U Ljetopisu je zabeležen etnonim Morovlasi, čiju su zemlju zauzeli „Vulgari“ (1950: 45): „Zatim osvajajući zauzmu cijelu Makedoniju, potom čitavu pokrajinu Latina, koji se u ono doba zvahu Rimljani, a sada se zovu Morovlasi (Morovlachi), to jest Crni Latini (Nigri Latini)“. Po osvajanju Makedonije, oni su živeli uz granice kralja Vladina. O ovim „Bugarima“ biće kasnije više reči. Po Konstantinu Jirečeku, koji je utemeljio savremena shvatanja o Morovlasima, Morlacima, oni su potomci tzv. Romana odnosno romanizovanih domorodaca, i šta više, u vreme pisanja Ljetopisa u 12. stoleću, još uvek su bili „Romani“.
To tumačenje ne može biti tačno. U 17-18. stoleću, po italijanskim izvorima, oni su bili nesumnjivo Srbi. Na italijanskom planu Beograda iz 1683, jedina pravoslavna crkva je obeležena kao Chiesa delli Seismattici, Morlachi, Valachi é Gréci (Popović i Škalamera 1976: 40-42). Vlasima su Latini nazivali stanovništvo koje se posle mongolske najezde širi sa planina u banovinu Hrvatsku (Klaić 1976: 600, 607-610), a to mogu biti samo Srbi, po zabeleženim imenima i prezimenima. Po Albertu Fortisu, Morlaci (Maurovlahi, Morlacchi) sebe nazivaju Vlasima, što znači ugledni, moćni, kao što Sloven znači „slavan“ (1989: 33-34). Po K. Jirečeku, u izvorima 16. stoleća Murlacchi su stanovnici kopna od Velebita do Bara; pre toga se u Dubrovniku pominju Moroulachi 1368, 1379; Moroblachi 1378; Morlachi 1451, itd., za koje se može zaključiti da su živeli u predelima između Huma i Neretve. K. Jireček beleži i da se u vizantijskim dokumentima od druge polovine 14. stoleća Moldavija naziva Μαυροβλαχία. Kada se Ljetopis pravilno datuje ne pre druge polovine 15. stoleća, tada su dubrovački podaci o Morlacima najstariji. Za Dubrovčane, koji su sebe smatrali Latinima, Morlaci su bili nešto slično Vlasima (po Farlatijevom shvatanju), slobodni ljudi koji su povremeno za njihov račun ratovali i obavljali druge poslove.
Prema tome, zemlju Morovlaha iz Ljetopisa treba tražiti u Poznom srednjem veku zapadno od Dubrovnika, gde su živeli Srbi. Zanimljivo je da se za oblast Neretve koristi naziv Maronija (Maronia et Chulnie) u VIS (1967: 107) i drugim pisanim izvorima. Tu su mogli biti doseljeni sa jugoistoka početkom 9. stoleća, kako će se videti iz izlaganja o Komani-Kroja kulturi. Da se Morlaci mogu sasvim određeno izjednačiti sa Srbima, ukoliko pratimo odrednicu „crni“, vidi se iz podataka prve polovine 10. stoleća. U knjizi O ceremonijama cara Konstantina Porfirogenita, navodi se i arhont „tîn Serbotiîn tîn legomšnoun Maàra paid…a“ (Ferluga 1970: 161-165). Ovaj podatak je kod nas ostao nezapažen, kao i arhont „tîn Serben“, jer ih B. Ferjančić nije uključio u svoje prevode tekstova Konstantina Porfirogenita o Južnim Slovenima (1950).
Reč je o arhontima oblasti u predelima Kavkaza. Ovde su Srbi jasno izjednačeni sa Maàra paid…a, što bi moglo značiti „arhont Srba zvanih crna omladina“, ili nešto slično. Ukoliko pratimo ono „Mor…“, može se krenuti u drugom pravcu, ali tumačenje složenog pitanja raseljavanja Srba izlazi iz zadataka ove knjige (bilo bi neophodno započeti proučavanje pisanih izvora, toponimije i predanja od oblasti Kavkaza do oblasti Tarona, i uporediti ih sa onim na području Balkanskog poluostrva).
Po svoj prilici je kod cara Konstantina VII navedeno dopunsko objašnjenje da bi se znalo o kojim je Srbima reč, jer se dva puta spominju, kao i Hrvati. To je prevod na grčki sa srpskog, u približnom značenju „crna omladina“. Ono „crna“ možda može da se shvati u značenju „prost narod“, kako se ponekad koristi taj izraz (ЭSSЯ 1977: 157). To se nadovezuje na značenje reči „omladina“, odnosno „otroci“ koja se koristi i u Poznom srednjem veku da obeleži stalež zavistan od vlastelina (Trubačov 2005: 256-257), kod nas u smislu „čeljad“. Dakle, možda bi najpribližniji prevod bio „prosta čeljad“, što bi podrazumevalo one koji nisu imali vlastelu, već su bili svi jednaki, predvođeni „arhontom“. Ovo ne deluje kao samonaziv; možda su ih tako nazivali oni drugi Srbi. Slično se mogu protumačiti latinske izvedenice. Po svoj prilici su nazivi „morovlah“ i slični, prevod sa srpskog „crni vlasi“ u smislu „prosti vlasi“, što je kasnije Pop Dukljanin preveo u „Crni Latini“.
Raspoloživi arheološki podaci iz Zete svedoče da se od Slovena izričito mogu izdvojiti samo Srbi. Malo se koji nalaz može povezati sa drugim Slovenima, na primer grnčarija opšteslovenskih osobina. Podrazumeva se da Srbi nisu bili krvno jedinstven narod, već su upijali pripadnike drugih naroda, ne samo Slovena, kako su to pokazala istraživanja ranih srpskih naselja na Dunavu (različite vrste kuća, ognjišta i peći, što je nepoznato u drugim slovenskim naseljima). Za razliku od jugoistočnog primorja, u severozapadnim predelima Dalmacije, koje su početkom 9. stoleća zaposeli Hrvati, ustanovljen je sloj sa nalazima nekih ranije naseljenih Slovena, ne samo Srba.
Oni su izdvojeni po urnama 7–8. stoleća (Belošević 1974; Janković 1998: 138-139). Mogu se pratiti i kasnije, kroz grnčarsku proizvodnju 9. stoleća, kako se vidi po različito izrađenim i ukrašenim vrstama posuđa u hrvatskim grobljima (Belošević 1980: 109-115).
Slično su u Polablju razdvojeni slojevi starijeg naseljavanja nekog slovenskog plemena i kasnije doseljenih Srba — na osnovu razlika u grnčariji, staništima, utvrđenjima itd., kao i drugih plemena (Di¬e Slawen). Takvim postupkom, izdvajanjem arheoloških osobina, razdvojena su najveća plemena Rusije (Sedov 1982) Srbi se zaista po mnogim osobinama mogu razlikovati od ostalih Slovena, kako je to ostalo zapisano u Masudijevom delu, tako da su arheološki prepoznatljivi. Naselja su raštrkana a staništa su po pravilu nadzemna, sa ognjištima. Za spremanje hrane je osobena upotreba sača (vršnika), uz crepulju i uobičajene lonce. Grnčarstvo se odlikuje po ranoj zanatskoj proizvodnji grnčarije, a ponekad i po osobenom ukrašavanju.
Privreda Srba se u značajnoj meri oslanjala na stočarstvo; otuda su zborna mesta, igrišta, bila na vrhovima brda i planina. Stočarenje je omogućavalo i laku pokretljivost i seobe — metanastazička kretanja, kako je te ograničene seobe izazvane prinudom nazvao Jovan Cvijić. Srbi su bili ratnici, krajišnici, i kao takvi u savezu sa Vizantijom. Taj savez je arheološki potvrđen u pograničnim tvrđavama i upotrebom vizantijskih proizvoda. U pogrebnom obredu primenjivano je podizanje obrednih gromila i ostavljanje svedočanstava trizne. Pokojnici su spaljivani, po Masudiju, ali grobovi sa izgorelim kostima nisu nađeni osim u donjem Podrinju; možda je pepeo pokojnika sipan u reke, ponore i more. Od početka se moralo primenjivati i sahranjivanje, zahvaljujući ranom pokrštavanju. Takvi su monaški grobovi iz Tvrdoša i groblje u Kamenom. U Šipovu u Pljevi su 1998-1999. otkrivena tri jedinstvena groba iz 7-9. stoleća (jedan bez skeleta), u kojima su nađeni ulomci grnčarije i životinjskih kostiju. Trizna je čak zapažena u ranim hrišćanskim grobovima naših manastira, u Tvrdošu, Svetom Nikoli u Toplici, a čini se i u Petro-Pavlovom manastiru kod Trebinja.
Pre svega uz pomoć prepoznatljive grnčarije, a zatim iz načina građenja utvrđenja, vrste korišćenih staništa itd., zaključeno je da se Srbi iz predela oko Beča u rimskom Noriku i oko ušća Morave, raseljavaju prema Labi (Di¬e Slawen: sl. 5-6, 28). Po doseljavanju Avara u Panoniju, neki Srbi sa istog prostora, naseljeni su na Dunavu u vizantijskoj oblasti Akvisa, da bi branili put duž Dunava; odatle neki odlaze negde na jug početkom 7. stoleća (Janković 2004).
Srbi su zaista naselili najveće delove rimske Dalmacije, kako to pokazuje raspored gromila (Janković 1998). Pokazalo se da one najstarije, otkrivene između Grahova i Drvara, potiču još iz poznog 4. stoleća, a da gromila 5-6. stoleća ima između Drvara i Grmeča, kao i kod Konjica. Zato se njihova pojava i širenje moraju povezati sa Srbima izbeglim iz Bojke pred hunskom najezdom. Na jugoistoku su zabeležene iznad Herceg Novog, odnosno u granicama stare Travunije, ali nisu istraživane. Nedavno sam naišao na njih i u Grblju.
Ima ih oko Durmitora, oko Pljevalja, Bijelog Polja; u dolini Zete do sada nisu poznate, ali nisu ni tražene.
Pa razlog je jasan. Prešli su u islam - da bi zadržali imanja. Kada su Osmanlije otišli, oni su ostali - da bi zadržali imanja. Uzgred, imanja im niko nije ni tražio...
Sta pricas ?! Moji preci su I2 i nisu nikakvi starosedeoci na Balkanu ni Vlasi. Ne znam sta si umislio... Jeste pravili bosnjacke piramide u visokom 
. Izgleda da sam se prevario. Izgleda da je autor mape neki Bošnjo a ne ti. Ali, preporučujem ti da skineš ono "edited by BoSSnjo" sa slike da te Bošnjo ne bi tužio zbog autorskih prava. 
.
