Rođendani, godišnjice, in memoriam...

Na današnji dan,24.jun.1986.godine umro je naš voljeni pisac Miroslav Mika Antić,naš poslednji Vojvoda Vojvodine,koji živi kroz dela koja nam je ostavio.Obesmrćeni Mika!Autor legendarnog Plavog čuperka, Garavog sokaka, Koncerta za 1001 bubanj i desetina antologijskih pesama, ovom zbirkom, uz Horoskop, ispisuje svoje pesničko zaveštanje. Tako zamišljam nebo, kao poetska vizija postojanja, okuplja neke od kultnih pesama među kojima je i Besmrtna pesma čiji sentenciozni fragmenti predstavljaju pesnikove najcitiranije stihove.
tako_zamisljam_nebo-miroslav_antic_s.jpg

Na današnji dan,24.jun.1798. Turci su u Beogradskoj tvrđavi pogubili grčkog pisca i patriotu Fereosa Konstantinosa Rigasa, poznatog kao Riga od Fere, i još sedam njegovih sledbenika. Rigas je bio osnivač i vođa tajnog društva koje se borilo za oslobođenje Grčke od turske vlasti.
 
25. juna 1903. rođen je Erik Artur Bler poznatiji kao Džordž Orvel (1903.-1950.), engleski književnik.

Stekao je slavu romanima, među kojima se posebno ističu Životinjska farma i 1984, kritikama, političkim i
književnim radovima. Orvel se smatra jednim od najpoznatijih engleskih esejista 20. veka.

Dela


  • Niko i ništa u Londonu i Parizu (1933)
  • Burmanski dani (1934)
  • Sveštenikova kći (1935)
  • Само нек Аспидистре лете (1936)
  • Пут за док Виган (1937)
  • Kataloniji u čast (1938)
  • U borbi za vazduh (1939)
  • Životinjska farma (1945)
  • Hiljadu devetsto osamdeset četvrta (1949)

Džordž Orvel: 1984.

Orvelova pravila
 
26. juna 1892. rođena je Perl Bak (1892.-1973.), američka književnica.

Ona je prva Amerikanka koja je nagrađena Nobelovom nagradom za književnost (1938).

Roditelji su joj bili prezbiterijanski misionari, tako da je veliki deo svog detinjstva a i kasnijeg života
provela u Kini. Najpre je naučila kineski jezik, a tek naknadno engleski.
Pisala je romane, pripovetke i priče za djecu. U književnosti se javlja romanom Istočni vetar, Zapadni vetar,
a njeno najpoznatije delo je roman Dobra zemlja za koji je nagrađena Pulicerovom nagradom (1931). Dobra
zemlja je prvi deo trilogije koja se nastavlja romanima Sinovi i Rastureni dom. Napisala je i biografije svojih
roditelja, The Exile i The Fighting Angel. Napisala je još jednu trilogiju, romane: Zmajevo seme u koji govori o
dejstvu kinesko-japanskog rata na porodicu Ling Tana koja se, pod pritiskom strahota u okupiranom Nankingu,
morala pridružiti gerilcima. Obećanje (1934) predstavlja drugu knjigu ove trilogije, ostvarenu u obliku ispovesti
Ling Tanovog trećeg sina, Lao Sana, koji se bori protiv stranih osvajača. završna knjiga trilogije, Paviljon žena
(1946), otkriva u većoj meri spisateljkino podozrenje prema društvenim normama patrijahalne Kine.

Njen poslednji roman Večno čudo otkriven je u rukopisu 2013. godine.

26. juna 1957. umro je Malcolm Lauri (1909.-1957.), engleski pesnik i romanopisac.

Njegovo najpoznatije delo je roman Pod vulkanom.

Godine 1931. je diplomirao na Kembridžu gde je razvio ljubav prema književnosti. Osim književnosti imao je
i sklonost prema alkoholu (još od 14. godine) koja će imati snažan uticaj na život i karijeru.
1930-ih je došao u London, gdje je kratko vreme bio član boemske književne scene i prijateljevao s Dilenom
Tomason. Godine 1936. je boravio u duševnoj bolnici zbog sloma živaca izazvanog alkoholom, a nakon toga
otišao u Holivud, gde je pokušao da bude scenarista.
Nakon razvoda, krajem 1937., Lauri je sam živeo u Meksiku, sve više tonući u alkohol i izazivajući ekscese,
zbog kojih ga je meksička vlada na kraju proterala. Godine 1939. se preselio u Kanadu i oženio glumicu i
spisateljicu Margeri Boner. Njoj nije smetao muževljev alkoholizam i siromaštvo, zbog kojih su živeli u straćari
u Dolartonu u Britanskoj Kolumbiji. Nakon toga su počeli da putuju po Evropi, Americi i Karibima, a kraće vreme
živeli u Njujorku i Londonu.

Lauri je umro u selu Rajp u Istočnom Saseksu, a službeni nalaz mrtvozornika je naveo "nesretni slučaj" usled
preterane doze pilula za spavanje pomešanih s alkoholom.

Osim romana Pod vulkanom, kod nas je preveden i roman Pakleni kamen. Ova dva romana su deo nedovršene
trilogije.
 
28. juna 1867. rođen je Luigi Pirandello (1867.-1936.), italijanski književnik, pripovedač i dramski pisac.

Godine 1934. dobio je Nobelovu nagradu za književnost.

Njegovu književnu slavu pronela su svetom u prvom redu njegova pozorišna dela. Međutim, književni kritičari
su mahom saglasni u tome da je Pirandelo došao do najvišeg umetničkog izražaja u prozi, i to u novelama,
kojih je napisao bezbroj, ali među kojima se nailazi na prave bisere visoke književne vrednosti.

Najpoznatija dela: zbirke novela Ljubav bez ljubavi, Crna marma; romani Isključena , Pokojni Matija Paskal i
brojni pozorišni komadi.Dela su mu prožeta tragičnim humorom, a u njima iznosi ideje o iluzornosti realnog
života i realnosti subjektivnih iluzija.
Sve drame je sakupio u zbirci Gole maske. Najpoznatija drama mu je Šest lica traži pisca.
 
29. juna 1900. rođen je Antoan de Sent Egziperi, francuski pisac i pilot.

Već od detinjstva je pokazivao sklonosti ka pisanju a želeo je da bude i pilot. Godine 1921. postao je
pilot u Strazburu. 1923.godine imao je avionsku nesreću u Buržeu. 1925. godine upoznao se sa poznatim
piscima među kojima je bio i Andre Žid, koji su podržali njegove literarne sposobnosti. 1926. godine objavio
je svoje prvo delo Avijatičar. 1929. godine leti na raznim pravcima u Americi gde istražuje Patagoniju i
Kordiljere. 1930. godine je dobio orden legije časti za zasluge u civilnoj aronautici. 1931. godine se oženio.
1932. godine redovno leti iz Marseja za Alžir. 1934. godine leteo je po Dalekom Istoku odakle se je vratio
umoran i bolestan. Učestvovao je kao pilot na strani oslobodilačkih snaga protiv Hitlerove Nemačke. 31. jula
1944. godine nije se vratio sa zadatka.

Pisac je mnogih članaka. priča i romana među kojima su najpoznatiji Pravac jug (1928.), Noćni let (1931.),
Zemlja ljudi (1939.), Ratni pilot (1942.), Smisao života (1956.), Citadela (1948.), i najpoznatiji Mali princ, koga
je napisao 1943. godine.

29. juna 1922. rođen je Vasko Popa, jedan od najznačajnijih pesnika koji su pisali na srpskohrvatskom jeziku.

Vasko Popa je jedan od najprevođenijih jugoslovenskih pesnika, a i sam je prevodio sa francuskog jezika.

Vasko Popa je prvi dobitnik Brankove nagrade za poeziju, ustanovljene u Sremskim Karlovcima u spomen na
Branka Radičevića. Godine 1957. dobija Zmajevu nagradu, 1968. Austrijsku državnu nagradu za evropsku
literaturu, 1976. nagradu za poeziju Branko Miljković, 1978. dodeljuje mu se nagrada AVNOJ-a, a 1983. književna
nagrada Skender Kulenović.

Godine 1995., u Vršcu, ustanovljena je nagrada Vasko Popa, za najbolju knjigu pesama na srpskom jeziku i
dodeljuje se svake godine na dan pesnikovog rođenja.

U Vršcu, 29. maja 1972. godine, Vasko Popa osniva Književnu opštinu Vršac (KOV) i pokreće neobičnu biblioteku
na dopisnicama nazvanu Slobodno lišće. Iste godine izabran je za dopisnog člana Srpske akademije nauka i
umetnosti. Jedan je od osnivača Vojvođanske akademije nauka i umetnosti (14.12.1979.) u Novom Sadu.

Popa je rodom iz Grebenca kraj Vršca. Diplomirao je na romanskoj grupi Filozofskoga fakulteta u Beogradu. Od
1954. do 1979. godine radio je kao urednik u izdavačkoj kući Nolit. Priredio je zbornike: Od zlata jabuka (Beograd,
1958.), Urnebesnik (Beograd, 1960.), Ponoćno sunce (Beograd, 1962.).

Umro je 5. januara 1991. godine u Beogradu i sahranjen u Aleji zaslužnih građana.

Posle smrti Vaska Pope u njegovoj zaostavštini pronađena je nedovršena knjiga pesama Gvozdeni sad, zatim
nezavršena celina Lepa varoš V, kao i krug od pet pesama pod zajednickim naslovom Ludi Lala. Iz zaostavštine
potiče još i 19 pesama, kao i knjiga zapisa o umetnosti i umetnicima Kalem.

Za života je objavio osam knjiga poezije: Kora – 1953., Nepočin polje – 1956., Sporedno nebo – 1968., Uspravna
zemlja – 1972., Vučja so – 1975., Kuća nasred druma – 1975., Živo meso – 1975., Rez - 1981.
 
30. juna 1911. rođen je Česlav Miloš (1911.-2004.), poljski pesnik, esejista, romanopisac i prevodilac.
Miloš je dobitnik Nobelove nagrade za književnost (1980.).

Veći deo svog života proveo je u emigraciji. Rođen je u Šetejnjama (Litvanija). Debitovao je kao pesnik
1930. godine. Posle rata radio je u diplomatskoj službi komunističke Poljske, najpre u SAD, a potom u
Parizu. Napustio je Poljsku ambasadu 1951. godine i zatražio politički azil od francuskih vlasti. Od 1960.
radio je u Berkliju na univerzitetu kao profesor slovenske književnosti.

Dugo je bio smatran političkim piscem i velikim antistaljinistom. Povod za to su dve njegove knjige: roman
Osvajanje vlasti i knjiga eseja Zarobljeni um, u svetu poznata kao knjiga o komunističkom totalitarizmu. Obe
knjige su objavljene 1953. godine.
Veliku popularnost je doživela i knjiga Dolina reke Ise, autobiografsko delo u kome opisuje detinjstvo.
Devedesetih godina preselio se u Krakov, gde je mnogo pisao, a najinteresantnije su dve knjige pesama:
To (2001.) i Drugi prostor (2002.).

Pesnik zaustavljenog vremena
 
2. jula 1877. rođen je Hermann Hesse (1877.-1962.), nemački pisac, pesnik i slikar.

Nobelovu nagradu je dobio 1946. godine.

Ostavio je za sobom životno delo od skoro 40 knjiga: romana, pripovedaka, zbirki pesama, eseja,
studija i rasprava, koje su u ukupnom tiražu od trideset miliona primeraka raširene po celom svetu.

Dela:

1904. Peter Kamencind, 1906. Pod točkom, 1910. Gertruda, 1914. Rozalda, 1915. Knulp, 1919.
Demijan, 1919. Klajn i Vagner, 1919. Čudne vesti sa Druge Zvezde (kratke priče), 1920. Klingsorovo
poslednje leto, 1920. Tumaranja, 1922. Sidarta, 1927. Stepski vuk, 1928. Kriza: Stranice iz dnevnika,
1930. Narcis i Zlatousti, 1932. Putovanje na istok, 1937. Autobiografski eseji, 1942. Poeme, 1943.
Igra staklenih perli, 1946. Ako se rat nastavi… (eseji), 1976. Moja vera: Eseji o životu i umetnosti
(posthumno), 1995. Završene bajke Hermana Hesea (posthumno)

Ko je bio Herman Hese? (povodom 50. godišnjice smrti)

2. jula 1923. rođena je Vislava Šimborska (1923.-2012.), poljska pesnikinja, esejista i prevodilac.
1996. godine dobila je Nobelovu nagradu iz književnosti.
U svojoj poeziji, Šimborska često koristi ironiju, paradoks, kontradikciju i nedorečenost da bi oslikala
filosofske teme i interesovanja. Njena poezija je prepuna egzistencijalnih pitanja i refleksija o ljudima
kao individuama i članovima ljudske zajednice. Izraz joj je introspektivan i humorističan.

Objavila je relativno mali broj dela- svega oko 250 pesama. Prevedena je do danas na skoro sve
evropske jezike, arapski, hebrejski, japanski i kineski.


2. jula 1961. umro je Ernest Miler Hemingvej (1899.-1961.), američki pisac i novinar.

Bio je pripadnik pariskog udruženja izgnanika dvadesetih godina dvadesetog veka, i jedan od veterana
Prvog svetskog rata, koji su kasnije bili poznati kao „izgubljena generacija“.

Dobio je Pulicerovu nagradu 1953. godine za svoj roman Starac i more, kako i Nobelovu nagradu za
književnost 1954. godine.

Svojim posebnim načinom pisanja koji karakteriše škrtost na rečima, nasuprot stilu njegovog književnog
suparnika Vilijama Foknera, Hemingvej je značajno uticao na razvoj lepe književnosti dvadesetog veka.
Mnogi njegovi romani se danas smatraju klasičnim delima američke književnosti.

Dela:

Tri priče i deset pesama (1923.), Proltće bujice (1925.), U našem vremenu (1925.), Sunce se ponovo rađa
(1926.), Muškarci bez žena (1927.), Zbogom oružje (1929.), Smrt popodne (1932.), Snegovi Kilimandžara
(1932.), Pobednik ne dobija ništa (1933.), Zelena brda Afrike (1935.), Peta kolona (1938.), Prvih četrdeset
i devet novela (1938.), Za kim zvona zvone (1940.), Preko reke i u šumu (1950.), Starac i more (1952.),
Pokretni praznik (1964.), Ostrva u struji (1970.), Rajski vrt (1987.), Istina u svitanje (1999.)

Nove skice za portret Ernesta Hemingveja

2. jula 1977. umro jeVladimir Vladimirovič Nabokov (1899.-1977.), rusko-američki književnik.

Emigrirao je u Berlin 1919. gde je, nakon studija u Engleskoj, delovao kao književnik, sportski instruktor,
prevodilac i novinar. U SAD odlazi 1940, gde živi pišući na engleskom jeziku. Pod uticajem klasične ruske
i moderne evropske književnosti piše romane u kojima uz obilje fantazije i humora suprotstavlja tradicionalni
i moderni sistem vrednosti.

Dela:
Smeh u tami (1932), Očajanje (1934), Poziv na pogubljenje (1938), Lolita (1955), Pnin (1957), Bledi oganj
(1962), Nebeski put, Ada (1969).

Vladimir, leptiri i još ponešto
2. jula 1999. umro je Mario Đanluiđi Puzo ( 1920.-1999.), američki pisac poznat po svojim knjigama o mafiji,
naročito knjizi Kum.

Dela:
Mračna Arena (1955), Srećni Hodočasnik (1965), Kum (1969), Budale Umiru (1975), U Las Vegasu 1977),
Sicilijanac (1984), Četvrti K (1991), Poslednji Don (1996), Zakon Ćutanja (1999), Porodica (2001)
 
4. jula 1804. rođen je Natanijel Hotorn (1804..1864.), američki prozni pisac iz 19. veka.

Smatra se jednom od ključnih ličnosti u razvoju američke književnosti zbog svojih priča
smeštenih u kolonijalni period američke istorije.
Najpoznatiji je po romanu Skarletno slovo.


Istoričarima naučne fantastike je zanimljiv zbog kratke priče P.'s Correspondence koja se
smatra prvim delom žanra alternativne istorije na engleskom jeziku.
 
Prvo izdanje čuvene zbirke Vlati trave još čuvenijeg Volta Vitmena, objavljeno je na današnji dan, pre 159 godina.


"There was a Child went Forth" by Walt Whitman

THERE was a child went forth every day;
And the first object he look’d upon, that object he became;
And that object became part of him for the day, or a certain part of the day, or for many years, or stretching cycles of years.

The early lilacs became part of this child,
And grass, and white and red morning-glories, and white and red clover, and the song of the phoebe-bird,
And the Third-month lambs, and the sow’s pink-faint litter, and the mare’s foal, and the cow’s calf,
And the noisy brood of the barn-yard, or by the mire of the pond-side,
And the fish suspending themselves so curiously below there—and the beautiful curious liquid,
And the water-plants with their graceful flat heads—all became part of him.

The field-sprouts of Fourth-month and Fifth-month became part of him;
Winter-grain sprouts, and those of the light-yellow corn, and the esculent roots of the garden,
And the apple-trees cover’d with blossoms, and the fruit afterward, and wood-berries, and the commonest weeds by the road;
And the old drunkard staggering home from the out-house of the tavern, whence he had lately risen,
And the school-mistress that pass’d on her way to the school,
And the friendly boys that pass’d—and the quarrelsome boys,
And the tidy and fresh-cheek’d girls—and the barefoot negro boy and girl,
And all the changes of city and country, wherever he went.

His own parents,
He that had father’d him, and she that had conceiv’d him in her womb, and birth’d him,
They gave this child more of themselves than that;
They gave him afterward every day—they became part of him.

The mother at home, quietly placing the dishes on the supper-table;
The mother with mild words—clean her cap and gown, a wholesome odor falling off her person and clothes as she walks by;
The father, strong, self-sufficient, manly, mean, anger’d, unjust;
The blow, the quick loud word, the tight bargain, the crafty lure,
The family usages, the language, the company, the furniture—the yearning and swelling heart,
Affection that will not be gainsay’d—the sense of what is real—the thought if, after all, it should prove unreal,
The doubts of day-time and the doubts of night-time—the curious whether and how,
Whether that which appears so is so, or is it all flashes and specks?
Men and women crowding fast in the streets—if they are not flashes and specks, what are they?
The streets themselves, and the façades of houses, and goods in the windows,
Vehicles, teams, the heavy-plank’d wharves—the huge crossing at the ferries,
The village on the highland, seen from afar at sunset—the river between,
Shadows, aureola and mist, the light falling on roofs and gables of white or brown, three miles off,
The schooner near by, sleepily dropping down the tide—the little boat slack-tow’d astern,
The hurrying tumbling waves, quick-broken crests, slapping,
The strata of color’d clouds, the long bar of maroon-tint, away solitary by itself—the spread of purity it lies motionless in,
The horizon’s edge, the flying sea-crow, the fragrance of salt marsh and shore mud;
These became part of that child who went forth every day, and who now goes, and will always go forth every day."
 
5. jula 1889. rođen je Žan Kokto (1889.-1963.), francuski pisac, slikar i režiser.


Kao eksperimentator prošao je kroz sve faze moderne umetnosti - kubizam, dadaizam,
nadrealizam, a po raznolikosti opusa smatra se korifejem francuskog duha (Orfej, Strašna
deca, Petao i Arlekin).
Član Francuske akademije postao je 1955.
 
6. jula 1893. umro je Anri Rene Alber Gi de Mopasan (1850.-1893.), francuski realistički pisac.

Mopasan je rođen u mestu Šato de Miromenil (Château de Miromesnil), kod Djepa (Dieppe) u Francuskoj.
Pisao je pripovetke i romane. Njegove pripovetke odlikuje ekonomičan stil i veština kojom su zapleti u njima
razrešavani. Danas se neke njegove pripovetke svrstavaju u žanr horora. Godine 1881. objavljuje prvu knjigu
pripovedaka pod naslovom Kuća Telijeovih; u samo dve godine ta knjiga je dostigla dvanaest izdanja; godine
1883. završava svoj prvi roman Jedan život, koji se za manje od godinu dana prodaje u 25.000 primeraka.

U svojim romanima detaljnije razrađuje zaplete iz svojih pripovedaka. Njegov drugi roman, Bel-Ami, koji je izdat
1885, dostigao je trideset sedam izdanja za samo četiri meseca.

Njegov tadašnji izdavač dobro je plaćao svako njegovo novo remek-delo, a Mopasanovo pero je bez i najmanjeg
napora stvaralo stilski doterana, originalna i dubokoumna dela. U tom periodu napisao je roman Pjer i Žan koji
mnogi smatraju njegovim najboljim romanom.

Od rođenja povučen, voleo je samoću i meditaciju. Često je putovao u Alžir, Italiju, Englesku, Britaniju, Siciliju,
Overnju i sa svakog putovanja vraćao se sa novom knjigom.


6. jula 1962. umro je Vilijam Fokner (1897.-1962.), američki književnik.

Godine 1949. dobio je Nobelovu nagradu za književnost.
Odrastao u provincijskoj sredini, na severu siromašne savezne južne države Misisipi. Taj kraj i ljudi ostavili su
neizbrisiv trag u njegovoj prozi. Fokner nije maturirao, ali je mnogo čitao (od svetskih klasika do francuskih
simbolista: Pola Verlena, Vajlda, Dostojevskog, Flobera, Remboa, Svinburna, Šekspira, Servantesa ).
1918. primljen je kao dobrovoljac u pilotsku školu britanskog vazduhoplovstva u Kanadi. Nakon rata vratio se u
Oksford, gde je proživeo najveći deo života (pred kraj života često je boravio u državi Virdžiniji kod ćerkine porodice).

Nakon pesama i kraće proze, prvi mu je početnički roman Vojnikova plata, 1926. Budući da je teško nalazio izdavače,
do kraja II. svetskog rata povremeno je odlazio u Holivud, gde je pisao i prepravljao uglavnom tuđe scenarije; poznate
su njegove prerade Hemingvejevih romana. Poslednjih petnaestak godina života uživao je veliku popularnost i bio
svojevrstan ambasador američke kulture u Evropi, Južnoj Americi i Japanu.

Na početku Foknerovog velikog doba njegov je treći roman Sartoris, 1929., priča o uglednoj porodici tog imena kojom
počinje njegova saga o Joknapatafi i gradiću Džefersonu (apokrifna imena za gradić sličan Oksfordu i njegov okrug
Lafajet). Na neobično tačno opisanu i u svakom detalju proživljenu priču o životu svoje regije (što ga čini i regionalnim
piscem), Fokner je izgradio istorijski, simbolični i mitski svet. Prozom biblijske veličine i grozničavog intenziteta,
Vilijam Fokner je stvorio, kako je rekao jedan kritičar, "kosmos koji niko ne poseduje". Po senzibilitetu blizak naturalističkim
piscima kraja 19. veka, no istovremeno visoko svestan i savestan umetnik, u svoj je opus integrisao mnoge modernističke
narativne tehnike (npr. tehniku toka svesti, vremenskog flešbeka koji nalazimo u filmovima, polifoniju glasova, narativne
rezove i poetske komentare).

Roman Buka i bes, 1929., prikaz je propasti četvoro dece stare porodice Kompson, uklopljen u istoriju američkog Juga, a
ujedno i eksperimentalni, inovativni roman toka svesti koji može stati uz bok Džojsovom »Uliksu«. Radikalnost foknerovske
inovacije vidljiva je i po tom što je, esencijalno, sav roman sadržan u svesti idiota Bendžija.

Tom je delu poput slike u ogledalu suprotstavljen roman o krajnje siromašnoj seljačkoj porodici Bundrenovih, Kad ležah na
samrti, 1930., koji se sastoji od unutrašnjih monologa muža i (umiruće) žene, njihove vizionarske i ekstravagantne dece i
suseda, a radnja kulminira u mitsko-grotesknom, ali primitivnom i tvrdoglavom, ustrajnom prevoženju majčinog tela na daleko
groblje u doba velike poplave.

Posebno je šokantno Svetilište, 1931., u kojem impotentni gangster Popaj kukuruznim klipom siluje otmenu i izazovnu
Temple Drejk te sa njom živi u bordelu u Memfisu. Andre Malro nazvao je Svetilište prodorom grčke tragedije u kriminalni
trivijalni roman.

Slede Svetlost u avgustu, sa središtem oko tragičnog lika Hrista-Sotone, heroja i zločinca Džo Kristmasa, opsednutog
hipernadraženom rasnom svešću i samomržnjom zbog sumnje da ima crnačke krvi; taj roman istovremeno sadrži i
najpotresniju ljubavnu priču u Foknerovom opusu i prikaz otrovnog bujanja verskog fanatizma, te Avesalome, Avesalome!,
1936., tehnički nerazmrsiv splet opsesivnog unutrašnjeg monologa mladog Kventina Kompsona i trostrukog narativnog
prenošenja verzija priče o usponu i padu Tomasa Sutpena u doba pre, tokom i posle Američkog građanskoga rata - radnja
se događa pola veka pre same priče o usponu i padu Juga kao kao zasebne civilizacije. Taj roman, koji je sam pisac
smatrao svojim najvećim ostvarenjem, "najfoknerskiji" je autorov iskaz o Jugu, ljudskoj sudbini i životu uopšte.

Zaselak, 1940., prvi je deo "trilogije" o porodici Snoups, groteskno prikazanih i karikiranih pripadnika razgranatog plemena
"belog šljama" i njihove najezde na Džeferson pod vođstvom Flema Snoupsa, koji u preostala dva dela, Grad, 1957. i Palata,
1960., preuzima banku i postaje vodeća ličnost u Džefersonu sve dok ga ne ustreli prevareni rođak. I u toj trilogiji, koja sadrži
više političke satire i društvene kritike, a manje mitske veličine i tragičnog raskola nego što je uobičajeno kod njega, Fokner
ostaje majstor: uz svu detaširanost i sarkazam, trilogija obiluje nezaboravnim scenama i likovima među kojima dominiraju
Foknerov alter ego, advokat Gavin Stivens i njegov prijatelj, zdravorazumski i humani prodavac V.K. Retlif (kasnije se ispostavilo
da V. K. stoji za Vladimir Kirilovič - još jedan Foknerov ironično-humani komentar u doba bujanja makartizma i Hladnog rata).

Od kasnijih romana su poznatiji Uljez u prašinu, 1948., mešavina detektivske priče i pomalo didaktične priče usmerene protiv
rasnog greha Juga otelovljenog u linčovanju, zatim Bajka, 1954., alegorijska povest koja rekreira hrišćanski mit, smešten u
rovove 1. svetskog rata u Francuskoj, te Lupeži, 1962., poslednji roman, objavljen tik pre piščeve smrti - laka priča protkana
nostalgijom za prošlim vremenima. Ta se dela inače smatraju slabijim i moralizatorskim iskazima autora koji je u to doba
izgradio personu južnjačkog gospodina liberalno-humanističkih pogleda.

No, u velikom, tragičnom razdoblju Foknerovog stvaralaštva, koje je trajalo od kraja dvadesetih do sredine četrdesetih, pojavila
su se i dela hibridnih oblika: u Divljim palmama, 1939., autor modernu gradsku priču o tragičnoj ljubavi prepliće s komičnim
narodskim "epom" o doživljajima nevino osuđenog robijaša u vreme velike poplave. Neke je pak zbirke novela objavio kao
"romane": Nepobeđeni, 1938., (Foknerov "vestern" i njegovo najpristupačnije delo), te hronika bogate farmerske obitelji
MekKaslin Siđi, Mojsije, 1942., zapravo zbirka povezanih pripovedaka u kojima se ističe Medved, prikaz obrednog lova na
drevnog medveda, simbola iskonskog prirodnog poretka - priča protkana nostalgijom za nepovratno nestalim "izgubljenim rajem".
U tom je smislu zanimljiv i Rekvijem za opaticu, 1951., sastavljen od dramskih i proznih segmenata. Fokner je objavio i nekoliko
zbirki novela te razgovora sa studentima na raznim univerzitetima (Virdžinija Tek, Nagoja), a posmrtno su izašli neki početnički
radovi i izabrana pisma.

Izvor: Vikipedija
 
7. jula 1893. rođen je Miroslav Krleža (1893.-1981.), hrvatski književnik i enciklopedista, po mnogima
najveći hrvatski pisac 20. veka.

Krleža je ostvario veliki opus (po različitim brojanjima, njegova sabrana dela obuhvataju između 50 i 80
tomova) koji pokriva kako središnje književnoumetničke žanrove, tako i atipične ili marginalne zapise
(enciklopedijske zapisi, prepiska o raznim temama, putopisi, ...).

Rani uticaji obuhvataju skandinavske dramatike kao Ibzena i Strindberga i filozofa Ničea, kojima su se
kasnije pridružili prozna i pesnička dela Krausa, Rilkea i romaneskno delo Prusta. Iako je često iskazivao
averziju i prezir prema Dostojevskom, u grozničavim dijalozima Krležinih romana i drama vidljiv je trag
ruskoga pisca, kao i impresionizma i ekspresionizma koji su dominirali nemačkim govornim područjem prve
dve decenije 20. veka.

Iako je pokrenuto čak nekoliko edicija, još ne postoji ni jedna koja bi obuhvatala celi Krležin opus. Dodatno
takav eventualni pokušaj otežava i činjenica da je sam autor neprekidno intervenisao na svojim već objavljenim
delima.

Dela:
“Pjesme” I i II, (1918.), “Pjesme” III, (1919.), “Hrvatski bog Mars” (1922.; potpuna i konačna varijanta
1933.), “Pjesme u tmini” (1937.), “Novele” (1924.), “Hiljadu i jedna smrt” (1932.), “Povratak Filipa Latinovicza” (1932.),
“Novele” (1937.), “Balade Petrice Kerempuha” (1936.), “Na rubu pameti” (1938.), “Banket u Blitvi” (1938.), (1939.),
(1962.), “Zastave” (1969.), "Legenda" (1914.), "Maskerata" (1914.), “Kraljevo” (1915.), “Kristofor Kolumbo” (1917.),
“Michelangelo Buonarroti” (1918.), "Saloma" (1918.), “U logoru” (1920.), "Adam i Eva" (1922.), "Galicija" (1922.),
"Golgota" (1922.), “Vučjak” (1924.), "Gospoda Glembajevi" (1929.), "U agoniji", (1928.), “Leda”, (1930.), “Aretej”, (1959.),
"Deset krvavih godina", (1937.)

Izvor: Vikipedija
7. jula umrli su: Johana Spiri (1901.), Artur Konan Dojl (1930.), Aleksandar Grin (1932.), Gotfrid Ben (1956.).


 
8. jula 1621. rođen je Žan de Lafonten (1621.-1695.), francuski pesnik i basnopisac.

Završio je pravo i postao advokat, ali nikada nikoga nije branio (izuzev jagnjeta iz basne).

U Parizu se družio sa Molijerom i Rasinom živeći kao pravi boem. Bio je rasejan, sve je
zaboravljao, naopako je stavljao periku i obuvao čarape.

Predložen je 1683. za člana Francuske akademije, ali je bio odbijen jer se njegovom izboru
protivio Luj XIV. Ipak, sledeće godine je primljen. Pisao je mnogo, ali samo su ga basne
učinile slavnim.

Bio je član Francuske akademije u periodu 1684.-1695.
8. jula 1822. umro je Persi Biš Šeli (1792.-1822.), engleski pesnik.

Bio je jedan od najistaknutijih predstavnika romantizma, zajedno sa Džonom Kitsom i
Džordžom Bajronom.

Po svojoj vatrenoj veri u svemoć ljudskog uma, i po potpunom ignorisanju verovanja i
navika iz prošlosti Šeli pripada pristalicama ideja Prosvetiteljstva.

Kao pesnik, Šeli već početkom XIX veka pripada blistavoj poetskoj epohi poznatoj kao
Romantizam. Karakteristika njegovog genija je što je on u isto vreme racionalista i romantični
mislioc, propovednik i pesnik.

Utopio se tokom plovidbe na jedreljaku u toku nevremena na Sredozemnom moru 1822.

Dela:
O neophodnosti ateizma (esej, 1809), Castroci (roman, 1810), Sveti Irvajn (roman, 1811),
Kraljica Mab (1813), Alastor, ili duh samoće (1815), Himna intelektualnoj lepoti (1816), Mon
Blan (1816), Pobuna islama (1817), Ozimandi ja (1818), Oslobođeni Promete j (drama, 1818),
Maska anarhije (1819), Oda zapadnom vetru (1819), Čenči (drama, 1819), He lada (182 1),
Epipshidion (18 21), Adonais, elegija povodom smrti Džona Kitsa (1821), U odbranu poezije
( esej, 1821)
 
9. jula 1834. rođen je Jan Neruda (1834.-1891.), češki novinar, pisac i pesnik.

Bio je predvodnik generacije „majevaca“. književnika koji su, okupljeni oko časopisa „Maj“,
promovisali češki književni realizam („Malostranske pripovetke“, „Arabeska“, „Železnički
radnici“, zbirke pesama „Prosti motivi“, „Kosmičke pesme“, „Balade i romanse“).

Čileanski nobelovac Pablo Neruda izabrao je pseudonim u čast ovog pesnika.
 
10. jula 1871. rođen je Marsel Prust (1871.-1922.), francuski intelektualac, romanopisac, esejista i kritičar.

Prustovo najpoznatije delo je trinaestotomni roman U traganju za izgubljenim vremenom. Ovo delo je izdavano
u periodu od 14 godina (poslednja tri posthumno) i ostavilo je dubok trag ne samo u Francuskoj, već i u evropskoj
književnosti 20. veka, i izvršilo veliki uticaj na mnoge književnike.

Prust se smatra jednim od predstavnika impresionizma.
 
На данашњи дан рођен је пољски писац Бруно Шулц (1892–1942).
Писао је у основи реалистички, али са пуно снова, маште, фантазије.
Дела:
Манекени
Продавница циметове боје
Санаторијум под клепсидром
Комета
 
14. jul.1904. Rođen američki pisac, poreklom poljski Jevrejin, Isak Baševis Singer, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1978, za delo Rob ,pisan na jidišu,i danas se smatra jednim od najboljih romana dvadesetog veka.
Da se podsetimo početka romana citatom:"Jedan jedini ptičiji zov obeležio je početak novog dana. Iz dana u dan ista ptica, isti zov. Činilo se kao da svojim mladuncima obećava svitanje zore. Jakov je otvorio oči. Četiri krave još su ležale na slami i balezi. Nasred brvnare bilo je postavljeno nekoliko pocrnelih kamenova, a na njima ugljenisane grane, ognjište na kome je Jakov kuvao testo od raži i heljde, koje je jeo sa mlekom. Jakovu je kao potelja služio ležaj od slame i sena, a noću se pokrivao čaršavom odgrubpg platna, onim istim kojei je danju upotrebljavao za sakupljanje trave za stoku. Bilo je leto, ali noći su na planini bile hladne. Jakov bi više puta tokom noći ustajao da ruke i noge ugreje na toplim telima životinja."

Najpoznatija ostala njegova dela su:
Obitelj Moskatovih
Čarobnjak iz Lublina
Neprijatelji: ljubavna priča
Strasti

.............
14.jula 1817. Umrla francuska književnica Ana Lujza Neker, Madam de Stal. Knjigom "O Nemačkoj" dala značajan doprinos teoriji francuskog i evropskog romantizma. Njen salon u Parizu bio je čuveno mesto okupljanja intelektualaca tog vremena.
 
15. jula 1904. umro je Anton Pavlovič Čehov (1860.-1904.), pripovedač i najznačajniji ruski dramski pisac.

Prve priče je objavio da bi mogao da se izdržava u toku studija medicine. U književnosti se pojavio kratkim
humoreskama, sažetog izraza i karakterizacije, zatim je prešao na novele i pripovetke, gde se njegov tužni
humor postepeno pretvorio u rezignaciju i očaj. Istu tematiku obrađivao je i u dramama, u kojima nema ni
tradicionalnog zapleta ni raspleta, kao ni pravih junaka ili jakih strasti, nego je u njima naglašena lirskim
elementima sugestija atmosfere u kojoj se odvija život njegovih junaka. Smatra se, uz Mopasana, najvećim
novelistom evropskog realizma, dok je svojim dramama izvršio, a i danas vrši, jak uticaj na evropsko pozorište.

Značajnija dela: Galeb, Ujka Vanja, Tri sestre, Višnjik, Melpomenine bajke, Šarene priče, U pomračini, itd.
 
Prijavite se ili registrujte da biste poslali poruku.

Slične teme

Nina
Mapa indoevropskih jezika
Odgovora
9
Pregleda
326
Edmund
Edmund

Back
Top