MANASTIRI SRBIJE

[Nina]

Manastir Vrdnik

Čuveni banjski centar Vrdnik bogat je istoimenim manastirom, koji je podignut u XVI veku. Njega istorija pominje nakon naseljavanja monaha koji su u njega stigli iz Ravanice, bežeći od Turaka tokom Prve velike seobe Srba. Tada je izgrađena crkva, a Vrdnik dobija naziv i Mala Ravanica. U ovom manastiru su ležale mošti kneza Lazara sve do 1942. godine. Danas je ovo ženski manastir, koji ima najlepši konak.

 

[Nina]

Manastir Vaznesenje

Manastir Vaznesenje (Ovčarsko), se nalazi u Ovčarsko-kablarskoj klisuri nedaleko od magistralnog puta na obroncima planine Ovčar. Jedan je od desetak Ovčarsko-kablarskih manastira, poznatih kao mala Sveta gora.

Ovaj manastir posvećen Spasovdanu bio je potpuno u ruševinama do 1937. godine. Veruje se da su ga Turci razrušili kada i Jovanje i druge ovčarske manastire. Pretpostavlja se da datira iz 12. ili 13. veka.

Ovde je takođe postojala prepisivačka škola. Poznato je da je u Vaznesenju 1570. godine prepisano jedno iluminacijom bogato četvorojevanđelje, ali je malo rukopisnih knjiga sačuvano.Posle obnavljanja Jovanja 1937. godine, Sv. Vladika Nikolaj počinje obnovu ovog hrama. Iste godine crkva je bila gotova i započeta je izgradnja konaka ali je, verovatno zbog nedostatka novca, ubrzo obustavljena.

Crkva Vaznesenja Gospodnjeg je jednostavna jednobrodna građevina obnovljena na starim temeljima. Ulaz u hram je sa severne strane.
U priprati i naosu crkve na podu se nalaze dve rozete izrađene od mermera sa ukrasima isprepletenog bilja.

Slava manastira je Vaznesenje Gospodnje, koje se slavi četrdeseti dan po Vaskrsu. U manastiru se Sveta Liturgija služi svaki dan.

 

[Nina]

Manastir Svete Trojice

Manastir Svete Trojice (Ovčarski) se nalazi na padinama planine Ovčar, u ataru sela Dučalovići, na teritoriji opštine Lučani. Do manastira se dolazi putem iz Čačka ka Lučanima, kroz selo Dučalovići. Pripada Eparhiji žičkoj Srpske pravoslavne crkve i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja.

Smatra se da je manastir Svete Trojice nastao kad i manastir Blagoveštenje, u 12. veku. Pouzdano se zna da su ga gradili kaluđeri manastira Sretenje. Dva natpisa na zapadnim vratima koja potiču iz 1615/16. godine su prvi sigurni pomen manastira. Manastirska crkva je ranije podignuta, a nije poznato da li je postojao i hram.

O njemu su prvi pisali Joakim Vujić i Vuk Stefanović Karadžić u svojim delima u 19. veku. Prvi piše o teroru Ćaja-paše i odvođenju roblja tokom Drugog srpskog ustanka, kao i fakat da je to roblje spasao, plativši oštetu Miloš Obrenović maja 1815. godine. Vuk opisujući manastir, nalazi da je "tvrđi" od Blagoveštenja, da ima kube i da unutrašnjost nije "molovata" - vide se goli zidovi. Oko crkve je desetak konaka na sprat, a ima i drugih zgrada koje su u lošem stanju.

Manastir je više puta rušen i obnavljan.

Po lepoti manastir se izdvaja od ostalih manastira. U manastiru je ikonostas u duhu romantizma i sa duboreznim elementima, koji je uradio Nikola Marković 1868. godine. Ikonostas je zbog mogućih oštećenja bio premešten u manastir Blagoveštanje gde je ostao do devedesetih godina XX veka. Godine 1995. je restauriran i vraćen u manastir Svete Trojice.Unutra su i dve vredne freske iz 17. veka. Varnava Miodragović bio je iguman Manastira od 1978-2018.

Manastirska slava je Silazak Svetog Duha na Apostole (ili: duhovi, trojice,pedesetnica) praznuje se pedeseti dan po Vaskrsu. Sveta Liturgija se služi svake subote, nedelje i praznikom sa početkom u 8 časova.

Manastir Svete Trojice je donedavno bila parohijska crkva za obližnja sela. Parohijska crkva za selo Dučalovići (u kome se nalazi sam manastir) sada je Crkva Svetog velikomučenika Prokopija u Tijanju.

 

[Nina]

Manastir Ilinje

Manastir Ilinje (Kablarsko), se nalazi u Ovčar Banji, na brdu iznad manastira Blagoveštenja, dolazi se stazom kroz hrastovu šumu. Hram manastira Ilinje je posvećen Svetom proroku Iliji

Manastir Ilinje su podigli blagoveštenjski monasi za svoj metoh. Ne zna se tačno vreme izgradnje manastira, ali je temelj ranije crkve bio mnogo veći nego današnje crkve

Današnju manastirsku crkvu posvećenu Svetom proroku Iliji je obnovio u današnjem izgledu Vladika Nikolaj Velimirović uporedo sa obnovom manastirom Preobraženjem. Crkva je završena i osveštena na mladog Iliju, 1939. godine.

Obnovljena crkvica je manja od prethodne, jednostavnih crta, skromna jednobrdona građevina izgrađena je narodnim prilozima, dok je ikonostas darivao Vladika Žički Nikolaj Velimirović. Slava manastira Ilinje je Sveti Prorok Ilija 2. avgusta (19. jula po pravoslavnom kalendaru)

 

[Nina]

Manastir Uspenje Presvete Bogorodice

U ovčarsko-kablarskoj klisuri poznatoj i kao Srpska Sveta gora, na uzvišenju iznad manastira Jovanje, na Jovanjskom brdu, nalazi se manastir Uspenje (Kablarsko), koji je vidljiv sa svih strana klisure. U turskim izvorima pominje se 1536. godine. Kada je Vuk Karadžić posetio klisuru 1820. godine, zabeležio je tadašnje stanje ostatka kule na uzvišenju i predanje koje je vezano za ovaj objekat.Manastir Uspenje je obnovio episkop žički Nikolaj Velimirović pred Drugi svetski rat.

Crkva Uspenja Bogorodice sagrađena 1939. godine po ugledu na srednjovekovne zadužbine visokih crkvenih dostojanstvenika Ohrida, hramove Svetih Konstantina i Jelene, Bogorodice i Nikole Bolničkog. Vladika Nikolaj je želeo da na uzvišenju iznad manastira Jovanja sagradi grobnicu sebi i potonjim žičkim episkopima. Objektat je jednobrodna građevina, bez kubeta, sa poprečnim naosom, južnim paraklisom i tremom na zapadnoj strani. U njegovoj unutrašnjosti ruski akademski slikar Ivan Meljnikov obogatio je oltarsku pregradu ikonama naslikanim u duhu vekovima negovane srpske ikonopisne tradicije.

Gotovo pola veka stajala je prazna i zapustela kao metoh Jovanjskog manastira koji je u istom tom vremenu porušen, potopljen i na novom mestu iznova sagrađen. Besputnoj bogomolji na Kulini na kraju XX veka stigli su poklonici i dobrotvori da spreče njeno dalje propadanje i udahnu život. Trudom i sredstvima Miloša Velimirovića iz Čačka obnovljen je hram, izgrađen put i podignute prve građevine za potrebe budućeg manastira. Dolaskom monahinje Naume na mesto nastojateljice 2003. godine, uz svesrdnu pomoć naroda, nastavljeni su radovi na crkvi, monaškom konaku i uređenju manastirske porte. Velikom i temeljnom obnovom i osvećenjem koje je 2005. godine obavio episkop žički Hrizostom, novi manastir na drevnom monaškom staništu oživela su bogosluženja, molitve vernika i poslušanja monahinja.

Manastirska crkva ima nekoliko osobenosti koje se retko viđaju u drugim srpskim pravoslavnim crkvama. Crkva manastira Uspenja ima veoma mali broj prozora uskog pravougaonog oblika, bez ikakvih ukrasa. Crkva nikada nije bila živopisana. U manastirskom hramu zapravo postoje dve crkve koje imaju, jednu, zajedničku pripratu. Levi deo hrama posvećen je Uspenju Presvete Bogorodice, a desni Sedmorici efeskih mučenika.

Manastirska slava je Uspenje Presvete Bogorodice — Velika Gospojina, koja se praznuje 28. avgusta (15. avgusta po pravoslavnom kalendaru)
Manastir Uspenje (Kablarsko) je ženski manastir

 

[Nina]

Manastir Divljana

U podnožu jugoistočnog dela Suve Planine, oko pet kilometara južno od Bele Palanke, na 450 metara nadmorske visine u selu Divljane, nalazi se manastir svetog velikomučenika Dimitrija. Manastir je podignut na antičkom drumu za Skoplje i Solun. Manastir je više puta rušen i obnavljan, a pretpostavlja se da je star skoro 1600 godina. Svetilište na kome je podignut manastir bilo je poštovano još u IV veku pre nove ere, a po svemu sudeći bilo je posvećeno paganskom bogu Sunca Mitri.

Manastir je u potpunosti razoren 1386. godine turskim osvajanjima, kada su razoreni mnogi gradovi, sela i svetinje u ponišavlju. Predanje kazuje da je manastir ubrzo obnovljen, već 1395. godine, a da su ga obnovila braća Mrnavčevići. Nemački putopisac Stefan Gerlah prošao je ovim putem i 1578. godine posetio je manastir. Zabeležio je da je u manastiru živelo pet monaha, koji su u manastiru držali školu. Manastir se pominje i u turskom defteru iz 1574. godine, u kome se kaže da je manastir zadužen porezom od 300 akči godišnje, na ime žitnih desetaka. U manastiru su se monasi bavili prepisivanjem i povezivanjem knjiga, pa je tako 1714. godine u manastiru povezan jedan Oktoih. Narodni sabori su se održavali u manastiru o svim većim praznicima, a zabeleženo je da je 1723. godine na dan Presvete Bogorodice (najverovatnije na praznik Uspenija), održan panađur. Austrijski diplomata Gerhard Driš posetio je manastir 1719. godine i zapisao da monasi žive po tipiku svetog Vasilija Velikog. Monasi Arsenije i Maksim, zapisali su na korici Pentikostara da su 1796. godine Krdžalije izvršile ogroman pokolj u čitavom Ponišavlju. Drugi zapis ovih monaha kazuje da su 1798. godine iskopali prvi bunar.
Manastir je teško postradao u vreme Prvog srpskog ustanka, kada je spaljen 1809. godine, neposredno pred bitku na Čegru. Manastir je brzo obnovljen trudom meštana okolnih sela, ali i uglednih esnafa iz Pirota. Obnovljen je hram i manastirski konaci, biblioteka, ikonostas, a pirotski tkački esnaf darivao je manastiru 1820. godine veliku ikonu svetog Spiridona, koji je najverovatnije bio njihov patron.

Novi hram koji pominju Milutinović i Valtrović, započet oko 1877. godine u potpunosti je završen 1902. godine, a najzaslužniji za njegovo podizanje bio je iguman Agatangel Grk. Temelji ovog hrama su osvećeni 9. marta 1878. godine, a iguman Agatangel nije doživeo završetak gradnje. Na jednom mestu je zapisano da je mučenički skončao svoj život, ali nam detalji njegove smrti nisu poznati. Iz nepoznatog razloga, naos hrama je srušen 1902. godine, najverovatnije zbog proširivanja. Radovi na hramu izvedeni su prema projektu arhitekte Milorada Ruvidića i u potpunosti su završeni 1908. godine.

U vreme Prvog svetskog rata, manastir je u dva navrata 1915. i 1916. godine teško postradao od Bugara. Nakon oslobođenja i Oktobarske revolucije, veliki broj ruskih emigranata, sveštenika, monaha, oficira i lekara, našlo je pribežište u ovom manastiru. Oni su živopisani, opremili i uredili novi hram, a 1933. godine podigli mali paraklis posvećen svetom Serafimu Sarovskom.
U novije doba, hram je obnovljen, a 2005. godine podignut je novi manastirski konak.
Izvor:Eparhija Niška

 

[Nina]

Petrova crkva u Rasu gde se krstio Sveti Sava

Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Rasu jedna je od retkih sagrađena u tom periodu, a da ima kružnu osnovu.
Na uzvišenju samo nekoliko kilometara od Novog Pazara, u Rasu, nalazi se najstariji spomenik crkvene arhitektire u Srbiji, posvećen Svetim apostolima Petru i Pavlu.Pretpostavlja se da je ova crkva izgrađena u IX veku na temeljima još starije bogomolje koja je tu postojala još u VI veku.

„Ovde su kršteni sinovi Nemanjića, Vukan, Nemanja i Rastko. Stefan Nemanja ovde je održao dva državna sabora od kojih je posebno značajan onaj iz 1196. godine kada se odrekao prestola. U ovoj crkvi se zamonašio, i odavde je otišao prvo u Studenicu a zatim i na Svetu goru. U ovoj staroj bogomolji koja odoleva vekovima, zaista su ispisane neke od najbitnijih stranica srpske istorije“, rekao je protojerej stavrofor, starešina Petrove crkve u Rasu Tomislav Milenković.
Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Rasu jedna je od retkih sagrađena u tom periodu, a da ima kružnu osnovu. Unutar zidina nalaze se izuzetno važne srednnjovekovne freke i živopis u u četiri sloja. Zbog svoje veličanstvene arhitektre upisana je na UNESCO listu svetske baštine, a u Srbiji je pod strogom zaštitom.

„Ova crkva bila je sedište raških episkopa, a kasnije i raških mitropolitama koji su odavde stolovali. Okružena je pravoslavnim grobljem, a nadgrobni spomenici predstavljaju najubedljivije svedočanstvo o životu i delovanju ljudi u prošlosti. Tokom godine ovu svetinju obiđe veliki broj vernika, ali i turističke grupe iz inostranstva. Jako je važno da i naš narod zna svoju prošlost, jer samo tako može da ima i dobru budućnost“, kaže Milenković.
Na lokalitetu gde se nalazi crkva rađena su brojna arheološka istraživanja. Pronađen je zid iz doba Nemanjića, a ovde su na najbolji i najreprezentativniji način predstavljeni spomenici Studeničke škole. Tokom iskpovanja u nepsorednoj blizini Petrove crkve polovnom prošlog veka otkriveno je i veliko blago poznato kao „novopazarski nalaz“. Pretpostavlja se da je reč o jednom grobu, pri čemu je uz pokojnika bilo sahranjeno i sve njegovo bogatstvo.

Izvor: RINA

 

[Nina]

Manastir Vujan – svetinja u kojoj se izlečio patrijarh Pavle

Manastir Vujan je sagrađen u 13. veku, a obnovio ga je deda srpske kraljice Drage Obrenović.
U manastiru Vujan na istoimenoj šumadijskoj planini između Čačka i Gornjeg Milanovca, kroz istoriju hodočastili su mnogi hrišćani,
a najpoznatiji je po tome što je u njemu boravio i izlečio se voljeni patrijarh srpski gospodin Pavle.

On je tada do bogomolje prolazio peške šumovitim stazama, koje se danas nazivaju upravo Staze patrijarha Pavla ili staze zdravlja i izlečio se od tuberkuloze 1946. godine.

Manastir Vujan je sagrađen u 13. veku, a obnovio ga je deda srpske kraljice Drage Obrenović, supruge poslednjeg vladara iz dinastije Obrenovića, koja je Srbijom vladala do 1903. godine. Iako su mu lekari predviđali samo nekoliko meseci života, tad iskušenik u manastiru Gojko Stojčević, a kasnije srpski patrijarh Pavle, doživeo je isceljenje. U znak zahvalnosti ručno je izrezbario mali drveni krst, koji se i danas čuva u manastirskoj riznici kao svetinja.

U ovom šumadijskom selu ponosni su što je patrijarh ozdravio upravo ovde i da se to ne bi zaboravilo, meštani su pokrenuli inicijativu da se staza kojom je prolazio nazove po njemu – Staza patrijarha Pavla.

Staza koja spaja manastir Vujan i Atomsku banju Gornju Trepču dugačka je 4,5 kilometara i predstavlja prirodnu oazu na obroncima Vujna, a skoro je dobila novu signalizaciju kako bi put bio olakšan svim putnicima namernicima.

Danas, put do ove male srpske svetinje u potpunosti je asfaltiran.

Planina Vujan izdvaja se po svojim prirodnom lepotama u jugozapadnoj Šumadiji, a njen najviši vrh je Veliki Vujan.
U manastiru počiva telo poznatog srpskog ustanika iz vremena Drugog srpskog ustanka i saborca kneza Miloša Obrenovića, Lazara Mutapa.

 

[Nina]

Manastir Plužac

Manastir Plužac se nalazi u istoimenom naselju, na teritoriji Osečine, pored puta Osečina—Šabac. Crkva posvećena Svetom caru Konstantinu i carici Jeleni podignuta je prvobitno kao parohijska crkva. Pripada Eparhiji valjevskoj.
Manastir je podignut isključivo od priloga vernika i radnim akcijama. Hram je osvećen 2008. godine, a konak je počet da se gradi 2009. godine i radovi se privode kraju. Odlukom i blagoslovom Preosvećenog Episkopa Valjevskog gospodina Milutina, 15. avgusta 2012. godine je proglašen za muški manastir. Ovo je prvi manastir u namesništvu Podgorskom u opštini Osečina. Iguman manastira u periodu od 2011. do 2021. godine bio je arhimandrit Danilo Jokić. Bratstvo manastira sačinjava i Jeromonah Jovan (Ković).

 

[Nina]

Manastir Ribnica

Manastir Ribnica se nalazi u Paštriću, na teritoriji opštine Mionica, zajedno sa starom školom predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja

Manastirska crkva posvećena je Svetim Apostolima Petru i Pavlu. Najstariji pomen ribničkog manastira, pretvorenog 1832. godine u mirsku crkvu, potiče iz 1657. Za vreme Kočine krajine crkva je spaljena, da bi tokom 19. veka bila u više navrata obnavljana. Od kojih je za poslednju obnovu 1823. godine zaslužan knez Jovica Milutinović. Dolaskom monaha Arsenija Jovanovića za starešinu, 17. decembra 2017. godine, Manastir Ribnica je ponovo postao aktivni muški manastir.

Kod ove crkve su sahranjeni knez Raka Tešić (1823) i njegov sin major Nikola Rakić (1854).

..

 

[Nina]

Manastir Babičko

Manastir Babičko je srpski srednjovekovni manastir koji pripada Eparhiji niškoj i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture. Nalazi se kod sela Babičko, na 10 km udaljenosti od Pečenjevca, na teritoriji grada Leskovca. Podignut je u XVI veku, ali se ne zna čija je zadužbina. Posvećen je Svetoj Trojici .

Pored manastira podignuta je spomen-česma u slavu palim herojima za osvećeno Kosovo, oslobođenje i ujedinjenje srpstva od 1912. do 1920. godine. Na česmi postoji mermerna ploča sa upisanim imenima izginulih ratnika. Nekada se ispred manastirske crkve nalazila zgrada u kojoj su bili smešteni učiteljsko-bogoslovska škola iz 1868. godine i stan za učitelja i đake. Ova škola spada u red najstarijih manastirskih škola leskovačkog kraja.
Manastirska crkva posvećena je Silasku Svetog Duha na apostole. Ispred crkve nalazi se zvonik, stari konak iz XIX veka i novi konak sagrađen 2006. godine.

 

[Nina]

Manastir Stari Gaj

Manastir Stari Gaj je manastir Srpske pravoslavne crkve u Eparhiji banatskoj koji se nalazi blizu Kovina.
Još od 1735. godine postoje zapisi o manastirskom hramu. Naime, selo Gaj je ranije bilo na mestu gde se danas nalazi skit Svetih četrdeset mučenika sevastijskih.

Ako se krene iz Gaja prema rudniku odnosno prema Dunavu, na trećem kilometru od Gaja naići se na Skit Svetih 40 Mučenika Sevastijskih. Skit koji polako prerasta u manastir, i koji iz godine u godinu deluje sve ozbiljnije i sve sređenije. Skit se ne nalazi slučajno na ovom mestu. Mesto koje se danas naziva Staro selo je od davnina bilo mesto molitve. Prvi pomen sela Gaja se baš vezuje za ovo mesto. Sve do 1764. godine Gaj se prostirao na ovom prostoru. Zbog čestih poplava koje je Dunav donosio, stanovnici tadašnjeg Gaja morali su osnovati naselje na mestu gde se danas Gaj nalazi. U kasnijem periodu nasipom je zaštićen ovaj prostor od plavljenja, i sada se u okolini skita mogu videti prelepa plodna polja.

U sklopu skita danas ima četiri građevine : crkvu, konak, i dva pomoćna objekta. Crkva kao mesto molitve i najsvetiji deo Skita vuče svoje poreklo još od perioda upada Turaka na ovo područje. Ona predstavlja mali skromnu građevinu jednostavnog pravougaonog oblika sa trostranim oltarom, veličine je 4,5 sa 13,5 metara, korisne površine oko 40 metara kvadratnih.

 

[Nina]

Manastir Lepčince

Manastir Lepčince je metoh manastira Prohor Pčinjski, kao odvojeno manastirsko imanje sa crkvom i pod njegovom upravom.
Manastir Svetog velikomučenika Pantelejmona nalazi se na 22 kilometara jugoistočno od Vranja, u prekrasnoj nedirnutoj prirodi, u selu Lepčincu, na 4,5 kilometara jugozapadno od najvišeg vrha planine Motine (1307 m) na uskoj zaravni Lepčinske čuke. Nadmorska visina na kojoj se nalazi manastir je 820 metara. Zemljište južno od manastira je strmo i naglo se spušta ka Lepčinskoj reci (potoku) koji je na oko 1,5 kilometara od manastira. Okolina manastira i ceo ovaj kraj obrasli su gustom mešovitom šumom, listopadnom i zimzelenom, tako da dobija divan i smirujući doživljaj, a manastiru obezbeđuje potrebnu tišinu i tajnovitost. Od 2000. godine je ženski manastir. Odlukom Vlade Republike Srbije od 1.decembra 2005. godine manastir je proglašen spomenikom kulture.

Manastirski kompleks čine: manastirska crkva, zvonik, konaci (monaški i gostinjski), ambar-suvenirnica, manastirska porta i ograda (zid).
Manastirska crkva, posvećena je Svetom Pantelejmonu, velikomučeniku i iscelitelju. Crkva je jednobrodna građevina dimenzije 14,5 x 6,5 metara i visine 3,25 metara, bez kubeta sa plitkom trostranom apsidom na istočnoj strani. Pokrivena je krovom na dve vode, a tavanica je ravna od drveta.

Crkva je zidana od kamena iz ovog kraja. Pod je od kamene ploče. U crkvi su i dve niše. Manja služi kao proskomidija (za pripremu liturgije),
a veća, na južnom zidu kao đakonikon (za čitanje kratke molitve). Četiri prozorska otvora obezbeđuju svetlost u crkvi.

 

[Nina]

Manastir Vodica

Manastir Vodica se nalazi u Bačkom Petrovom Selu. Pripada Eparhiji bačkoj Srpske pravoslavne crkve.

Manastir Uspenja Presvete Bogorodice u Bačkom Petrovom Selu je poznatiji kao Vodica. Tri veka ova Vodica - manastir je duhovna i kulturna destinacija ovog kraja. Narod se skupljao na sveti bunar Vodicu, a naročito bolesni koji su se navodno isceljivali i ozdravljavali još od prvih pomena ovoga naselja.

Vodica se nalazi se na levoj obali reke Čik na topolskom drumu, u pertovačkom ataru. Manastirski kompleks izgrađen je na prostoru koji je bio naseljen od najstarijih vremena koje pamti istorija.

Manastir Uspenja Presvete Bogorodice u Bačkom Petrovom Selu je metoh Svetoarhangelskog manastira u Kovilju. O njemu se brine koviljsko monaško bratstvo.

 

[Nina]

Manastir Kamenac

Manastir Kamenac se nalazi nekoliko kilometara od Gruže, u selu Čestinu, u podnožju Gledićkih planina. Manastir ne raspolaže riznicom niti pisanim podacima o svom nastanku i trajanju. Po predanju, po obliku crkve i po značaju koji je manastir imao tokom vekova, nastanak manastira se vezuje za despota Stefana Lazarevića krajem 14. i početkom 15. veka.

Kao godina početka izgradnje manastirske crkve navodi se 1416. godina, a gradnja je završena 1426. godine. Manastir Kamenac pominju i turski izvori iz 1528. i 1530. godine. Manastirska crkva je obnovljena 1547. godine nastojanjem igumana Teofana, duhovnika Simeona i porodice Kosirović, o čemu svedoči natpis iznad ulaznog portala u naos.

Manastir je stradao po dolasku Turaka u ove krajeve, sredinom 15. veka, ali je nepoznato koliko je bio oštećen a koliko obnavljan. Druga obnova manastira izvedena je 1700. godine, kada ga je morački kaluđer Joanikije opravio i ogradio kamenim zidom. Tokom 18. veka postao je metoh susednog manastira Kalenića. Manastir pominju i austrijski izvori iz dvadesetih i tridesetih godina 18. veka.

Početkom 19. veka Kamenac je u ratovima sa Turcima dosta stradao, tako da je u tom veku na manastiru dosta zidano i rađeno. To su bili manji zahtevi na crkvi i konacima. Tako 1830. godine crkva je pokrivena metalnim limom, 1860. izrađena su severna vrata crkve a 1870. crkva je živopisana i postavljen je ikonostas, rad Dimitrija Posnikovića. U 20. veku, naročito poslednjih godina veka, nastavljen je intenzivan rad na uređenju manastirskog kompleksa.

U manastirskoj porti postavljen spomenik u obliku obeliska ratnicima Oslobodilačkih ratova 1912—1918. ispod kojeg su sahranjeni posmrtni ostaci nepoznatih tridesetšest ratnika rodom iz Podrinja.

Od najranijih vremena manastir Kamenac je bio muški manastir. Po odluci nadležnih crkvenih vlasti preobražen je 1966. godine u ženski manastir i njena prva igumanija bila je Irina Sarić, njenim zalaganjem obnovljen je manastir i podignut je manastirski konak koji je osvećen 1979. godine.

 

[Nina]

Manastir Svetog arhangela Gavrila u Zemunu

Manastir Svetog arhangela Gavrila u Zemunu je manastir Beogradsko-karlovačke mitropolije Srpske pravoslavne crkve iz 18. veka.
Crkva je podignuta u 18. veku, na mestu nekadašnje crkvice od dasaka, u zemunskom gradskom parku. Sagradio ju je zemunski trgovac Teodor Toša Apostolović 1786. godine.Izgrađena je u baroknom stilu. Zvonik je dvospratan s tim što je drugi sprat dozidan 1840. godine, koja je i označena krupnim reljefnim brojkama na fasadi.

Kontumacku kapelu Sv. arhanđela Mihaila i Gavrila podigao je 1786. godine zemunski trgovac Teodor –Toša Apostolović. I služila je za verske obrede pravoslavnih putnika koji su iz Turske prelazili u Austrougarsku a morali izvesno vreme da provedu u karantinu (Kontumacu). Posle rasformiranja kontumca, crkva je izgubila značaj da bi se dvadesetih godina dvadesetog veka dolaskom značajnog broja ruskih izbeglica crkva aktivirala i sve do kraja Drugog svetskog rata služila kao ruska crkva. U drugoj polovini dvadesetog veka je bila sasvim zapuštena. Godine 1981, zapuštenu crkvu je preuzeo tadašnji jeromonah (sadašnji episkop) Filaret. Pod njegovom brigom, crkva je bila obnovljena, međutim, freske iz vremena njene izgradnje su uništene. Danas je crkva aktivna i predstavlja jedan od samo dva sačuvana objekta nekadašnjeg Kontumaca, važne privredne i sanitarne ustanove Starog jezgra Zemuna, osnovane još 1730. godine.

Nakon Prvog svetskog rata i Oktobarske revolucije, Srpska pravoslavna crkva ustupila je ovu crkvu ruskoj emigraciji u Srbiji. Nestankom ruske emigracije, crkva se vraća Srpskoj pravoslavnoj crkvi. Crkva je stavljena pod zaštitu 17. maja 1966. godine kao spomenik kulture. Obnovljena je 1986. godine.
Odlukom Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve 6. marta 1990. godine postaje ženski manastir Svetog Arhangela Gavrila.

 

[Nina]

Manastir Gornjak

Manastir Gornjak nalazi u dolini reke Mlave, između Petrovca na Mlavi i Žagubice, 65 km jugoistočno od Požarevca, odnosno na 18 km od Petrovca ka Žagubici. Izgrađen je u periodu od 1376-1380. godine kao zadužbina kneza Lazara. Sudeći po mnogobrojnim pomenima u istorijskim izvorima, u manastiru se živelo bez prekida. Od srednjovekovnih građevina sačuvale su se glavna manastirska crkva, posvećena Vavedenju i kapela u pećini, posvećena Svetom Nikoli.

Po osnovnoj arhitektonskoj zamisli, gornjačka crkva pripada moravskoj školi. Vavedenjska crkva ima trolisnu osnovu sa kupolom. Priprata je naknadno dozidana, kao i zvonik sa tremom. Živopis je slabo očuvan, a 1847. godine preslikao ga je Živko Pavlović, slikar iz Požarevca. Boljom očuvanošću odlikuju se preostale freske u kapeli Svetog Nikole. Poznati srpski pisac, Đura Jakšić, napisao je poemu „Put u Gornjak“.

 

[Nina]

Manastir Zaova

Manastir Zaova nalazi se u ataru sela Toponica, u blizini magistralnog puta Požarevac — Petrovac.
U izvorima se prvi put pominje 1467. godine, ali je prema legendi podignut u još u drugoj polovini XIV veka, za vreme vladavine kneza Lazara (1371—1389). Manastirska crkva je građena u moravskom stilu sa osnovom upisanog krsta bez kubeta i posvećena arhistratizima Mihajlu i Gavrilu. Manastir je više puta rušen i obnavljan, a poslednji put u doba prve vladavine Miloša Obrenovića (1815—1839, 1858—1860), dok živopis potiče iz doba kneza Aleksandra Karađorđevića (1842—1858). Radio ga je samouki i u to doba veoma traženi slikar Živko Pavlović, kome je slavna požarevačka slikarka Milena Pavlović-Barili, dalji potomak. U blizini samog manastira nalaze se dva izvora, za koje narod smatra da su lekoviti.

 

[Nina]

Manastir Svetog Stefana u Somboru

Manastir Svetog arhiđakona Stefana je pravoslavni manastir koji se nalazi u Somboru i pripada Eparhiji bačkoj Srpske pravoslavne crkve.[Po želji i donatorstvu Stevana Konjovića započeta je izgradnja manastira 1928. godine, a završena 1933. godine. Crkva je oslikana 1938.

Crkva je izgrađen u srpko-vizantijskom stilu, retko izvođenom u Vojvodini. Hram ima trikonhoznu osnovu i polukružnu oltarsku apsidu. Arhivolte drže četiri stuba sa kvadratnim vizantijskim kapilotama. Iznad njih su nešto reljefnije arhivolte koje drže padantife, a iznad njih je oktagonalna kupola. Na fasadi se nalaze dva tornja. Sa desne strane spoljne fasade nalaze se velika gvozdena vrata za ulaz u grobnicu. Crkva je živopisana freskama Vladimira Predojevića. U oltaru je Sveta Trojica, iznad severne apside je Raspeće, iznad soleje su Duhovi, iznad južne apside je Roždestvo, iznad zapadne apside je Silazak Hrista u ad. Ikonostas je drven, a oslikao ga je Boris Seljanko, ruski slikar. Na carskim dverima je Jovan Krstitelj krilati, Bogorodica, Blagovesti, Hristos, arhiđakon i prvomučenik Sveti Stefan, a u luneti iznad carskih dveri je Tajna večera. Na ikonama je zlatna pozadina.

U prostoru oko zadužbine Stevana Konjovića nalazi se partizansko i crvenoarmejsko groblje gde su sahranjeni poginuli učesnici Batinske bitke: pripadnici NOVJ, bugarski vojnici i crvenoarmejci.

 

[Nina]

Manastir Svetog Hristofora, Mislođin

Manastir Svetog Hristofora se nalazi u selu Mislođin, na teritoriji gradske opštine Obrenovac, pripada Arhiepiskopiji beogradsko-karlovačkoj Srpske pravoslavne crkve. Manastirska crkva je podignuta nad ostacima manje trikonhalne crkve, čiji temelji su sačuvani i nalaze se u svojevrsnoj kripti današnjeg hrama.

Po predanju na prostoru današnjeg Mislođina, postojala je hrišćanska crkva u vreme Rimljana, da bi u 13. veku kralj Dragutin, koristeći se njenim građevinskim materijalom podigao manastir sv. Hristofora. Manastiru su pripadala sela Mislođin, Jasenak deo Bariča, vodenice na reci Kolubari, ribnjaci na lokalitetu Jezero i u Bariču, pčelinjaci na mestu Kovančine i vinogradi u Jasenku.[1]

Manastir je srušen 1521. godine, kada je turska vojska iz pravca Šapca krenula u osvajanje Beograda. U istorijskim izvorima crkva se pominje u 16. veku. U tadašnjem popisu carskih hasova u beogradskoj nahiji iz 1560. godine nalazi se manastir Hristofor kod sela Bariča. Poslednji put je srušen u austrougarsko-turskim sukobima tokom 18. veka..

Od 1966. godine, posle istraživanja koje je obavljao Muzej grada Beograda, pretpostavlja se da je crkva podignuta u 15. veku, za vreme despota Stefana Lazarevića, a obnovljena u drugoj polovini 16. veka. Po trikonhalnom rešenju osnove crkve, manastir Svetog Hristofora vezuje se za grupu spomenika moravske škole u centralnoj Srbiji.

Ostaci ranije sakralne građevine se nalaze na padini prema Bačevačkom potoku, koji su ispitani i konzervirani. Zidana je od opeke sa debelim fugama maltera, čiji su zidovi naosa samo su delimično očuvani, dok je oltarska apsida potpuno uništena. U levoj konhi i zapadnom zidu priprate živopis je fragmentarno očuvan. Međutim, po osnovi i materijalu od kojeg je građena, crkva se ne može datovati u 13. vek, već kao skromna seoska crkvica pripada kasnijem periodu

 

[Nina]

Manastir Grabovac

Manastir Grabovac sa crkvom Svetog Oca Nikolaja se nalazi u mestu Grabovac oko 10 km od Obrenovca, na putu koji vodi ka Banjanima.Sagrađen je na mestu ranijeg manastira, za koji se veruje da su ga podigli kraljevi Milutin i Dragutin krajem 13. veka. Kraj manastira se nalazi kapela na izvoru Vidan vode, koja se koristi za krštenja. Ova mineralna voda je prema narodnom verovanju lekovita.

Zato što predstavlja važno svedočanstvo kulturno-istorijskih prilika u Srbiji krajem 19. veka i kontinuiteta razvoja manastirskog života od početka 14. veka u okolini Beograda, manastir je proglašen kao nepokretno kulturno dobro za spomenik kulture.

 

[Nina]

Manastir Crkvina u Slavkovici

Crkvina ili Manastirina je naziv za ruševine srednjovekovnog manastira, koje se nalaze u Slavkovici kod LJiga, u podnožju Suvoborskog Rajca. Podizanje kompleksa se smešta u kraj XIII ili početak XIV veka, a postoje hipoteze da grobovi u njenom narteksu pripadaju despotu đurđu Brankoviću, njegovoj supruzi Jerini i sinu Lazaru.
Arheološka istraživanja kompleksa obavljena su u periodu od 1973. do 1978. godine, dok su sitniji zaštitni radovi izvedeni 1998. godine. Ruševine manastira se danas nalaze pod zaštitom Republike Srbije, kao spomenik kulture od velikog značaja,[1] a poslužile su i kao scenografija za jedan segment filma Povratak Otpisanih. Rekonstrukcija srednjovekovne Crkve vavedenja Presvete Bogorodice završena je 2018. godine.

 

[Nina]

Manastir Valjevska Gračanica

Crkva Svetog Arhanđela Mihaila u Tubraviću, poznata i kao Valjevska Gračanica je nastala, po proceni, polovinom 15. veka i pripadala je eparhiji Valjevskoj. Nakon izmeštanja i zidanja nove crkve, stara zgrada crkve je potopljena 2016. godine formiranjem jezera Rovni u okviru pripreme za branu „Stubo-Rovni“.

Kao manastir, Gračanica se pominje u turskim popisima iz 1560. godine, ali pojedini grobovi i delovi konaka u neposrednoj blizini svedoče da crkva potiče iz 15. veka. Godine 1560. u manastiru su dva kaluđera. Sledeći pomen je iz 1572. godine. Više podataka se nalazi u turskom popisu iz vremena vladavine turskog sultana Murata III oko 1580. godine.

Prvi pisani podatak o gračaničkoj crkvi ostavio je Joakim Vujić 1826. god. svedočeći da se u Gračanici od 1818. godine: "nahodi jedna nova cerkva. Osnovatelji ove cerkve jesu g. Vukosav Veselinovič i Milosav Tomič, koji su sopstvenim njiovim iždivenijem ovu cerkvu sozidali, hram je cerkve svjati Mihael Arhangel". Vujić dalje kaže da je hram kompletno opremljen, ali još nema sveštenika koji će da ga opslužuje.

Prilikom izgradnje akumulacije Rovni pre 25 godina dogovoren je sporazum sa crkvom o izmeštanju valjevske Gračanice. U međuvremenu, izmeštanje Gračanice nije bilo moguće zbog materijala od kojeg je sazidana, pa je 2003. godine vladika šabačko-valjevski Lavrentije dao saglasnost za potapanje crkve i razmenu nepokretnosti, izgradnjom nove crkve iznad akumulacije. Prethodno su iz crkve iznete sve relikvije, ikonostas sa svim ikonama kao i vredno zvono iz 1860. godine. Vernici su u crkvu doneli kopije ikona, koje su u crkvi ostale tokom potapanja.

 

[Nina]

Manastir Godovik

Manastir Godovik sa crkvom Svetog Đorđau Godoviku u neposrednoj okolini Požege, obnovljen je u drugoj polovini 17. veka, predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja, kao i neposredno okruženje koje je zbog svojih ambijetalnih vrednosti zaštićeno, a u kojoj se nalaze kuća Vasilija Popovića iz ugledne godovičke svešteničke porodice, sagrađena oko 1875. godine, česma na lokalitetu „Pijaca”, zidana kamenom sa dve lule podignuta kao zadužbina dvadesetih godina ovog veka, kao i crkva Svetog Ilije, na čijoj se zapadnoj fasadi nalaze spomen ploče sa uklesanim imenima ratnika palim u oslobodilačkim ratovima 1912–1918, sagrađena 1855. godine u baroknom stilu sa karakterističnim zvonikom.
Crkva posvećena Svetom velikomučeniku Georgiju-Đurđicu, po predanju je podignuta u 14. veku, kada i crkva Svetog Ahilija u Arilju i bio je metoh prvobitnog Ariljskog manastira.

Ne postoje pisani tragovi koji prate sudbinu crkve sve do druge polovine 17. veka, kada je obnovljen i od tada funkcioniše kao crkva. Tada je osvećen od strane Patrijarha Arsenija III, 1692. godine, što dokazuje sačuvani antimins, koji se čuva u Crkvenom sudu u Kraljevu. Po dolasku jeromonaha Josifa 1780. godine i njegovim angažovanjem dozidan konak i kameni zid oko konaka i crkve koji danas ne postoje. Obnavljan je ponovo 1808. godine, kada je dograđena priprata, da bi 1813. godine ponovo razrušen. Knez Miloš je 1832. godine poklonio zvono za zvonaru, koje je za vreme Prvog svetskog rata zakopano preko puta nove crkve da ga Austrijanci ne bi pretopili za municiju. Sredinom 19. veka prestaje sa radom izgradnjom nove, veće crkve. Pedesetih godina doživljava još jedno rušenje zbog otvaranja kamenoloma u njegovoj blizini. Poslednji put se obnavlja 1985. godine na zalaganje Zavoda za zaštitu spomenika kulture. Od 1997. godine ponovo je u funkciji.

 

[Nina]

Manastir Zgodačica

Nalazi se na obroncima Gledićkih planina u selu Godačica. Manastir možda nije bogat istorijski ali jeste interesantan ne samo u okviru Srpske Pravoslavne Crkve već i u okviru vaseljenskog pravoslavlja, kao primer kako je jedna šestočlana porodica čitav svoj život i sve što su stekli podarila crkvi i Bogu. Osnovan je na imanju Nikole (u monaštvu Nikolaj) i Angeline (u monaštvu Angelina) Ćirović, početkom 1970

Manastir Zgodačica sa crkvom Svetom Velikomučeniku Dimitriju, dobio je ime po istoimenom manastiru koji je srušen i spaljen
od strane Turaka u 16. veku i koji je udaljen od današnjeg manastira 3 kilometra. Glavna slava manastira je sveti velikomučenik Dimitrije.

Sadašnja crkva je novijeg datuma. Monahinje su ostale u manastiru Zgodačici kao živi svedoci jednog vremena.