Zanimljivo o Beogradu

  • Začetnik teme Začetnik teme Nina
  • Datum pokretanja Datum pokretanja
Prvi srpski bukvar inoka Save, jeromonaha u manastiru Dečani, štampan je 1597. u štampariji Đulijano Rampaceti u Veneciji.
Prvo izdanje na dva lista izgorelo je u bombardovanju Narodne biblioteke 6. aprila 1941. godine, a drugo, na četiri lista, srećom je sačuvano.

Prvi bukvar u Srbiji, štampan kao državni udžbenik, bio je Bukvar Petra Radovanovića iz decembra 1838. godine.
 
Prva škola u Srbiji je osnovana 1718. godine u Beogradu pod nazivom Mala srpsko-slovenska škola (danas OŠ Kralj Petar Prvi).
U njoj je decu podučavao daskal (učitelj) Stevan, škola se nalazila u mitropolitovom domu pored Saborne crkve i izdržavali su je mitropolija, varoška uprava i sami roditelji.
 
Prvi srpski strip je rad Vlastimira Vlaste Belkića pod nazivom Avanture detektiva Hari Vilsa, napravljen po uzoru na Detektiva X-9 Aleksandra Rejmonda i Dešijela Hemeta. Strip je izlazio u beogradskom Ilustrovanom listu Nedelja od 24. februara do 7. aprila 1935. godine.
avanture-detektiva-hari-vilsa.jpg
 
Prva fabrika duvana u Srbiji počela da radi 1885. godine u Beogradu nakon izglasavanja Zakona o monopolu trgovine duvanom

(Država je dala monopol trgovine duvanom francuskoj i austrijskoj banci uz propisane visoke otkupne cene duvana, a Lenderbanka je odmah prionula na posao. Prva fabrika duvana privremeno je ustanovljena u centru grada: smeštena je u dve daščare u Knez Mihailovoj ulici na mestu gde je sada zgrada SANU, dok se pakovanje odvijalo odmah preko puta, u prizemlju zgrade na početku Čika Ljubine ulice, gde se sada nalazi novija zgrada Filozofskog fakulteta. Opremu su sačinjavale četiri mašine za sečenje, koje su rukom pokretane, i devedeset duvanskih avana.)

(Iz knjige „Prvi u Srbiji“ koju je priredio Zoran Penevski)
 
U paru sa duvanom

Prva fabrika šibica u Srbiji otvorena 1890. godine na Terazijama u Beogradu.
(Vlasnik firme bio je Moris Tomas, industrijalac iz Brisela, a fabrici je bilo dozvoljeno da proizvodi samo tzv. švedske šibice,
one koje ne sadrže sumpor i fosfor i stoga nisu škodljive za ljude.)
Clip.jpg
 
Jelisaveta Načić bila prva žena diplomirani arhitekta i prvi glavni arhitekta grada Beograda.
Diplomirala je 1900. godine, i jedna od retkih žena koja je imala državni posao (žene početkom 20. veka u Srbiji i Beogradu, nisu mogle da rade u javnom sektoru.)Njeni glavni radovi su projekat osnovne škole „Kralj Petar I“ kod Saborne crkve u Beogradu i idejni projekat Crkve Aleksandra Nevskog u Beogradu.
Takođe su njen rad kamene stepenice na prilazu ka Kalemegdanu (preko puta ambasade Francuske), koje su građene u prvim godinama 20. veka. Stepenice su rađene u stilu stepeništa u vrtovima italijanske Renesanse.U njenom ateljeu je liven i Pobednik na Kalemegdanu.
 
Draga Ljočić bila je prva žena lekar u Srbiji.

Dr Draga Ljočić (Šabac, 22. februar 1855. — Beograd, 5. novembar 1926.) je medicinu studirala u Cirihu, i postala prva žena lekar u Srbiji.
U isto vreme je i Velika Britanija dobila prvu ženu lekara.
Imala je svoju privatnu praksu, u kući svog brata, u Jevremovoj ulici.
Bila je jedan od osnivača Kola srpskih sestara i veliki srpski dobrotvor.
 
Prvo štampano pesničko delo kod Srba pesma „Gorestni plač“ Zaharija Orfelina i da je odštampana 1761. godine u štampariji venecijanskog Grka Dimitrija Teodosija, koji je nešto ranije nabavio ćirilična slova?! (Jedini poznati primerak ove knjižice izgoreo je 6. aprila 1941. u Narodnoj biblioteci u Beogradu.)

Prva državna biblioteka osnovana 1815. godine pri Knjaževskoj srpskoj kancelariji i da pojedini istraživači smatraju da je to i zametak Narodne biblioteke?!

Prva državna štamparija u Srbiji stigla iz Rusije u Beograd 2. juna 1831. godine nakon političke misije Cvetka Rajovića i Avrama Petronijevića u Petrogradu i da su u njoj septembra te godine počeli da se štampaju objave, pasoši i protokoli?!

(Iz knjige „Prvi u Srbiji“ koju je priredio Zoran Penevski )
 
Miru Trailović je bila jedan od osnivača, a potom i dugogodišnji upravnik poznatog pozorišta u Beogradu – Ateljea 212
Zajedno sa Jovanom Ćirilovom, 1967. godine osnovala je Beogradski internacionalni teatarski festival – BITEF, koji je nastao u Ateljeu 212. Zahvaljujući njenom šarmu i talentu za ubeđivanje, na BITEF je dovodila imena kao što su: Semjuel Beket, Piter Bruk, Žan-Pol Sartr, Bob Vilson, Living teatar, Pina Bauš, La Mama, Grotovski i mnogi drugi..

Jednom prilikom novinari su je upitali da se predstavi, a ona je svoje ime izrecitovala kroz sledeću pesmicu:

M – kao marljiva,
I – kao iracionalna,
R – kao radosna,
A – kao ako, baš me briga
 
Ksenija Atanasijević, rođena 5. februara 1894. godine u Beogradu, bila je filozof i prevodilac, prva žena doktor nauka i predavač na Beogradskom univerzitetu. Smatra se prvom feministkinjom u Kraljevini SHS zbog toga što se borila za svoje mesto, tamo gde žena do tada nije bilo.
 
Milica Stojadinović Srpkinja bila prva srpska pesnikinja i ratna dopisnica, čuvena lepotic
, čija je poezija ostavila utisak i na velikog Njegoša, a koju je Vuk Stefanović Karadžić zvao „moja kći iz Fruške“
 
Čuvena Isidora Sekulić bila prva žena akademik u Srbiji, govorila šest svetskih jezika, a koja je usled neopravdane kritike spalila započeto delo, koje je do dan-danas ostalo pod velom tajne
 
U sumrak pred Drugi svetski rat, jedan ogroman brod stigao je u naš glavni grad putujući od Danske, preko Atlantika, Mediterana, Crnog mora i dalje, kroz Dunav do Beograda. Bio je to bager refuler „Sidhavn“ i bio je zadužen da otpočne poslove nasipanja leve obale Save, na mestu gde je posle toga nikao Novi Beograd.

Potopljen je u Čukaričkom rukavcu 18.oktobra 1944.g

MsZGJqK.jpg
 
Malo Beograđana zna da je ogroman deo izgradnje novog grada počeo pre rata, i da je cela oblast od današnjeg Brankovog mosta (kojem je prethodio Most kralja Aleksandra) do Ušća, i dalje, ka Hotelu „Jugoslavija“ bila nasuta peskom godinama pre okupacije. Precizno, radovi su se odvijali od maja 1938. godine, da bi bili okončani pre početka rata. Što znaci da širenje Beograda preko reke nije komunisticka ideja..Oni su je samo preuzeli i realizovali
 
Prva varoška bolnica

Prva bolnica u gradu podignuta je 1868. godine na mestu na kom se, za vreme austrijske opsade Beograda početkom 18. veka, nalazio šator za lečenje ranjenika.

Reč je o zgradi koja se nalazi u današnjoj ulici Džordža Vašingtona. Sredstva za izgradnju prikupljena su putem dobrotvornog bala sa lutrijom, koji je održan 1865. godine u hotelu „Srpska kruna“. Ovaj bal priredio je Odbor beogradskih žena na čelu sa kneginjom Julijom, a mnogobrojni gosti priložili su tom prilikom vredne darove. Među darovima bili su zlatni predmeti, nakit, odevni predmeti, slika ruskog cara Nikolaja I, knjiga „Robinson Kruso“, štampana u Budimu, dok su „obični“ ljudi slali suve šljive, duvan, sablje, pa čak i ručno izrađen kavez za ptice.

Plac za izgradnju bolnice poklonio je opštini knez Mihailo, a jedan deo zemljišta pridodao je i trgovac Ilija Kolarac. Projektant zgrade je, prema rečima kustosa Muzeja srpske medicine dr Budimira Pavlovića, nemački arhitekt Jan Nevole, a u određenim izvorima kao mogući projektanti pominju se još i Jovan Frencl i Kosta Šreplović. U vreme kada je sagrađena, bolnica se nalazila na periferiji grada, bez ulice i bez broja. Prvi pacijenti primljeni su 1881. godine, a u sastavu bolnice tada su se nalazili unutrašnje i hirurško odeljenje, kao i laboratorija. Prvi upravnik bio je dr Jovan Valenta, dok je nakon njega na tom mestu bio dr Laza K. Lazarevć. Lazarevićje inače otkupio susednu zgradu u kojoj je otvoreno Odeljenje za lečenje staraca, koje predstavlja prvu gerijatriju na svetu. U obrazloženju vlastima za otvaranje gerijatrije naveo je da „starost nije ni zdravlje ni bolest“ i „da ih je potrebno odvojiti od ostalih“.
gf0zcPc.jpg
 
Samo sedam godina nakon što je Bel izmislio čudesnu spravu koja prenosi glas, prvo istorijsko “halo” žačulo se i u Beogradu. Za stizanje telefona u Beograd najzaslužniji je Panta Mihajlović – savetnik i drugar Nikole Tesle i veliki vizionar.
Bio je 14. mart 1883. godine kada je prvo, istorijsko “halo” izgovoreno u čitavoj Srbiji. Sa jedne strane je bio Teša Nikolić, srpski ministar vojni, a sa druge kapetan Kosta Radisavljević.

Za stizanje telefona u Beograd najzaslužniji je bio Panta Mihajlović – savetnik i drugar Nikole Tesle koji je, pravo iz Njujorka, gde je bio šef firme “Simens-Halske”, rešio da se vrati u Beogad i modernizuje Srbiju.

Godine 1882. on je dobio pravo od kralja Milana da u Beogradu podigne telefonske stanice.
“Bio sam neverovatan idealista. Dođem u Srbiju, iako sam mogao da pravim velike poslove u Nemačkoj, Americi ili ma gde drugde, s namerom da učestvujem u ratu 1876. Kad se rat završio, padne mi na pamet da instališem telefon u Beogradu. Niko tu nije imao pojma o telefonu.”

— zapisano u zaostavštini Pante Mihajlovića.
Beograđani nisu imali razumevanja za “novotariju” pa je Mihajlović sam i od svojih para povezao kafanu “Tri lista duvana”, u kojoj je bilo smešteno inženjersko odeljenje vojnog Ministarstva, i kasarnu na Paliluli.
 
Krunska ulica

“Ako ideš ka nekom cilju, najbolje je da ideš pravo. Dobro, odnekud moraš skrenuti (iz ulice Kneza Miloša kod ambasade Republike Turske, neka ti na tom ćošku pokret nogu bude kao bumerang). Uđi u Krunsku ulicu pa hodaj pravo, pravo, pravo, dugačak ti je put (ne obaziri se, potrebno je da traje) sve do parka Vojvode Bojovića (zovu ga i parkić Šiptarac). Ulica će ti pomoći, ravna je kao strela. Drži pogled, ne skreći korak, uživaj, ispravi se, jer si na jednoj od najlepših putanja Beograda”

Krunska ili je bolje reći - Nadeždina kako se zvala na početku, sadašnje ime ulica je dobila po kruni, simbolu vladarskog dostojanstva.
Tako se zove od 1997. kada joj je zapravo vraćen naziv iz 1872. kada je tako bio “kršten” samo jedan njen deo.

A evo koja imena je nosila između ove dve tačke u vremenu:

Nadeždina 1872-1896
Krunska (deo) 1872-1896
Gospodar Jevremova (deo) 1896-1900 - po Jevremu Obrenoviću, bratu kneza Miloša
Kraljice Drage (deo) 1900-1903 - po Dragi Mašin, ženi kralja Aleksandra Obrenovića
Gospodar Jevremova 1903-1904
Krunska 1904-1916
Poslanička 1916-1919
Krunska 1919-1946
Kneginje Perside (deo) 1933-1946 - po Persidi Karađorđević, ženi kneza Aleksandra Karađorđevića
Moskovska (deo) 1946-1951 - po Moskvi, glavnom gradu tadašnjeg Sovjetskog Saveza
Proleterskih brigada 1951-1997 - po proleterskim brigadama, elitnim jedinicama NOV i PO Jugoslavije
Krunska od 1997
 
Najviša temperatura zabeležena tokom proleća u Beogradu izmerena u četvrtak, 16. maja 1996, i da je iznosila 33,6 °C.

Tokom jedne godine, najviše padavina u Beogradu bude zabeleženo tokom proleća, preciznije u maju i junu.
 
Prva fudbalska utakmica u Beogradu održana je 1896. godine, u Donjem gradu kod kule Nebojša.
Jevrejin Hugo Buli je po povratku sa školovanja, iz Beča doneo u Beograd prvu fudbalsku loptu.
On je loptu poklonio prijateljima iz Beogradskog gimnastičkog društva "Soko" i želeći da omladinu
zainteresuje za novu igru 1896. godine osnovao je Loptačku sekciju.
 
Palata "Albanija" je prvi oblakoder u Beogradu. Ima 13 nadzemnih i četiri podzemna sprata, visoka je 53 metara
i ukupne je površine 8.000 m2. U vreme izgradnje bila je najviša zgrada jugoistočne Evrope.
 
Prijavite se ili registrujte da biste poslali poruku.

Slične teme

Обилић
Divan dan u Beogradu
Odgovora
8
Pregleda
360
Обилић
Обилић
Belgradeboy
Novo naselje u Beogradu
Odgovora
1
Pregleda
244
Platin
Platin
MORNAR SA PUČINE
Najbolje naselje za život u Beogradu.
5 6 7
Odgovora
171
Pregleda
2.469
mario80
mario80

Back
Top