Albanci na Kosovu
1948: 498,242
1953: 524,559
1961: 646,604
1971: 916,168
1981: 1,584,558
Istovremeno, u Albaniji prirodni priraštaj u periodu 1960-1990 je 2.5% na godišnjem nivou, najveći u Evropi. Ništa manji nego kod sunarodnika na Kosovu.
I hoće li mi neko reći kada i kako je došlo do najvećeg iseljavanja Albanaca na Kosovo, i kako je to bilo planirano, ili makar samo aminovano od strane komunističkog vrha u SFRJ?
Drašković Jugosloven?
Pa vi nacionalisti ste stvarno raskrstili s pameću. Uvek neko drugi mora biti kriv za poraz vaših ideja i politike koju je jednostavno pregazilo vreme a što vi nikako ne vidite.
Demografska istorija Kosova i Metohije
Istorijski i arheološki izvori srednjeg veka su dovoljno bogati da znamo etničku sliku Kosova i Metohiju. Ovde skraćeno dajemo demografsku sliku koja je počela da se menja sa turskom okupacijom.
XIV vek (srpsko carstvo)
Dečanska Povelja iz 1330. sadrži detaljan popis domaćinstava i sela unutar Metohije i severozapadne Albanije: 3 od 89 naselja su Albanska, ostali su nealbansko stanovništvo, apsolutnom većinom Srbi.
Od 2.666 zemljoradničkih domaćinstava sa kućama i gospodarskim zgradama, i 2.166 domaćinstava koja su se bavila stočarstvom, sa kućama i ispasištima, 44 su zabeležena kao Albanska (1,8%). Ostala su sva srpska.
XV vek (turska okupacija)
Prema turskim tefterima iz 1455. teritorija pod kontrolom Brankovićeve dinastije (što pokriva oko 80% sadašnje teritorije Kosova), zabeleženo je 480 sela. Od toga 13.693 odrasla muškarca, 1285 domaćinstava, 14.087 glava porodica (od toga 480 udovica i 13. 607 odraslih muškaraca).
Etnički: 12,985 srpskih domaćinstava u 480 sela i gradova, 75 vlaških u 34 sela, 46 albanskih unutar 23 sela, 17 bugarskih u 10 sela, 5 grčkih u Lauši, Vučitrn; 1 Jevrejsko u Vučitrnu, 1 Hrvatsko
Prema popisu iz 1487:
Vučitrnski okrug: 16,729 hrišćanskih domaćinstava (412 u Prištini i Vučitrnu), 117 muslimanskih (94 u Prištini, 83 u seoskom području)
Ipek: 68% Slovena, 121 hrišćansko domaćinstvo, 33 muslimanska
Suho Grlo, Metohija: 131 hrišćansko domaćinstvo od toga 52% su Sloveni Donja Klina: 50% Sloveni; Dečani: 64% Sloveni. Seoska područja: 6.124 hrišćanskih domaćinstava (99%), 55 muslimanskih (1%)
XVII-XVIII vek
Tokom rata između Otomanskog carstva i Habzburške monarhije 1683-1699, veliki deo Srba Kosova i Metohije je otišao na sever, ka užoj Srbiji i tadašnjoj Mađarskoj i Austriji. Kao posledica ovoga prostor u pokrajini je počeo da popunjava veliki broj muslimanskih Albanaca iz viših delova (Malesi), uglavnom u Metohiji. Ovaj proces se nastavio i tokom XVIII veka.
XIX vek
Podaci iz XIX v. su u dosta slučajeva protivurečni, ponekad je brojčana prednost davana Srbima, ponekad Albancima. Otomanske statistike se uglavnom smatraju nepouzdanim, obzirom da daju pregled po religiji, radije nego po narodnosti.
Studija austrijskog lekara iz 1838. Jozefa Milera je pokazala da je Metohija najvećim delom srpska. Miler je dao podatke za tri grada, Prizren, Peć i Đakovicu, što samo ugrubo pokriva teritoriju Metohije.
Od 195.000 stanovnika: 73,572 Pravoslavnih srba 38%, 5.120 katoličkih Albanaca 3%, 2.308 ostalih ne-muslimana (Janjevci itd); 114.000 Muslimana (58%), od kojih 38.000 Srba (19%), 76.000 Albanaca (39%)
Peć: 11.050 Srba, 500 Albanaca; Prizren: 16.800 Srba, 6.150 Albanaca; Đakovica: Većinsko stanovništvo je albansko, okruženo srpskim gradovima
Mapa koju je objavio francuski geograf G. Ležan iz 1861, pokazuje da Albanci žive na 57% današnje pokrajine, dok slična karta koju su objavili 1867. britanski putnici G. M. Mekenzi i I. P. Irbi, pokazuje nešto manje. Ove mape nisu pokazatelji koje je stanovništvo preovladavalo.
Jedna studija iz 1871. koju je uradi austrijski pukovnik Petar Kukulj za unutrašnje potrebe mađarske vojske pokazuje sledeće stanje: od 500.000 stanovnika: 318. 000 su Srbi (64%), 161.000 Albanaca (32%), 10.000 Roma i Čerkeza, 2.000 Turaka
Miloš S. Milojević koji je proputovao ceo region između 1871-1877 je ostavio svedočanstvo koje pokazuje da su Srbi činili većinu populacije, i bili dominantno stanovništvo u svim gradovima, dok su Albanci bili manjina i naseljavali uglavnom seoske delove. Prema njegovim podacima Albanci su činili većinsko stanovništvo isključivo unutar južne Drenice (muslimanski Albanci) i predela Đakovice (katolički Albanci), dok su u gradovima bili uglavnom Srbi. Zabeležio je takođe nekoliko turskih, romskih i čerkeskih naselja.
Procenjeno je da je oko 400.000 Srba proterano iz Kosovskog vilajeta između 1876-1901., naročito tokom Tursko-grčkog rata 1897.
Mape koje su objavili nemački istoričar Kipert, J. Han, i austrijski konzul K. Saks, pokazuju da Albanci žive na većini teritorije današnje pokrajine, međutim ne pokazuju koja je populacija u većini. Prema njima predeo Kosovske Mitrovice i Kosovog Polja naseljen je uglavnom Srbima, a većina teritorije zapadnog i istočnog dela je naseljen uglavnom muslimanskim Albancima. Prema ovoj statistici objavljenoj 1899: 182.650 Albanaca (47.88%), 166.700 Srba (43.70%)
XX vek
Britanski novinar H. Brejlsford procenio je da dve trećine populacije čine kosovski Albanci, dok jednu trećinu predstavljaju Srbi. Najnaseljeniji zapadni gradovi su Đakovica i Peć koji imaju između 20.000 i 25.000 albanskih domaćinstava, prema oko 5.000 srpskih.
Karta Alfreda Steda objavljena 1909. pokazuje da približno sličan broj Albanaca i Srba živi na ovoj teritoriji.
Nemački naučnik Gustav Vajgand je dao sledeću statističku analizu, na osnovu predratnog stanja iz 1912: Priština (opština): 67% Albanci, 30% Srbi; Prizren: 63% Albanci, 36% Srbi; Vučitrn: 90% Albanci, 10% Srbi; Uroševac: 70% Albanci, 30% Srbi; Gnjilane: 75% Albanci, 23% Srbi; K. Mitrovica: 60% Srbi 40% Albanci; Metohija sa Đakovicom je definisana kao skoro isključivo albanska.
Otomansko carstvo je sprovelo još jedno istraživanje, malo pre pada 1912: Srbi hrišćani 415.300; Srbi muslimani 236.420; Albanci 106.270; Turci (i Čerkezi i Juruci) 39.050; Romi 12.380; Jevreji 1.750; Cincari 1.170; Grka 20
Etnička slika je naglo promenjena tokom XX v.
Balkanski ratovi i period između dva rata:
Od 1921. od 439.010 stanovnika, 280.440 (64. 1%) su Albanci.
Turska i Jugoslavija su 1938. potpisale sporazum o iseljavanju oko 200.000 muslimana (Turaka i Albanaca) u Tursku. Iz logističkih razloga, Turska se kasnije povukla iz sporazuma, te se samo 4.000 osoba preselilo.
Srpske vlasti su u par navrata između 1922. i 1938. pokušale program rekolonizacije pokrajine pravoslavnim srpskim življem. Nekih 10.000 porodica je tada naseljeno većinom u severnom Kosovu, Kosovu Polju i duž reke Lab.
Popisi i drugi izvori variraju o etničkoj slici, tako da od 552,064 stanovnika Albancima se pripisuje između 40 i 62 odsto.
1941-1945.
U drugom svetskom ratu se zbog nasilja desetine hiljada nealbanskog stanovništva iseljava u užu Srbiju ili Crnu Goru, a albanskog doseljava iz Albanija
1945-1965.
Titova komunistička vlast zabranjuje povratak iseljenih lica na Kosovo i Metohiju, ali nove bezbednosne mere usporavaju nova iseljavanja.
1965-1971.
Iseljavanje i nasilje se ponovo pojačavaju. Službeni podaci su bili nepouzdani, sakrivani i falsifikovani. Useljavanje iz Albanije se pojačava. Slika popisa 1971: ukupno 1.243,693 stanovnika. 916,168 Albanci (73.7%); 228.264 Srbi (18.4%); 31.555 Crnogorci (2.5%); 26.000 srpskih muslimana (2.1%); 14.593 Roma (1.2%); 12.244 Turci (1.0%); 8.000 Hrvata (0.7%); 920 Jugosloveni (0.1%)
1981.
1.584, 558 ukupno stanovništvo od toga: 1.226,736 Albanci (77.42%); 209.498 Srbi (13. 2%); 27.028 Crnogorci (1. 7%); 2.676 Jugosloveni (0. 2%)
1991.
Popis 1991. je bojkotovala većina Albanaca, manji broj Roma i muslimana.
359.346 ukupan zbir stanovništva: 194,190 Srba (10%); 20,365 Crnogorci (1%); 9,091 Albanci; 57,758 Muslimani; 44,307 Romi; 10,445 Turci; 8,062 Hrvati (Janjevci, Letničani); 3,457 Jugosloveni
2000. (protektorat UN)
Grube procene, nakon ratova i etničkih čišćenja: 88% Albanaca (1.584,000 – 1.733,600); 7% Srba (126.000 – 140.000); 3% muslimana i Bošnjaka (54-60.000); 2% Roma (36—40.000); 1% Turaka (18—20.000)
2006.
Pokrajina tek treba da obavi zvanične popise. Važno je reći da se procene statističkih ustanova u Prištini i Beogradu drastično razlikuju oko današnjeg broja i strukture stanovništva (prištinska procena 1,800,000 do 2,000,000, a beogradska samo 1,378,980 ljudi). Sedam godina posle dolaska snaga NATO-a i UN-a, prognanih nealbanaca i dalje ima najmanje 250.000 van pokrajine, a iseljavanje i skromni povratak paralelno traju.
