Malo o Subotici

[Neprilagođena]

Subotica je najseverniji grad u Srbiji ,drugi u Vojvodini po broju stanovnika.
Smeštena je na granici Subotičke peščare i ravnice na jugu.
Službeni jezici u gradskoj upravi su srpski , mađarski i hrvatski.

Subotica se u pisanim dokumentima prvi put spominje 1391. godine, ali je sigurno starija ,
o čemu svedoče brojna arheološka nalazišta po obodu grada.
Utvrđeno je da su ljudi na ovom prostoru živeli još pre 1000 godina.
Sudbinu ovog mesta bitno je određivao položaj na putu između Evrope i Azije, a istorijski na granici dve
Sukobljene sile-Ugarske i Turske.

U čestim i velikim seobama došli su mnogi narodi...
Često su se menjali gospodari a i ime grada.
Od prvog - Zabatka 1391-promenjeno je više od 200 naziva , a najkarakterističnija imena su -
Szent-Maria, Maria-Theresiopolis, Maria Theresiastadt, Szabadka i Subotica.
(Izvori na nemačkom beleže i oblik Sawatitz.)

-Subotica je u vlasti Turaka bila od 1542 do 1686.
-1743 Marija Terezija proglašava grad slobodnim komorskim trgovištem.
-1779 Marija Terezija proglašava grad slobodnim kraljevskim gradom
Isti dan se danas obeležava kao Dan grada Subotice.
Status slobodnog kraljevskog grada donio je Subotici veću autonomiju i novo ime - Maria-Theresiopolis.
Od te godine počinje planski i ubrzaniji razvoj grada.

 

[Neprilagođena]

Subotica se u savremeni srednjoevropski grad razvila krajem XIX. i početkom XX.veka.
- grad je doživio izuzetni urbani, industrijski, graditeljski i kulturni procvat.
Osnovni arhitektonski oblik Subotici dao je bački Hrvat, Tit Mačković, sa preko 400 objekata koje je
projektovao ..
Pored njega i arhitekte Ferenc Rajhl, Jakob Dežo ,Komora ..
Brži razvoj industrije i trgovine potaknut je još 1869, pojavom železnice i prvog voza,
a ubrzan izgradnjom el.centrale 1896 i tramvajskim saobraćajem 1897.
Plan grada Subotice

Za izgradnju i razvitak grada je mnogo doprineo i gradonačelnik Laza Mamužić od 1884 do 1902
kada je uglavnom i formiran današnji izgled grada.



https://en.wikipedia.org/wiki/Subotica

 

[gost 435342]

Subotica je verovatno najlepši grad u Srbiji.

 

[Neprilagođena]

Secesija u Subotici


je poseban umetnički pravac koji se odrazio pre svega u visokoj umetnosti arhitekture, slikarstva i skulpture ali u primenjenoj i dekorativnoj umetnosti. Nastao je kada je naglo počela da se razvija privreda i kao reakcija protiv privredne civilizacije krajem XIX veka. Postoje različiti termini ovog umetničkog pravca kao što su Bečka secesija u Austriji, Jugendstil u Nemačkoj, Art Nuovo u Francuskoj i Belgiji, u anglosaksonskim zemljama Liberti, u Rusiji Modern, u Španiji Katalonski modernizam. Međutim, u svim nazivima on označava isto: opoziciju protiv postojećih zvaničnih stilova u slikarstvu i primenjenoj umetnosti XIX i XX veka. Osnovna obeležja ovog pravca su asimetričnost kompozicije, talasaste linije i jak kolorit. Dominiraju forme u ornamentu kao što su cvet, list, ljudska i životinjska tela.

Gradska kuća(detalji)


U južnom delu Panonske nizije, pa čak i u Beogradu, javljaju se dve varijante secesije: mađarska i bečka. Izgradnja objekata u ovom stilu poverena je najboljim arhitektima. Većinu ovakvih objekata je u Subotici radio tandem Marcel Komor i Deže Jakab, arhitekte iz Budimpešte. Tri najznačajnije garđevine na tlu Vojvodine u stilu secesije su: Sinagoga, podignuta 1902. godine, Rajhl palata, dom imućnog arhitekte, i Gradska kuća, sve tri u Subotici. Veliki broj objekata u Subotici i Paliću (oko 40) su prizemne i spratne palate i kuće koje su nekada pripadale bogatim građanima.


Promene koje su stigle iz Evrope polako su se uvukle i u arhitekturu Subotice ali su se dalje razvijale u dva pravca, u dve struje. Dok se jedna struja okreće evropskim centrima kao što su Minhen, Beč, Pariz i London, druga dominantnija se okreće nacionalnoj, mađarskoj varijanti secesije. Avangardni mađarski umetnici, po ugledu na svoje evropske kolege, smatrali su da industrijski razvoj vodi uništenju svega lepog te da umetnost treba uvesti u svakodnevni život oslanjajući se na narodno graditeljstvo i tradiciju i primenu lokalnih materijala. Tragajući za nacionalnim osobenostima, izučavajući narodno stvaralaštvo i narodno graditeljstvo, mađarska varijanta secesije je stvorila karakterističan i prepoznatljiv arhitektonski jezik.

Nije dugo trebalo čekati da se od nagoveštaja secesije pojave prve građevine sa obeležjima ovoga stila. Beč je postao inspiracija lokalnim arhitekataama, a geometrijski i biljni floralni motivi kao i lik žene, vedre, snene, raspletene kose postaju omiljen motiv I i subotičkih graditelja. Sem nekoliko izuzetnih ostvarenja, kao sto je palata Lajoša Fazekaša I i dve prizemne najamne kuće Ferenca Rajhla, odjeci Evrope su se u ovom prvom periodu, svodili tek na neki neznatan negoveštaj nagoveštaj na dekoraciji fasada, da bi se kasnije, posle izgradnje najamne palate Mikše Demetera 1906. , razvijali pod uticajem budimpeštanskih arhitekata, braće Vago. Ova dvojica arhitekata su izvršila uticaj na graditelje u Subotici, a ponajviše na Maćaša Šalgu I i Titusa Mačkovića. Moglo bi se reći da su bili posrednici u prenošenju dekorativnih elemenata od Ota Vagnera iz Beča, na ove prostore.

Mađarska varijanta secesije ne donosi samo novu estetiku na fasadna platna, nove materijale I i kolorit, već kroz funkcionalne i konstruktivne novine prodire u suštinu građevine. Fasadne stroge forme neostilova zamenjuju stilizovani motivi mađarske narodne umetnosti. Prirodni motivi, paunovo pero, motivi srca, vitica, lišća, lale kao nacionalnog simbola, isprepliću se, teku po fasadnom platnu, utisnuti u malter, oblikovani najčešće u Žolnai keramici i terakoti ili isprepletani u kovanom gvožđu. Ovi motivi dalje teku i zavlače se u enterijer, pretočeni veštom rukom molera u razigrane prefinjene linije i boje po zidovima, dopunjeni keramičkim vegetabilnim detaljima, vitražima rasplamsalih boja i šara. Ni tu se ne zaustavljaju ovi detalji i prepleti izvedeni u kovanom gvožđu, mesingu, u bakru, keramici, nastavljaju se na mobilijaru, drvenom nameštaju, lampama, ukrasnim predmetima. Industrija, zanatstvo, arhitektura i umetnost se udružuju u formiranju jedinstvenog celovitog dela. Secesija se ni tu ne zaustavlja, ona je sinteza umetnosti i života, ona je način života.

 

[Baby Yoda]

Prelepo. Koliko košta vodič?

 

[Neprilagođena]

Gradska kuća

Gradska kuća Marcel Komor i Deže Jakab (1908-1910 )
Za razliku od mnogih evropskih gradova centrom Subotice
ne dominira katedrala ili crkva već Gradska kuća.
Arhitektura mađarske varijante secesije.
Gradsku kuću su projektovali Marcel Komor i Deže Jakab,
poznati budimpeštanski arhitekti.

Građena je između 1908. i 1910. a opremanje enterijera je završeno 1912. godine.
Zauzima površinu od skoro 6000 m² sa 16.000 m2 korisne površine.
Toranj je visok 76 metara, a vidikovac se nalazi na visini od 45,5 metara.

Gradska kuća savremeno koncipirana u skladu sa potrebama vremena
i danas zadovoljava mnoge potrebe grada.
U njoj se sada nalaze: kabinet Gradonačelnika, Gradska uprava i gradske službe, Istorijski arhiv, butici, banke….

​

Funkcionalnost i modernost, kao i sinteza različitih grana umetnosti –
arhitekture, slikarstva i primenjene umetnosti su verovatno najveće vrednosti ovog objekta.
Dekorativnost secesije, ovde je obogaćena romantičarskom notom mađarskog folklora
kroz šare stilizovanih cvetova i cvetnog nakita od keramike i kovanog gvožđa.
Izrezbareno drvo, mesingani okovi, svetiljke, keramičke eozinske pločice
doprinose umetničkoj vrednosti i raskoši ovog jedinstvenog objekta.

 

[Neprilagođena]

Sinagoga

Sinagoga u Subotici je sagrađena 1902. godine u stilu secesije.
Sinagoga je 1974. proglašena za spomenik kulture od izuzetnog značaja.
Građena je po projektu budimpeštanskih arhitekata Marcela Komora i Deže Jakaba,
saradnika arhitekte Edena Lehnera, tvorca mađarske varijante secesije.

Sinagoga je jedno od najvrednijih srednjeevropskih ostvarenja ove vrste sakralne arhitekture.
Odlikuju je smela i moderna arhitektonska rešenja, ukrasi od vitraža, kao i stilizacije preuzete iz mađarskog folklora,
kao što su stilizovane latice ruža, ljiljana i karanfila i paunovog perja.

Na četiri manje kupole, koje simbolišu četiri strane sveta, oslonjena je centralna velika kupola, koja simbolizuje univerzum.
Kupola nad centralnim delom obogaćena je konstruktivnim inovacijama, tako da počiva na gvozdenoj konstrukciji, koju nosi osam gvozdenih stubova.

Tri ulazna portala vode u narteks, iznad koga je prostor za žene, dok četiri stepeništa vode na galeriju.
U rešavanju fasada uočavaju se tri horizontalna pojasa: prvi – pojas ulaznih portala i horizontalne apside oko njih;
drugi – u kome su zabat sa glavnim vitražom i u uglovima dva niža tornja;
treći – tambur kupole sa dvostrukom kalotom.
Korišćena je opeka i bojena Žolnai keramika sa kitnjastim ukrasima koji se zasnivaju na mađarskim narodnim motivima.

http://www.josu.rs/nasa-sinagoga/

 

[Neprilagođena]

Rajhlova Palata

Palata Rajhl u Subotici podignuta 1904. godine kao porodična palata arhitekte Ferenca Rajhla, za stanovanje i projektni biro.
Građevina predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja.

Palata kao jedno od najmarkatnijih ostvarenja mađarske secesije predstavlja životno remek delo arhitekte Rajhla.
Pročeljem dominira centralni deo sa ulaznim reprezentativnim portalom, po zamisli autora,
a po obodu uokvirenom žolnai keramikom i kovanim gvožđem.
Sa svake strane lođe postavljeni su drveni erkeri, sa dekorativnim murano mozaikom.
Raznovrsnost i bogatstvo materijala koji su se koristili na fasadama preneli su se i na enterijer.
Za svaku prostoriju posebno su projektovani plafonski gipsani reljefi i reljefni frizovi na zidovima.

Na spratu su se, pored velike trpezarije, koja je služila i kao balska dvorana, nalazili muški salon za pušenje i bilijar sala, odmah do muzičkog salona.
Iza muškog salona bili su smešni ženski salon i spavaća soba, koja je bila povezana sa kupatilom, garderobom i dečjom sobom.
Ova palata je još imala i prostoriju za porodični doručak, koja je bila povezana sa kuhinjom u prizemlju.
Fasada dvorišnog dela je stilski izvedena u skladu sa prednjim delom palate Rajhl,

Od 1970. godine se u Palati Rajhl nalazi Galerija moderne umetnosti „Likovni susret“.

(https://sr.wikipedia.)

​

Rajhlova Palata (detalji)

 

[Neprilagođena]

Palata Subotičke trgovačke banke

Ovu zgradu su u mađarskoj varijanti secesije, 1907. godine
projektovali Marcel Komor i Deže Jakab.
Ona je nekada bila jedina banka u glavnoj ulici.
Osim banke tu se nalazio restoran a na spratovima stanovi.
Fasada je savijena oko ugla, a sprat je ukrašen dekorativnom keramikom
inspirisanom motivima folklorne umetnosti i reljefima izvedenim u kamenu.
Na ovoj zgradi su prvi put u Subotici primenjene velike staklene površine umesto masivnog prizemlja.

Glavnu namenu ovog objekta možemo prepoznati u simbolima na fasadi:
veverica – simbol vrednoće,
košnica – simbol štedljivosti,
sova – simbol mudrosti.

 

[Baad_Boy]

Moja Subotica ❤

 

[Neprilagođena]

Palata Subotičke trgovačke banke (detalji)

 

[Neprilagođena]

Gradska najamna palata

Gradska najamna palata je projektovana u duhu bečke secesije.
Njen autor je arhitekta Pal Vadas.
On je modenim konceptom, pojednostavljenim formama,
konstrukcijom i izborom materijala oblikovao ovu estetski vrednu zgradu.
Smirenost asketske, geometrijske secesije ublažena je ljudskim figurama na zlatnoj pozadini
(ispod ugaonog tornja),
nenametljivim mozaicima sa stilizovanim predstavama ptica
(sa donje strane erkera)
i maskama od kovanog gvozđa
(iznad ulaznih vrata) -
što je direktan uticaj bečkih slikara i arhitekata s prekretnice vekova.


Zgrada Austro-Ugarske banke

Zdanje izgrađeno 1901 godine kao ugaona dvospratna zgrada
predstavljalo je filijalu Austro-Ugarske banke.
Ova institucija je početkom 20-og veka širom monarhije
izgradila niz filijala,a za potrebe projektovanja Subotičke-angažovan je arhitekta Ferenc Rajhl.
Subotička filijala izgrađena je četiri godine pre centralne banke u Budimpešti.

2015-e otpočela je sanacija i rekonstrukcija zgrade.
Objekat je sačuvan u svom izvornom stanju ,sa razlikom što je pretrpeo
neke korekcije -npr.nijanse boje fasade.
Međuopštinski zavod za zaštitu spomenika kulture propisao je
pastelne ,umerene ,svetle nijanse koje su prijatne za oko...
(mene podseća na sladoled od jagode ili maline)

 

[Lorelajn]

Moja Subotica ❤

Zar si i ti iz SU?

Malo svezih slika?

 

[Neprilagođena]

Zaboravila si labudove..

 

[Lorelajn]

Zaboravila si labudove..



Pogledajte prilog 1072244

nisam Korni ali ne mogu vise od 3 slicica u 15 min

 

[Baad_Boy]

Zar si i ti iz SU?

Malo svezih slika?Pogledajte prilog 1072231Pogledajte prilog 1072234Pogledajte prilog 1072235

Jesam.

Jel da shvatim ovo kao poziv na kafu? ??

 

[dlugomir]

nisam Korni ali ne mogu vise od 3 slicica u 15 min

Samo ostavi link od sličice pa ću ja srediti da može.

Inače treba pomenuti da je Subotica sve do 2. svetskog rata bila najveći grad u Vojvodini. Novi Sad je posle napredovao pre svega zahvaljujući statusu pokrajinske prestonice.

 

[Neprilagođena]

Samo ostavi link od sličice pa ću ja srediti da može.

Inače treba pomenuti da je Subotica sve do 2. svetskog rata bila najveći grad u Vojvodini. Novi Sad je posle napredovao pre svega zahvaljujući statusu pokrajinske prestonice.

Da,zaboravila sam to.

 

[dlugomir]

Novosađani vole da najveću katoličku crkvu u gradu koja se nalazi u centru nazivaju katedralom. To je međutim apsolutno pogrešno, kako sa stanovišta imena, tako i statusa. Dakle tzv novosadska katedrala je samo župni dom i tako se zapravo i zove - Župni dom imena Marijinog. Tu je naravno župnik, što je manji crkveni čin od biskupa. E, pa u Subotici postoji prava katedrala sa sve biskupom u njoj:

Znači kod katolika je još uvek Subotica važnija od Novog Sada i on se nalazi u subotičkoj biskupiji. Šta treba da znamo o subotičkoj katedrali?

Katedrala sv. Terezije Avilske u Subotici (u narodu poznata i kao Velika crkva) je stolna crkva u kasnom baroknom stilu posvećena zaštitnici Subotice, sv. Tereziji Avilskoj. Građena je u periodu 1773-1798. Radovi na njoj započeti su 1773. po projektu peštanskog zidara Franza Kaufmanna, da bi se završili po projektu Adama Heislera iz 1783. Glavni oltar je završen 1804., a sat u tornju postavljen je 1840. godine.

https://sh.wikipedia.org/wiki/Katedrala_sv._Terezije_Avilske_u_Subotici

 

[Lorelajn]

Samo ostavi link od sličice pa ću ja srediti da može.

Inače treba pomenuti da je Subotica sve do 2. svetskog rata bila najveći grad u Vojvodini. Novi Sad je posle napredovao pre svega zahvaljujući statusu pokrajinske prestonice.

Najveci grad kraljevine prema zadnjem predratnom popisu odrzanom 1910 je bila Subotica sa 94 610 stanovnika dok je Beograd imao 89 000 a Zagreb 79 038.

Novosađani vole da najveću katoličku crkvu u gradu koja se nalazi u centru nazivaju katedralom. To je međutim apsolutno pogrešno, kako sa stanovišta imena, tako i statusa. Dakle tzv novosadska katedrala je samo župni dom i tako se zapravo i zove - Župni dom imena Marijinog. Tu je naravno župnik, što je manji crkveni čin od biskupa. E, pa u Subotici postoji prava katedrala sa sve biskupom u njoj:

Pogledajte prilog 1072327

Znači kod katolika je još uvek Subotica važnija od Novog Sada i on se nalazi u subotičkoj biskupiji. Šta treba da znamo o subotičkoj katedrali?


https://sh.wikipedia.org/wiki/Katedrala_sv._Terezije_Avilske_u_Subotici

da li neko zna od cega je naprsla? @Neprilagođena ?

 

[Neprilagođena]

Najveci grad kraljevine prema zadnjem predratnom popisu odrzanom 1910 je bila Subotica sa 94 610 stanovnika dok je Beograd imao 89 000 a Zagreb 79 038.


da li neko zna od cega je naprsla? @Neprilagođena ?

Kažu da temelji nisu u redu ..
Ona je odavno naprsla , vremenom se širilo , sada je već u takvom stanju da moraju nešto da urade ..
Dobro su se setili.

 

[Lorelajn]

 

[Neprilagođena]

Meni jedan od lepših verskih objekata:


Franjevački samostan u Subotici

je podignut sredinom 18 veka i predstavlja zaštićeno kulturno dobro.

Posvećen je , zajedno sa crkvom-Sv.Mihajlu .
Nalazi se na mestu jedne od najvažnijih strategijskih tačaka u borbi protiv Turaka,
subotičke tvrđave, podignute 1439 godine , trudom Janka Sibinjana.
Sve do 1773 godine predstavljali su jedinu župu u Subotici ,što je odredilo njihovu ulogu u istoriji čitavog kraja.

Crkva je podignuta 1730 godine ,proširivanjem kapele koju su 1695 osnovali franjevci u prizemlju.
Ostatak prostorija pretvoren je 1716 u samostan. U njega se ulazi iz podnožja južnog tornja crkve.(sagrađenog za vreme turske okupacije.)
Sastoji se od prizemlja i sprata koji formiraju prostran atrijum pravougaone osnove.
Duž oba nivoa pružaju se hodnici zasvedeni sfernim svodovima.
Odsustvo fasadne dekoracije uobičajeno je za rezidencijalne objekte franjevačkog reda.
Izuzetak je kordonski venac koji deli zidove na dva dela.

U samostanu je otvorena 1731 godine prva osnovna škola , 1747 prva gimnazija ,
a nešto kasnije i viša škola retorike i filozofije.

Restauracija zidnih slika u trpezariji izvedena je 1995,a sanacioni radovi 1999 godine.

https://sr.wikipedia.org

​

 

[Lorelajn]

 

[Neprilagođena]

ne volim tu ulicu ..
nekako mi je ...snobovska..




Hotel "Zlatno jagnje"

Hotel je izgrađen 1857. godine. Prvu veliku adaptaciju doživeo je 1886. godine prema projektima subotičkog arhitekte Geze Kocka, u stilu eklektike. Njega je angažovao tadašnji vlasnik Andraš Lihtneker, da bi nakon 18 godina gostiona bila ponovo adaptirana prema projektima uvaženog subotičkog arhitekte Titusa Mačkovića. Tada objekat dobija izgled sa obeležjima secesije. Ovaj izgled je zadržan prilikom rušenja objekta 1985. godine, s tim da su u prizemlju formirane arkade i izgled objekta kakav mi danas poznajemo.

Gostiona ,,Zlatno jagnje” izgrađena je sa restoranom u prizemlju i hotelskim sobama na spratu. Niz godina bila je među najomiljenijim mestima u gradu za okupljanje. Tokom 1985–1986. godine objekat je porušen, fasada je potpuno rekonstruisana, a dograđen je novi objekat u funkciji Doma JNA (Jugoslovenske narodne armije). Kasnije je dobio višenamensku funkciju, bio je mesto za ugostiteljsku delatnost, odnosno za rekreaciju. Objekat je vec duže vremena bez ikakve namene izložen propadanju.

Fasada sa elementima minhenskog jugendstila danas čuva uspomenu na zlatan period drugog po redu hotela i gostionice u gradu ,,Zlatno jagnje” koje je nakon pedeset godina od izgradnje, početkom 20. veka, adaptirano znalačkom rukom Titusa Mačkovića, subotičkog arhitekte. Tada je hotel, potpuno uređen u vladajućem stilu, ponovo stao u red aktuelnih građevina društvenog života građanstva. Kada je osamdesetih godina prošlog veka građevina srušena i umesto nje izgrađena zgrada Doma vojske, fasada sa isprepletanim viticama secesijskih linija, motivima srca i velikim vitražima ostala je da sačuva ambijent glavnog šetališta, Korza... Tada su nestali i vitraži koji su u gornjim pojasevima velikih lučnih portala činili secesijsku sliku kompletnom.