Ban Josip Jelačić - Serblji i Hervati narod jedne krvi

Nikita Kulganov · 20.01.2022. u 06:25

72 godine sam sluzio JNA u Nisu,napio sam se u gradu u kaficu Calabrcak onog jagodinskog piva. Tamo je jedna grupa Srba pevala neke srpske pesme Stevana Sindjelicu i sta je znam,i meni pukne film i ja zapjevam - Ustani Bane. Dosla vojna milicija mene bacili u kampanjolu,zatvorili i drugi dan pred sud. Cijeli bataljon, oficiri, podoficiri,meni tamo sude hoce me vjesati...ustasa i tako dalje, dok nije dosao komandant bataljona skolovan pametan covek Dojcilo Tosic, Srbin, koji je udario sakom po stolu i kaze- Drugovi sta je desetar skrivio ? Kazu pevao Bana Jelacica, pa sta onda ? Ban Jelacic je Srbina napravio vise koristi nego stete !

Predrag Raus

Josip grof Jelačić Bužimski (Petrovaradin, 16. novembar 1801. – Zagreb, 20. maj 1859.), bio je general i ban hrvatski, dalmatinski i slavonski od 1848. do 1859. godine, član plemićke obitelji Jelačić, te jedan od najznačajnijih hrvatskih političara, kako u 19. veku, tako i u cijeloj povijesti Hrvata. Ukinuo je kmetstvo i sazvao prve izbore za Hrvatski sabor. Kao vojskovođa pobijedio je u nizu bitaka protiv ustanika u Habsburškoj Monarhiji za vrijeme Revolucije u Mađarskoj 1848. godine.1848. godine, ustoličen je za bana, što je učinio na Trgu Svete Katarine Srpski patrijarh Josif Rajačić iz Sremskih Karlovaca.
U Hrvatskoj se slavi kao nacionalni junak.
17. novembra 1848. godine crnogorski vladar Petar II. Petrović Njegoš je bio u vezi sa banom Jelačićem i ponudio mu je preko Jelačićevog namjesnika Dalmacije vojnu pomoć od 2.000 Crnogoraca. U pismu od 17. novembra Njegoš je pisao namjesniku Dalmacije:

“	„Istina je da su Crnogorci spremni da budu od pomoći svojoj braći Hrvatima, jedni u zajedništvu, a drugi po svojoj urođenoj sklonosti da nose vojni rad.“

Ban Jelačić

Ivan_Zasche,_Portret_bana_Josipa_Jelacica.jpg

Prekinuo je realnu uniju s Ugarskom te sazvao Sabor 5. maja 1848. godine. Zbog mađarskog ugrožavanja hrvatskoga autonomnog položaja ratuje s Mađarima do poraza mađarske revolucije. Utemeljitelj je građanskog Sabora i moderne Hrvatske te postaje simbolom hrvatske obrane od tuđinaca i borbe za hrvatsku državu.

Zahvaljujući ratovima devedestih, zahvaljujući šovinističkim uglovima gledanja, stvoren je negativni stereotip o banu Jelačiću, reklo bi se više o njegovom spomeniku. Istina je da je ban Jelačić bio neko vreme simbol hrvatstva. To je bio iz dva razloga:

što mu je spomenik uklonjen sa glavnog zagrebačkog trga koji je i preimenovan u Trg Republike
zbog pesme: "Ustani, bane, Hrvatska te zove, zove, ustani bane Jelačiću". Njegovo ponovno postavljanje na Trg (sada bana Jelačića) je isto imalo neku simboliku - jer je okrenut prema jugu (gde je uvek i imalo smisla da gleda), a to su ovi neki interpretirali kao pretnju Kninu - gde je već tada počela "balvan revolucija", ali nije još došlo ni do kakvog nasilja).

Međutim, to su sve sporedne stvari. U međuvremenu je njegov lik i delo izgubio ikakav antisrpski naboj, normalizovao se.

Tako da je, na neki način, ban Jelačić simbol saradnje Hrvata i Srba. I reforme koje je napravio, otpor protiv Mađara, dozvoljavanje Sabora i slično, sve je to imalo i integrativni faktor u inter-etničkim odnosima. To što je rođen u današnjoj Vojvodini (tada istoj zemlji, Austrougarskoj) oživljava i danas simboliku saradnje Srba i Hrvata.
Tih godina su na istoj strani, Srbi ratuju pod banom Jelačićem, dobijaju autonomiju u današnjoj Vojvodini, saradnja sa Srbijom čini se uspešna, praktično ne postoje razlozi zbog kojih bi njegova istorijska uloga mogla da konfrontira dva naroda, reklo bi se upravo suprotno: da zaslužuje dostojno poštovanje i Srba i Hrvata.

Rođendan bana Jelačića, jedan je od četiri najznačajnija praznika Hrvata u Srbiji. Ove godine, na rođendan, predstavnici Republike Srbije svečano će predati u vlasništvo i na korišćenje zgradu u kojoj je rođen Ban Jelačić, Hrvatskom nacionalnom vijeću. Srbija je zgradu otkupila od privatnih vlasnika i sada će postati kulturni i administrativni centar Hrvata u Srbiji.