Kolonizacije Vojvodine 1919 vs Kolonizacija Vojvodine 1945

[brundoje]

Najveće nezadovoljstvo je bilo uzrokovano ekonomskim faktorom, u periodu od 1921-28, i to zbog retroaktivne primene postojećeg MAĐARSKOG poreskog sistema na teritoriji Bačke, Banata i onog dela Srema koji je izdvojen iz Hrvatske-Slavonije (i njihovog poreskog sistema). Posle 1928. i uvođenja novog jedinstvenog poreskog sistema na nivou cele Kraljevine SHS realnog uzroka tog nezadovoljstva je nestalo.

Takođe, kroz "ekonomsko nezadovoljstvo" provlačilo političko, pre svega krupnijih mađarskih industrijalaca i vlasnika zemljišta, a koje je odslikavalo opšte nezadovoljstvo Mađara srpskom/jugoslovenskom upravom. Jer, nešto čime su upravljali i vladali stotinama godina je prešlo pod tuđu vlast.

Pa tako postoje česte izjave iz onog vremena kako je železnički saobraćaj u "Vojvodini" zapušten od dolaska srpske uprave (ovo je, inače, bilo i hrvatsko kokodakanje tada) bez navođenja proste činjenice da je prva nova pruga u kraljevini SHS završena upravo u Vojvodini: Subotica-Senta-Kikinda.

I tako tome slično. Srbi, što svi mi "meštanskog" porekla znamo, su, uprkos mnogim porođajnim mukama nove države, bili više nego sretni što su u državnom jedinstvu sa Srbijom.

Nemci, kao najkulturniji i najbogatiji deo tadašnjeg vojvođanskog stanovništva nisu bili nešto posebno kritični prema novoj vlasti, u svakom slučaju, nisu ni približno imali toliko primedbi kao Mađari.

Naravno.

U svakom slučaju, svaka analiza nezadovoljstva mora da bude inteligentna, a ne banalna. Na primer, ja sad budem nezadovoljan industrijskom distribucijom u Srbiji i beogradizacijom Srbije, pa za 50 godina neki lokalni čanak to tumači da sam nezadovoljan što je moja regija u Srbiji i da želim da bude u Bugarskoj, besmisleno.

 

[a bre Milun]

To je apsolutno benigno (izuzev one malobrojne grupe Crnogoraca koje su se odsrbile). Čak i druga generacija Sremaca u Banatu pamti da su poreklom Sremci, a to naročito važi za daleke i udaljene regije poput npr. Like ili Dalmacije, gde su i dijalekt i običaji i način života bili drugačiji.

Vojvodina inače, bar tehnički, nije ničiji zavičaj - zavičaj je obično regija, dok je Vojvodina politički konstrukt sačinjen od nekoliko regija. Plus je politički konstrukt relativno novijeg datuma, od komunističkog vremena, kao nesuđena republika i jedina njena svrha je oslabljenje Srbije. Baranja i zapadni Srem u SR Hrvatskoj, na primer, nisu imali nikakvu autonomiju, niti iko danas sme da zucne da je taj deo Hrvatske jednako "multietnički" (čitaj: srpski) kao i Subotica, iz koje antinacionalnu elitu vređaju srpske zastave i spomenici kralju Petru.

pa tako je i turska krajem 14 veka otrgla Dusanovoj Srbiji predgradja Atine i celu Grcku severno od Atine......kolevku srpskog naroda..............o drugoj kolevci, sto su nam oteli mlecani, Dubrovnik, da i ne pominjem.

 

[RickRoss]

Iz Turije.

I? Gde se borio? U Hercegovini, Slavoniji, bio zamenik komandanta Glavnog Štaba Hrvatske, pa u Dalmaciji...u "Vojvodini" niks, a i gde bi?

Rođeni brat moje prababe je isti slučaj: predratni komunista, španski borac, Prva proleterska i sve ostalo, u "Vojvodinu" je došao da se bori 44-te, kad su partizani prerasli u JA, i kad je to već bio sasvim drugi rat.

Raci, u svim svojim mađarskim oblicima se odnosi na Srbe, došle preko save i Dunava, koji su u Mađarskoj i Austriji imali prvo posebna verska, a kasnije i neka druga prava. Nije u pitanju nikakav poseban narod ili etnička grupa.

Ja ni ne kažem da je u pitanju poseban narod. Govorimo o teritorijama, ne toliko o narodima. Pod pojmom ''Raci'' su se podrazumevali stanovnici određene oblasti, dok su recimo Srbi iz Srbije bili samo Srbi.
Evo samo jedan primer koji sam sada na brzinu iskopao (a ima ih još) iz knjige nemačkog geografa Antona Friedricha Buschinga.

 

[GeorgeV]

Ja ni ne kažem da je u pitanju poseban narod. Govorimo o teritorijama, ne toliko o narodima. Pod pojmom ''Raci'' su se podrazumevali stanovnici određene oblasti, dok su recimo Sr9292 godinebi iz Srbije bili samo Srbi.
Evo samo jedan primer koji sam sada na brzinu iskopao (a ima ih još) iz knjige nemačkog geografa Antona Friedricha Buschinga.

Možeš naći primere i za ovo, i za ono, pogotovo iz onih perioda kada nije postojala nacionalna odrednica, već narodnosna ili teritorijalna, a o nekim ranijim feudalnim da i ne govorimo.

Pogotovo što ne znaš iz kog razloga i na koji način se neko izjašnjavao tada kada ga je neko pitao.

Recimo, moju babu su na popisu 2011, ili kad je već bio upisali kao "Vojvođanku". Lik je pitao koje je nacionalnosti, ona rekla da ga ne razume (i nije ga razumela, nekad se to zvalo narodnost) a usput je i skoro potpuno gluva. Ovaj počeo da je pita "Jeste li Mađarica, Srpkinja, jeste li Vojvođanka?" Ona ga čula samo ovo poslednje, rekla "Pa jesam, Vojvođanka sam" i eto, izjasnila se kao Vojvođanka na popisu...posle je danima besnela kako ju je zeznuo, pošto je ona Srpkinja od rođenja i uvek će to biti.

Ima sada 92 godine, a ja sam ovo sve saznao kad me pitala šta znači "nacionalnost"...

Raci su Srbi. Tako su nas zvali Mađari od samog početka. I to je to. I ti Raci (tj. mi) nigde na teritorijama na kojima su živeli nisu bili većina, nit je, da ponovim, ikada neka "Rascia" kao entitet u smislu mape koju si stavio postojala. Mađari ili Nemci, ili Rumuni koji su živeli na tim teritorijama nikada nisu bili Raci., niti su sebe tako zvali.

 

[RickRoss]

Možeš naći primere i za ovo, i za ono, pogotovo iz onih perioda kada nije postojala nacionalna odrednica, već narodnosna ili teritorijalna, a o nekim ranijim feudalnim da i ne govorimo.

Pogotovo što ne znaš iz kog razloga i na koji način se neko izjašnjavao tada kada ga je neko pitao.

Recimo, moju babu su na popisu 2011, ili kad je već bio upisali kao "Vojvođanku". Lik je pitao koje je nacionalnosti, ona rekla da ga ne razume (i nije ga razumela, nekad se to zvalo narodnost) a usput je i skoro potpuno gluva. Ovaj počeo da je pita "Jeste li Mađarica, Srpkinja, jeste li Vojvođanka?" Ona ga čula samo ovo poslednje, rekla "Pa jesam, Vojvođanka sam" i eto, izjasnila se kao Vojvođanka na popisu...posle je danima besnela kako ju je zeznuo, pošto je ona Srpkinja od rođenja i uvek će to biti.

Ima sada 92 godine, a ja sam ovo sve saznao kad me pitala šta znači "nacionalnost"...

Raci su Srbi. Tako su nas zvali Mađari od samog početka. I to je to. I ti Raci (tj. mi) nigde na teritorijama na kojima su živeli nisu bili većina, nit je, da ponovim, ikada neka "Rascia" kao entitet u smislu mape koju si stavio postojala. Mađari ili Nemci, ili Rumuni koji su živeli na tim teritorijama nikada nisu bili Raci., niti su sebe tako zvali.

Pojam Raci se odnosio na Srbe (a šire i na južne Slovene) koji su živali u Banatu, Bačkoj, Baranji, Sremu i istočnoj Slavoniji.
Zemlja koju su naseljavali je bila nazivana ''Rascia''.

 

[GeorgeV]

Pojam Raci se odnosio na Srbe (a šire i na južne Slovene) koji su živali u Banatu, Bačkoj, Baranji, Sremu i istočnoj Slavoniji.
Zemlja koju su naseljavali je bila nazivana ''Rascia''.

Zemlja koju su naseljavali se tako zvala jedino kolokvijalno, i to samo u nekim izvorima.

Od različitih izvora koji su taj naziv koristili, neki "Rasciu" prikazuju kao ovakvu, onakvu, ovoliku ili onoliku, stavljaju je na različita mesta (ova mapa koju si sad stavio je stavlja kod ušća Bosne u savu, a u sklopu Slavonije)...

https://en.wikipedia.org/wiki/Rascians#Maps

Poenta priče je, da se vratimo na početak: nikakva "Rascia" u smislu neke teritorijalne, političke, ili kulturne zajednice se ne može uzeti kao preteča ili prethodnik današnje "Vojvodine". U stvari, može, ali to slabo logike ima.

 

[RickRoss]

Zemlja koju su naseljavali se tako zvala jedino kolokvijalno, i to samo u nekim izvorima.

Od različitih izvora koji su taj naziv koristili, neki "Rasciu" prikazuju kao ovakvu, onakvu, ovoliku ili onoliku, stavljaju je na različita mesta (ova mapa koju si sad stavio je stavlja kod ušća Bosne u savu, a u sklopu Slavonije)...

https://en.wikipedia.org/wiki/Rascians#Maps

Poenta priče je, da se vratimo na početak: nikakva "Rascia" u smislu neke teritorijalne, političke, ili kulturne zajednice se ne može uzeti kao preteča ili prethodnik današnje "Vojvodine". U stvari, može, ali to slabo logike ima.

Sve te mape se poklapaju teritorijalno sa oblastima koje sam naveo. Nemački geograf kojeg sam ranije spomenuo navodi i Suboticu kao ''rašku koloniju''.
Možda bi ekvivalent tome bio današnja oblast koju Bošnjaci zovu Sandžak, iako ta oblast pod tim imenom zvanično ne postoji nigde.

 

[Nikita Kulganov]

A možda i nećemo...jerbo uslovi i preduslovi za ove dve kolonizacije nisu ni približni.

Prvo, kolonizacija Vojvodine nije bila prioritet u međuratnom periodu, već kolonizacija Kosova, odnosno Metohije.
Drugo, vlasti u međuratnom periodu nisu u Vojvodini ni približno raspolagale fondom zemlje i druge imovine za naseljavanje, kojom su raspolagale vlasti u periodu posle drugog svetskog rata, a koji je nastao odlaskom i proterivanjem Nemaca, a pre toga likvidacijom Jevreja.
Treće, društveno-ekonomski sistem nije bio isti. Diktatura i centralizovana komanda posle Drugog svetskog rata je sigurno doprinela relativno brzom sprovođenju kolonizacije.
I četvrto, ne baš nebitno, postojao je politički interes da se izvrši masovna kolonizacija iz delova Hrvatske i BiH naseljenih prevashodno srpskim stanovništvom. Mada iz tih krajeva nisu kolonizovani samo Srbi, nego i Hrvati, pa i muslimani.

Onda su Hrvati proterani
Tokom ratnih sukoba na prostoru nekadašnje Jugoslavije, devedesetih godina 20. veka, u Stanišić je doseljeno više stotina srpskih izbeglica iz Hrvatske, sa prostora gde su ranije živele porodice kolonizovane posle Drugog svetskog rata. Znatan broj stanišićkih hrvatskih porodica (oko 90), usled izražene nacionalne netrpeljivosti i pritisaka, iseljen je u isto vreme u Hrvatsku
https://www.ravnoplov.rs/stanisic/

 

[GeorgeV]

Sve te mape se poklapaju teritorijalno sa oblastima koje sam naveo. Nemački geograf kojeg sam ranije spomenuo navodi i Suboticu kao ''rašku koloniju''.
Možda bi ekvivalent tome bio današnja oblast koju Bošnjaci zovu Sandžak, iako ta oblast pod tim imenom zvanično ne postoji nigde.

Ali je postojala. "Sandžak" je bio naziv za jedinicu teritorijalne organizacije u Turskom carstvu. "Novopazarski sandžak", sa sedištem u Novom Pazar, je u dva navrata obuhvatao ono što se danas zove Sandžak kolokvijalno. "Rascia" koju ti navodiš, nikad nije bila oblik teritorijalne organizacije u Ugarskoj ili Austro-Ugarskoj, niti je imala neko sedište. Što se Subotice tiče, bio je tamo neki Jovan Nenad proglasio za prestonicu srpskog carstva, i sebe za srpskog cara, ali ga savremenici nisu baš shvatili ozbiljno pa to carevanje brzo okončali. Ali, mape njegovog carstva postoje...

Onda su Hrvati proterani
Tokom ratnih sukoba na prostoru nekadašnje Jugoslavije, devedesetih godina 20. veka, u Stanišić je doseljeno više stotina srpskih izbeglica iz Hrvatske, sa prostora gde su ranije živele porodice kolonizovane posle Drugog svetskog rata. Znatan broj stanišićkih hrvatskih porodica (oko 90), usled izražene nacionalne netrpeljivosti i pritisaka, iseljen je u isto vreme u Hrvatsku
https://www.ravnoplov.rs/stanisic/

Ne znam. Popisi kažu da je u Stanišiću 1981. bilo 492 Hrvata, 1991. 454, a da ih je 2002. bilo 367.

Tako da im se broj smanjio za oko 90. Osoba.

 

[Mstislav]

Drzavni posao kroz komiku lepo prikazuje odnos starosedeoci-dodjosi.

 

[dixieland]

Srpska Vojvodina i distrikti su bili veći pre 1919-te nego posle , a i ta iz1919-te veća nego posle 45te.

 

[brundoje]

Pa to je obostrano ako ćemo iskreno. Srbi iz Vojvodine često bivaju nazivani mešancima, Mađarima, Hrvatima, ustašama ukoliko nemaju potrebu da se dokazuju kao ''ultra Srbi'' ili da dokazuju svoju ''odanost''.

U centralnim medijima u Srbiji se, na primer, nikad folklor Srba u Vojvodini ne naziva srpskim folklorom, nego vojvođanskim.

Naravno, to verovatno nije iz zle namere, ali pokazuje podsvesne projekcije, jer se folklor Mađara ili Slovaka ili Rumuna iz Vojvodine u istim emisijama ne naziva vojvođanskim, nego mađarskim, slovačkim i rumunskim. Isto tako, kad se govori o srpskom folkloru, srpskoj nošnji i srpskoj muzici, nekako se podrazumeva da se radi o centralnoj i zapadnoj Srbiji, dok ekstremno retko (ili tačnije, nikad) nećemo videti da se folklor Srba iz Vojvodine (pa ako hoćete i Hercegovine, Like itd.) zove prosto "srpskim" i da u nekoj emisiji "veče srpske narodne muzike" čujete isključivo pesme iz Vojvodine. Kod Hrvata toga nema, kod njih je sve "hrvatsko": hrvatske popevke, hrvatske klape, hrvatska tamburica, hrvatske gange, hrvatske gusle.

 

[brundoje]

Raci su Srbi. Tako su nas zvali Mađari od samog početka. I to je to. I ti Raci (tj. mi) nigde na teritorijama na kojima su živeli nisu bili većina, nit je, da ponovim, ikada neka "Rascia" kao entitet u smislu mape koju si stavio postojala. Mađari ili Nemci, ili Rumuni koji su živeli na tim teritorijama nikada nisu bili Raci., niti su sebe tako zvali.

Tu je fora što je bitno da se uhvati istorijski kontekst. Na svu sreću, kod "Raca" nije situacija kao kod Vlaha gde se mora biti strahovito oprezan da li se radi o romanskom stanovništvu, Rumunima, stočarima, Srbima, brđanskom stanovništvu jadranskog zaleđa, pravoslavcima ili hrišćanima generalno.

Raci su definitivno Srbi, ali i tu postoje variranja jer su Raci zapravo narod Rascie (Raške), pa se tako nekad Racima nazivaju isključivo stanovnici Raške ili njihovi potomci, Srbi generalno (dakle, i sunarodnici Rašana iz Bosne, Zete, Hercegovine itd.), a nekad generalno i slovenski stanovnici cele Panonije (jer se zbog srpskih despota, iz Raške, koji su držali jug Ugarske, celo to područje nazivalo "Raškom")

Zašto ovo pišem? Zbog nekih nezgodnih situacija gde npr. slavonski katolici, koji se nikad nisu mešali sa pravoslavcima i koji nisu sebe na prostonarodnom nivou nazivali Srbima, takođe nazivaju Racima. Mi, naravno, držimo da su oni poreklom Srbi i definitivno su ih i Mađari i Austrijanci smatrali istom tuđom "rasom" sa problematičnim Srbima, ali u današnjem kontekstu može da stvori iluziju da zbog činjenice da tada nisu bili svesni nacionalni Hrvati, a Mađari su ih smatrali istim narodom sa pravoslavnim Srbima, da se radilo o svesnim Srbima koji su naše pretke doživljavali kao svoju braću. Drugi razlog je zbog sporadičnog pominjanja "Raca i Srba", gde se može steći utisak, takođe pogrešan, da su hroničari Race smatrali nečim različitim od Srba, a zapravo se samo radilo o hroničarskom stilu vremena gde su se navodili podskup i skup razdvojeni sa "i". Takvih primera kod hroničara ima baš dosta i zato je bitno izvore analizirati sa dubokim razumevanjem istorijskog konteksta i ondašnjeg stila, jer nekad neka formulacija kod jednog autora može da precizno znači jedno, a kod drugog ista ta nešto drugo. To je ono što, između ostalog, razlikuje ozbiljne istoričare od autora kao što je bio Deretić - ako je negde neki autor X koji je živeo i bio obrazovan u 17. ili 18. veku, dakle u nekom sistemu daleko primitivnijem nego što je današnji, neki narod nazvao Bugarima, Albancima ili Vlasima, to treba analizirati jer je u određenim istorijskim kontekstima apsolutno moguće da se tu radi o nečem drugom od onog šta te reči znače danas.

 

[RickRoss]

U centralnim medijima u Srbiji se, na primer, nikad folklor Srba u Vojvodini ne naziva srpskim folklorom, nego vojvođanskim.

Naravno, to verovatno nije iz zle namere, ali pokazuje podsvesne projekcije, jer se folklor Mađara ili Slovaka ili Rumuna iz Vojvodine u istim emisijama ne naziva vojvođanskim, nego mađarskim, slovačkim i rumunskim. Isto tako, kad se govori o srpskom folkloru, srpskoj nošnji i srpskoj muzici, nekako se podrazumeva da se radi o centralnoj i zapadnoj Srbiji, dok ekstremno retko (ili tačnije, nikad) nećemo videti da se folklor Srba iz Vojvodine (pa ako hoćete i Hercegovine, Like itd.) zove prosto "srpskim" i da u nekoj emisiji "veče srpske narodne muzike" čujete isključivo pesme iz Vojvodine. Kod Hrvata toga nema, kod njih je sve "hrvatsko": hrvatske popevke, hrvatske klape, hrvatska tamburica, hrvatske gange, hrvatske gusle.

To je zato što je kultura iz Šumadije prihvaćena kao tradicionalna u Srba. Isto tako pod Prvim i Drugim srpskim ustankom se misli na ove šumadijske ustanke s početka 19. veka, dok je ustanak Srba u Banatu označen samo lokalnim imenom ''Banatski ustanak''. Tako je prihvaćeno.
Imaš i u Hrvatskoj dalmatinsko kolo, slavonsko kolo, dalmatinske klape, pa i više narodnih nošnji koje nose regionalne nazive.

 

[Mrkalj]

Pojam Raci se odnosio na Srbe (a šire i na južne Slovene) koji su živali u Banatu, Bačkoj, Baranji, Sremu i istočnoj Slavoniji.
Zemlja koju su naseljavali je bila nazivana ''Rascia''.

 

[Mrkalj]

 

[АнаиванГорд]

To je zato što je kultura iz Šumadije prihvaćena kao tradicionalna u Srba.

И зато што је имала најмање утицаја `не-Срба`.

 

[ИгарЈ]

To je zato što je kultura iz Šumadije prihvaćena kao tradicionalna u Srba.

А види овај спој.

 

[Mrkalj]

А види овај спој.

Ja sam ga ispisao iz registra poštenih (ot)kad je u Lisinskom prepevavao svoje pesme na (srpsku) jekavicu.

Ljigavština.

 

[ИгарЈ]

Ja sam ga ispisao iz registra poštenih (ot)kad je u Lisinskom prepevavao svoje pesme na (srpsku) jekavicu.

Ljigavština.

Мени то не смета, с обзиром на то да тамбурашке песме неретко имају верзије на више језика. Јесте ми чудно ијекавизирање Осам тамбураша, али није смртни грех - можемо тумачити нпр. да се "дођош" заљубио на Пезосу. Било би глупо то чинити с песмама попут Четир' коња дебела, али не знам да је то радио.

 

[Mrkalj]

Мени то не смета, с обзиром на то да тамбурашке песме неретко имају верзије на више језика. Јесте ми чудно ијекавизирање Осам тамбураша, али није смртни грех - можемо тумачити нпр. да се "дођош" заљубио на Пезосу. Било би глупо то чинити с песмама попут Четир' коња дебела, али не знам да је то радио.

Nije uopšte pitanje da li to nekom smeta, nego da li je etički.

Razlog je čepljenje publici - "ja sam vaš, nemojte me u more s rive bacit."

 

[Mrkalj]

Aj sad šta je pak ovo:

"Nek me svuda prate s pjesmom rujna vina
Osam tamburaša s našeg Varadina"

 

[Mrkalj]

 

[Mrkalj]

Aj sad šta je pak ovo:

"Nek me svuda prate s pjesmom rujna vina
Osam tamburaša s našeg Varadina"

Pismo iz Petrovaradina (NDH) poslato u Vinkovce (NDH) 1943 godine.

 

[brundoje]

Ja sam ga ispisao iz registra poštenih (ot)kad je u Lisinskom prepevavao svoje pesme na (srpsku) jekavicu.

Ljigavština.

Reakcija identična mojoj kada sam to video. Ali sam je posle ublažio kada sam video koliko ga je hrvatska medijska javnost dočekala na nož zbog toga što je za njihove medije izbegao da za sebe kaže da je Hrvat, a u isto vreme u našim govorio da je nacionalni Bunjevac.

Takve u HR ne razlikuju od velikoćetnika tako da sam mu oprostio.