristima, podmitljivcima, sitnim kradljivcima tuđeg vremena, silnicima i pijancima. NJegovi junaci su postali obrazac ljenosti, gluposti, sebičnosti i korupcije. Prestravljen užasima kojima je vjerno slikao Rusiju, napisao je knjigu "Izabrana mjesta iz prepiske sa prijateljima", bez uspjeha pokušavajući da na mračnu sliku baci svijetle tonove i stvori pozitivne junake. Pred smrt je uništio rukopis drugog toma "Mrtvih duša". Na osnovu Gogoljevog djela, Visarion Bjelinski je formulisao principe naturalne škole ruske književnosti, a Nikolaj Černiševski ga je smatrao osnivačem "satiričnog ili, tačnije rečeno, kritičkog pravca ruskog realizma".

1857. - Mirom u Parizu završen britansko-persijski rat i šah Persije morao da prizna nezavisnost Avganistana, što je London iskoristio da se s manje teškoća usmjeri na pokoravanje te zemlje.
1913. - Rođen američki filmski glumac DŽulijus Garfinkl, poznat kao Džon Garfild, koji je najčešće igrao uloge društvenih autsajdera i buntovnika. Bio je veliki prijatelj Jugoslavije, mnogo je učinio da se u SAD u Drugom svjetskom ratu probije istina o narodnoooslobodilačkoj borbi, a pred kraj rata se na njenom tlu borio protiv njemačkih nacista. Filmovi: "Četiri žene", "Huarez", "Načinili su me zločincem", "Morski vuk", "Oni žive opasno", "Poštar uvijek zvoni dva puta", "Humoreska", "Tijelo i duša", "Snaga zla", "DŽentlmenski sporazum", "Veliki nož", "Imati i nemati".

1933. - Frenklin Ruzvelt položio zakletvu kao 32. predsjednik SAD i pod pritiskom ekonomske krize objavio "Nju dil", čija je suština bilo intervenisanje kapitalističke države u rastrojeni privredni sistem zemlje.
1941. - Jugoslovenski knez-namjesnik Pavle Karađorđević se u Drugom svjetskom ratu u Berhtesgadenu tajno sastao sa vođom Trećeg rajha Adolfom Hitlerom, koji je zatražio da Beograd pristupi Trojnom paktu, a NJemačka i Italija bi navodno garantovale integritet i nezavisnost Jugoslavije.
1941. - Britanska mornarica u Drugom svjetskom ratu napala njemačke snage na okupiranim norveškim ostrvima Lofoten i potopila 11 njemačkih brodova.

1945. - Progoneći njemačke trupe, sovjetska Crvena armija u Drugom svjetskom ratu izbila na Baltičko more.

1952. - Kina optužila SAD da su u Koreji počele biološki rat.
1965. - Sirija nacionalizovala devet naftnih kompanija, uključujući dvije američkih naftnih koncerna.
1967. - Umro srpski pisac Vladan Desnica, izuzetan stilista, suptilan psihološki analitičar. Ispisao je sugestivne stranice o naravima ljudi zavičajne Dalmacije. Pravo i filozofiju studirao je u Zagrebu i Parizu i do Drugog svjetskog rata bio je advokat. Direktni je potomak legendarnog srpskog uskoka Stojana Jankovića. Djela: romani "Zimsko ljetovanje", "Proljeća Ivana Galeba", zbirke novela "Olupine na suncu", "Proljeće u Badrovcu", "Tu odmah pokraj nas", zbirka stihova "Slijepac na žalu".
1970. - Havariju francuske podmornice "Euridika" u Sredozemnom moru u blizini Tulona nije preživio niko od 57 ljudi, koliko se nalazilo u njoj.
1977. - U snažnom zemljotresu u Rumuniji, koji je najteže pogodio glavni grad Bukurešt, poginulo više od 1.570 ljudi.
1996. - Islamski terorista-samoubica u Tel Avivu ubio 13 ljudi i ranio više od 130, uključujući i djecu.
2004. - Dvije trećine kompleksa srednjovjekovnog manastira Hilandara na Svetoj Gori uništeno u požaru. Vatra, koja se širila preko krovova, potpuno je uništila dio manastirskog kompleksa - od igumanove kelije, preko gostoprimnice sve do Pirga Svetog Save.
 
1945. - Članovi Ujedinjenog saveza antifašističke omladine Srbije osnovali su Omladinsko fiskulturno društvo Crvenu zvezdu. Među osnivačima su se nalazili Nebojša Popović, Mira Petrović, Svetozar Gligorić i Milovan Ćirić. Osnivači su dugo većali oko imena društva, a "kumovi" su bili Slobodan Ćosić (kasnije legedarni sekretar Fudbalskog kluba) i Zoran Žujović. Ćosić je predlagao ime Zvezda, a Žujović je spontano dodao: "Ako je Zvezda, neka bude crvena." Društvu je dodeljen bivši stadion predratnog kluba "Jugoslavija" na Topčiderskom brdu. Na dan osnivačanja društva, odigrana je i prva utakmica, i to protiv tima Prvog bataljona Druge brigade KNOJ-a. Utakmica je završena rezultatom 3:2, a kuriozitet ovog fudbalskog susreta je to da su borci golove svoga tima (Prvog bataljona Druge brigade KNOJ) pozdravljali pucnjavom iz pušaka, te su izrešetali već oštećenu krovnu konstrukciju zapadne tribine. Utakmica je odigrana na stadionu "Avala" (bivša "Jugoslavija").
 
1629 - Nemački car Ferdinand II Habzburški izdao je Edikt o restituciji kojim je protestantskim knezovima naloženo da vrate katoličkoj crkvi sve posede zaplenjene od 1552. Ferdinand III opozvao je taj edikt Vestfalskim mirovnim ugovorom 1648.

1836 - Meksikanci pod komandom generala Antonija Lopeza de Santa Ane (Antonio Lopez, Anna) zauzeli su američku tvrđavu Alamo u Teksasu. Tokom opsade koja je trajala 13 dana poginulo je svih 156 Teksašana, među kojima i legendarni Dejvi Kroket (Davy Crockett).
1874 - Rođen je ruski filozof Nikolaj Aleksandrovič Berđajev, profesor na Moskovskom univerzitetu (1920). Mislilac hrišćanske inspiracije, jedan od najvećih filozofa 20. veka napustio je sovjetsku Rusiju 1922. i postao najpopularniji ruski filozof na Zapadu. Umro je 23. marta 1948. u Francuskoj ("Hrišćanstvo i klasna borba", "Smisao istorije", "Filozofija slobode", "Čovek i mašina", "O ropstvu i slobodi čoveka").
1882 - Knez Milan Obrenović proglasio je Srbiju kraljevinom, a sebe kraljem.
1900 - Umro je nemački inženjer Gotlib Vilhelm Dajmler (Gottlieb Wilhelm Daimler), koji je 1883. konstruisao prvi automobilski benzinski motor. Osnovao je 1890. kompaniju "Dajmler Motoren-Gezelssaft", koja se 26 godina posle njegove smrti ujedinila s fabrikom Karla Benca (Benz) u kompaniju "Dajmler-Benc", proizvođača prestižnih automobila "mercedes".
1927 - Rođen je kolumbijski književnik Gabrijel Garsija Markes. Pisac "magičnog realizma", žanra koji meša mitove, magiju i realnost, najviše je doprineo da latinoamerička literatura dođe u centar pažnje svetske kulturne javnosti šezdesetih godina 20. veka. Dobitnik je Nobelove nagrade za književnost 1982. ("Sto godina samoće", "Ljubav u doba kolere").
1941 - Krunski savet Kraljevine Jugoslavije je u Drugom svetskom ratu doneo odluku da Jugoslavija pristupi Trojnom paktu, pod uslovom da joj Nemačka i Italija garantuju nepovredivost teritorije.
1944 - Poletevši iz vazduhoplovnih baza u Velikoj Britaniji, 658 američkih bombardera započeli su u Drugom svetskom ratu danonoćno bombardovanje Berlina.
1945 - U Njujorku je umrla srpska slikarka Milena Pavlović Barili, jedan od najznačajnijih predstavnika nadrealizma u srpskom slikarstvu. Od 1939. živela je u SAD, gde je bila ilustrator modnog časopisa "Vog" i scenograf i kostimograf u njujorškim pozorištima. Rođena je u Požarevcu 1909.
1946 - Francuska je priznala Vijetnam kao nezavisnu državu u okviru Indokineske federacije.
1949 - Radio Beograd je prvi put emitovao humorističku emisiju "Veselo veče", koja je odmah postala jedna od najpopularnijih radio emisija.
1953 - Georgij Maljenkov je posle smrti Josifa Staljina postao sovjetski premijer i prvi sekretar Komunističke partije.
1957 - Bivše britanske kolonije Zlatna Obala i Togoland ujedinjene su u državu pod nazivom Gana, koja je stekla nezavisnost u okviru Komonvelta, čime je počeo talas dekolonizacije u Africi.
1973 - Umrla je američka književnica Perl Bak, koja se proslavila romanima u kojima je opisala život u Kini ("Dobra zemlja", "Istok , Zapad", "Zmajevo seme"). Dobitnica je Nobelove nagrade za književnost 1938.
1980 - Francuska književnica belgijskog porekla Margerit Jursenar (Marguerite Yourcenar) postala je prva žena član Francuske akademije.
1992 - "Mikelanđelo", jedan od najopasnijih kompjuterskih virusa, napao je hiljade kompjutera širom sveta.
1993 - Pripadnici angolskog pobunjeničkog pokreta UNITA zauzeli su Huambo, drugi po veličini grad u Angoli, nakon dvomesečnih borbi s vladinim snagama.
1994 - Umrla je grčka glumica Melina Merkuri (Mercouri), veoma angažovana šezdesetih godina 20. veka u borbi protiv vojne hunte u Grčkoj, potom ministar kulture u vladi grčkih socijalista ("Nikad nedeljom", "Fedra", "Ciganin i džentlmen").
1998 - U sukobima sa srpskim snagama bezbednosti na Kosovu je ubijen Adem Jašari, jedan od glavnih vođa ilegalne Oslobodilačke vojske Kosova.
1999 - Na severu Kambodže, uz granicu s Tajlandom, uhapšen je Ta Mok, poslednji od vođa maoističkog gerilskog pokreta Crveni Kmeri, tokom čijeg je režima u drugoj polovini sedamdesetih ubijeno ili umrlo od gladi i bolesti oko milion i po ljudi.
2001 - Tokom hodočašća u Meku, u metežu su poginula 34 muslimanska vernika.
2002 - Vlasti u Indiji su uspostavile kontrolu nad zapadnom indijskom državom Gudžarat, nakon jednonedeljnih sukoba Indusa i Muslimana u kome je poginulo 803 osobe, uključujući i 58 Indusa koji su živi izgoreli u vozu koji je zapalila jedna muslimanska banda, što je i bio uzrok sukoba.
2004 - Umro je najpoznatiji brazilski plejboj Žoržinjo Genl (Jorginho Guinle) koji je osvojio poznate lepotice među kojima su Merilin Monro, Romi Šnajder, Džejn Mensfild, Rita Hejvort i Anita Ekberg.
2005 - U SAD je umro fizičar i laureat Nobelove nagrade Hans Bete (Bethe) koji je pobegao iz nacističke Nemačke, a zatim postao ključna figura u razvoju prve atomske bombe.
2007 - U samoubilačkom bombaškom napadu u iračkom gradu Hili, južno od Bagdada ubijeno je 115 šiitskih hodočasnika, koji su se uputili u sveti grad Kerbalu.
2007 - Francuski sociolog i filozof Žan Bodrijar, autor niza značajnih analitičkih uvida o modernom društvu, politici i kulturi, umro je u Parizu u 77. godini. Najvažnije knjige: Simbolička razmena i smrt (1976), Zaboravite Fukoa (1977), O zavođenju (1979), Simulakrumi i simulacije (1981), Fatalne strategije (1983), Iluzija kraja (1992), Savršeni zločin (1994), Totalni ekran (1997), Duh terorizma 2002).
2012 - Umro je Robert B. Šerman (Sherman) pisac Diznijevih filmskih klasika. Zajedno sa svojim bratom Ričardom komponovao je pesme za brojne Diznijeve filmove, među kojima su "Knjiga o džungli", "Meri Popins" za koju su osvojili dve nagrade Oskar i jednu nagradu Gremi, "Aristokrate" i "Čiti Čiti Beng Beng".
2017 - Predsednik SAD Donald Tramp (Trump) potpisao je modifikovanu verziju dekreta o privremenoj zabrani putovanja za šest većinski muslimanskih zemalja, čiju je prvobitnu verziju zabranio federalni sud. Građanima Irana, Libije, Somalije, Sudana, Sirije i Jemena je blokiran ulaz u SAD na 90 dana. Irak je uklonjen s liste nakon što je pristao da sarađuje s američkom vladom i zabrani svojim građanima da apliciraju za vize.
2020 - U Srbiji je zabeležen prvi slučaj zaraze korona virusom. Na taj dan u svetu je više od 100.000 ljudi zaraženo tim viruso, a umrlo više od 3.400.
 
1493 - Kristofer Kolumbo je doveo sedam Aruak Indijanaca sa ostrva Hispanjola (Haiti) u Španiju. To su bili prvi stanovnici Novog sveta koji su kročili na Stari kontinent.
1603 - Francuski moreplovac i istraživač Samjuel d Šamplen (Samuel de Champlain), isplovio je prema Novom svetu. On je 1608. osnovao grad Kvebek i organizovao francusku kolonizaciju Kanade.

1776 - Kongres SAD je doneo odluku o ukidanju zavisnosti od britanske krune. Nezavisnost je proglašena 4. jula 1776.

1824 - Rođen je pisac Branko Radičević, najznačajniji pesnik srpskog romantizma. Oduševljeni pristalica Karadžićeve jezičke reforme, pesničkim slobodama označio je prodor u novu epohu srpske poezije. Umro je u Beču 1853, a njegovi posmrtni ostaci su 1883. preneti na Stražilovo kod Sremskih Karlovaca ("Đački rastanak", "Tuga i opomena").
 
1792 - Švedski kralj Gustav III smrtno je ranjen tokom maskenbala u "Rojal operi" u Stokholmu. Preminuo je 29. marta. Taj atentat bio je inspiracija Verdiju za operu "Bal pod maskama".

1827 - U Njujorku su izašle prve američke novine za crnce "Freedom's Journal".

1851 - Španija je zaključila konkordat s Vatikanom, prema kojem je rimokatolicizam postao jedina vera u Španiji, a obrazovanje i štampa su stavljeni pod kontrolu crkve.

1861 - U Beču je počeo da izlazi dnevni list "Ost und West". List je pokrenuo i uređivao Karlovčanin Imbro Ignjatijević Tkalac, a potpomagali su ga srpski knez Mihailo Obrenović i biskup Josip Juraj Štrosmajer.

1926 - Američki fizičar Robert Goderd (Goddard) izveo je prvo uspešno lansiranje rakete na tečno gorivo. Raketa je dostigla 56 metara udaljenosti za 2,5 sekunde.

1930 - Umro je španski general Migel Primo de Rivera i Orbaneha (Miguel, y Orbaneja), vojni diktator Španije od septembra 1923. do januara 1930, kada je podneo ostavku izgubivši podršku vojske.

1934 - U Rimu je potpisan italijansko-mađarsko-austrijski protokol kojim je formiran "Dunavski blok" protiv "Male antante" Čehoslovačke, Rumunije i Jugoslavije.

1935 - Hitler je izdao dekret kojim je nemačkoj armiji osigurao 500.000 naoružanih vojnika. Time je potpuno odbacio Versajski ugovor sklopljen posle prvog svetskog rata kojim je Nemačkoj dozvoljeno samo 100.000 ljudi pod oružjem.

1953 - Josip Broz Tito je doputovao u Veliku Britaniju, što je bila prva poseta šefa jugoslovenske države jednoj zapadnoj zemlji posle Drugog svetskog rata.
 
45. p. n. e. - Julije Cezar u bici kod Munda u Španiji porazio snage predvođene dvojicom sinova Gneja Pompeja Velikog, koji su izgubili više od 30.000 boraca.
180. - Umro rimski filozof i car Marko Aurelije Antonije, koji je tokom vladavine od 161. suzbio germansku invaziju na Rimsko carstvo. Njegove bilješke na grčkom jeziku u vidu aforizama, vođene na mnogobrojnim ratnim pohodima u Evropi i Aziji, filozofska introspekcija i razmišljanja o etici, objavljeni posmrtno u 12 knjiga pod naslovom "Samom sebi", vijekovima su bile jedno od najčitanijih štiva. Sačuvana je i njegova prepiska s rektorom Frontonom na latinskom jeziku. Jedan je od najznačajnijih predstavnika poznog stoičkog eklekticizma i moralnom samoanalizom je veoma uticao na potomstvo. Car - filozof upamćen je i po izuzetnoj skromnosti i čestitosti, krajnje neuobičajenim osobinama za vladara.

1190. - U Jorku u Engleskoj masakrirano više od 500 Jevreja.

1473. - Rođen škotski kralj Džejms Četvrti, koji je tokom vladavine od 1488. do smrti 1513. obezbijedio unutrašnju stabilnost zemlje i učvrstio monarhiju. Na prijestolu je naslijedio oca Džejmsa Trećeg, koga su ubili pobunjenici i ubrzo je skršio pobunu. Za njega je kobna bila obnova neprijateljstava s Englezima koja je kulminirala invazijom na Nortamberlend, tokom koje je u septembru 1513. poginuo u bici kod Fludena u kojoj su njegove trupe teško poražene. Upamćen je i kao mecena škotskih pjesnika Vilijama Danbara i Gevina Daglasa.
1526. - Francuski kralj Fransoa Prvi oslobođen iz ropstva u koje je pao u februaru 1525, kad je španska armija koju je predvodio markiz od Peskare kod sjevernog italijanskog grada Pavije do nogu potukla francusko-švajcarske trupe pod njegovom komandom.

1649. - Parlament Engleske raspustio Dom lordova u vrijeme vladavine Olivera Kromvela, pobjednika u građanskom ratu u kojem je 1648. poražen kralj Čarls Prvi.

1754. - Rođena Žana Mari Manon Flipon Rolan, poznata kao madam Rolan, koja je u vrijeme Francuske revolucije okupljala u svom salonu u Parizu pisce i ostale umjetnike i političare. Na njih je znatno uticala, posebno na žirondince koje je predvodio njen suprug Rolan de La Platije, ministar unutrašnjih poslova Francuske 1792. Ubijena je na giljotini 1793. godine tokom jakobinske diktature, poslije čega je njen muž izvršio samoubistvo.
1813. - Francuskoj objavio rat pruski kralj Fridrih Vilhelm Treći, jedan od najžešćih neprijatelja Francuske revolucije.
1834. - Rođen njemački inženjer Gotlib Vilhelm Dajmler, koji je 1883. konstruisao prvi automobilski benzinski motor. Taj motor je omogućavao brzinu vozila od 18 kilometara na čas. Osnovao je 1890. kompaniju "Dajmler motoren-gezelšaft", koja se 1926, 26 godina poslije njegove smrti, ujedinila sa fabrikom Karla Benca u kompaniju "Dajmler-Benc", proizvođača prestižnih automobila "mercedes".
1846. - Umro njemački astronom i matematičar Fridrih Vilhelm Besel, osnivač i prvi direktor Kenigsberške opservatorije, koji je izračunao putanju Halejeve komete i prvi utvrdio promjenljivost kretanja Sirijusa i Prokijusa i zaključio da je riječ o zvijezdama dvojnicima. Na osnovu geodetskih proračuna izveo je nove podatke o obliku i dimenzijama Zemlje. Usavršio je i neke matematičke metode u astronomiji.
1861. - Ujedinjenu Italiju parlament proglasio kraljevinom na čelu s kraljem Vitorijom Emanuelom Drugim.
1914. - Umro Antun Gustav Matoš, pjesnik, novelista, feljtonista, esejista, putopisac i književni kritičar. Svoja emocionalna stanja izražavao je u poetskim pejzažima pjesama "Jesenje veče" i "Noturno".
1921. - U Poljskoj proglašen ustav kojim je uvedena parlamentarna vladavina, ali tokom narednih pet godina česte smjene desničarskih kabineta nisu uspjele da stabilizuju tešku političku i ekonomsku krizu u zemlji, potresanoj čestim štrajkovima. Maršal Jozef Pilsudski 1926. izvršio državni udar i zaveo diktaturu, uz prividno očuvanje parlamentarizma.
1938. - Rođen ruski baletski igrač Rudolf Hametovič Nurejev, jedna od najvećih zvijezda svjetske baletske scene 20. vijeka. Na Zapad je emigrirao poslije gostovanja u Parizu u junu 1961. Upamćen je po nezaboravnim glavnim ulogama u mnogim baletima, uključujući "Labudovo jezero", "Žizelu" i "Petrušku".
1939. - Britanski premijer Nevil Čembrlen optužio nacističkog vođu Adolfa Hitlera da je "prekršio riječ", jer su njemačke trupe ušle u Čehoslovačku, ali Velika Britanija i ostale zapadne sile nisu učinile ništa da spriječe komadanje suverene zemlje, čiju su bezbjednost verbalno garantovale.
1944. - Savezničko bombardovanje Austrije u Drugom svjetskom ratu počelo je napadom više od 200 aviona na ciljeve u Beču.
1948. - Velika Britanija, Francuska, Belgija, Holandija i Luksemburg potpisali Briselski ugovor o 50-godišnjem savezu protiv oružanih napada u Evropi i o ekonomskoj, socijalnoj i vojnoj saradnji, što se smatra zametkom Evropske unije.
1956. - Umrla Irena Kiri - francuski nuklearni fizičar i hemičar, kćerka nobelovaca Pjera i Marije Kiri - koja je sa suprugom Žanom Frederikom Žoliom 1935. podijelila Nobelovu nagradu za hemiju. Prvi su stvorili vještačke radioaktivne supstance: nuklide fosfora, azota, silicijuma. Eksperimentalno su dokazali da se svjetlost može preobratiti u čestice. Sa srpskim fizičarem Pavlom Savićem 1937. i 1938. otkrila je izotope poznatih elemenata bombardovanjem urana neutronima. Pri tome su otkriveni i elementi srednje atomske mase, a ne samo tzv. transuranski elementi kako se do tada smatralo.
1958. - Iz Kejp Kaneverala SAD su u orbitu oko Zemlje lansirale "Vangard Prvi", drugi američki satelit.
1962. - Moskva optužila Vašington da u Vijetnamu vodi "neobjavljeni rat", zahtijevajući povlačenje svih američkih snaga iz te zemlje.
1963. - Erupcija vulkana Agung na indonezijskom ostrvu Bali usmrtila je najmanje 11.000 ljudi.
1969. - Golda Meir - prva žena u istoriji Izraela koja je preuzela dužnost premijera.
1991. - Na referendumu većina sovjetskih glasača pokazala da želi očuvanje saveza pod novim imenom Zajednica Nezavisnih Država, ali su ubrzo nadjačale centrifugalne sile, predvođene najuticajnijim političarima sovjetskih republika, pa se država raspala formiranjem suverenih država od republika dotadašnjeg SSSR-a.
1992. - Od eksplozije automobila bombe ispred izraelske Ambasade u Buenos Ajresu, koju su aktivirali islamski teroristi, poginulo je 29 i ranjeno 252 ljudi.
1992. - Na referendumu u Južnoj Africi bijelci su nadmoćnom većinom podržali reforme za okončanje sistema aparthejda.
1995. - Vojska Azerbejdžana poslije žestokih borbi skršila dvodnevnu policijsku pobunu u sjevernim predgrađima glavnog grada Bakua, koju je protiv predsjednika Gajdara Alijeva predvodio zamjenik munistra unutrašnjih poslova Rovšan Javadov.
1998. - Ekonomski reformator DŽu Rongđi postao kineski premijer.
2003. - Predsjednik SAD Džordž Buš uputio predsjedniku Iraka Sadamu Huseinu ultimatum da u roku od 48 časova sa sinovima napusti zemlju ili će biti izložen oružanom napadu i nasilno uklonjen sa vlasti. Iračke vlasti odbacile ultimatum.
2004. - U eskalaciji nasilja kosovskih Albanaca nad Srbima za dva dana ubijeno 31 lice, 800 povrijeđeno, među kojima i 65 vojnika KFOR-a, 4.000 Srba raseljeno, spaljeno više od hiljadu srpskih kuća i uništeni 31 crkva i manastir, od kojih mnogi iz srednjeg vijeka. NATO, Savjet bezbjednosti UN, EU i cjelokupna javnost najoštrije osudili etničko čišćenje na Kosmetu. Uslijedili masovni protesti Srba.
2004. - Od eksplozije na sjeveru Rusije, za koju se sumnja da je izazvana curenjem gasa, poginulo 39 lica, uključujući sedmoro djece.
 
1556 - Kanterberijski nadbiskup Tomas Krenmer (Thomas Cranmer), spaljen je na lomači kao jeretik u vreme rimokatoličke reakcije kraljice Meri I (Mary). Kao glavni zastupnik verske reformacije u Engleskoj uveo je liturgiju i sastavio "Opšti molitvenik" na maternjem, engleskom jeziku.

1685 - Rođen je Johan Sebastijan Bah (Johann Sebastian Bach) na čijem delu se temelji nemačka muzička tradicija. Savremenici su ga cenili kao virtuoznog orguljaša, a vrednost njegovog muzičkog dela otkrivena je početkom 19. veka u doba muzičkog romantizma, naročito posle Mendelsonovog (Mendelssohn) izvođenja Bahovog remek dela "Muke po Mateji" (1829). U njegovom velikom opusu izdvajaju se i "Branderbuški koncerti" i zbirka od 48 preludija i fuga za klavir.

1804 - Stupio je na snagu Napoleonov kodeks, francuski krivični i građanski zakon, kojim je car Napoleon I, tada "doživotni konzul", reformisao pravosuđe.

1829 - U zemljotresu u Španiji poginulo je 6.000 ljudi.

1839 - Rođen je kompozitor Modest Petrovič Musorgski, član kompozitorske grupe "Velika petorica", predstavnik ruske nacionalne muzičke škole.
 
1391 Umro je Tvrtko I Kotromanić, bosanski ban od 1353, a od 1377. kralj. Najmoćniji bosanski vladar krunisan je u manastiru Mileševi uzevši titulu kralja Srbije i Bosne, čemu je 1382. dodao titulu kralja Dalmacije, Hrvatske i Primorja. Njegovom smrću okončano je širenje i uspon bosanske države.

1765 Britanski parlament doneo je Zakon o taksama, namećući dažbine i američkim kolonijama.

1801 U zaveri dvorskih oficira ubijen je ruski car Pavle I Petrovič Romanov. Nasledio ga je sin Aleksandar I.

1842 Umro je francuski pisac Anri Bejl Stendal (Henri Beyle Stendhal), začetnik velike epohe francuskog realizma i jedan od tvoraca realističkog i psihološkog romana ("Crveno i crno", "Parmski kartuzijanski manastir", "Lisjen Leven").

1861 Ujedinjena Italija formirala je prvu vladu, a prvi premijer postao je grof Kamilo Benso di Kavur (Camillo, Cavour), istaknuti borac za ujedinjenje Italije.

1863 Rodjen je srpski geolog Svetolik Radovanović, član Srpske kraljevske akademije, profesor Univerziteta u Beogradu, prvi ministar privrede u Srbiji. Reformisao je srpsko rudarsko i šumarsko zakonodavstvo, a 1892. je s geologom Jovanom Žujovićem osnovao Srpsko geološko društvo.

1903 U demonstracijama oko 5.000 studenata, djaka i radnika protiv apsolutističkog režima srpskog kralja Aleksandra Obrenovića, koje su organizovali studenti socijalisti Dimitrije Tucović i Triša Kaclerović, u Beogradu je u sukobu s policijom poginulo pet, a ranjeno šest ljudi. Uhapšeno je više od 120 demonstranata, protiv 27 podignuta je optužnica, a Tucović i Kaclerović su morali da emigriraju.

1910 Rodjen je japanski filmski režiser Akira Kurosava, koji je proslavio japansku kinematografiju, jedini režiser dobitnik dva Oskara za najbolji inostrani film ("Rašomon", "Sedam samuraja", "Krvavi presto", "Kagemuša").

1912 Rodjen je nemački inženjer Verner fon Braun (Wernhervon), konstruktor raketnih projektila "Fau-1" i "Fau-2", kojima je u Drugom svetskom ratu bombardovana Velika Britanija. Posle rata emigrirao je u SAD, gde je rukovodio proizvodnjom raketnih projektila "Redstoun" i "Jupiter C", kojim je 1958. lansiran prvi američki veštački satelit "Eksplorer-1".

1918 Gigantski nemački top "Velika Berta" bombardovao je u Prvom svetskom ratu Pariz s više od sto kilometara razdaljine.

1919 Benito Musolini (Mussolini) osnovao je u Milanu Fašističku partiju (Fasci di Combattimento).

1945 Počela je Bitka na Rajni u Drugom svetskom ratu, izmedju saveznika i Nemačke, završena u aprilu pobedom savezničkih snaga.
 
PetarSamotnjak:
1839. - Prva zabeležena upotreba izraza "OK" - "Boston's Morning Post".
Kliknite za proširenje...
izraz OK datira iz vremena građanskog rata u usa između juga i severa
kad su se vojnici juga vraćali u svojim mestima življenja nosili su veliki naslov sa OK , koji je označavao O ubijenih/O K_illed , da se ne bi brinuli oni koji su isčekivali vraćanje svojih sa borilišta
 
Prijavite se ili registrujte da biste poslali poruku.

Slične teme

tab503
"Nešto se razmišljam"
Odgovora
18
Pregleda
385
Ortak2
O
Plavooki Treptač
U kojoj zemlji u svetu se ljudi najviše zadržavaju na internetu?
Odgovora
7
Pregleda
243
Enigma
Enigma
O
Pripremite se za reprizu!
2
Odgovora
30
Pregleda
532
Ortak2
O

Back
Top