Pumpaj Pumpanović Pumpanov
Zaslužan član
- Poruka
- 101.270
Ne bi bilo loše da otvorimo i zasebnu temu o ovome. Postojale su neke slične, a s obzirom da su se promenile i okolnosti, zbog kojih danas imamo i odličan uvid u lepo digitalizovane fototipe srednjovekovnih povelja, ne bi bilo loše da to postavimo ovde, da svi imaju uvid.
Ban Matej Ninoslav vladao je Bosnom sredinom XIII stoleća, između 1232. i 1250. godine. Njegova vladavina bila je obeležena krvavim krstaškim ratovima koje je pokretala Rimokatolička crkva i nizom pohoda koji su stizali iz pravca Hrvatske, možda najkrvaviji od svih sukoba koji su izbijali pre nego što će ban Stjepan II Kotromanić konačno sredinom XIV stoleća dopustiti franjevcima da dođu pod sankcijom bana u njegovu zemlju.
Bosna je kroz svoju istoriju bila do XII veka dosta dugo deo srpske države. O tome svedoči veliki broj istorijskih izvora, uključujući i Spis o narodima vizantijskog cara Konstantina VII Porfirogenita. Zapravo, oba izvora o našoj najranijoj prošlosti se ovde slažu, zato što kontroverzni Pop Dukljanin ― bilo da govorimo o latinskoj ili hrvatskoj redakciji, ili hrvatskom letopisu koji je nastao kada je Marko Marulić preveo hrvatsku na latinski, pa sve do Orbinovog italijanskog prevoda ― svedoče jedno te isto, da je Bosna bila u sastavu Srbije (po DAI kao jedno zasebno područje, dok se po tzv. dosta kontroverznom i anahronističkom Letopisu Popa Dukljanina Srbija delila na Bosnu i Rašku). Međutim, da je to bio slučaj saznajemo posredno i od nekih drugih izvora, kao što su npr. franački anali, koji beleže da se slavonski vladar Ljudevit Posavski u jednom trenutku bio iz Siska sklonio kod Srba, koji drže značajan deo Dalmacije, što se sa puno prava koristi kao zaključak da su Srbi držali i Bosnu svakako do 822. godine. U zavisnosti od toga koga pitate, postoje i neka tumačenja koja slično viđenje imaju i o falsifikovanoj buli pape Zaharija I iz 743. godine. Naime, pošto se u njoj ne pominje nigde Bosna, a pominje Srbija i druge sklavinije, neki su iz toga izvlačili da je to možda mogao biti posredni dokaz da je još i pre sredine VIII stoleća Bosna bila srpska. Da je Bosna ostala u sastavu srpske zemlje, odnosno da se najverovatnije pod njom i dalje krajem XI stoleća podrazumevala, dokaz je i pečat kralja Konstantina Bodina, koji na njemu pominje samo da je vladar Diokleje i Srbije. Svedočanstvo toga je i Kratka istorija vizantijskog hroničara Jovana Kinama, koji u drugoj polovini XII st. navodi da Bosnu od ostatka Srbije razdvaja reka Drina, ali i celi niz papskih i uopšteno katoličkih dokumenata, pre svega iz Dubrovnika, koji Bosnu nazivaju srpskim kraljevstvom. (pismo pape Urbana III iz 1187, Klimenta III iz 1188, Grgura IX iz 1227. i drugi put iz 1238; spisku se mogu dodati i neki drugi predstavnici Rimokatoličke crkve ― varadinski kanonik Rudger 1245. i dubrovački arhiepiskop 1252. godine). Neko bledo sećanje o pripadnosti Bosne Srbiji opstalo je čak i u nekim srednjovekovnim ugarskim hronikama, kao npr. u hronici Janoša Turočkog iz druge polovine XV stoleća.
Važan izvor za sve ovo što pominjemo, ali u izvesnom smislu i etničkog identiteta srednjovekovnih Bosanaca (ili, autentičnije, Bošnjana) jesu i diplomatički akti bana Mateje Ninoslava. Oni su od posebnog značaja zato što dolaze iz sredine XIII stoleća, dakle, i više od celog veka nakon što se Bosna definitivno u političkom smsilu razdvojila od česti srpske države, kojom su, bez Bosne, zavladali pripadnici dinastije Nemanjića. Sve ti povelje su jedan prilično ozbiljan trn u oku raznim nacionalistima i romantičarima sa hrvatske i bošnjačke strane, danas, usled čega su i predmet relativizacije, o čemu možemo reći nešto više kasnije.
E pa, postavimo ovde i sve tri povelje.
1) Prva, iz perioda 1232-1235):
2) Druga, iz 1240. godine:
3) Poslednja, iz 1249. godine:
Ova je povelja pisana u vreme dok je vlaško ime još uvek bilo generalno korišćeno kao naziv za romansko stanovništvo na Balkanu, odnosno nije došlo još uvek do emancipacije Latina, urbanih stanovnika gradova iz Primorja, koji će u budućnosti biti izdvajani kao posebna etnička i pravna kategorija, te se zbog toga Dubrovčani u ovim dokumentima nazivaju Vlasima, slično kao i u ranijim ugovornim dokumentima srpskih vladara.
Ban Matej Ninoslav vladao je Bosnom sredinom XIII stoleća, između 1232. i 1250. godine. Njegova vladavina bila je obeležena krvavim krstaškim ratovima koje je pokretala Rimokatolička crkva i nizom pohoda koji su stizali iz pravca Hrvatske, možda najkrvaviji od svih sukoba koji su izbijali pre nego što će ban Stjepan II Kotromanić konačno sredinom XIV stoleća dopustiti franjevcima da dođu pod sankcijom bana u njegovu zemlju.
Bosna je kroz svoju istoriju bila do XII veka dosta dugo deo srpske države. O tome svedoči veliki broj istorijskih izvora, uključujući i Spis o narodima vizantijskog cara Konstantina VII Porfirogenita. Zapravo, oba izvora o našoj najranijoj prošlosti se ovde slažu, zato što kontroverzni Pop Dukljanin ― bilo da govorimo o latinskoj ili hrvatskoj redakciji, ili hrvatskom letopisu koji je nastao kada je Marko Marulić preveo hrvatsku na latinski, pa sve do Orbinovog italijanskog prevoda ― svedoče jedno te isto, da je Bosna bila u sastavu Srbije (po DAI kao jedno zasebno područje, dok se po tzv. dosta kontroverznom i anahronističkom Letopisu Popa Dukljanina Srbija delila na Bosnu i Rašku). Međutim, da je to bio slučaj saznajemo posredno i od nekih drugih izvora, kao što su npr. franački anali, koji beleže da se slavonski vladar Ljudevit Posavski u jednom trenutku bio iz Siska sklonio kod Srba, koji drže značajan deo Dalmacije, što se sa puno prava koristi kao zaključak da su Srbi držali i Bosnu svakako do 822. godine. U zavisnosti od toga koga pitate, postoje i neka tumačenja koja slično viđenje imaju i o falsifikovanoj buli pape Zaharija I iz 743. godine. Naime, pošto se u njoj ne pominje nigde Bosna, a pominje Srbija i druge sklavinije, neki su iz toga izvlačili da je to možda mogao biti posredni dokaz da je još i pre sredine VIII stoleća Bosna bila srpska. Da je Bosna ostala u sastavu srpske zemlje, odnosno da se najverovatnije pod njom i dalje krajem XI stoleća podrazumevala, dokaz je i pečat kralja Konstantina Bodina, koji na njemu pominje samo da je vladar Diokleje i Srbije. Svedočanstvo toga je i Kratka istorija vizantijskog hroničara Jovana Kinama, koji u drugoj polovini XII st. navodi da Bosnu od ostatka Srbije razdvaja reka Drina, ali i celi niz papskih i uopšteno katoličkih dokumenata, pre svega iz Dubrovnika, koji Bosnu nazivaju srpskim kraljevstvom. (pismo pape Urbana III iz 1187, Klimenta III iz 1188, Grgura IX iz 1227. i drugi put iz 1238; spisku se mogu dodati i neki drugi predstavnici Rimokatoličke crkve ― varadinski kanonik Rudger 1245. i dubrovački arhiepiskop 1252. godine). Neko bledo sećanje o pripadnosti Bosne Srbiji opstalo je čak i u nekim srednjovekovnim ugarskim hronikama, kao npr. u hronici Janoša Turočkog iz druge polovine XV stoleća.
Važan izvor za sve ovo što pominjemo, ali u izvesnom smislu i etničkog identiteta srednjovekovnih Bosanaca (ili, autentičnije, Bošnjana) jesu i diplomatički akti bana Mateje Ninoslava. Oni su od posebnog značaja zato što dolaze iz sredine XIII stoleća, dakle, i više od celog veka nakon što se Bosna definitivno u političkom smsilu razdvojila od česti srpske države, kojom su, bez Bosne, zavladali pripadnici dinastije Nemanjića. Sve ti povelje su jedan prilično ozbiljan trn u oku raznim nacionalistima i romantičarima sa hrvatske i bošnjačke strane, danas, usled čega su i predmet relativizacije, o čemu možemo reći nešto više kasnije.
E pa, postavimo ovde i sve tri povelje.
1) Prva, iz perioda 1232-1235):
2) Druga, iz 1240. godine:
3) Poslednja, iz 1249. godine:
Ova je povelja pisana u vreme dok je vlaško ime još uvek bilo generalno korišćeno kao naziv za romansko stanovništvo na Balkanu, odnosno nije došlo još uvek do emancipacije Latina, urbanih stanovnika gradova iz Primorja, koji će u budućnosti biti izdvajani kao posebna etnička i pravna kategorija, te se zbog toga Dubrovčani u ovim dokumentima nazivaju Vlasima, slično kao i u ranijim ugovornim dokumentima srpskih vladara.
Poslednja izmena od moderatora:
