sadux
Zainteresovan član
- Poruka
- 119
Početak druge polovine ovog veka Srbija će dočekati kao prilično stara nacija: procenjuje se da će stariji od 65 godina nadmašiti brojčano populaciju mlađu od 15 godina.
Stanovništvo Srbije stari krupnim koracima i već se nalazi na listi najstarijih nacija u svetu: prema podacima Instituta društvenih nauka, Centralna Srbija i Vojvodina se sa medijalnom starošću od 40,7 godina nalaze na četvrtom mestu na listi najstarijih populacija u svetu. Broj stanovnika mlađih od 15 godina danas je u Srbiji gotovo izjednačen sa brojem starijih od 65 godina.
U studiji "Fenomen starenja stanovništva Srbije", direktor Instituta Mirjana Rašević kaže da je sredinom prošlog veka stanovništvo Srbije spadalo u mlađe populacije Evrope, ali je u drugoj polovini veka konstantno rastao i apsolutni broj i udeo starog stanovništva na ovom području:
- u Centralnoj Srbiji broj starih je gotovo učetvorostručen,
- a u Vojvodini je veći gotovo dva i po puta,
- dok se udeo starog stanovništva u ukupnoj populaciji uvećao tri puta u Centralnoj Srbiji, odnosno 2,3 puta u Vojvodini.
U poslednjoj deceniji dvadesetog veka ovaj trend je naročito intenzivan.
Istovremeno se, prema istom izvoru, uvećavao i procenat stanovništva visoke starosti (80 godina i više):
- u poslednjih pet decenija ovaj broj se u Centralnoj Srbiji učetvorostručio,
- a u Vojvodini utrostručio.
U dugom životu prednjače žene, te je danas odnos žena i muškaraca starijih od 65 godina 60 prema 40 odsto.
Centralna Srbija i Vojvodina su se još sredinom prošlog veka suočile sa pojavom nedovoljnog rađanja:
- 1971. godine neto stopa reprodukcije bila je za 20, odnosno 25 odsto niža od potreba prostog obnavljanja stanovništva.
Pad rađanja naročito je izražen u devedesetim godinama prošlog veka: iako podaci iz 2001. i 2002. godine ukazuju na blagi porast neto stope reprodukcije, nivo rađanja je u proseku 25 odsto niži od potreba prostog obnavljanja. Ovaj proces nije karakterističan samo za našu zemlju - ni jedno razvijeno društvo ne može ga izbeći. Razlozi su, smatra Rašević, na jednoj strani emancipacija i individualizam, izmenjen položaj žena i dece u porodici, insistiranje na kvalitetu sopstvenog života i života deteta, liberalan zakon o abortusu i dostupnost efikasne kontracepcije, a na drugoj strani - materijalistička svest sa potrošačkim mentalitetom i izrazito razuđen lični život.
Relativno posmatrano, populacije razvijenih zemalja su demografski najstarije: dugi niz godina najviši udeo imala je Švedska.
U 2000. godini, međutim, među većim populacijama demografski najstarija zemlja je:
- Italija - preko 18 odsto Italijana ima 65 ili više godina.
Slede Grčka, Švedska, Japan, Španija i Belgija, sa udelom lica starijih od 65 godina od oko 17 odsto.
Među 25 demografski najstarijih zemalja u svetu, sa izuzetkom Japana, sve su iz Evrope: među njima je i Srbija (teritorija van područja Kosova i Metohije), sa udelom od 15,7 odsto starijih od 65 godina, kaže se u studiji Instituta društvenih nauka.
Živeće se duže
Tokom devedesetih godina prošlog veka proces starenja praćen je i odlaskom mladog i mlađeg sredovečnog stanovništva iz zemlje, a udeo starog stanovništva bio bi i veći da je naša zemlja pratila trend pada mortaliteta koji vlada u svetu. Kod nas, naprotiv, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, broj stanovnika se u 2002. godini smanjio za 3,3 promila, pošto je broj umrlih bio za 25.000 veći od broja rođenih, a predviđa se da će se trend pada prirodnog priraštaja nastaviti.
Ipak, procene Centra za demografska istraživanja Instituta društvenih nauka su da će se smrtnost u prvoj polovini 21. veka smanjivati, odnosno da će se produžiti život starijeg sredovečnog i starog stanovništva. Do ovih procena došlo se na osnovu kretanja očekivanog trajanja života u Srbiji u poslednjoj deceniji, na osnovu istog pokazatelja u bivšim socijalističkim zemljama, zatim na osnovu procena o delovanju psiholoških i socioekonomskih faktora na smrtnost stanovništva, ali i s obzirom na pozitivne promene koje se očekuju u sistemu zdravstvene zaštite.
Tako će se broj starijih od 65 godina povećati za trećinu, a njihov udeo u ukupnom stanovništvu kretaće se od 18,7 do 27,5 odsto. Broj osoba starijih od 80 godina za pola veka će se utrostručiti, i predstavljače četvrtinu ukupnog broja starih (njihov udeo u ukupnoj populaciji povećaće se sa 1,9 na 6,2 odsto). Jednom rečju, početak druge polovine ovog veka Srbija će dočekati kao prilično stara nacija, pošto će, sudeći po procenama, stariji od 65 godina nadmašiti brojčano populaciju mlađu od 15 godina.
Iako je proces globalnog starenja karakterističan za sve evropske zemlje, kod nas on ide znatno brže:
-1950. godine u Srbiji je živelo 235.000 ljudi starijih od 65 godina, da bi ova cifra u drugoj polovini prošlog veka narasla na 924.000.
U 2000. godini je, dakle, u Srbiji bilo skoro četiri puta više starih nego pre pet decenija, dok je u istom periodu u Evropi taj broj povećan za samo 137 odsto. Ukoliko se takva tendencija nastavi, 2050. godine u Srbiji (bez Kosova) živeće čak 41 odsto starog stanovništva.
Stanovništvo Srbije stari krupnim koracima i već se nalazi na listi najstarijih nacija u svetu: prema podacima Instituta društvenih nauka, Centralna Srbija i Vojvodina se sa medijalnom starošću od 40,7 godina nalaze na četvrtom mestu na listi najstarijih populacija u svetu. Broj stanovnika mlađih od 15 godina danas je u Srbiji gotovo izjednačen sa brojem starijih od 65 godina.
U studiji "Fenomen starenja stanovništva Srbije", direktor Instituta Mirjana Rašević kaže da je sredinom prošlog veka stanovništvo Srbije spadalo u mlađe populacije Evrope, ali je u drugoj polovini veka konstantno rastao i apsolutni broj i udeo starog stanovništva na ovom području:
- u Centralnoj Srbiji broj starih je gotovo učetvorostručen,
- a u Vojvodini je veći gotovo dva i po puta,
- dok se udeo starog stanovništva u ukupnoj populaciji uvećao tri puta u Centralnoj Srbiji, odnosno 2,3 puta u Vojvodini.
U poslednjoj deceniji dvadesetog veka ovaj trend je naročito intenzivan.
Istovremeno se, prema istom izvoru, uvećavao i procenat stanovništva visoke starosti (80 godina i više):
- u poslednjih pet decenija ovaj broj se u Centralnoj Srbiji učetvorostručio,
- a u Vojvodini utrostručio.
U dugom životu prednjače žene, te je danas odnos žena i muškaraca starijih od 65 godina 60 prema 40 odsto.
Centralna Srbija i Vojvodina su se još sredinom prošlog veka suočile sa pojavom nedovoljnog rađanja:
- 1971. godine neto stopa reprodukcije bila je za 20, odnosno 25 odsto niža od potreba prostog obnavljanja stanovništva.
Pad rađanja naročito je izražen u devedesetim godinama prošlog veka: iako podaci iz 2001. i 2002. godine ukazuju na blagi porast neto stope reprodukcije, nivo rađanja je u proseku 25 odsto niži od potreba prostog obnavljanja. Ovaj proces nije karakterističan samo za našu zemlju - ni jedno razvijeno društvo ne može ga izbeći. Razlozi su, smatra Rašević, na jednoj strani emancipacija i individualizam, izmenjen položaj žena i dece u porodici, insistiranje na kvalitetu sopstvenog života i života deteta, liberalan zakon o abortusu i dostupnost efikasne kontracepcije, a na drugoj strani - materijalistička svest sa potrošačkim mentalitetom i izrazito razuđen lični život.
Relativno posmatrano, populacije razvijenih zemalja su demografski najstarije: dugi niz godina najviši udeo imala je Švedska.
U 2000. godini, međutim, među većim populacijama demografski najstarija zemlja je:
- Italija - preko 18 odsto Italijana ima 65 ili više godina.
Slede Grčka, Švedska, Japan, Španija i Belgija, sa udelom lica starijih od 65 godina od oko 17 odsto.
Među 25 demografski najstarijih zemalja u svetu, sa izuzetkom Japana, sve su iz Evrope: među njima je i Srbija (teritorija van područja Kosova i Metohije), sa udelom od 15,7 odsto starijih od 65 godina, kaže se u studiji Instituta društvenih nauka.
Živeće se duže
Tokom devedesetih godina prošlog veka proces starenja praćen je i odlaskom mladog i mlađeg sredovečnog stanovništva iz zemlje, a udeo starog stanovništva bio bi i veći da je naša zemlja pratila trend pada mortaliteta koji vlada u svetu. Kod nas, naprotiv, prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, broj stanovnika se u 2002. godini smanjio za 3,3 promila, pošto je broj umrlih bio za 25.000 veći od broja rođenih, a predviđa se da će se trend pada prirodnog priraštaja nastaviti.
Ipak, procene Centra za demografska istraživanja Instituta društvenih nauka su da će se smrtnost u prvoj polovini 21. veka smanjivati, odnosno da će se produžiti život starijeg sredovečnog i starog stanovništva. Do ovih procena došlo se na osnovu kretanja očekivanog trajanja života u Srbiji u poslednjoj deceniji, na osnovu istog pokazatelja u bivšim socijalističkim zemljama, zatim na osnovu procena o delovanju psiholoških i socioekonomskih faktora na smrtnost stanovništva, ali i s obzirom na pozitivne promene koje se očekuju u sistemu zdravstvene zaštite.
Tako će se broj starijih od 65 godina povećati za trećinu, a njihov udeo u ukupnom stanovništvu kretaće se od 18,7 do 27,5 odsto. Broj osoba starijih od 80 godina za pola veka će se utrostručiti, i predstavljače četvrtinu ukupnog broja starih (njihov udeo u ukupnoj populaciji povećaće se sa 1,9 na 6,2 odsto). Jednom rečju, početak druge polovine ovog veka Srbija će dočekati kao prilično stara nacija, pošto će, sudeći po procenama, stariji od 65 godina nadmašiti brojčano populaciju mlađu od 15 godina.
Iako je proces globalnog starenja karakterističan za sve evropske zemlje, kod nas on ide znatno brže:
-1950. godine u Srbiji je živelo 235.000 ljudi starijih od 65 godina, da bi ova cifra u drugoj polovini prošlog veka narasla na 924.000.
U 2000. godini je, dakle, u Srbiji bilo skoro četiri puta više starih nego pre pet decenija, dok je u istom periodu u Evropi taj broj povećan za samo 137 odsto. Ukoliko se takva tendencija nastavi, 2050. godine u Srbiji (bez Kosova) živeće čak 41 odsto starog stanovništva.
