Nisam ispratio - s kojim je to motivom Mrnavić izmislio slovensku biografiju Justinijana-Uprvade?
Mrnavić je bio veliki promoter službe na narodnom jeziku. U tom biografskom delu, koje ilirski narod poistovećuje sa gotskim, stoji da je u vreme vlasti cara Justina (pre 527. godine) maleni Justinijan po želji svog ujaka predao staru crkvu u Carigradu, koju je nastojatelj carigradske Crkve Markijan bio podignuo za Gote, u ruke rimske Crkve. U tekstu stoji da je tu Crkvu posvetio papa Jovan II (533-535), kome je, navodno, Justinijan predao tu crkvu kako bi Rim zaštitio kontinuitet službe na narodnom jeziku (ilirskom, koji je potpuno istovetan gotskom).
To je delo napisao kao sastavni deo njegove kampanje za misu na narodnom jeziku u Dalmaciji (mesto latinskog), iz sličnih razloga iz kojih je falsifikovao i tobožnji glagoljski psaltir iz 1222. godine. Cilj tog falsifikata bio je da izvrši bilo kakav razvod sa
šizmatičkom Istočnom crkvom, dokazujući da su rimokatolici u Dalmaciji navodno još od slavnog Svetog Jeronima imali kontinuitet slovenske mise, dakle od IV stoleća, i to zahvaljujući čoveku koji je jedan od najbitnijih rimokatoličkih svetaca i koji je ujedno i standardizator Svetog pisma. Taj falsifikat bio je korišćen u vreme borbe za narodni jezik u crkvama u krajevima u kojima je delovao, a tzv. sažetak Justinijanovog žitija trebalo je da to dodatno ojača, zato što bi slovenska misa dolazila navodno još od cara Justinijana lično, koji se vrlo visoko drži i koji je u čast Rima i osnovao
Justinijanu Primu.
To je bio primarni razlog. Usput, to je sastavni deo celovite kampanje kojom je, kao vatreni rimokatolik, trebalo da jasnije veže Slovenski jug za Rim. U njegovoj alternativnoj verziji prošlosti, Srbi su bili verne sluge papi, posebno je, navodno, najveći rimokatolik među Srbima bio Sveti Sava lično. Mrnavić je želeo da ukloni bilo kakav kontekst ćirilometodijevske misije i sve to vrlo jasno veže za zapadni obred, a što je u svojoj najvećoj krajnjosti uključivalo čak i priču da je car Justinijan i jednu crkvu u sred samog Konstantinopolja praktično kao stavropigiju predao u ruke rimskog pape.
Pozadina toga bila je briga zbog popularnosti protesantskih bogoslužbenih knjiga (i same službe), koja je po običaju bila na narodnom jeziku. Papa Pavle V (1605-1621) bio je posebno zainteresovan za preduzimanje mera u duhu Protivreformacije, a možda najbolji način bio je da se učine slovenske bogoslužbene knjige dopustivim i dostupnim. Govorimo ovde i o širem projektu, koji se zasniva na temeljima Firentinske unije iz XV stoleća, Tridenskog koncila (1545-1563), politike Vatikana posle Bitke kod Lepanta 1571. godine i, ništa manje značajno, načela i projekata koje je ustanovio papa Kliment VIII (1592-1605), u čije je vreme bilo štampano delo Lazara Soranca i bila pokrenuta velika zavera da se povede krstaški pohod protiv Osmanskog carstva, a na srpskom crkvenom saboru u Morači kruniše Karlo Emanuel I. Sastavni deo svega toga bila je i unija pravoslavnih slovenskih naroda. Da ne davim, neke od tih stvari su ti i već poznate (Klaudio Akvaviva i Bartolomeo Kašić). Mrnavićevi falsifikati (množina — ne samo ovaj vezan za Justinijanovu mladost, već svi skupa, zato što se svi nadovezuju jedan na drugi u jednu celinu — i glagoljski psaltir i žitije Sv. Save i ostali) tu su da postave jednu jaku istorijsku podlogu za to, a posebno radi promocije u okviru onih crkvenih krugova, izuzetno konzervativnih, koji su se oštro protivili slovenskoj misi.
Naravno, to je nešto što leži u osnovnoj srži. Ima tu još dosta razloga, koji su svi međusobno komplementarni. Mrnavić je bio megaloman neverovatnih razmera. On bi napisao knjigu, a za uvod stavio 16 oda koje je napisao samom sebi u sopstvenu slavu, zato što bi svoje knjige najčešće samom sebi posvećivao.
On nije samo tvrdio da je potomak Mrnjavčevića, već je objavio i rodoslov te porodice koji ide do antičkih vremena, tvrdeći da su poreklom Rimljani, odnosno od rimskog plemana Markija.
Tvrdio je da su 1448. godine spasili Janka Hunjadija iz tamnice, da su dobili silne zemlje zahvaljujući tome, nazivao je sebe potomkom kneževa Niša, grofova Zvornika. Bio je pravi promoter sebe i svoje slave i to, uglavnom uspešno. Dobijao je iz Rima najveća priznanja i podršku. Tobožnji pronalazak jednog izvora za mladost jedne od najvećih ličnosti iz istorije Rimskog carstva, odlična je bila prilika za sledeći korak u sticanju slave — posebno kada je bilo „po zadatku“, odnosno kada se moglo uklopiti, kao što rekoh, u celu mrežu motiva iza stvaranja ovog falsifikata.
