Znamenitosti Beograda

[Nina]

Zvanicno je na adresi Njegoševa 12 ali stvar je u tome sto se zgrada nalazi na cosku Njegoševe 12 i Kralja Milutina 25.
U dokumentima koja sam prelistala mnogi je vode pod Kralja Milutina 25, dok drugi pod Njegoševom 12., sto je zvanicna adresa danas
Na slikama sa google earth moze se videti da postoje dva ulaza .Jedan iz Njegoševe a drugi iz Kralja Milutina, pa je pitanje na kojoj se adresi vodila od 1882 g.do 1944 g. ili 1948 g.da ne rastezem pricu dalje kada je osnovan Institut itd
Ispravicu u tekstu da je zgarda podignuta na uglu Kralja Milutina i Njegoševe.

 

[Nina]

 

[причалица]

Zvanicno je na adresi Njegoševa 12 ali stvar je u tome sto se zgrada nalazi na cosku Njegoševe 12 i Kralja Milutina 25.
U dokumentima koja sam prelistala mnogi je pod Kralja Milutina 25 ili pod Njegoševom 12., sto je zvanicna adresa danas
Na slikama sa google earth moze se videti da postoje dva ulaza .Jedan iz Njegoševe a drugi iz Kralja Milutina, pa je pitanje na kojoj se adresi vodila od 1882 g.do 1944 g. ili 1948 g.da ne rastezem pricu dalje kada je osnovan Institut itd
Ispravicu u tekstu da je zgarda podignuta na uglu Kralja Milutina i Njegoševe.

hvala na pojašnjenju, nina

 

[Nina]

SINAGOGA ŠUKAT SALOM

Nalazi se u ulici Maršala Birjuzova 19
Sinagoga je podignuta prema projektu arhitekte Franje Urbana uz učešće Milana Šlanga, dok su naknadni radovi na izmeni enterijera izvedeni 1929. godine, po projektu arhitekte Milutina Jovanovića.

Kamen temeljac položen je 1924. na svečan način. Gradilište je bilo okićeno državnim zastavama, a svečanosti su prisustvovali mnogi državni i predstavnici raznih organizacija i društava. Tom prilikom pročitana je povelja koju su potpisali i kralj Aleksandar i kraljica Marija. Ova povelja, ispisana na pergamentu na hebrejskom i srpskom jeziku, uzidana je u temelj zgrade u hermetički zatvorenom mesinganom cilindru.

Tekst na povelji glasi: „Srcem punim zahvalnosti prema milostivom Bogu Izrailja, ovekovečujemo u temelju ovoga doma: u četvrtoj godini vladavine Njegovog Veličanstva kralja Srba, Hrvata i Slovenaca Aleksandra I iz narodne dinastije Karađorđevića na dan 15. juna 1924. godine, 13. sivana 5684. položen je kamen temeljac zgradi Srpsko-jevrejske opštine Eškenaskog obreda u Beogradu, u kome će biti smeštene sinagoga, škola, kancelarije, ritualno kupatilo i stanovi za opštinske nameštenike po priloženom nacrtu“.
Zgrada je završena već u narednih godinu dana, a svečano je osveštana 1926.

Podignuta je u duhu arhitekture akademizma, sa preovlađujućim elementima neorenesanse. Unutrašnjost je osmišljena za verske, kulturne i prosvetne aktivnosti jevrejske zajednice, a potom i kancelarije i stanove. U suterenu je smeštena košer kuhinja sa trpezarijom i pomoćne prostorije. Centralni, molitveni prostor prizemlja sa galerijom je u simboličnom i verskom smislu primaran, a podeljen je sa dva niza stubova koji nose ophodnu galeriju. Bočno od verskog prostora su kancelarije, učionica i sala za sednice. Stambene prostorije su raspoređene na prvom i drugom spratu. Frontalna fasada je koncipirana reprezentativno i simetrično sa dekorativnim akcentom na zabatu krova gde je u okulusu postavljen Davidov štit šestokraka zvezda. Ukupnom utisku svečanog i ceremonijalanog karaktera sinagoge doprinosi široko trokrako pristupno stepenište ukrašeno jednostavnom balustradom sa dva kandelabra, koje predstavlja reminiscenciju severne fasade Malog Trijanona u Versaju. Objekat je do 1941. godine bio u službi srpsko-jevrejske crkvene opštine Aškenaskog obreda da bi tokom nacističke okupacije Beograda 1941-1944. godine njegova autentična namena bila degradirana. Nakon rata, objektu je vraćena prvobitna funkcija u službi obe verske kongregacije beogradskih Jevreja. Sinagoga Sukat Šalom predstavlja jedini autentični aktivni verski objekat jevrejske zajednice, jedan od retko sačuvanih objekata sinagogalne arhitekture i važno svedočanstvo života jevrejske zajednice u Beogradu i Srbiji.

Najvrednije stvari u sinagogi, odnosno svici Tore i drugi sveti spisi, smeštene su u Sveti orman ili „Aron kodeš“. Svici Tore ispisani su na pergamentu guščijim perom i stari su više od 200 godina. Danas sinagoga služi maloj zajednici Jevreja koji su ostali u Beogradu, a službe se redovno održavaju subotom uveče i na praznike.
Godine 2013.g. proglašena je za spomenik kulture

 

[Nina]

GOLF KLUB

1937 g.

Danas

Golf, koji danas znamo pod tim imenom, igra se već vekovima, od starog Rima, preko srednjovekovne Francuske i Holandije, do današnjih dana. Međutim, pravim pionirima golfa smatraju se Škoti, koji su razvili ovu igru, odredili pribor za golf i izgled terena za igru, postavili standarde i temeljna pravila igre.

Igra nije našla međunarodnu popularnost sve do kraja 19. veka, kada se proširila na ostatak Ujedinjenog Kraljevstva, a zatim na Britansko carstvo i Sjedinjene drzave. Golf se prvi put pojavio na Olimpijskim igrama u Parizu 1900. godine kada je na turniru učestvovalo 22 takmičara – 12 muškaraca i 10 žena. Turnir 1904. godine održan je u St Louis-u, Missouri i imao je 77 golfera – svih muškaraca. Golf nije bio uključen u buduće Olimpijske igre, sve do posle više od jednog veka, kada je ponovo primljen u Olimpijski program na 121. sednici MOK-a u Kopenhagenu 2009. godine. Posle odsustva od 112 godina, otvaranje turnira na Olimpijskom golu je održano u 07.30 časova u četvrtak, 11. avgusta 2016. godine, na Golf terenu Reserva da Marapendi u Rio de Janeiru.Golf će se ponovo igrati na Igrama u Tokiju 2020, Parizu 2024 i Los Anđelesu 2028.

Golf klub Beograd svečano je otvoren 31.maja 1936. godine. Otvaranju je prisustvovala politička i društvena elita grada na čelu sa namesnikom knezom Pavlom Karađorđevićem i predstavnicima diplomatskog kora. U to vreme klupska kuća nalazila se na Košutnjaku, gde je danas restoran „Golf“. Po želji kneza Pavla Karađorđevića klupska kuća je predstavljala reprezentativan objekat koji je projektovao arhitekta Aleksandar M. Đorđević. Plan golf igrališta sa devet rupa, koje se prostiralo od nemačkog ratnog groblja do današnjeg filmskog i pionirskog grada, uradila je engleska firma„Džejms Karter end ko” izgrađen je za samo 180 dana. Tri godine nakon izgradnje terena na već postojeća polja dodato je još po jedno kako bi se igra u prvom, razlikovala od drugog kruga.

Početkom Drugog svetskog rata zbog prilika u zemlji Golf klub Beograd prestaje sa radom, da bi šezdeset sedam godina kasnije ponovo počeo da radi na novoj lokaciji.

 

[Nina]

Ada Ciganlija

 

[Nina]

 

[Lada]

U samom centru Beograda nalazi se velika oaza zelenila. Nalazi se na raskršću ulica Takovske, Ilije Grašanina, Beogradske i Bulevara kralja Aleksandra. Tašmajdan je mnogim stanovnicima Beograda i turistima sklonište od gradske gužve i saobraćajne buke. Iako se nalazi u centru grada, kada kročite u Tašmajdan park, imaćete osećaj kao da ste kilometrima daleko od gradskih dešavanja. Na Tašmajdanu postoje brojni sadržaji, koje meštani svakodnevno posećuju, a mnogima je šetnja kroz Tašmajdan park umirujuća navika nakon napornog dana.
Tašmajdan park je svedok burne srpske istorije. O tome kako je nastao, razvijao i korišćen u razlčitim vekovima ostale su brojne legende, a pravu misteriju čine glasine o podzemnoj pećini ispod Tašmajdana, koja je ostala neistražena.

Tašmajdan park - rimski kamenolom
Poznato je da je Tašmajdan park služio kao turski kamenolom odakle potiče i sam naziv parka. Tašmajdan je složenica turskih reči “tas” i “meyden” što se prevodi kao mesto odakle se vadi kamen ili rudnik. Mnogi istorijski izvori potvrđuju da je reč o kamenolomu odakle je vađen kamen za zidanje starih beogradskih zdanja. Vađenjem kamena nastale su brojne katakombe koje su kasnije kroz istoriju služile kao vojni magacini, skladišta i skloništa za ranjene vojnike.
Priče o kamenolomu sežu još iz doba Rimljana i veruje se da je kamen korišćen za izgradnju vodovoda i hramova u Singidunumu, a pronađeni su nadgrobni spomenici napravljeni upravo od kamena iz Tašmajdan parka. Kasnije su Osmanlije sa ovog mesta vadile šalitru (kalijum nitrat) za izradu baruta.
Beograd ima puno muzeja prošlosti, a Tašmajdan park je jedan od njih. U istorijskim spisima javljaju se dokazi da su baš na Tašmajdanu spaljene mošti Svetoga Save 1594. godina. Osim toga, Tašmajdan park je u XIX veku služio kao srpsko groblje. Ideja o izgradnji srpske grobnice potekla je od Kneza Miloša, koji je želeo da se srpsko groblje sa Varoš kapije premesti u blizini tadašnje beogradske varoši. Srpsko groblje izmešteno je na mestp današnjeg Novog groblja. U XIX veku izgrađena je i palilulska crkva. Ispred čuvene kafane “Poslednja šansa” pročitan je 1830. godine sulatnov hatišerif o unutrašnjoj nezavisnosti Kneževine Srbije.

Tašmajdan park
Tašmajdan park je istorijska riznica i zelena oaza našeg grada. Nalazi se na sjajnoj lokaciji, zbog čega je veoma posećen. Omiljen je park svim uzrastima, jer za svako postoji nešto zanimljivo. U parku se može prošetati, trčati, odmoriti na klupama, izvesti decu na igralište, posetiti dečije pozorište ili otići u sportsko-rekreativni centar. Prirodna je granica između opština Palilula, Vračar i Stari grad.

Odluka o uređenju parka doneta je nakon Drugog svetskog rata kada je planirano da se na gornjem platou uredi park, a sadašnji stadion na prostoru gde se nekada nalazio kamenolom. U kasnijim godina napravljen je sportsko-rekreativni centar sa otvorenim i zatvorenim bazenom. Svi radovi na Tašmajdanu izvođeni su ručno i na izgradnji je bilo zaposleno gotovo 900 ljudi. Sadnice su kupljene i prenošene zaprežnim kolima iz rasadnika u Krnjači i Zagrebu.
Park je nekoliko puta rekonstruisan, kada su obnovljene klupe, napravljene fontane, posađene različite biljne vrste i listopadno drveće duž pešačkih staza i obnovljena su dečija igrališta. Dok šetate Tašmajdanom možete videti nekoliko spomenika, prirodne spomenike, crkvu Svetog Marka, seizmološku stanicu, Rusku crkvu, Radio-televiziju Srbije, Malo pozorište “Duško Radović”, Petu beogradsku gimnaziju i Dečiji kulturni centar.

Crkva Svetog Marka
Crkva Svetog Marka je verovatno najposećenija atrakcija u Tašmajdan parku. Izgrađena je u periodu 1931-1940. na mestu gde se nalazila stara crkva iz 1835. godine. Crkva je vrlo zanimljive arhitekture i predstavnica je srpsko-vizantijskog stila, koji odlikuje upotreba žućkastog kamena i crvene opeke složeni tako da stvaraju šare na fasadi. Crkva Svetog Marka projektovana je po izgledu hrama Gračanica.

Crkva je bila najveća pravoslavna crkva u Jugoslaviji sve dok nije završena izgradnja Hrama Svetog Save. Unutrašnjost crkve, nažalost, još uvek nije završena, ali to ne sprečava znatiželjne posetioce da uđu u crkvu. U unutrašnjosti crkve se krije najbogatija zbirka srpskih ikona iz XVIII i XIX veka. Dalje uređenje crkve prekinuto je bombardovanjem u Drugom svetskom ratu. Crkva Svetog Marka važi za grobnicu porodice Obrenović u kojoj se danas nalaze mošti cara Lazara, kao i posmrtni ostaci kralja Aleksandra Obrenovića i kraljice Drage.

 

[Lada]

Spomenik Desanki Maksimović
Spomenik našoj pesnikinji Desanki Maksimović podignut je 2007. godine na Tašmajdanu odmah ispred degijeg igrališta. Desanka Maksimović uživala je u šetnji kroz Tašmajdan zbog čega joj je i posvećen spomenik. Delo je skulptorke Svetlane Karović-Deranić i prikazuje Desanku Maksimović u sedećem položaju.

Ruska crkva
Ruska crkva ili Hram Svete Trojice nalazi se u Takovskoj ulic broj 4. Posvećena je Svetoj Trojici i predstavlja hram Ruske pravoslavne crkve. Crkva je posvećena i Rusima koji su napustili svoj dom nakon Oktobarske revolucije. Ruska crkva izgrađena je u periodu između dva svetska rata zajedno sa još nekoliko ruskih verskih objekata u Beogradu od donacija ruskih emigranata i stanovnika Beograda.

Simbolično, u Hram Svete Trojice ugrađen je grumen zemlje iz Rusije. U crkvi se nalazi i grob jednog od ruskih generala, vođe carskih snaga protiv boljševika i ruskog generala, glavnokomandujućeg ruske belogardijske armije. Unutrašnjost crkve obogaćena je ikonama, zastavama i simbolima carske Rusije.

Seizmološka stanica
U Tašmajdanskom parku izgrađena je prva seizmološka stanica 1909. godine, koja postoji i danas. Filozofski fakultet u Beogradu je nekoliko godina ranije ukazao na potrebu objekta koji bi proučavao zemljotres na teritoriji Srbiji. Odluka o izgradnji Seizmološke stanice na Tašmajdanu doneta je 1906. godine. Prvi seizmografi su postavljeni 1090. godine, a 1910. godine je zahvaljujući njima registrovan prvi zemljotres.
Prirodni spomenik Miocenski sprud “Tašmajdan”
Prirodni spomenik je u stvari sprud nastao radom crvenih kolonijalnih algi, kolonijalnih životinja brioza, korala i drugih dejstava. Poznat je kao “tašmajdanski krečnjak” i predstavlja jedan od glavnih facijalnih tipova bedenskih naslaga u Beogradu i okolini.

Spomenici na Tašmajdanu
Na Tašmajdanu su se nekada održavale brojne izložbe, a neke od dela ostala su da krase Tašmajdan park. Tako se u parku nalaze “Penjalice” Mire Sandić. “Tobogan” Save Sandića, “Vepar” Nikole Vukosavljevića, “Pobeda” Jovana Nježića i brojna druga dela priznatih vajara. U Tašmajdan parku postoji i nekoliko spomenika. Jedan od njih je posvećen Nikolaju Krasnovu, ruskom arhitekti. Vrlo potresan prizor čini spomenik posvećen deci žrtvama bombardovanja 1999. godine.
Spomenik na Tašmajdanu dobio je patrijarh Pavle 2018. godine, Milorad Pavić 2011. godine, a spomenik dobiće i Vasko Popa. Na Tašmajdanu se nalazi i gotovo neprimetna spomen-ploča srpskim žrtvama stradalim u ratovima na prostoru Jugoslavije 1991-2000. godina. Spomen-ploča je podignuta 2010. godine.

Stadion Tašmajdan
Kada se javila inicijativa o uređenju parka nakon Drugog svetskog rata, na prostiru nekadašnjeg kamenoloma izgrađen je stadion 1954. godine. Višenamenski stadion može primiti više od 10.000 posetilaca i deo je Sportsko-rekreativnog centra “Tašmajdan”. U sklopu stadiona se nalaze dve sportske sale i teretana, a najviše se koristi za sportske aktivnosti, mali fudbal, odbojku, košarku, rukomet, kao i brojne kulturne, umetničke i zabavne manifestacije. Sale su pogodne za časove joge, borilačkih veština, mačevanje i slične sportove.

U Jugoslaviji se stadion koristio za hokej na ledu gde je održano prvenstvo Jugoslavije u hokeju na ledum Evropsko prvenstvo za košarkašice, Djevis kup, prvo Svetsko prvenstvo u rukometu za žene. Od zanimljivih događaja izdvajaju se španska korida i automobilska utakmica sa velikom loptom. Stadion “Tašmajdan” rekonstruisan je nekoliko puta, a poslednji put 2016. godine.
Tašmajdan koncerti
Stadion “Tašmajdan” uveliko se koristi za zabavne manifestacije kao što su muzički koncerti. Nakon rekonstrukcije 2016. godine na stadionu je nastupio dečiji hor “Čarolija”, potom i muzički izvođači Električni orgazam, Van Gog, Piloti, Riblja Čorba i Galija.

Godinama je stadion “Tašmajdan” postao popularno mesto za domaći i strane izvođače, pa su ovde koncert pred beogradskom publikom održali Manu Čao, Whitesnake, Toto, The Cult, Simply Red, Mötorhead i brojne srpske zvezde i pevači iz regiona.

SRC Tašmajdan
Sportsko-rekreativni centar Tašmajdan ili samo Sportski centar Tašmajdan otvoren je 1958. godine. Sportski centar čini kompleks u okviru kog se nalazi stadion Tašmajdan, hala Aleksandar Nikolić, ledena dvorana Pionir, kompleks otvorenih i zatvorenih bazena.

Otvoreni bazen počeo je sa radom 1961. godine. Ima kapacitet kupališta za oko 4.000 ljudi, a gledališta za 2.500 ljudi. Otvoreni bazen se koristi za najveća međunarodna takmičenja u plivanju, umetničkom plivanju i vaterpolu. U zimskom periodu je natkriven demontažnim balonom, prvim u Srbiji. Zatvoreni bazen otvoren je 1968. godine. Ima kapacitet gledališta za 2.000 ljudi, a mnogima su skakaonice na 1, 2, 5 i 10 metara omiljeni ugao. Za sve posetioce su obezbeđene svlačionice i druge prateće prostorije.

Tašmajdan klizanje
Klizališta na Tašmajdanu su vrlo popularna aktivnost tokom zimskog perioda. Posetioci i ljubitelji ovog zimskog sporta mogu klizati na otvorenom na stadionu Tašmajdan ili u ledenoj dvorani Pionir. Stadion Tašmajdan je inače najveće klizalište u Beogradu. Sezona klizanja počinje svake godine u decembru i traje sve do februara sledeće godine. Radnim danima posetioci mogu posetiti klizalište u večernjim terminima, a vikendom tokom celog dana.

Ledena dvorana Pionir otvorena je 1978. godine i danas je jedna od sportskih dvorana u Beogradu. Hala se najčešće koristi za hokej, umetničko klizanje i rekreativno klizanje.

“Poslednja šansa” Tašmajdan
Na listi kultnih beogradskih kafana “Poslednja šansa” se nalazi na vrhu liste. Sve do 1982. godine kafana “Poslednja šansa” je bila jedina beogradska kafana, koja je radila i noću. Ovuda su prošle mnoge generacije maturanata Pete beogradske gimnazije, studenti Pravnog fakulteta i veliki srpski boemi Dragan Nikolić, Petar Kralj, Bata Živojinović, Pavle Vujisić, Miodrag Petrović i brojni drugi.
Prvobitno ime kafane glasio je “Taš kafe” s obzirom na to da se nalazi u Tašmajdanskom parku, ali je to ime kasnije promenjeno u “Poslednja šansa” baš zbog radnog vremena. Kafana je bila mesto gde su se okupljali beogradski intelektualci, elita, umetnici, glumci, muzičari. Često se moglo čuti recitovanje, pesma i igra uz klavir, violinu i bubnjeve.

 

[Claid]

Нина дивно,ово је један виртуелни музеј Београда.

 

[moonja..]

SINAGOGA ŠUKAT SALOM

Pogledajte prilog 649556

Nalazi se u ulici Maršala Birjuzova 19
Sinagoga je podignuta prema projektu arhitekte Franje Urbana uz učešće Milana Šlanga, dok su naknadni radovi na izmeni enterijera izvedeni 1929. godine, po projektu arhitekte Milutina Jovanovića.

Kamen temeljac položen je 1924. na svečan način. Gradilište je bilo okićeno državnim zastavama, a svečanosti su prisustvovali mnogi državni i predstavnici raznih organizacija i društava. Tom prilikom pročitana je povelja koju su potpisali i kralj Aleksandar i kraljica Marija. Ova povelja, ispisana na pergamentu na hebrejskom i srpskom jeziku, uzidana je u temelj zgrade u hermetički zatvorenom mesinganom cilindru.

Tekst na povelji glasi: „Srcem punim zahvalnosti prema milostivom Bogu Izrailja, ovekovečujemo u temelju ovoga doma: u četvrtoj godini vladavine Njegovog Veličanstva kralja Srba, Hrvata i Slovenaca Aleksandra I iz narodne dinastije Karađorđevića na dan 15. juna 1924. godine, 13. sivana 5684. položen je kamen temeljac zgradi Srpsko-jevrejske opštine Eškenaskog obreda u Beogradu, u kome će biti smeštene sinagoga, škola, kancelarije, ritualno kupatilo i stanovi za opštinske nameštenike po priloženom nacrtu“.
Zgrada je završena već u narednih godinu dana, a svečano je osveštana 1926.

Pogledajte prilog 649557

Podignuta je u duhu arhitekture akademizma, sa preovlađujućim elementima neorenesanse. Unutrašnjost je osmišljena za verske, kulturne i prosvetne aktivnosti jevrejske zajednice, a potom i kancelarije i stanove. U suterenu je smeštena košer kuhinja sa trpezarijom i pomoćne prostorije. Centralni, molitveni prostor prizemlja sa galerijom je u simboličnom i verskom smislu primaran, a podeljen je sa dva niza stubova koji nose ophodnu galeriju. Bočno od verskog prostora su kancelarije, učionica i sala za sednice. Stambene prostorije su raspoređene na prvom i drugom spratu. Frontalna fasada je koncipirana reprezentativno i simetrično sa dekorativnim akcentom na zabatu krova gde je u okulusu postavljen Davidov štit šestokraka zvezda. Ukupnom utisku svečanog i ceremonijalanog karaktera sinagoge doprinosi široko trokrako pristupno stepenište ukrašeno jednostavnom balustradom sa dva kandelabra, koje predstavlja reminiscenciju severne fasade Malog Trijanona u Versaju. Objekat je do 1941. godine bio u službi srpsko-jevrejske crkvene opštine Aškenaskog obreda da bi tokom nacističke okupacije Beograda 1941-1944. godine njegova autentična namena bila degradirana. Nakon rata, objektu je vraćena prvobitna funkcija u službi obe verske kongregacije beogradskih Jevreja. Sinagoga Sukat Šalom predstavlja jedini autentični aktivni verski objekat jevrejske zajednice, jedan od retko sačuvanih objekata sinagogalne arhitekture i važno svedočanstvo života jevrejske zajednice u Beogradu i Srbiji.

Najvrednije stvari u sinagogi, odnosno svici Tore i drugi sveti spisi, smeštene su u Sveti orman ili „Aron kodeš“. Svici Tore ispisani su na pergamentu guščijim perom i stari su više od 200 godina. Danas sinagoga služi maloj zajednici Jevreja koji su ostali u Beogradu, a službe se redovno održavaju subotom uveče i na praznike.
Godine 2013.g. proglašena je za spomenik kulture

Pogledajte prilog 649558
Pogledajte prilog 649559

Igrao sam se u dvorištu, imali su puštene zečeve, ulazio u zdanje kad sam bio mali....posle staviše ogradu 3,5m. Odmah znaš - srpska posla...

 

[Nina]

ZGRADA AERRO KLUBA

Zgrada Aero kluba sagrađena je 1934—1935. godine za potrebe vazduhoplovstva Kraljevine Jugoslavije, prema projektu beogradskog arhitekte i pilota Vojina Simeonovića. Kao ugaoni objekat sa dva ulaza , iz ulice Utun Mirkove i ulice Kralja Petra

Do početka tridesetih godina dvadesetog veka Aeroklub nije imao svoje prostorije. Kamen temeljac postavljen je i osveštan avgusta 1932. godine, a novac za kupovinu zemljišta i gradnju Doma prikupljan od organizovanja tombole. Dom Aerokluba i ploča izginulim avijatičarima osveštani su 20. januara 1935. godine.

Zgrada je koncipirana kao monumentalan ugaoni objekat, arhitektonski je oblikovana u tada savremenom evropskom stilu art dekoa.

Prizemlje zgrade bilo je predviđeno za trgovačke radnje sa magacinima u suterenu. Dva ulaza bila su namenjena za stambeni deo zgrade, a treći samo za pristup svečanim prostorijama. Ceo prvi sprat projektovan je u reprezentativne svrhe, kao sedište jednog odeljka Aerokluba pod nazivom Aero serkl. Na ostalim spratovima, drugom, trećem i četvrtom, nalazili su se stanovi za izdavanje

Da bi objekat bio što reprezentativniji izrada bronzanih orlova na fasadi kod glavnog ulaza poverena je vajaru Petru Palavičiniju. Izrada vitraža na glavnom stepeništu, sa temom „Dedal i Ikar”, bila je poverena slikaru Vasi Pomorišcu. Slikaru Kosti Hakmanu poverena je izrada portreta kralja Aleksandra u prirodnoj veličini, ali ta slika nije sačuvana

Grupa srpskih vojnih avijatičara, 1921. godine u kafani "Kod Belog orla" u Beogradu, osnovala je svoje udruženje nazvano "Srpski Aero-klub". Na čelu udruženja su se nalazi Arčibald Rajs i sam ljubitelj avijacije, i letački as, inženjer Tadija Sondermajer, kao počasni predsednik i potpredsednik kluba.Cilj kluba nije bio samo okupljanje profesionalaca, već i popularizacija i promocija srpskog vazduhoplovstva i razvoj vazduhoplovnih sportskih delatnosti. U početku je klub okupljao samo vojne vazduhoplovce, a 1923. godine doneta je odluka da članovi mogu postati i civilna lica. U skladu sa tadašnjom politikom, klub od srpskog postaje Aero-kluba Kraljevine SHS "Naša Krila". U periodu između dva rata, rad Aero-klub je bio veoma uspešan. Osnivani su oblasni i mesni odbori, a 1931. godine u selu Pinosava osnovana je prva jedriličarska škola u Jugoslaviji. Jedan od prvih mesnih odbora je i Beogradski, koji je radio sve do izbijanja rata, 6.aprila 1941. godine.

Prvobitno su se prostorije kluba nalazile u državnim zgradama u Ulici Majora Ilića 5. Tek 1934. godine, klub je useljen u zgradu u današnjoj Uzun Mirkovoj ulici 4, na uglu sa Ulicom Kralja Petra.

Posle Drugog svetskog rata, 1946. godine, u Beogradu je formiran Aero-klub "Beograd", koji nastavlja dugu i uspešnu tradiciju predratnog Beogradskog mesnog odbora aero-kluba.

Levo od ulaza iz Uzun Mirkove nalazi se spomen-tabla dr Arčibaldu Rajsu, prvom počasnom predsedniku Srpskog aerokluba, desno je spomen-obeležje Tadiji Sondermajeru, pilotu lovcu u Prvom svetskom ratu, potpredsedniku Kraljevskog jugoslovenskog aerokluba, osnivaču i derektoru Aeroputa.

U ulazu iz Kralja Petra , nalazi se galerija Petra Dobrovića, nalazi se na četvrtom spratu. Izložbena postavka, u nekadašnjem ateljeu umetnika, prikazuje delo jedne od najznačajnijih ličnosti jugoslovenske likovne umetnosti između dva rata.

Zgrada Aero kluba proglašena je za spomenik kulture 2007. godine

 

[Nina]

PALILULSKA OSNOVNA ŠKOLA

Pouzdanih istorijskih podataka o toponimu Palilula nema. Da li je taj deo grada ime dobio po grnčarima i njihovim pećima za pečenje gline – čiji su se dimnjaci završavali u obliku lula, a kojih je na ovom prostoru bilo dosta? Ili razlog možda leži u naredbi kneza Miloša o izmeštanju puškarskog zanata iz gradske čaršije i zabrani pušenja po uskim beogradskim ulicama zbog lako zapaljive građe, te su se lule mogle koristiti samo po izlasku iz varoši? Jedno ili drugo, tek Beograd je davne 1860. godine bio izdeljen na šest kvartova, od kojih je jedan bio Palilula. Tri decenije kasnije, Palilulski kvart bio je najveći u Beogradu.

O tome gde se nalazila stara palilulska škola nema pouzdanih podataka, ali na osnovu pisanih izvora može se pretpostaviti da je bila na istom mestu na kojem je izgrađena današnja – više česme pred Jevremovcem1 postojao je manji objekat namenjen školstvu.Davne 1851. godine, stara palilulska škola imala je samo jedno – muško odeljenje, a prvi učitelj bio je Pavle Atanacković. Četrnaest godina kasnije, škola će dobiti i žensko odeljenje, koje je vodila učiteljica Sofija Subašić. Statistički podaci od tog vremena pa sve do 1914. godine, kada izbija Prvi svetski rat, svedoče o sve većem broju đaka, čak 560, tada već nove i veće palilulske škole, što je zavidan broj u odnosu na stanje drugih obrazovnih ustanova, imajući u vidu dužinu postojanja naseobine Palilula, sa svojim pretežno skromnim, radničkim stanovništvom.Izgradnji ovako značajnog objekta prethodio je događaj koji se odigrao 10. novembra 1892. godine, u čuvenoj beogradskoj kafani „Orač“. Naime, grupa Palilulaca oformila je delegaciju koju su činili građani različitih profesija: kafedžija, abadžija, zemljoradnik, prota, profesor, bakalin, inspektor Ministarstva finansija... i, samo dan kasnije, tadašnji predsednik Opštine Milovan Marinković prihvata zahtev ove neobične grupe entuzijasta za što skorije podizanje nove školske zgrade, koje je bilo obustavljeno zbog opštinskih nesuglasica. Pored molbe, svesrdno obećavaju dobrovoljne priloge i pojedinačno angažovanje tokom zidanja škole.

Od polaganja kamena temeljca 3. aprila 1894. godine, izgradnja objekta trajala je godinu dana. Škola na Palilulskom trgu– između današnjih ulica Takovske, Dalmatinske i Kraljice Marije – svečano je osvećena 16. aprila 1895. godine, kada su svi radovi na objektu bili privedeni kraju. Autor projekta Palilulske škole bio je arhitekta Milan Antonović.

Zgrada je zidana opekom u krečnom malteru sa drvenom krovnom konstrukcijom i viševodnim krovom, prvobitno pokrivenim biber-crepom. Projektovana je za 450 đaka sa devet učionica. Enterijer zgrade je funkcionalno prilagođen potrebama, tako da su učionice raspoređene u delu objekta ka ulici, dok su sa dvorišne strane hodnici. Od ostalih pomoćnih prostorija izdvaja se svečana sala s pozornicom, koju ukrašavaju pilasteri na zidovima i četiri stuba stilizovanih kapitela.

Današnji naziv „Vuk Karadžić“ škola je dobila 1931. godine, s jednim kraćim posleratnim prekidom, kad se zvala Osnovna škola broj 6. Od svog osnivanja do danas nije promenila osnovnu namenu. Odškolovala je mnoge zaslužne i poznate ličnosti – lekare, pesnike, profesore univerziteta, dramske umetnike...Zbog svojih arhitektonsko-urbanističkih i kulturno-istorijskih vrednosti, Palilulska osnovna škola je proglašena za spomenik kulture davne 1966. Godine
Izvor:beogradsko nasledje i danas

 

[Nina]

HOTEL NACIONAL

Ako krenete pogledom sa Kalemegdana od pristaništa ka Sabornoj crkvi,videcete lepu belo-sivu zgradu na samom ćošku Pariske i Kneza Sime Markovića. U njoj se nekada nalazio jedan od prvih beogradskih hotela i poslednja adresa Milovana Glišića - hotel "Nacional".

Danas bi se na činjenicu da je jedan prota, a pogotovo paroh Saborne crkve, vlasnik mehane, gledalo sa podozrenjem, ali u vreme Miloševe vladavine, ovo je bilo uobičajno. Sveštenici su se, pored svog duhovnog posla, bavili i onima koji su im obezbeđivali osnovne uslove za život ili rentirali svoju porodičnu imovinu. Zato i ne čudi što se prota Dimitrije Vuić odlučio da 1840. godine u prizemlju svoje porodične kuće otvori mehanu.

Lokacija je bila idealna za ovu vrstu posla. U blizini se nalazili Saborna crkva, te konak kneginje Ljubice, kao i današnja ulica Kralja Petra I, koja je tada bila glavna trgovačka četvrt. Unosnom poslu pogodovali su i blizina Savskog pristaništa i Kalemegdanske tvrđave.

Do prve modernizacije dolazi posle protine smrti, 1850. kada kuća prelazi u vlasništvo sina Anastasa i u prvobitnom obliku ostaje narednih 10 godina, sve do donošenja Uredbe o mehanama. U to vreme, prvobitna kuća već je bila dotrajala i trošna i nije odgovarala zahtevima uredbe, te Anastas, i sam arhitekta, na njenom mestu diže novi, moderni objekat, tik uz novosagrađene Velike stepenice. Izgradnja nove zgrade trajala je sa prekidima do 1869. godine, kada je u prizemlju svečano otvorena "Narodna gostionica". Sama zgrada imala je podrum, prizemlje i jedan sprat, a glavna fasada bila je okrenuta ka Kalemegdanskoj tvrđavi. Kasnije je dozidano još jedno krilo, te zdanje dobija unutrašnje dvorište sa baštom.

Pod novim, internacionalizovanim nazivom "Nacional", prvi put se spominje 1876. godine kada je postao konačište stranaca koji su dolazili u Srbiju zbog srpsko-turskog rata. U međuvremenu su prostorije na spratu preuređene u gostinske sobe, te od gostionice postaje hotel i gradska mehana prve kategorije, jedan od prvih u Beogradu i svedok rađanja evropske i srpske varoši.

Tokom narednih decenija, hotel i gostionica će više puta menjati vlasnike i zakupce. Posle Anastasa Vuića, na mesto vlasnika dolazi Miladin Čedić, da bi od 1892. godine prešla u ruke porodice Nikole Pašića. Tokom opsežne rekonstrukcije 1893. godine, dozidano je još jedno krilo, izmenjena je glavna fasada i postavljen ukrasni naziv hotela, uveden vodovod. Broj soba za goste povećan je na 33, a posebno je uređena velika terasa za potrebe gostionice u prizemlju. U starim oglasim i šematizmima, nalazimo da je 1901. godine zakupac bio Pera Jovanović. U oglasu iz 1914. kao zakupac navodi Milan A. Ristić, koji nudi "najčistiju postelju za prenoćište putnika, sa vrlo skromnom cenu cenom sa po jedan, dva i tri kreveta".

Zbog blizine Saborne crkve i izgradnje nove zgrade Patrijaršije, 1929. godine hotel se daje u zakup Srpskoj pravoslavnoj crkvi za potrebe smeštaja i rada Patrijaršije, Svetog sinoda i Duhovnog suda. Ovo je bio i kraj ugostiteljske delatnosti hotela, koji je na istom mestu radio skoro čitav vek. Posle SPC, hotel će biti davan u zakup za potrebe bolnice, privatnog teatra Veselog pozorišta "Skomoroh", da bi posle Drugog svetskog rata bio nacionalizovan. Generacijama Beograđana zrelije dobi poznat je kao filijala PIO fonda i sedište Saveza penzionera.

Agencija za restituciju vratila je 2016.g. zgradu u Pariskoj 9, u Beogradu,sa oko 1.130 kvadrata naslednicima političara i državnika Nikole Pašića

Zbog svog izuzetno značaja kao svedok rađanja slobodne srpske prestonice, zdanje hotela "Nacional" u Pariskoj 9, proglašeno je 1984. godine za kulturno dobro grada Beograda.
Izvor:011

 

[Nina]

Kuća Andre Đorđevića

Sagrađena je 1888. godine na dunavskoj padini u vreme kada imućne i ugledne beogradske porodice počinju da naseljavanjaju ovaj nekada isključivo turski deo grada. Nevelika kuća sa karakterističnom „G“osnovom i uličnom kapijom preko koje se ulazilo u dvorište, pa tek onda u kuću, oblikovana je na način karakterističan za akademsku arhitekturu XIX veka. Projektant ove jednoporodične stambene prizemnice je arhitekta Andra Stevanović, profesor Tehničkog fakulteta Velike škole u Beogradu. Ovo je prvi izvedeni objekat autora čiji će potpis nositi projekti za neke od najznačajnijih građevina u Beogradu u narednim decenijama.

Kuca predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture

Andra Đorđević (1854 —1914), srpski pravnik i političar i profesor Velike škole u Beogradu. Bio je ministar pravde i ministar prosvete.
Bio je dopisni član Srpske kraljevske akademije (Akademije društvenih nauka) od 1906, a pravi član (Akademije društvenih nauka) od 1910. Pristupnu besedu nije održao.

 

[Nina]

Kuća porodice Ribar

Nalazi se u Beogradu, u Francuskoj ulici 32, i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.

Kuća je podignuta između 1920. i 1922. godine na temeljima starijeg objekta čiji je prvobitni vlasnik bio Rudolf Pilc , direktor Francusko- Srpske banke. Dr Ivan Ribar je ovu jednospratnu porodičnu kuću, kupio 1928. godine i u njoj sa porodicom živeo i radio sve do Drugog svetskog rata.
U njoj su rasli sinovi, Ivo Lola i mlađi, Jurica. Ovaj podatak zabeležen je u holu objekta, na spomen- ploči.
Posle rata dr Ribar je objekat poklonio Savezu omladine, a sada služi kao prostor za dnevni boravak školske dece i vrtic

 

[Soradze]

PALILULSKA OSNOVNA ŠKOLA

Pouzdanih istorijskih podataka o toponimu Palilula nema. Da li je taj deo grada ime dobio po grnčarima i njihovim pećima za pečenje gline – čiji su se dimnjaci završavali u obliku lula, a kojih je na ovom prostoru bilo dosta? Ili razlog možda leži u naredbi kneza Miloša o izmeštanju puškarskog zanata iz gradske čaršije i zabrani pušenja po uskim beogradskim ulicama zbog lako zapaljive građe, te su se lule mogle koristiti samo po izlasku iz varoši? Jedno ili drugo, tek Beograd je davne 1860. godine bio izdeljen na šest kvartova, od kojih je jedan bio Palilula. Tri decenije kasnije, Palilulski kvart bio je najveći u Beogradu.

Pogledajte prilog 671597


O tome gde se nalazila stara palilulska škola nema pouzdanih podataka, ali na osnovu pisanih izvora može se pretpostaviti da je bila na istom mestu na kojem je izgrađena današnja – više česme pred Jevremovcem1 postojao je manji objekat namenjen školstvu.Davne 1851. godine, stara palilulska škola imala je samo jedno – muško odeljenje, a prvi učitelj bio je Pavle Atanacković. Četrnaest godina kasnije, škola će dobiti i žensko odeljenje, koje je vodila učiteljica Sofija Subašić. Statistički podaci od tog vremena pa sve do 1914. godine, kada izbija Prvi svetski rat, svedoče o sve većem broju đaka, čak 560, tada već nove i veće palilulske škole, što je zavidan broj u odnosu na stanje drugih obrazovnih ustanova, imajući u vidu dužinu postojanja naseobine Palilula, sa svojim pretežno skromnim, radničkim stanovništvom.Izgradnji ovako značajnog objekta prethodio je događaj koji se odigrao 10. novembra 1892. godine, u čuvenoj beogradskoj kafani „Orač“. Naime, grupa Palilulaca oformila je delegaciju koju su činili građani različitih profesija: kafedžija, abadžija, zemljoradnik, prota, profesor, bakalin, inspektor Ministarstva finansija... i, samo dan kasnije, tadašnji predsednik Opštine Milovan Marinković prihvata zahtev ove neobične grupe entuzijasta za što skorije podizanje nove školske zgrade, koje je bilo obustavljeno zbog opštinskih nesuglasica. Pored molbe, svesrdno obećavaju dobrovoljne priloge i pojedinačno angažovanje tokom zidanja škole.

Pogledajte prilog 671598
Od polaganja kamena temeljca 3. aprila 1894. godine, izgradnja objekta trajala je godinu dana. Škola na Palilulskom trgu– između današnjih ulica Takovske, Dalmatinske i Kraljice Marije – svečano je osvećena 16. aprila 1895. godine, kada su svi radovi na objektu bili privedeni kraju. Autor projekta Palilulske škole bio je arhitekta Milan Antonović.

Zgrada je zidana opekom u krečnom malteru sa drvenom krovnom konstrukcijom i viševodnim krovom, prvobitno pokrivenim biber-crepom. Projektovana je za 450 đaka sa devet učionica. Enterijer zgrade je funkcionalno prilagođen potrebama, tako da su učionice raspoređene u delu objekta ka ulici, dok su sa dvorišne strane hodnici. Od ostalih pomoćnih prostorija izdvaja se svečana sala s pozornicom, koju ukrašavaju pilasteri na zidovima i četiri stuba stilizovanih kapitela.

Današnji naziv „Vuk Karadžić“ škola je dobila 1931. godine, s jednim kraćim posleratnim prekidom, kad se zvala Osnovna škola broj 6. Od svog osnivanja do danas nije promenila osnovnu namenu. Odškolovala je mnoge zaslužne i poznate ličnosti – lekare, pesnike, profesore univerziteta, dramske umetnike...Zbog svojih arhitektonsko-urbanističkih i kulturno-istorijskih vrednosti, Palilulska osnovna škola je proglašena za spomenik kulture davne 1966. Godine
Izvor:beogradsko nasledje i danas

Pogledajte prilog 671599

Pogledajte prilog 671600

Moja škola...

 

[Nina]

Muzej 4.Jula

Muzej „4. juli“ bio je muzej, koji je od 1950. do 2003. godine postojao u Beogradu. Nalazio se u Bulevaru kneza Aleksandra Karađorđevića br. 10/a u kući Vladislava Ribnikara, u kojoj su članovi Politbiroa Centralnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije, 4. jula 1941. godine, održali sednicu na kojoj su doneli odluku o podizanju ustanka naroda Jugoslavije protiv okupatora. Ovaj dan se kasnije proslavljao kao Dan borca.

Kuću je 1934. godine sagradio Vladislav Ribnikar. Pre izbijanja Drugog svetskog rata u dvorištu je iskopano sklonište, a sama zgrada pripremljena je za ilegalni rad. U njoj su se, u prvim godinama rata, krili ilegalci i neko vreme je tu štampan Bilten Vrhovnog štaba NOV i POJ. Između ostalih, u njoj su živeli: Edvard Kardelj, Vladimir Dedijer i Ivo Lola Ribar, a na spratu je bila soba u kojoj je boravio Josip Broz Tito. Nakon odlaska Vladislava i Jare Ribnikar u partizane, 1943. godine, kuća je konfiskovana i u nju su se uselili nemački oficiri.

Po oslobođenju zemlje, Vladislav Ribnikar je kuću, koju su Nemci ostavili praznu i demoliranu, poklonio Komunističkoj partiji Jugoslavije, sa željom da u njoj formira muzej. Muzej je otvoren 1. maja 1950. godine i nalazio se u sastavu Muzeja grada Beograda. Godine 1982, uključen je u sastav Memorijalnog centra „Josip Broz Tito“, a po njegovom ukidanju 1996. godine, uključen je u sastav Muzej grada Beograda. Muzej je zatvoren za posetioce 2000. godine, a aprila 2003. kuća je vraćena porodici Ribnikar.

Fond Ribnikar je maja 2003. godine, doneo odluku da u kući formira muzej lista „Politike“ i srpske štampe. Tada je odlučeno da se kuća renovira kako bi se stvorili uslovi za stvaranje stalne postavke.

Kuća je obeležena spomen-pločom, a 17. maja 1965. godine je proglašena za Spomenik kulture od izuzetnog značaja. Ispred zgrade je postavljen spomenik „Poziv na ustanak“, rad vajara Vojina Bakića.

 

[Nina]

Vila Marice Popović
Senjačka 35

Vila glumice Marice Popović je sagrađena 1939. godine prema projektu Grigorija Samojlova, jednog od najznačajnijih ruskih arhitekata koji su stvarali u našoj sredini tokom treće i četvrte decenije dvadesetog veka. Građena je kao porodična vila za beogradsku glumicu Mariju Pavlović, poznatiju pod umetničkim imenom Marica Popović. U svetu pozorišne umetnosti, delimično i filmske, ostala je zapamćena po zapaženim ulogama dramskih, karakternih i komičnih likova, tumačeći ih na svojstven način pune tri decenije na sceni Narodnog pozorišta, kao njegov stalni član od 1927. godine do penzionisanja 1960. godine. Vila je koncipirana kao slobodnostojeći, jednospratni objekat sa glavnom fasadom izvedenom u vidu dva krila koja se spajaju pod tupim uglom, otvarajući se ka posmatraču. Na njihovom spoju nalazi se valjkasta kula završena kupastim krovom. Izvedena je sa primesama severnjačke arhitekture – naglašene kosim krovovima sva tri krila i bondurčnim gredama utopljenim u beli malter njihovih fasada. Osim bondurka, korišćen je i kamen u vidu rustike po uglovima. Vila glumice Marice Popović predstavlja jedno od najznačajnijih i najoriginalnijih Samojlovljevih rezidencijalnih ostvarenja na Senjaku i Dedinju. Reprezentativan je primer intimizma, karakterističnog za četvrtu deceniju dvadesetog veka, nastao kao pokušaj da se zadovolje težnje ekonomski naprednog građanskog staleža. Svojim celokupnim izgledom izražava svojevrstan drugi vid nacionalnog stila u međuratnom graditeljstvu, sa prepoznatljivim „folklornim“ elementima u izrazu.

Marica Popović

 

[Nina]

BEOGRADSKA ZADRUGA

Beogradska zadruga je zgrada u Karađorđevoj ulici u Beogradu . Ona je drugo veliko arhitektonsko delo koje je nastalo zajedničkim radom Nikole Nestorovića i Andre Stevanovića. Tokom projektovanja ove zgrade, oni su bili pod velikim uticajem Pariske izložbe 1900. godine, gde se najviše prikazivao dekorativizam pariske škole.

Podizanje novog objekta Beogradske zadruge pada u vreme neposredno posle promena na čelu Srbije, kada je posle ubistva Aleksandra Obrenovića na vlast došla dinastija Karađorđevića, što je dovelo do promene sistema vladavine. Autokratski režim zamenjen je liberalnim buržoaskim režimom Petra I, a uz građanske slobode počeo je i opšti privredni polet.

Beogradska zadruga za međusobno pomaganje i štednju se osniva 1882. godine na inicijativu grupe beogradskih trgovaca, s namerom da pripadnicima srednjeg društvenog sloja omogući uzimanje povoljnih pozajmica, kao i da finansira privredne delatnosti. Ona je u to vreme predstavljala moderniji oblik kreditiranja i u okviru kapitalističke privrede razvijeniji način za oživljavanje robnog prometa i tržišta. Ona prelazi u akcionarsko društvo 1890. godine, da bi osnivanjem Odeljenja za osiguranje 1897. godine, postala prvi domaći osiguravajući zavod. Kao takva, poslovala je sve do 1944. godine, predstavljajući jednu od najznačajnijih ustanova svoje vrste. Među predsednicima Beogradske zadruge ističu se značajne ličnosti privrednog i finansijskog života Srbije Luka Ćelović- njen organizator i glavni animator većine poslova, kasniji donator i mecena Beogradskog univerziteta, Kosta Taušanović i Lazar Paču, vodeći finansijski stručnjaci Srbije svog vremena, javni radnici, istaknuti političari i državnici kao i drugi poznati beogradski privrednici, Đorđe Vajfert, Dimitirije Ćirković i dr. Zadruga se svojim poslovanjem razvija u jednu od vodećih prestoničkih banaka, koja je u svoje komitente ubrajala i Kraljevinu Srbiju.

Na redovnoj skupštini akcionara zadruge 1897. godine odlučeno je da se podigne nova zgrada i otkupe imanja braće Krsmanović, braće Gođevac, Opštine beogradske, Vuje Rankovića i Luke Ćelovića u okolini nekadašnje Male pijace na Savi. Građenje je otpočelo u proleće 1905. godine u vlastitoj režiji zadruge, a završeno je 1907. godine.

Izrada projekta palate poverena je uglednim beogradskim arhitektima Andri Stevanoviću i Nikoli Nestoroviću. Na ovom projektu, Nikola Nestorović je rešavao osnove dok je Andra Stevanović radio na konstruktivnom sistemu. Stevanović je projektovao okvirno rešenje fasade, dok je Nestorović radio na detaljima. Nestorović je većim delom učestvovao u kreiranju enterijera, dok je u rešenju nekih detalja učestvovao i Stevanović. Većim delom je građena na starom nasipu, a kako je zemljište bilo podvodno zbog blizine Save, to je fundiranje mnogih zidova izvršeno, prvi put u Beogradu, armiranim betonom, ali sa gvožđem koje se upotrebljavalo za stege, budući da u Beogradu tada nije bilo okruglog gvožđa. Preduzimači građevinskih radova bili su braća Štok. Svu tesanu kamenu građu izradila je firma „Industrija ripanjskog granita“. Vajani ukras palate izradio je likorezac Franja Valdman. Zaduženje dekorativnog slikarstva pripalo je Bori Kovačeviću i Domeniku d’Andrei, dok je slike na staklu radio R. Marković. Fasadu od veštačkog kamena, je prvi u Beogradu, načinio Jozef Gara.

Podizanje ovog objekta predstavlja najvažnije zajedničko delo Andre Stevanovića i Nikole Nestorovića, dok je u isto vreme i jedno od najboljih ostvarenja beogradske arhitekture s kraja XIX i početka XX veka. Ovo zdanje objedinjuje raskošan neobarokni izgled s funkcionalnim rasporedom prostorija.

U zgradu se uselila Beogradska zadruga neposredno po završetku radova 1907. godine i u njoj je bila smeštena sve do svog ukidanja. Kasnije je korisnik zgrade postao Geološko-geofizički zavod „Jovan Žujović“.
Za vreme Drugog svetskog rata ova zgrada biva oštećena u šestoaprilskom bombardovanju 1941. godine, ali je ubrzo i popravljena. Naredna oštećenja palate desila su se 1944. godine u ponovnom bombardovanju, kada je srušen veliki deo krova.

Palata Beogradske zadruge od 1966. godine nosi status spomenika kulture, dok je od 1979. godine proglašena za kulturno dobro od velikog značaja.
(wikipedija)

 

[причалица]

изузетна зграда, фасада такође...али задњи део, који је окренут ка сави, потпуно је безличан. увек ме зе занимало зашто је то тако?

 

[Nina]

OBELISK U TOPČIDERSKOM PARKU

Na samo par kilometara od centra grada, Topčiderski park je skoro vek i po jedno od omiljenih izletišta Beograđana. Zamišljen kao deo dvorskog kompleksa kneza Miloša, park je prvi uređeni park u Beogradu. Uređen je po principima engleskih vrtova tog vremena, a po planu koji je izradio Atanasije Nikolić,bliski saradnik kneza Mihaila i Ilije Garašanina. Atansaije Nikolic bio je profesor matematike, i kao rektor Liceuma prvi uveo proslavu Svetog Save u škole.Bio je i suosnivač Društva srpske slovesnosti i Teatra na Đumruku (prvo stalno pozorište u oslobođenoj Srbiji), utemeljitelj Poljoprivredne škole, preduzetnik, autor brojnih udžbenika i zakona, planer i projektant više brana i nasipa, puteva i pruga, čovek koji je srpskim seljacima besplatno delio sadnice duda.Bio je i pisac brojnih rodoljubivih pozorišnih komada kao što su „Zidanje Ravanice“i onaj koji najviše kopka svojim naslovnom „Dragoljub kralj srpski“.

U Topciderskom parku , pored izbora biljaka, rastinja i drveća, posebna pažnja posvećena je i izboru skulptura koje su oplemenjivale ovaj zeleni kutak.

Obelisk je podignut u drugoj polovina XIX veka u čast povratka kneza Miloša Obrenovića u Srbiju.Na obelisku je uklesana 1859. godina. Jednostavan oblik lepo proporcionisane kamene zarubljene piramide, skromno ali znalački ukrašene profilisanim vencima i heraldičkim poljima pri vrhu, daje ovom spomeniku monumentalnost i pored nevelikih dimenzija. Autor spomenika je kamenorezac Franc Loran, čiji se potpis nalazi na spomeniku.

Lokacija Obeliska u centralnoj aleji najstarijeg dela Topčiderskog parka, a istovremeno u osi erkera glavne fasade Miloševog konaka, govori o ukusu i uzorima vremena u kome je spomenik podignut. Analogija se može naći u baroknim rešenjima dvoraca s vrtovima u Evropi XVIII veka.
Proglasen je za nepokretno kulturno dobro od izuzetnog značaja.

 

[Nina]

ŽETELICA

Kada se krene desnom stazom od Miloševog konaka ka drugom delu Topciderskog parka nailazi se na skulptura „Žetelica“ kao jedini sačuvani i najstariji primerak ukrasne parkovske skulpture Beograda iz 19.veka, koju je izradio austrijski vajar Fidelis Kimel, a izlivena je u Beču 1852. godine.
Predstavlja boginju zemljoradnje Cereru u prirodnoj veličini, u stavu kontraposta sa snopom žita u rukama. Izlivena je u cinku i presvučena bakarnom košuljicom koja je vremenom poprimila prepoznatljivu patinu.Skluptura pripada akademskom realiizmu.
Žetelica je 1965. godine proglašena za spomenik kulture.

 

[Nina]

KUĆA BRANISLAVA NUŠIĆA

Šekspirova br.1

Kuća Branislava Nušića u Beogradu, u Šekspirovoj ulici, podignuta je 1937. godine. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.Sagradjena za potrebe stanovanja po projektu građevinskog inženjera Zorana Tomića, kao tipičnu beogradsku stambenu kuću. Pored bogate književne zaostavštine iza Nušića je, kao njegov legat, u Muzeju grada Beograda ostao nameštaj radne sobe i salona, lični predmeti, fotografije i dokumenti, s namerom da se u kući prezentuju u sastavu memorijalnog muzeja.

U „Autobiografiji“ Branislav Nušić napisao je o zgradi Narodne banke sledeće: „Rodio sam se u jednoj staroj kućici, u blizini beogradske Saborne crkve. Ta kućica je docnije zbrisana sa zemlje i namesto nje sad se diže velika palata Narodne banke, tako da su danas bančini trezori tačno tamo gde je bila soba u kojoj sam se ja rodio“.

Kamen temeljac za zgradu namenjenu za banku postavljen je 1887. godine u tadašnjoj Dubrovačkoj ulici, a današnjoj Kralja Petra. Na istom mestu, do te godine, nalazila se rodna kuća Branislava Nušića. Projekat za novu zgradu uradio je arhitekta Konstantin Jovanović, sin Anastasa Jovanovića, prvog srpskog litografa i dvoroupravitelja kneza Mihaila Obrenovića. Arhitekta je za ovaj projekat i odlikovan 1890. godine Ordenom svetog Save 3. reda. Iste godine, radovi na zgradi bili su završeni i Narodna banka započela je sa radom u tom zdanju. Nakon proglašenja Kraljevine SHS i zbog novonastalih potreba nove države, zgrada banke je dograđena u periodu od 1922. do 1925. godine.

 

[Nina]

Branislav Nušić

Alkibijad Nuša, poznatiji kao Branislav Nušić (Beograd, 20. oktobra 1864. – Beograd, 19. januara 1938.),bio je bio srpski komediograf i pisac romana, drama, priča i eseja. Smatra se začetnikom retorike u Srbiji, a radio je i kao novinar i diplomata. Njegova svestrana interesovanja su obuhvatala i fotografiju pa se njome bavio amaterski.

Nušić je rođen u Beogradu kao Alkibijad Nuša u cincarinskoj porodici Đorđa i Ljubice Nuše. Njegov otac je bio ugledni trgovac žitom, ali je ubrzo posle Nušićevog rođenja izgubio bogatstvo. Porodica se preselila u Smederevo, gde je Nušić proveo svoje detinjstvo i pohađao osnovnu školu i prve godine gimnazije. Preselio se u Beograd, gde je maturirao. Kad je napunio 18 godina,zakonski je promenio svoje ime u Branislav Nušić. Diplomirao je na pravnom fakultetu u Beogradu 1884. godine. Tokom studija je proveo godinu dana u Gracu.

Nušić se borio u Srpsko-bugarskom ratu 1885. godine, koji ga je zatekao na služenju redovnog vojnog roka. Nakon rata je objavio kontroverznu pesmu "Dva roba" u Dnevnom listu, zbog koje je osuđen na dve godine robije. Pesma je ismevala srpsku monarhiju, a posebno kralja Milana.

Državnu službu Nušić je dobio 1889. godine. Kao zvaničnik Ministarstva spoljnjih poslova, postavljen je za pisara konzulata u Bitolju, gde se i oženio 1893. godine. Na jugu Srbije i u Makedoniji proveo je celu deceniju. Njegova poslednja služba u tom periodu bilo je mesto vicekonzula u Prištini.

Godine 1900. Nušić je postavljen za sekretara Ministarstva prosvete, a ubrzo posle toga postao je dramaturg Narodnog pozorišta u Beogradu. 1904. godine postavljen je za upravnika Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu. 1905. godine, napustio je ovu funkciju i preselio se u Beograd, gde se bavio novinarstvom.Pisao je pod pseudonimom "Ben Akiba".

Vratio se 1912. godine u Bitolj kao državni službenik, ali je tokom balkanskih ratova, u februaru 1913 godine smenjen, jer je smatran isuviše umerenim, a na njegovo mesto je postavljen službenik bliži nazorima vojne frakcije i Crne ruke.[1] 1913. godine osnovao je pozorište u Skoplju, gde je živeo do 1915. Napustio je zemlju sa vojskom tokom Prvog svetskog rata i boravio je u Italiji, Švajcarskoj i Francuskoj do kraja rata.

Posle rata, Nušić je postavljen za prvog upravnika Umetničkog odseka ministarstva za prosvetu. Na ovoj poziciji je ostao do 1923. godine. Posle toga je postao upravnik Narodnog pozorišta u Sarajevu, da bi se 1927. godine vratio u Beograd.

Izabran je za redovnog člana Srpske kraljevske akademije 10. februara 1933.

Branislav Nušić je bio plodan pisac, poznat po svom upečatljivom humoru. Pisao je o ljudima i njihovoj, često duhovitoj, prirodi.

Jedna od ulica u centru grada nosi njegovo ime i napravljen mu je spomenik na Trgu Republike u Beogradu. Kuća koju je sagradio 1937. godine je proglašena za kulturno dobro i nalazi se u Šekspirovoj ulici, preko puta stadiona FK Partizan.

Preminuo je 19. januara 1938. godine u prestonici Kraljevine Jugoslavije i sahranjen na Novom groblju