Manastiri Srbije

[vecic]

Manastir Svetog proroka Ilije​

Na kraju sela Bresnica, nedaleko od Bosilegrada, nalazi se manastir Svetog Proroka Ilije koji potiče iz XVI veka. Građen je u vizantinskom stilu da spoljnim tremom i zidom ukrašenim freskama sa motivima iz života Proroka. Tik uz manastir nalazi se izuzetno lepo i očuvano zdanje konaka. Manastir nema bratstvo ali je omiljeno mesto okupljanja meštana iz sela i okoline. U vreme letnjih praznika ovde je izuzetno živo o čemu svedoči velika sobrašica za gošćenje.

 

[-korisnik-]

МАНАСТИР ЈАШУЊА - ГОЛЕМА ЊИВА

На обронцима Суве Планине, у селу Јашуња недалеко од Лесковца, налази се манастир светог Јована Крститеља. Манастирски храм подигнут је 1517. године на темељима старијег храма из немањићког периода, а подигао је Андроник Кантакузин са браћом. Породица Кантакузин била је у блиским родбинским везама са последњим потомцима деспотске лозе Бранковића. Црква је једнобродна, са полуобличастим сводовима и тремом са западне стране. Храм је у потпуности живописан, а најстарије фреске, насликане су 1524. године захваљујући извесном Петру из Софије. Ове фреске налазе се у наосу. Фреске у средњој зони нартекса насликане су касније, око 1584. године, када је и осликана западна фасада.

Манастир је неколико пута страдао од Турака, па је због тога често обнављан и преправљан. Манастирска Црква је обновљена 1693. године, када је надзидана и промењена кровна конструкција. Тада је насликан нови живопис, који је у потпуности прекрио стари, а ктитори живописа били су Роман и поп Живко. Манастир је тешко страдао у време Првог и Другог српског устанка, али је убрзо обновљен.Последње радове на фрескама, извео је 1902. године фрескосликар из Велеса, Јаков, уз помоћ сина Ђорђа, задржавајући првобитни распоред композиција. Археолошки, архитектонски и живописни конзерваторски радови су изведени у периоду од 1986. до 1987. године.
Након Октобарске револуције, двадесетих година XX века у манастир се насељавају руски монаси, када почиње материјална и духовна обнова ове светиње. Након Другог светског рата, доласком нове власти, 1952. године манастиру је одузета сва имовина.

21. маја 1986. године манастир је стављен под заштиту Државе, под редним бројем СК 210, као споменик културе од великог значаја. 2006. године започета је нова обнова манастира, када је подигнут нови конак, звоник и ограда око манастира.

Prelepo.

 

[LBarbara]

Manastir Prohor Pčinjski.
Prema predanju, podigao ga je vizantijski car Roman Diogen u XI veku...

 

[Nina]

Borački hram

U podnožiju Boračkog krša koji predstavlja gotovo živi muzej naše srednjovekovne istorije, nalazi se stara srednjovekovna Boračka crkva. O njoj je sačuvan pisani pomen iz 1346. i 1350. godine. Temelji crkve direktno su postavljeni na stene koje se sa istoimenog krša na njenom delu prostora i završavaju. Crkva je zaklonjena sa tri strane strmim liticima, sa četvrte stoletnim lipama tako da je vidljiva tek kada se dođe do nje. To je čini još zanimljivijom i interesantijom. Nalazi se u krilu Boračkog krša koji nad njom bdi i čuva je vekovima.

Hram Svetog arhangela Gavrila, nalazi se u selu Borač u opštini Knić, pripada Eparhiji žičkoj Srpske pravoslavne crkve. Zajedno sa Srednjovkovnim gradom Boračom i starim grobljem u Borču predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja. Borački krš, u čijem se podnožju nalazi crkva, proglašen je spomenikom prirode.

Osnovni podatak kojim se vrši datovanje ovog objekta predstavlja natpis u fresko – tehnici na nadvratniku portala istočnog zida priprate. NJegov sadržaj ukazuje na vreme oslikavanja crkve – 20. juli 1553. godine, ali ne i na godinu gradnje, koja je mogla biti dosta ranija.

Tokom XIV veka mnogi srpski vladari koristili su srednjovekovni grad Borač kao privremenu letnju rezidenciju, pa je tako i crkva vremenom postala značajan centar duhovnosti ovog kraja. Navodno, legenda kaže da je crkvu obilazio i sam car Dušan, kad je boravio u ovim krajevima.

Prema još jednom narodnom predanju, nekoliko dana pre Kosovskog boja u crkvu su svratili i pričestili se knez Lazar i kneginja Milica. Niti jedan relevantan istorijski izvor ne spominje ovo, pa je skoro nemoguće ni utvrditi šta je istina, a šta mit ili legenda.

Sa druge strane, relevantno je da su nakon Kosovskog boja, usledili tragični dani za srpski narod, pa je crkva više puna rušena i paljena od strane Ugara i Turaka. Crkva Sv. Arhanđela je obnovljena u XVI veku zaslugom pećkog patrijarha Makarija Sokolovića, o čemu svedoči natpis iznad ulaznih vrata iz priprate u naos crkve.

U XIX veku crkvu su ponovo opustošili Turci, ali ubrzo je ponovo obnovljena i to nastojanjem kneza Miloša Obrenovića i njegovom materijalnom podrškom. Crkva je obnovljena 1818. godine i tada su izgrađena i postavljena vrata na crkvi. Iako je mnogo puta rušena i obnavljana, crkva je uspela da očuva svoju autentičnost, duhovno-istorijsku i umetničku vrednost.

Stil gradnje pripada vizantijsko-srpskom stilu dok ostaci fresaka potiču iz 16-og veka. Pored istorijske i duhovne vrednosti, ova crkva u sebi sadrži i umetničko bogatstvo. NJena porta prepuna je grobova koji predstavljaju svedoke stradalne istorije i žrtve koju je podneo naš narod.

Naročito se ističe srednjovekovno groblje spomenika „kapačara“, koji su se isticali živopisnim bojama i još živopisnijim radom naših majstora tog vremena. To je groblje na kome imamo najviše spomenika tog tipa na Balkanu i najstariji datiraju iz 16-og veka.

Boračka crkva zbog svoje velike istorijske i umetničke vrednosti stavljena je pod zaštitu države 1971.god. Kategorisana kao veliko kulturno-narodno dobro od opšteg značaja 1983. godine.

 

[vecic]

Manastir Naupara​

Manastir Naupara nalazi se u istoimenom selu na petnaestak kilometara od Kruševca. Na putnom pravcu prema Brusu, skretanjem levo u selu Gornji Stepoš, asfaltni put dužine oko 4 km vodi do dvorišta manastira. Nastavkom puta na račvanju ispred samog manastira stiže se do obližnjeg, lepo uređenog izletišta. Manastir i izletište krajnje su tačke dokle se može stići putem. Alternativni put jednake dužine prolazi kroz pitoma podjastrebačka sela Golovode i Lomnicu.

Naupare je danas ženski manastir i pripada Eparhiji kruševačkoj Srpske pravoslavne crkve. U dvorištu manastira nalazi se crkva posvećena Rođenju Presvete Bogorodice. Crkva je, zajedno sa neposrednom okolinom, stavljena pod zaštitu države 1949. godine, a manastir Naupara utvrđen za nepokretno kulturno dobro od velikog značaja 1979.

Legenda kaže da je crkvu izgradio mlađani sin kneza Lazara, budući despot, Stefan Lazarević. Dok se u Kruševcu gradila Lazarica Stefan je, dovlačeći kamen sa Jastrepca, birao najbolje komade za “svoju” crkvu. Kada je knez Lazar kasnije došao da vidi već gotovo zdanje, uzviknuo je u oduševljenju “kako ti na um pade da ga kradom sagradiš”. Otuda, navodno i ime manastira.

Ostale priče o nastanku imena ovog mesta su jednostavnije. Jedna kaže da je izvesno vreme u manastiru bila kovnica novca, pa je narod govorio da se tu prave “nove pare”. Druga govori o tome da se gradnja često prekidala zbog nedostatka novca. Ovo stoga što je Stefan podizao hram bez znanja svoga oca. Glavni izvođači radova, vlaški neimari, tada bi zastajali sa poslom govoreći “naupare” (nema para).

Tokom istraživačkih radova 1992. otkrivena su dva sloja fragmenata zidnog slikarstva. Vreme izrade živopisa se procenjuje na kraj XIV i početak XV veka. Uočava se i nekoliko manjih scena koje potiču iz XIX veka. U kupoli su postojale predstave proroka, jevanđelista i Hrista Pentokratora (Svedržitelja). Na svodovima i bočnim apsidama bile su raspoređene slike Velikih praznika, a u pevnici Sveti ratnici. U jednom uglu prednjeg dela crkve vidljivi su delovi ktitorske kompozicije. Nad ulazom u naos je predstava Bogorodice sa Hristom.
Postojeći ikonostas potiče iz vremena Miloša Obrenovića i nema veće umetničke vrednosti.

 

[Nina]

Manastir Draganac

Manastir Draganac pripada Eparhiji raško-prizrenskoj. Nalazi se blizu mesta Prilepac u istočnom delu Kosova naseljenom pretežno Srbima. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture. Jedina je aktivna monaška obitelj u Kosovskom Pomoravlju

Prvi se put spominje u darovnici srpskog kneza Lazara 1381. godine. Manastir, kao i selo koje je postojalo oko manastira dobio je ime po Lazarevoj kćeri Dragani. Po narodnom predanju manastir je podigao Konstantin Nemanjić, sin srpskog kralja Milutina.

Izgrađen je na mestu stare srednjovekovne crkve između 1865. i 1869. godine i posvećen Svetom arhangelu Gavrilu. Izgradnju crkve pomogao je knez Mihailo koji je za tu priliku priložio 100 dukata. U manastiru je ubrzo otvorena i jedna od prvih mesnih škola. Manastirom su do kraja tog veka (1895) upravljali svetovnjaci, pa je zato slabo napredovao. Episkop Dionizije je maja 1900. godine u manastirskom hramu proizveo starog jeromonaha Dionizija za igumana manastira.

Zvona sa zadužbine kneza Lazara posvećene blagovesniku Gavrilu prolamaju se novobrdskim krajem u kosovskom pomoravlju. Svetinja se pominje 1381. godine u vladarevoj povelji o vlastelinstvima Manastira Ravanice.

Ispred manastira se nalazi izvor vode, poznat u narodu po svojim lekovitim svojstvima. U periodu komunističke vlasti manastir je bio opusteo, a u njemu je bilo smešteno sirotište. Manastir je ponovo obnovljen 2008. godine, najviše zaslugama igumana i nastojatelja manastira Kirila. Njega je 2011. godine na tom mestu nasledio iguman Ilarion, poznat još i kao nekadašnji glumac Rastko Lupulović.

 

[Nina]

Manastir Svetog Romana

Manastir Sveti Roman je jedan od najstarijih srpskih manastira za koje je vezano verovanje o ostvarenju svih dobornamernih želja. Do sada su zabeleženi slučajevi da bolesni uz redovne molitve i post, kućama iz manastira u blizini Kruševca odlaze zdravi i isceljeni.

Manastir datira s početka 9. veka, što znači da je stariji i od Hilandara i od Žiče, Sopoćana, Gračanice i mnogih drugih. „Stolp“ ili manastirski zvonik sa svoja dva zvona je veoma upečatljiva građevina, jedinstvena u celom Pomoravlju.

Sazidan kompletno od kamena u tri nivoa, u prošlosti je služio za lečenje psihičkih bolesnika koji bi u svetom lečilištu boravili svega oko mesec i po dana. Pošto mnogi podaci ne postoje o ovom svetom mestu, samim tim se ne zna ko je sagradio prvobitno zdanje, odnosno ko je glavni ktitor.

Sadašnja manastirska crkva, iako skromnog izgleda i veličine, nije originalno zdanje. Zbog Osmanlija i njihovih pohoda ovo je njeno drugo ili treće zdanje. Uprkos svim poteškoćama, uvek je zidana na istom mestu, iako je više puta rušena, odnosno iz temelja obnavljana.

Manastir je prvobitno izgrađen od kamena, ali je slično mnogim našim svetinjama bio rušen, paljen i pljačkan. Kako bi sprečili bahato ponašanje razbojnika koji su ulazili u crkvu na konjima, tada je odlučeno da svi ulazi budu veoma niski, što je ujedno i glavna karakteristika ovog zdanja. Do sada su zabeleženi slučajevi da bolesni uz redovne molitve i post kućama odlaze zdravi i isceljeni.

Svi koji posete manastir Svetog Romana imaju priliku da se poklone moštima ovog sveca i da mu se obrate za nebesku pomoć. Posetiocima se preporučuje da se, najpre molitvom, a zatim i konzumacijom vode sa izvora za koji se veruje da je sveta, obrate Svetom Romanu za pomoć. Po priči mnogih vernika, ovaj svetac zaista ispunjava sve dobronamerne želje, pa je samim tim „njegov dom“ veoma popularan među turistima.

 

[Nina]

Manastir Lešje

Manastir Lešje udaljen je desetak kolometara od Paraćina. Nedaleko je od glavnog puta prema Zaječaru. Lešje pripada Eparhiji kruševačkoj. Ime je dobio po leskovoj šumi koja je iskrčena u podnožju brda Baba, koje se naslanja na planinu Rtanj. O istorijatu Lešja svedoče retki pisani izvori koji se čuvaju u ruskom državnom muzeju u Moskvi i na Svetoj gori u Hilandaru.

Lešje je zadužbina župana Vukoslava koji je na svom posedu podigao Bogorodičnu crkvu u periodu između 1355. i 1360. godine i poklonio je manastiru Hilandaru.

Zbog udaljenosti od Svete gore, ovaj metoh Hilandara, vremenom je zapušten pa su se ktitorovi potomci obratili caru Urošu da im manastir Lešje vrati u posed. O tome je odlučivao i sam knez Lazar. Posed je vraćen unuku prvog ktitora starcu Dionisiju, koji je bio iguman manastira 50 godina. Iguman Dionisije bio je brižan prema manastiru i velikoj manastirskoj obitelji pa ga je despot Đurađ Branković odredio kao člana poslanstva da od Sultana mole dozvolu za prenos moštiju Svetog apostola Jevanđeliste Luke iz Grčke u Srbiju. Taj događaj je opisan i svedoči da su mošti svetoga Luke na najsvečaniji način nošene kroz despotovinu i veruje se da su neko vreme ostale i u manastiru Lešje.

Kao i mnoge svetinje iz srednjeg veka i manastir Lešje je u požaru postradao i to do te mere zapusteo, da su mu posle Prvog svetskog rata teško pronađeni temelji.

Našao ih je deda Ivan Marković, koji se, kao zarobljenik u Prvom svetskom ratu, u zarobljeništvu zavetovao da će, ako se živ vrati kući, na tom mestu sagradi crkvicu.

Godine 1924. otkopani su temelji i sagrađena kamena crkvica na tri direka i pokrivena limom.
Prilikom poslednje obnove započete 2004. godine, mala crkvica je sasvim uklonjena i na srednjovekovnim temeljima sagrađen je veći hram kome je dodata i priprata.Obnovljena je i Kula na starim temeljima koju meštani nazivaju Kula Pavla Orlovića - po imenu barjaktara Kneza Lazara.

Kula služi kao zvonik u kome se nalazi 10 zvona, od kojih je jedno izliveno u Srbiji, a devet zvona u ruskoj livnici Vera.
Manastir Lešje podseća na ruske svetinje. Ali kada u posetu manastiru dođu sveštenici iz Rusije, Rumunije ili Grčke - kažu da je graditeljski stil Lešja simbioza stilova svih pravoslavnih svetinja - ruskih, rumunskih, grčkih i srpskih.

U riznici manastira Lešje nalazi se jedna čestica Časnog Krsta Gospodnjeg, delić moštiju jednog od 40 sevastijanskih mučenika i epitrahilj Svetog Jovana Šangajskog. Prilikom osvećenja crkve u časnu trpezu ugrađen je i deo mošti kosovskog velikomučenika Svetog Kneza Lazara.
Iznad manastira Lešje, na steni koju nazivaju Hajdučka, nalazi se posebno osvetljen krst, koji se vidi izdaleka.

Pored manastirskih hodnika, uređena je i bašta koja se naziva Bogorodičinom, a voda iz dva izvora temperature 12°C se koristi tokom obreda krštenja. Krštenje se vrši pogruživanjem dece u izvorskoj vodi.
(izvor:RTS)

 

[Nina]

Manastir Vratna

Manastir Vratna se nalazi na oko četrdeset kilometara od Negotina a dvadesetak od Brze Palanke.

Manastir je dobio ime po ogromnim, do trideset metara visokim, vratima ili kapijama isklesanim u stenama korita reke Jabuče koja ih je stotinama hiljada godina dubila i oblikovala bez ikakvog alata. Kapija ukupno ima tri i mogu se smatrati za pravo svetsko čudo prirode Božije.
Prve dve kapije, Veliki i Mali prerast, nalaze se na trista metara od manastira, dok se treća, Suvi prerast, nalazi na dva sata hoda uzvodno uz reku.

Manastir posvećen Vaznesenju Gospodnjem osnovao je u trinaestom veku Sveti Nikodim Tismanski, rumunski kaluđer,
koji se podvizavao nedaleko odatle, u jednoj keliji izdubljenoj u vranjanskim stenama.

Vratna nije izbegla sudbinu mnogih drugih srpskih manastira, pa je više puta skrnavljena i rušena, ali i iznova građena i doziđivana. Stoga se malo šta, ili gotovo ništa, ne nalazi danas u prvobitnom obliku. Od fresaka, nazire se još samo glava Hrista Spasa, a pored toga, posebnu svetinju predstavlja čudotvorna ikona Bogorodice za koju se pretpostavlja da je delo ruskih ikonopisaca i da potiče iz sedamnaestog veka.

U drugoj polovini XVIII veka manastir je opusteo. Obnovio ga je Stanko Frajkor, kasniji negotinski oborknez. Turci su ga spalili 1813. godine, nakon sloma Prvog srpskog ustanka, a ponovo ga je podigao Jon Tajkulica, 1837. godine. Poslednji put je manstir obnovljen 1937. godine prilogom koji je dao Milan Ðordevic sa suprugom Perkom iz Metriša. Oba dobrotvora su se zamnošila, a Milan je i sahranjen pored temelja manstira kao monah Varnava.

Iznad manastira, pred samim ulazom u pecinu, u gotovo nepristupacnoj steni, nalaze se ruševine kelije Svetog Nikodima, osnivaca manastira. Sama crkva je niska lada sa malim prozorima. Više puta je rušena i obnavljana i nije sacuvala svoj prvobitni izgled. Vecina ikona u manastiru ima rusko poreklo, a pažnju zaslužuju carske dveri iz XIX veka. Danas je aktivni ženski manastir. Crkva manastira Vratne posvecena je Vaznesenju Gospodnjem (Spasovdan).

 

[Nina]

Manastir Vraćevšnica

Manastir Vraćevšnica se nalazi u opštini Gornji Milanovac u Moravičkom okrugu, oko 20 km od Gornjeg Milanovca, na putu za Kragujevac, pored istoimenog sela, na južnoj strani Rudnika, u dolini Vraćevšničke reke, opkoljen šumom, tako da se ne primećuje dok mu se sasvim ne približite. Sagrađen je 1428/29. godine, a sagradio ga je Radič Postupović, srpski vlastelin koji je živeo u vreme vladavine despota Stefana Lazarevića, visoki čelnik i sin gružanskog vojvode Milutina. Izgradnja manastira je bila velika zahvalnica Bogu zbog toga što su se po predanju meštani obližnjeg sela odnosno gore pomenutog sa Kosovskog boja vratili živi i zdravi. Crkva u krugu manastira, posvećena je Svetom Đorđu.

Prvi podatak iz turskog vremena potiče tek iz 1579. i odnosi se na obnovu razrušene Vraćevšnice za vreme rudničkog mitropolita Diomidija. Ponovno stradanje doživljava 1682. Obnovljena je iz temelja 1737, za vreme igumana Mihaila. Nekoliko puta je zapusteo i stradao, pa je zatim obnavljan. Godine 1842. sagrađen je zvonik na zapadnoj strani manastira. Konačno je obnovljen od strane Kneza Miloša Obrenovića 1860. godine.

Vraćevšnica je dugo bila, ne samo važan politički, već i kulturni centar čitavog kraja. U manastiru je radila jedna od prvih škola u ovom delu Srbije. NJu je osnovao arhimandrit Milentije Pavlović. Godine 1826. ovde je bilo 12 đaka i jedan učitelj, Simeon Zorić, rodom iz Austrije, koga je plaćao arhimandrit.

Manastir je imao burnu istoriju. Vožd Karađorđe često je dolazio u Vraćevšnicu. Godine 1812. sazvao je skupštinu u manastiru u vezi Bukureštanskog mira. Skupu je prisustvovao i izaslanik ruskog cara Aleksandra Prvog, koji je voždu i drugim narodnim starešinama podelio ruske ordene. U proleće 1818. knez Miloš je u Vraćevšnici sazvao narodnu skupštinu i na njoj odredio Kragujevac za srpsku prestonicu. Kraj crkve Svetog Đorđa, nalazi se grob Miloševe majke, u narodu poznate kao baba Višnja. Nedaleko odatle, Miloš je podigao konak za dušu svoje majke.

Jednobrodna crkva izvedena je pod uticajem spomenika Raške škole. Oltarska apsida, zasvedena polukalotom, spolja je petostrana, a iznutra polukružna. Naos i priprata su natkriveni poluobličastim svodom, dok se iznad spoljne priprate uzdiže visoko osmostrano kube. Fasade su obložene tesanim blokovima ružičastog peščara i ukrašene plitkim pilastrima, između kojih su slepe polukružne arkade na bogato profilisanim konzolama. Friz arkadica teče duž cele građevine. Sačuvan živopis iz 1737. rad je grupe zografa na čelu sa Andrejom Andrejevićem. Slikana dekoracija ikonostasne pregrade pripisuje se različitim autorima iz osamnaestog i devetnaestog veka. Jedino je zograf Stavro ostavio svoj potpis 1754. na ikoni Bogorodice iz najviše zone ikonostasa.
U manastirskoj riznici čuvaju se značajni predmeti, među kojima se ističu ikone, delovi nameštaja porodice Obrenović, portet kneza Miloša, rad čuvenog slikara Djure Jakšića, bakropisna ploča sa predstavom manastira iz osamnaestog veka.
Konzervatorskim radovima od 1965. do 1971. obuhvaćeni su konaci Radiča Postupovića i kneza Miloša. Radovi na crkvi i Baba Višnjinom spomeniku izvedeni su 1971–74, tokom 2002. slikarsko-konzervatorski radovi na delu zidnog slikarstva u naosu, a 2005. sanacija trotoara oko crkve.

Blagoslovom Svetog Vladike Nikolaja, na ovom mestu je 1949. godine osnovan ženski manastir. Prva igumanija bila je mati Ana, koja je, uz Božju pomoć, za organizaciju manastirskog života preuzele model iz Ravanice, od mati Jefimije. I danas se u Vraćevšnici redovno pominje ime mati Ane, čijim se uzornim podvižanjem i mudrošću vode monahinje.

Danas je manastir ženski i o njemu brinu monahinje. Život u Vraćevšnici je, možda, malo drugačiji nego u drugim ženskim manastirima. Sve što ima od namirnica, plod je rada sestara. Kaluđerice iz ovog manastira su poznate po pravljenju izvanrednog meda. Posvećenost Gospodu Bogu i srdačno gostoprimstvo prema svakom gostu glavna su čuvenja Vraćevšnice danas. Ovde utehu i blagost Božju pronalaze mnogi.
(preuzeto s sajta manastiri-crkve)

 

[Nina]

 

[vecic]

Manastir Presvete Bogorodice Visočka Ržana kod Pirota

U podnožju planine Rudine, na desnoj obali Visočice, iza Visočke Ržane ka Brlogu, na nadmorskoj visini od 1094m. je manastir Svete Bogorodice, u narodu poznatiji kao Ržanski manastir ili Vavedenje…”’’Crkva je sagrađena od kamena peščara. Krov je dvoslivni i pokriven crepom. Na njemu je pravilno osmougaono kube. Na istočnoj strani crkve, kraj apside, urezana je 1853. godina, što je verovatno godina obnove crkve. Sudeći prema zapisu Mite Rakića, koji je manastir posetio 1878. godine prvi ili stariji objekat su zapalile krdžalije, na putu za Sofiju u vreme Karađorđa, što upućuje na zaključak da je Ržanski manastir 1853. godine obnovljen na ruševinama starijeg hrama. Da bi sagradili crkvu, meštani su Turcima morali dati 700 groša…”

”…Crkva manastira Svete Bogorodice u Visočkoj Ržani nije živopisana. Ikonostas je iz 19. veka, ukrašen je biljnim ornamentima, a u gornjem delu ima petnaestak ikona, rađenih između 1855 -1862. godine…”
”…Stotinak metara od crkve je i sada prizemni konak i u blizini nekadašnjeg starog takođe paljenog konaka. Manastirski konak je okružen kompleksom četinarskih šuma i skoro je potpuno izolovan od saobraćajnice i obližnjeg izletišta, u gotovo netaknutom planinskom ambijentu…”Manastirska slava je Mala Gospojina, 21. septembra.Manastir Svete Bogorodice u Visočkoj Ržani je pod zašitom države od 1984. godine.

 

[Nina]

Manastir Sestroljin

Manastir Sestroljin pripada Braničevskoj eparhiji Srpske pravoslavne crkve i nalazi se na samom ulazu u selo Poljana, na magistarlnom putu Požarevac-Svilajnac. Crkva posvećena Vaznesenju Hristovom sagrađena je 1893. godine u neposrednoj blizini kapele nad izvorom lekovite vode po kome ovaj kompleks nosi naziv. Manastirska crkva je proglašena za nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.

Za izgradnju ovog i još tri manastira u ovom kraju vezana je legenda opevana u narodnoj pesmi „Bog nikom dužan ne ostaje“. Prema ovoj legendi srpska vlastela Pavle i Radul Radić su 1375. godine mučenički usmrtili svoju sestru Jelicu, vezavši je konjima za repove i razapevši na četiri strane. Ljubomorna Pavlova žena nepravedno je optužila svoju zaovu Jelicu za ubistvo njenog deteta, zbog čega su je braća kaznila strašnom smrću. Prema predanju na mestu gde je palo njeno telo, braća su u znak pokajanja podigla manastir Zaovu, gde je pala brada sagrađen je manastir Bradača, na mestu gde su pale oči podignut je Sestroljin, a tamo gde je pala ruka izgrađena je Rukumija.

Prema arhitektonskom sklopu crkva pripada tipu jednobrodne građevine bez kupole. Pravougaone je osnove sa jednom prostranom oltarskom apsidom na istoku i dve manje bočne pevničke konhe. Unutrašnjost crkve prostorno je podeljena na oltar i naos. Zasvedena je poluobličastim svodom koji se oslanja na bočne zidove hrama. Dvoslivan krov nekada je bio pokriven biber crepom, ali je kasnije promenjen. Fasade crkve su jednostavno obrađene, bez arhitektonske i dekorativne plastike, samo sa profilisanim krovnim vencem. Zapadna fasada je oživljena stepenovanjem masa oko portala iznad koga se nalazi dekorativna kamena rozeta sa centralnim floralnim motivom i osam ljiljana.
Ikonostas je iz vremena izgradnje hrama i rađen je u duhu klasicizma sa bogatim baroknim duborezom. Na njemu je dvadeset i osam ikona raspoređenih u tri zone. Ikone su rađene u duhu romantizma i sve pripadaju istoj slikarskoj radionici.

 

[Nina]

Manastir Lelić

Hram koji se nalazi u istoimenom selu nadomak Valjeva u narodu je poznat kao srpski Ostrog.
Razlog tome jeste to što ovaj manastir isceljuje i dušu i telo, isto kao i Ostrog u Crnoj gori, manastir Svetog Vasilija.

Rodno je mesto i zadužbina vladike Nikolaja Velimirovića i njegovog oca Dragomira, a u kripti manastira čuvaju se njegove mošti,
koje vernici imaju priliku da celivaju nedeljom. Tu su i lične stvari vladike i njegova bogoslovska tumačenja, koja se čuvaju u muzeju u sklopu manastira.

Čitav izgled spolja i iznutra osmislio je lično vladika Nikolaj i od tada se ništa nije menjalo u izgledu manastira i crkve.
U porti se nalazi i veliki zvonik i crkveni dom, a tu je i zanimljiv "posao" kojim se bave monasi, na čelu sa igumanom manastira Avakumom.

Naime, oni već 50 godina prave med, koji važi za najukusniji med u celoj Srbiji. Monasi prave bagremov,
livadski i šumski med, kao i med sa koprivom, a po njihov proizvod dolaze ljudi iz cele Srbije.

Da li je u pitanju to što se pčele čuvaju u potpuno čistoj sredini netaknute prirode ili to što ih monasi neguju
sa puno ljubavi i vere, svako ko je probao tvrdi da je to zaista najlepši med koji su ikada probali.

(kurir/vikipedija)

 

[Nina]

Manastir Sase

Manastir Svete Trojice je manastir Srpske pravoslavne crkve. Nalazi se u Sasama, od Bratunca udaljen 13 kilometara, na regionalnom putu Bratunac-Skelani. Smješten je u neposrednoj blizini antičkog lokaliteta Domavija.Nedugo nakon osamostaljenja Srpske Pravoslavne Crkve 1219. godine, kralj Uroš Prvi Nemanjić na području starog rudarskog naselja podiže zadužbinu - manastir Sase.Ovo je jedan od najstarijih srpskih manastira koji će zajedno sa svojom Mitropolijom srebreničkom ubrzo postati i kolijevka pravoslavlja u Bosni.

Manastir je sagrađen 1242. godine i bio je metoh /imanje/ manastira Hilandara. Zadužbina je Uroša Nemanjića, čiji je krst dugo čuvan u ovom manastiru.
S obzirom da se manastir nalazi na području koje je još u doba Rimljana bilo poznato po bogatim nalazištima srebra, olova i cinka, smatra se da je podignut iz religioznih potreba pravoslavnih radnika u rudnicima ovoga kraja. Turskim osvajanjem Bosne zapustili su rudnici i rudarska naselja a sa njima i manastir Sase.

Gotovo 400 godina su temelji nekadašnjeg manastirskog hrama bili prekriveni naslagom zemlje, zaborava i neznanja. Tek 1858. godine saški rudari su otkopali manastirske temelje i na njima sagradili novu crkvu, koju su prema Đorđu Beatoviću posvetili svetom apostolu Petru. Ova crkva je preko 100 godina služila kao parohijska i to u najdužem periodu kao bratunačka. Temelji i zidove crkve u Sasama iskopani su i obnovljeni 1850. godine

Iako Srebrenica doživljava potpuni procvat za vrijeme despota Stefana Lazarevića, otomanskim osvajanjima Bosne manastir biva prekriven zemljom i zaboravom.Proći će četiri neslavna vijeka do novog plamena svijeće koji pale saški rudari 1858. godine otkopavanjem temelja starog hrama.
Svoje tragove na ovom području ostavilo je i Rimsko carstvo.

(vikipedija)

 

[Nina]

Manastir Beška

Manastir Beška je manastir Srpske pravoslavne crkve iz 14. veka. Pripada Mitropoliji crnogorsko-primorskoj.

Smešten je na istoimenom ostrvu Beška u Skadarskom jezeru. Manastirski hram posvećen Svetom Georgiju, zadužbina je Đurađa II Stracimirovića-Balšića, a hram posvećen Blagovestima zadužbina je njegove žene Jelene Balšić, kćeri kneza Lazara, kako stoji na ktitorskom natpisu iz 1438. godine.

Za manastir je duhovnik Nikon Jerusalimac napisao knjigu duhovnog rukovođenja, poznatu pod nazivom Gorički zbornik. Bogorodičinu crkvu je početkom veka obnovio kralj Nikola za zdravlje supruge Milene i posvetio je Pokrovu Presvete Bogorodice, pošto Gorički zbornik još nije bio poznat. U Bogorodičinom hramu nalazi se njen grob.

U crkvi su sahranjeni i njeni ktitori Đurađ II i Jelana Balšić.

 

[Nina]

Manastir Nikolje

Manastir Nikolje je podignut ispod litica Kablara, na obali Zapadne Morave i to je najstariji hram među Ovčarsko-kablarskim manastirima.
Ne zna se kada je tačno osnovan manastir ni ko je bio ktitor. Pretpostavlja se da je podignut krajem XIV ili početkom XV veka.

Prvi pisani pomen manastira je 1476. godine u turskom popisu. Arhitektura manastira je jednostavna i crkva je skromnih dimenzija, jednobrodna građevina, bez kupole. Ovo je jedini manastir u klisuri koji je ostao sačuvan u svom skoro autentičnom obliku, što mu daje posebnu važnost i značaj.

Naos crkve je živopisan 1587. godine, a priprata 1637.godine. Crkva je mračna, jer postoji mali broj veoma uskih prozora.
Scena Premudrost sazida sebi hram, kompozicija složene ikonografije, koja se nalazi u naosu, postoji samo još na tri meta u pravoslavnom hrišćanstvu.

U Nikolju je nekada živeo veliki broj monaha i ovde se obavljala značajna prepisivačka delatnost. Posle Prvog srpskog ustanka utočište u manastiru je pronašao knez Miloš Obrenović sa porodicom, kada se krio od Turaka. On je 1817. godine sagradio konak koji se i danas nalazi u porti manastira.

Drugi svetski rat je ostavio veliki trag na Nikolje, bilo je puno iskušenja, ali je manasir opstao.

Manastir Nikolje ima najbogatiju riznicu od svih ovčarsko-kablarskih manastira. Najvrednija ikona u riznici manastira Nikolja je Bogorodica Strasna, iz XVI veka. Karansko jevanđelje, nastalo 1608. godine, jedna od najznačajnijih rukopisnih knjiga u srpskoj kulturi, iz XVII veka. U manastiru se nekada nalazilo Nikoljsko jevanđelje, koji potiče iz XIV veka i koje je kasnije za vreme Prvog svetskog rata nestalo i pronađeno tek nakon Drugog svetskog rata u Dablinu, u Irskoj. U manastirskoj riznici čuva se više pečata umetničke izrade iz XVI i XVII veka.

 

[Nina]

Manastir Sveta Trojica iz 16. veka smatra se najlepšim među manastirima Ovčarsko-kablarske klisure. Crkva je zidana u srpsko-vizantijskom stilu,
a na centralni deo manastira naslanjaju se oltarski prostor pravougaone pevnice i petostrana apsida, dok se vertikalno ukrštena kupola oslanja na četiri pilastra.

Severno od crkve nalazi se konak s podrumom od lomljenog kamena, značajno svedočanstvo narodnog graditeljstva.
Freske unutar Sv. Trojice očuvane su u fragmentima te ovde možete videti samo dve freske iz prve polovine 17. veka.

Crkva manastira Svete Trojice je po svojoj arhitekturi najlepši hram u Ovčarsko-Kablarskoj klisuri, smešten na jugozapadnim šumovitim padinama ManastirSveta TrojicaOvčara. Nije utvrđeno ko je podigao manastir, ni kada se to desilo. Na osnovu dosadašnjih saznanja koji se oslanjaju na turske popise, ovaj manastir potiče iz druge polovine XVI veka. I ovaj manastir je pretrpeo stradanja krajem XVII veka, kao i ostali manastiri u Srbiji. Crkva manastira Svete Trojice je jednobrodna građevina sa pravougaonim pevnicama i kupolom iznad središnjeg dela crkve, razvijenim oltarskim prostorom na istočnoj i pripratom na zapadnoj strani, dozidanom posle izgradnje naosa. Ona svojim opštim sklopom i proporcijama predstavlja ne samo najznačajniji arhitektonski spomenik u Ovčarsko-kablarskoj klisuri, već je jedno od najlepših graditeljskih ostvarenja sa kraja XVI veka u Srpskoj pravoslavnoj crkvi. Manastir je muški.

 

[Nina]

Manastir Tresije

Manastir je osnovan 1309. godine i u vreme kralja Dragutina. Nalazi se na Kosmaju, blizu današnjeg puta Sopot — Mladenovac, od Sopota je udaljen 6–7 km, a od Mladenovca oko 15. Posvećen je svetim arhangelima Mihailu i Gavrilu. Naziv Tresije je dobio po potoku koji izvire pored manastira.

Manastir je rušen i obnavljan više puta. Prva obnova po dolasku Turaka bila je 1709. godine kada ga je obnovilo bratstvo Manastira Rakovica. Srušen je ponovo krajem 18. veka, obnova je počela 1936. godine. Izgradnja konaka je počela sledeće godine, ali je Drugi svetski rat to prekinuo i kasnije je kamen utrošen na izgradnju hotela Hajdučica.

Novi konak počet je 14. septembra 1991. kada je osveštan kamen temeljac donet sa Svete gore, koji je položila kneginja Jelisaveta Karađorđević

 

[Nina]

Manastir Kastaljan

Manastir Kastaljan (Kasteljan) nalazi se na severoistočnoj padini Kosmaja u selu Nemenikuće, posvećen je Svetom Đorđu. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture

Podignut je verovatno u 14. veku na temeljima rimskog kastruma iz 2. ili 3. veka u vreme kralja Dragutina što svedoči crkva koja pripada raškoj arhitektonskoj školi. Obnovio ju je despot Stefan Lazarević u 15. veku dodajući joj kupolu. Crkva je dimenzija 12,5 puta 6 metara i najstariji je deo manastirskog kompleksa koji još čine trpezarija i konak. Trpezarija je iz 15. veka dimenzija 18 puta 5,5 metara sa prizemljem i spratom. u trpezariji je nađena nadgrobna ploča iz 1332. godine koja svedoči o starosti ovog zdanja, ali je ona odneta. Konak je nešto mlađi od trpezarije sa prizemljem-odeljenjem za smeštaj putnika i spratom.

Ceo manastir je porušen krajem 17. veka. Krajem šezdestih i početkom sedamdesetih godina 20. veka manastir je bukvalno otkopan. Tom prilikom pronađena je časna trpeza sa urezanim likom jelena i fragmenti fresaka, što govori da je manastir nekad bio živopisan. U toku Prvog svetskog rata u okolini manastiri Kastaljan otpočeo je odlučujući kontranapad Timočke divizije u Kolubarskoj bici.

Danas je manastir Kastaljan u ruševinama čekajući obnovu.

 

[Nina]

Čudotvorna bogomolja uklesana u stenu kod Tutina

Mnoge srpske svetinje u kojima se vernici mole za Božiju pravdu i spasenje, rasute su danas širom sveta i blistaju u božijoj slavi.
Međutim, ima i onih bogomolja koje decenijama sanjaju vernike i usamljene tuguju, a baš jedna takva mala crkva stoji uklesana u steni i posvećena Mladom Svetom Nikoli u selu Paljevo nedaleko od Tutina.Ova svetinja i dalje sija zahvaljujući muslimanskom narodu, jer da nema njih veliko je pitanje da li bi iko otvorio njena vrata.

Put do nje vodi kroz gustu šumu i poznaje ga samo mali broj ljudi. Pored sveštenika iz Tutina, možda i jedini koji otvori vrata ove crkve
jeste hodža Samir Jašarević iz susedne džamije.

– U blizini naše dve džamije nalazi se i crkva u steni posvećena Mladom Nikoli. U ovom selu nije zabeleženo da su boravili ljudi pravoslavne vere koji bi ovu crkvu održavali kao i put do nje. U njoj su svojevrmeno boravili bogumili koji su bežali od kralja. To je legenda, i odatle i ime našem selu Paljevo, jer legenda kaže da su ovde oni spaljeni. Postoji i druga verzija priče o nastanku ove crkvice, a to je da je izgrađena u 12. veku – kaže Jašarević, prenosi RINA.

Crkva ima tri prostorije i sve je isklesano ručno, od prozora preko oltara i ostava. Takođe, veruje se da je jedno vreme ova crkvica bila i džamija, pa je nakon komunizma ponovo postala crkva.Njen izgled je narušen i oskrnavljena je, a prema rečima meštana za skrnavljenje njenog izgleda „zaslužni“ su tragači za blagom koji su tragali za zlatom upravo u njoj.
Iako mala, crkva uklesana u steni smatrana je za veliku i čudotvornu svetinju.

– Legenda kaže da su ovde dovodili decu koja nisu mogla da pričaju. Ostavljali bi ih da prenoće unutar crkve, a prema pričama koje se prenose sa koleno na koleno, dete bi sanjalo da ih ukljune petao, odjednom bi skočilo i počelo da govori. Takođe, za one koji nisu mogli da hodaju kada odsanjaju san dogodi se čudo i prohodaju. Nažalost, to je sada sve zaboravljeno, ljudi ne dolaze više osim pojedinaca koji znaju za ovu bogomolju – priča Jašarević.
On se priseća da je na ovom mestu, dok su sela bila punija i življa, na datum kad se proslavlja letnji ili mladi Sveti Nikola sve vrvelo od naroda, a danas crkva skoro da zarasta u korov.

– Sa ovog mesta mnogi su se ženili i udavali, odavde je sve kretalo, orilo se kolo jer je mnogo više naroda bilo – zaključuje on.
(Izvor: Kurir )

 

[Nina]

Manastir Klisura

Manastir Klisura ili ranije poznat kao Manastir Dobrača je aktivan ženski manastir koji potiče iz srednjeg veka i pripada Eparhiji žičkoj Srpske pravoslavne crkve.

Nalazi se u ataru sela Dobrače, 13 kilometara južno od Arilja, u klisuri Moravice, po kojoj je dobila naziv. Manastirska crkva, posvećena svetim arhangelima Mihajlu i Gavrilu, podignuta je krajem 13. veka u Raškom stilu, po ugledu na obližnju crkvu svetog Ahilija, u današnjem Arilju, u kojoj se tada nalazilo sedište Moravičke episkopije.

Nije poznato ko je i kada podigao manastir, ali se na osnovu stilskih odlika tj. pripadnosti Raškom stilu i sličnosti sa crkvom svetog Ahilija, njegov nastanak smešta na kraj XIII veka. Po narodnom predanju to je jedna od Nemanjićkih zadužbina.

Prvo stradanje manastira vezuje se za 1459. godinu kada je propala definitivno srpska država. Tokom morejskog rata, krajem 17. veka, manastirska crkva (zvana "Dobračka") je, najverovatnije 1688. godine, zapaljena, a posle njegovog kraja i Velike seobe Srba, manastir je 1690. godine zapusteo.

Manastirska crkva je obnovljena 1798. godine, od strane kaluđera Jaćima Karlage (rodom iz Foče) i naroda. Po zapisu iz 1858. godine pomenuti kaluđer je poticao iz porodice Rašković iz Starog Vlaha. Sledi ponovna propast 1813. godine ali i ubrzo opravka već 1815-1816. godine zaslugom Miloša Obrenovića.

Manastir je 1826. godine posetio književnik i putopisac Joakim Vujić. Manastir je nazivan (1867) i "manastirak", zbog svojih malih dimenzija i isto takve crkve, zidane od kamena sa jednim kubetom. Kao parohijske filijale manastiru su pripadala sredinom 19. veka četiri okolna sela: Dobrača, Trešnjevica, Stupčevići i Latvica. Godine 1872. u manastiru žive samo iguman Hrisantije i kaluđer jeromonah Janićije.

Tokom Prvog svetskog rata, Austrougarske snage su u nekoliko navrata, tokom 1915. i 1916. godine, upadale i uništavale po manastiru. U međuratnom periodu manastirska zdanja su izgrađena pod upravom starešine Domentijana Zdravkovića. Novo razaranje manastir je doživeo za vreme Drugog svetskog rata, kada su bugarske okupacione snage zapalile i uništile deo manastirskog kompleksa.

Posle završetka rata, podignut je novi konak, a od 1961. godine funkcioniše kao ženski manastir.

 

[Nina]

Manastir Jermenčić

Manastir Jermenčić nalazi se na Ozrenu, na 850 m nadmorske visine, sa crkvom posvećenom Svetim arhanđelima Gavrilu i Mihailu. Od Sokobanje je udaljen osam kilometara, a pored manastira protiče Čučunjska reka.

U neposrednoj blizini manastira Jermenčić nalazi se veliki broj izvora, čak osam, od kojih je dva kaptirao sam hajduk Veljko. Danas u manastiru nema sveštenih lica, ali postoje pokušaji da manastir ponovo oživi. Pisanih dokumenata o postanku i razvoju manastira nema, jer su uništeni za vreme paljenja manastira od strane Turaka 1796. godine.

Po jednom predanju manastir su podigli jermenski vojnici 1392. godine, koji su kao vazalna vojska učestvovali u boju na Kosovu na strani Turaka. Kada su videli da se bore protiv Hrišćana, napustili su bitku, prešli na stranu Srba. Po drugim pričama radi se o Jermenima koji su bežali od Turaka. Oni su podigli manastir, za koji se priča da je bio veoma bogat i da je brojao preko 400 monaha.

Po drugom izvoru manastir su podigli jermenski monasi. Kaluđeri su posle turskog razaranja izbegli na Frušku Goru. Crkva je obnovljena za vreme Prvog srpskog ustanka po zapovesti srpskog vožda Karađorđa.

Sredinom 19. veka Jermenčić je "manastirište" u mestu Jermenčiću. To je stara "crkvina" na koju je 1864. godine skrenula pažnju jedna žena. Počeo se tu od tada pobožni narod okupljati i od priloga će uslediti obnova. Navodno je 1875. godine kada je izvršena opravka prihod iznosio 15-20.000 groša kapitala.] Prve ostatke manastira otkrio je Nasta Kostić iz Soko Banje u Srpsko-turskom ratu,i tada je podignuta jednobrodna crkva od kamena, posle čega je više puta menjana. Spomen-česma pored manastira izgrađena je 1874. godine, a zvonik 1875. godine.

Manastirske relikvije nisu sačuvane, izuzev bronzanog pečata u obliku romboida, koji na jednoj strani ima se lik Sv. Arhangela, a na drugoj motiv sa istočnjačkom šarom.

Poslednja rekonstrukcija i obnova manastira je izvršena 1992. godine. Svake godine, na Sv. Arhangela Gavrila, 26. jula, organizuje se sabor, kada se kod manastira okuplja veliki broj ljudi

 

[Nina]

Crkva Sv. Trojice Rusalije

Nije manastir vec crkva koju vredi pomenuti jer je najstarija najzagonetnija crkva jugoistčne Srbije

Jedna od malobrojnih građevina iz prednemanjićke epohe, sagrađena polovinom XI veka. Nalazi se iznad sela Gornji Matejevac, na brdu Metoh i svojom arhitekturom i duhom Vizantije upotpunjuje lepotu ovog kraja.

Podignuta je kao jednobrodna građevina u obliku upisanog krsta sa kasnije dozidanom pripratom. Zidana je naizmeničnom upotrebom kamena i opeke, a fasadne površine dekorisane su keramoplastičnim ukrasima. Arhitektonski oblici obezbedili su ovoj crkvi značajno mesto u istoriji vizantijske arhitekture.

Sagradjena je po nalogu nekog lokalnog dostojanstvenika u prvoj polovini 11. veka, u vreme obnove vizantijske vlasti na ovim prostorima, tokom vladavine vizantijskog cara Manojla I Komnina (1143.-1180.), nakon pada bugarskog carstva.

Retko ko zna da se Stefan Nemanja sreo sa Fridrihom Barbarosom u ovoj maloj crkvi svete Trojice. Sastanak se odigrao za vreme 3. krstašog pohoda, kada su ovi ratnici prolazili preko zemlje Srbije.

Obnovljena je za vreme vladavine despota Stefana Lazarevića, početkom 15. veka. Crkva samuje napuštena na zelenilu pašnjaka, izdignuta iznad prostrane doline, na prvi pogled deluje nadrealno. Stara „matevačka“ crkva poznata je među stanovništvom kao „latinska crkva“, a zovu je i „golema crkva“, ili, kako beleže prvi istraživači, Sveta Bogorodica Rusalijska ili Trojica Rusalijska.

Atribut „Rusalija“ u oba naziva upućuje na izuzetnu starost crkve. Po svoj prilici je bila posvećena Svetoj Bogorodici, kojoj je dodat naziv Rusalija, ovog puta kao jedan od tri poznata niža ženska kulta kod starih Srba. Još uvek prisutan naziv „Latinska“ u njenom imenu, daleko je sećanje na dubrovačke trgovce, za lokalno stanovnistvo Latine, koji su crkvu koristili u 16. veku.

Pretpostavlja se da je crkva na matejevačkom brdu tada tajno obnovljena i posvecena Sv. trojici, kako je bila najveca prozvana je Golema. Ne zna se pouzdano koliko je dugo sluzila, ali kada je 1838. izgradjena nova crkva u centru Gornjeg Matejevca, Bogorodica Rusalijska, Latinska, Golema ili Trojicka crkva gubi definitvno na znacaju. Okolina hrama ozivi samo u junu, na Svete trojice.

Kada se ugleda iz daleka, hram Svete Trojice gotovo da doziva, magnetski privlači, začarani gledate da ga ne izgubite iz vida, da vam tek tako magija ne nestane. Iz sela se do njega mora peške, ko ne izgubi dah od penjanja, izgubiće ga od veličanstvenog pogleda koji se pruža na sve strane.

 

[Nina]

Manastir Čokešina

Manastir Čokešina je pravoslavni ženski manastir koji se nalazi u istoimenom selu, u podnožju Vidojevice na planini Cer, pripada Eparhiji šabačkoj, Srpske pravoslavne crkve.

Veruje se da je manastir je prvobitno bio zadužbina vojvode Miloša Obilića, koji je započeo gradnju manastira uoči Kosovske bitke. Po narodnom predanju, kad je glasnik javio Miloševoj majci da joj je sin poginuo u Kosovskoj bici na Vidovdan 1389. godine, ona je rekla građevinarima koji su gradili manastir „Čok više! prestajte sa radom! “ I nazivi pojedinih delova manastirskog imanja “ Nečaja “ i “ Pusto polje “ dovode se u vezu sa rečima koje je glasnik rekao Miloševoj majci “ Ne čaj “ ( ne čekaj ) više, Miloševa majko, pusti ovce na to “ pusto polje„ Miloš ti je, majko poginuo.

Dovršetak radova na manastiru Čokešini vezuje se za vojvodu Čokešu, vlastelina iz tog kraja. Manastir je , zbog svog položaja, nekoliko puta bio rušen i spaljivan. Prema zapisima na listovima knjige Oktoiha (Osmoglasnika ), štampane u Moskvi 1777. godine, Jevanđelja, štampanog u Moskvi 1782. , Opšteg Mineja , štampanog u Kijevopečerskoj Larvi 1766 i drugim sačuvanim knjigama, vidi se da je manastir Čokešina obnovljen 1785. godine pri arhijereju valjevskom kir Joakimu i starešini manastira jeromonahu Pajsiju Lukiću. Mada je pretrpeo velika oštećenja u Drugom svetskom ratu, manastir je poslednji put zapaljen 1804. godine, kada je bio znameniti Boj na Čokešini.

Na Čokešini, više manastira, bila je borba Davida i Golijata, boj među Srbima i Turcima za Karađorđeva vremena, gde su na Lazarevu Subotu, uoči Cveti, 16. aprila 1804. godine sa 300 druga junački izginuli braća Nedići ( Gligorije i Dimitrije ), rođeni u Osečini. Posle Boja na Čokešini, manastir je obnovio 1823. godine knez Miloš Obrenović pri igumanu Konstantinu Vujaniću. Ikonostas je pravljen 1834. godine a majstori su bili Mihailo Konstantinović iz Bitolja i Nikola Janković iz Ohrida za vreme starešine manastira jeromonaha Sofronija Mijatovića. Manastirska Crkva je posvećena rođenju Presvete Bogorodice i od 1830. godine u crkvi se nalazi čuvena ikona Pokrov Presvete Bogorodice Čokešinske, pred kojom se, kako u prošlosti tako i danas, na verni narod izliva milost Gospoda našega Isusa Hrista i Presvete Bogorodice.

Potsticajem starešine manastira Čokešine, igumana Germana, 1890. godine podignut je sa severne strane do same manastirske crkve, spomenik od kamena, visok 5 metara, pod kojim su položene na večni počinak mučeničke kosti braće Nedića i slavnih Čokešinskih junaka sa mesta njihove pogibije.