Zdravo pobratime ;D nijesmo se odavno čitali.
-Guvernadura u Crnoj Gori bilo i prije XVIII vijeka, ali da oni nijesu bili Crnogorci (građani Crne Gore), postavljeni na tu funkciju radi obavljanja nekih (u užem smislu shvaćeno) crnogorskih državnih i političkih poslova, nego da su bili predstavnici (izaslanici) Mletačke republike koji su u Crnoj Gori, u njeno ime obavljali izvjesne diplomatske, vojne i druge poslove. Uvjerenje da su guvernaduri u Crnoj Gori prije XVIII vijeka bili mletački predstavnici Dragićević kaže da odlazak Zana Grbičića sa Cetinja 1692. znači ujedno i
kraj svakog mletačkog guvernadurstva u Crnoj Gori.
-Šekularčev pristup predmetnoj temi pruža nekolike vazne informacije o guvernadurstvu u Crnoj Gori.
Prva takva, važna informacija jeste da guvernadura nakon 1717. godine
biraju i Crnogorci, u dogovoru sa “vanrednom kotoskom upravom”, što bi trebalo da znači da guvernadur u Crnoj Gori više nije samo “mletački čovjek”, već ličnost čiji je zadatak da
zastupa i crnogorske interese kod Mlečana.
-Šekularčeva aktuelizacija pitanja postojanja guvernadurstva u Crnoj Gori prije 1717.godine, sadržana u knjizi
Kratki opis o Zeti i Crnoj Gori autorke Katerine Radonjic (sestra popa, serdara, guvernadura Stanislava Radonjica, iskazana je na dva načina, jednom analoški, tj. Upoređivanjem crnogorske društvene prakse sa praksom u drugim zemljama, a drugi put u kontekstu objašnjenja istrijskih okolnosti koje su određivale neke postupke i poduhvate mitropolita Danila.
U prvom slučaju riječ je o Šekularčevoj napomeni da je mitropolit Vavila, kao duhovni namjesnik nakon abdikacije Đurđa Crnojevića, vjerovatno )”smatra se”) bio prvi koji je “sjedinio svjetovnu i duhovnu vlast u Crnoj Gori, poput pojedinih njemačkih pokrajina, kojima je upravljao vladar i nadbiskup”. Pod pretpostavkom da je odista tako bilo, jedna od implikacija Šekularčeve napomene mogla bi da bude konstatacija da je pomeuti Vavila bio istovremeno i vladar i prvosveštenik crnogorski, pri čemu je akcenat bio na prvoj funkciji, budući da je tako bilo i u slučaju pojedinih njemačkih pokrajina, jer su u tim njemačkim pokrajinama vladari prisvajali pravo da budu i prvosveštenici, a ne obrnuto.U tom slučaju bi guvernadurstvo, kao administrativno-politička funkcija svjetovne vlasti, bilo imanentno društvenoj ulozi crnogoskih mitropolita i prije 1717. godine.*
-Paulić konkretno objašnjava: “Radonjićev otac je prvi, kome je
narod dao titulu guvernadura s razloga, da bi pred Turcima i Mlečanima imao veći ugled. Radi rešavanja opštih stvari guvernadur saziva na skupštinu serdare, vojvode i knezove. Skupština se drži na otvorenom polju i redovno na Cetinju, a njoj prisustvuje uvijek vladika, ili bar arhimandrit s nekoliko kaluđera. S druge strane: “Funkcijesu mitoropolitove, da rukopolaže sveštenike, posvećuje crkve i obilazhi parohije i manastire, Mitoropolit ima priv rang i veliko poštovanje kod naroda i ne samo kaluđeri i sveštenici, već i laici titulišu ga sa “sveti vladika”.
-Po Viali de Somijeru, dakle, proizilazi:
-da je guvernadurstvo autonomna funkcija, nastala iz principa organizacije vlasti u Crnoj Gori, a ne uvezeni oblik koji se vremenom “odomaćio”;
-da se guvernaduri u Crnoj Gori
ne javljaju kao privremeni, uzgredni vršioci samo nekih društvenih poslova, u prvom redu posredničkih prema drugim zemljama, nego kao
inokosni upravljači “političkim i vojnim životom zemlje” u cjelini;
- da put ka “ravnoteži” odnosno “podjeli” vlasti u Crnoj Gori nije tekao u znaku borbe guvernadura da uz nekoga (konkretno mitoropolite) nađu svoje mjesto,
nego obrnuto – u znaku nastojanja drugih (u prvom redu mitoropolita) da vlast guvernadura ograniče time što će
uz nju naći mjesto za sebe;
-U fokusu Dragićevićeve kritike su slična shvatanja, što ih implicira tzv. Gopčevićeva lista ličnosti koje su se tokom više od dva vijeka smjenjivale na guvernadurskoj funkciji. Kao treći po redu na toj listi (koju čine: “Jovan Vukotić od 1523, Punošević, Radonjić, Tomanović, Milić, Vuk Rajčević, Martinović, Petrović, Ramadanović, Mijušković 1711” itd.), pomenuti Radonjić je mogao biti na funkciji guvernadura već u drugoj polovini XVI vijeka.
Za razliku od ta dva shvatanja, osporavanje, povodom “epizode” koju Viala de Somijer pominje u svom Istorijskom i političkom putovanju u Crnu Goru, takvih reagovanja nema. Drugim riječima, tamo dato objašnjenje o porijeklu svečane španske odjeće koju nosi crnogorski guvenadur, nijedan istoričar ne dovodi u pitanje. Ovo, uprkos činjenici da bi se iz tog objašnjenja moglo, uz ostalo, razabrati i to da su Radonjići – kao bogata trgovačka porodica, čiji su pojedini članovi (kao brodovlasnici, odnosno pomorski kapetani), stizali do Španije –
već u XVI vijeku bili guvernaduri.
Kritičkim opservacijama crnogorskih istoričara izmakao je, takodje, i dio teksta ruske carske gramate od 3. marta 1711. objavljene u knjizi Kratki opis o Zeti i Crnoj Gori, u kome se, kako je u prethodnom poglavlju naznačeno, navodi da se ruski car tim dokumentom obraća, pored ostalih, i “blagorodnim i preuzvišenim guvernadurima”.
-Dragićević se u traganju za datumom stupanja prve ličnosti iz porodice Radonjić na guvernadursku funkciju poziva na tekst iz diplome guvernadura Jovana Radonjića od 20. avgusta 1770. godine, kojom se njemu daje
najviša vlast u zemlji, a njegovoj porodici pravo nasljeđa te funkcije.Riječ je o dijelu teksta u kome se kaže da je Stanislav Radonjić izabran za guvernadura “za jego ostroj razum i odkri(tu) hrabrost, i znamenitoe mužestvo pokazanoie im pri razbiti turske voiske na Bielih polanah 1756. godu”. Nakon toga, Dragićević upućuje na još jednu pretpostavku o tome kada je Stanislav Radonjić mogao stupiti na guvernadursku funkciju. Riječ je o već pominjanoj priči, da je mitropolit Vasilije, radi sprječavanja samovolje i nereda u zemlji, obnovio sud što ga je svojevremeno bio formirao mitropolit Danilo, a koji je “za mitropolita Save” izgleda bio “prestao da radi”, i da je radi povećanja autoriteta tog suda na njegovo čelo postavio guvernadura, “ a taj guvernadur bio je, skoro po svim istoričarima, Stanislav Radonjić”.Pošto je taj sud obnovljen 1751.godine, a na čelu mu je “skoro po svim istoričarima” bio guvernadur Stanislav Radonjić, to bi značilo da je, “skoro po svim istoričarima” Stanislav Radonjić te 1751. godine već bio guvernadur. S tim u vezi, ovdje dobijamo slijed dogadjaja da je Stanislav Radonjic vec bio guvernadur i te 1751. godine, a da se 1756. godine donosi odluka da to guvernadurstvo u buducnosti bude nasljedno samo u porodici Radonjic. Shodno tome, diploma guvernadura Jovana Radonjica samo potvrdjuje tu nasljednost koja je dodjeljena Stanislavu Radonjicu, a jos joj se pridodaje i utvrdjuje odn. daje najvisa vlast u zemlji.
-prema
“opipljivim” podacima koje nudi crnogorska istoriografija, tj. podacima koji se temelje na nekom vjerodostojnom izvoru (dokumentu), jedini dokaz o tome da je neko nekome u Crnoj Gori oficijelnim aktom (diplomom, poveljom, ukazom) “dao vlast”, jeste odluka Crnogorskog zbora od 20. avgusta 1770. godine, kojom se guvernaduru Jovanu Radonjiću, kao “prvoj i vrhovnoj glavi opštestva Černagorskago”, potčinjavaju svi Crnogorci i svi njihovi glavari, “kako iz činov mirskih tako iz duhovnih”(Diplomu s potpisom mitropolita Save, datu tim povodom guvernaduru Jovanu Radonjiću, objavio je Risto Dragićević u cjelini, u “Zapisima” /XXIII/1940, str . 76-78). Iz diplome se jasno vidi da, osim prava porodice Radonjić da ubuduće ima guvernadurstvo kao nasljednu funkciju, guvernadur Jovan Radonjić dobija svu vlast – svjetovnu i duhovnu. Svaki, koji se ne bi pokorio guvernadurovim zapovijestima, piše dalje u tom dokumentu, imao je da iskusi najtežu kaznu, jer je smatran za “izmjenika otačastva”(Risto J. Dragićević; Op. cit., str.79). Zašto je do toga došlo, što je Crnogorce motivisalo da guvernaduru osim “mirske” (svjetovne) daju vlast i nad “glavarima duhovnim”, manje je važno od činjenice da prvi i jedini dokument kojega je neko u Crnoj Gori objavio, a odnosi se na vlast u smislu njenog davanja ili nasljeđivanja, govori o dvije krucijalne stvari:
-prvo, da se sva vlast (što god ona značila) daje svjetovnom licu (guvernaduru), a ne duhovnom licu (mitropolitu);
-drugo, da nosilac duhovne vlasti (mitropolit) nije ni ravnopravan sa nosiocem svjetovne vlasti, ni nezavisan od njega, nego mu je kao vrhovnom poglavaru zemlje potčinjen.
OVA DIPLOMA KAO JEDINI VJERODOSTOJNI OFICIJELNI DOKUMENT KOJI JE NEKO NEKOME DAO U CRNOJ GORI - NIKADA NIJE PONISTEN. Kasnija navodna "odluka Senata" koju je izmislio tada jos uvijek samo kaludjer Rade, jer postoji samo kao "dokaz" u pismima Jeremiji Gagicu ruskom konzulu u Dubrovnik. Takozvana odluka Senata kojom se ponistava guvernadurstvo u Crnoj Gori nije VALIDNA, samim tim sto Senatori (pri tom svi odreda nepismeni a koje postavlja kaludjer Rade) NIJESU POTPISALI pa cak ni "krst" ni "palac" pored njihovih imena nijesu stavili, tako da Oficijelni vazeci dokument o ukidanju guvernadurstva NE POSTOJI. Postoji samo Odluka o protjerivanju, ubistvu i otimacini guvernadurske porodice Radonjic koja je 70 godina bila NA VLASTI u Crnoj Gori.
Dakle, dobri moj 'pobratime" FORMICE, GUVERNADURSTVO JOS UVIJEK POSTOJI, a potomci posto su (oni koji su prezivjeli) nasilno morali napustiti Crnu Goru (Njeguse), kasnije i Kotor, nijesu mogli guvernadurovati VAN CRNE GORE. No, nikad se ne zna. Sto ono narod kaze: "ONO STO BACIS UZVODNO, CEKAJ GA NIZVODNO, VRATIĆE TI SE" 
P.S. Umalo zaboravih i ovo> Hvala na pitanju, LAV na grbu mi je dobro i zdravo, mada mi je ponekad tuzan sto mu maknuse onaj mač, isto kao i onaj guvenadura Joka Radonjica dje je stojalo :Sja noz guvernadura Joka Radonjica više crnogorske nacije
