Slovenački jezik je divergirao u odnosu na praslovenski nezavisno od ostalih tako da osim što neki dijalekti i dalje čuvaju (originalne) praslovenske konsonantske grupe *tl/*dl (kao i najistočniji srpski govori - timočki i lužnički - govori se između Zaplanja i grada Trna u Bugarskoj - inače poznat u Bugarskoj po tome da nije nikom baš mnogo razumljiv, čak ni sofijskim Šopima) nije nešto blizak češkom niti gornjelužičko-srpskom.
Slovačkom su daleko najsličniji kajkavski govori (nisu slovenački iako su im veoma bliski) i štokavski - svi zapadnojužnoslovenski govori (sve zapadno od izoglose ć/đ:št/žd u zapadnoj Bugarskoj (velikim delom se preklapa sa Jatovom granicom) su nastali od dijalekata panonskih Slovena, srednjeslovačke dijalekte i danas ozbiljna lingvistika svrstava sa južnoslovenskim, zbog mase zajedničkih crta. Npr dativ uz si (kupi(t) ću si je panonska osobina - sreće se u srednjeslovačkom, kajkavskom, zagrebačkom i rubnim istočnim govorima Srbije.
Jedine ne-panonske crte su zadržali zapadni slovenački (jezik Slovena Norika se ipak razlikovao od panonskog) i najistočniji govori Srbije koji još uvek čuvaju praslovensko *tl/dl, oblici kao pletla/kradla (plela/krala) i slično: Braničevci, Dečani i Obodriti (Timočani) su u anglosaksonskim i nemačkim hronikama jasno označeni kao južnopoljsko pleme. Inače, u najstarijim slovenačkim dokumentima se sreće oblik ‘modlitva’ umesto ‘molitva’, kao i u češkom i poljskom.
Fonetika je najžilaviji pečat jezika, žilavija i od brzo izmenjive morfologije (gramatika) i fonoloških osobina - akcent je žilaviji od morfologije ali manje od glasovne strukture jezika.
