- Poruka
- 20.762
Arktik i Antarktik su dugo predstavljali nepoznanice u naučnom svetu...
Danas baratamo sa puno znanja o zemljinom Severnom i Južnom polu...
Evo šta smo do sada naučno utvrdili:
Na severnom geografskom polu Severnjača je tačno iznad glave posmatrača, zajedno sa njom i sazvezđe
Mali medved čiji je ona deo. Zato su stari Grci celu severnu oblast nazivali ( grčki arktos znaci "medved").
Dakle, Arktik je "zemlja ispod sazvezđa Malog medveda".
Poreklo imena nije sporno, ali šta je to ustvari Arktik?
Arktik nije kontinent!
Moglo bi se reci da je Arktik, severna oblast koja obuhvata najsevernije delove Evroazije
i Severne Amerike kao i mnoge arhiplelage rasejane na ogromnom prostrostranstvu Severnog ledenog okeana.
Za granicu Arktika je uzeto krajnje zanimljivo rešenje. Naime, geografi su se dogovorili da za granicu, uzmu
liniju koja spaja mesta čija je srednja godišnja temeratura najtoplijeg meseca 10 C.Ta linija je ujedno najsevernija
granica šuma.
Od ukupne površine Arktika 70% cine vodena prostranstva Severnog ledenog okeana i susednih deset mora.
Ostalih 30% cini kopno: Grenland, severni deo Evroazije i Severne Amerike, Bafinova i Elzimirova zemlja,
Kanadski arhipelag, Špicberška ostrva, sva ruska ostrva u Severnom ledenom okeanu itd.
Nasuprot Arktiku, s druge strane Zemljine polulopte leži juzna polarna oblast koja se naziva Antarktik
( u prevodu - "nasuprot Arktiku").
Središnji deo Antarktika zauzima kontinent koji se naziva Antarktida.
Osima delova Antarktide, Antarktik zauzima i najjužnije delove Tihog, Indijskog i Atlanskog okeana, ivična mora
Antarktide i ostrva smeštena u njima. Granica Antarktika se odredjuje kao pojas u kome se hladne antarkticke vode
sastaju sa relativno toplijim vodama sa severa.
Površina Antararktika je dva puta veća od povrsine Arktika, s tim da kopno zauzima samo 1/4 Antarktika.
Otkriće geografskih polova i dolazak do njih je bilo prvenstveno pitanje prestiža i slave pojedinaca.
Do samih polova ljudi su stigli tek pocetkom XX veka.
Na Severni pol prva je stigla 1909. god. americka ekspedicija koju je predvodio Robert Piri.
Na Juzni pol prve su stigle norveska ekspedicija na celu sa Raolom Amundsmenom decembra 1912. godine i pet
nedelja kasnije britanska ekspedicija Roberta Skota.
Mnogo vazniji dogadjaji u istoriji istrazivanja Arktika i Antarktika bili su otkrivanje pomorskih puteva duz njihovog oboda.
Ipak, osim u nazivu izmedju Severnog i Juznog geografskog pola, postoje i neke sličnosti.
Takođe, tu su i velike razlike...
*SLIČNOSTI IZMEĐU GEOGRAFSKIH POLOVA*
* oba pola su tačke u kojima rotaciona osa prodire kroz površinu Zemljine lopte.
* oba pola su podjednako udaljena od ekvatora ( po 10000 km)
* u oba pola se sastaju svi meridijani
* severni pol je centar severne, a Južni pol juzne Zemljine polulopte
* na oba pola, zvezde noću, a Sunce danju, opisuju predivne dnevne putanje paralelne horizontu.
* na oba pola Sunce, u letnjoj polovini godine ne zalazi (polarni dani), a zimi ne izlazi nad horizont ( polarne noći).
* nad horizontima oba pola Sunce ne moze imati veću visinu od 23,27 stepena.
* sa oba pola postoji samo jedna "strana sveta", na Severnom polu-jug, a na Južnom polu-sever.
* kuda god da se krene sa oba pola, ako se uporno drži isti pravac, mora se doći na drugi pol
* u oblasti oba pola orijentacija pomoću kompasa nema smisla
* na oba pola caruje hladnoća,sneg i led
RAZLIKE IZMEĐU GEOGRAFSKIH POLOVA (POLARNIH OBLASTI)
*nad severnim geografskim polom uvek se vidi jedno isto zvezdano nebo ( severna nebeska hemisfera)
-nad južnim geografskim polom uvek se vidi jedno isto nebo ( južna nebeska hemisfera)
*tačno nad severnim geografskim polom (u zenitu) na nebeskom svodu nalazi se zvezda severnjača
-iznad juznog geografskog pola nema ni jedne sjajne zvezde
*na Arktiku, kao i na celoj severnoj Zemljinoj polulopti, glavnu ulogu u orientaciji ima sazvezđe Veliki medved
- na Antarktiku, kao i na celoj južnoj zemljinoj polulopti, glavnu ulogu u orijentaciji ima sazvezđe Juzni krst
*severni geografski pol se nalazi na ledenom pokrivacu okena
-juzni pol se nalazi na kontinentalnom ledniku
*Arktik je pretežno, jednoliko nisko i ravno ledeno prostranstvo
-na Antarktiku postoje visoke planine i duboke depresije
*na Arktiku žive polarni (beli) medvedi
-na Antarktiku nema polarnih medveda
*na Arktiku nema pingvina
-na Antarktiku žive pingvini
*na Severnom polu nema stalne naučno-istrazivačke ekspedicije
-na Juznom polu postoji stalna naučno-istrazivačka stanica
Danas baratamo sa puno znanja o zemljinom Severnom i Južnom polu...
Evo šta smo do sada naučno utvrdili:
Na severnom geografskom polu Severnjača je tačno iznad glave posmatrača, zajedno sa njom i sazvezđe
Mali medved čiji je ona deo. Zato su stari Grci celu severnu oblast nazivali ( grčki arktos znaci "medved").
Dakle, Arktik je "zemlja ispod sazvezđa Malog medveda".
Poreklo imena nije sporno, ali šta je to ustvari Arktik?
Arktik nije kontinent!
Moglo bi se reci da je Arktik, severna oblast koja obuhvata najsevernije delove Evroazije
i Severne Amerike kao i mnoge arhiplelage rasejane na ogromnom prostrostranstvu Severnog ledenog okeana.
Za granicu Arktika je uzeto krajnje zanimljivo rešenje. Naime, geografi su se dogovorili da za granicu, uzmu
liniju koja spaja mesta čija je srednja godišnja temeratura najtoplijeg meseca 10 C.Ta linija je ujedno najsevernija
granica šuma.
Od ukupne površine Arktika 70% cine vodena prostranstva Severnog ledenog okeana i susednih deset mora.
Ostalih 30% cini kopno: Grenland, severni deo Evroazije i Severne Amerike, Bafinova i Elzimirova zemlja,
Kanadski arhipelag, Špicberška ostrva, sva ruska ostrva u Severnom ledenom okeanu itd.
Nasuprot Arktiku, s druge strane Zemljine polulopte leži juzna polarna oblast koja se naziva Antarktik
( u prevodu - "nasuprot Arktiku").
Središnji deo Antarktika zauzima kontinent koji se naziva Antarktida.
Osima delova Antarktide, Antarktik zauzima i najjužnije delove Tihog, Indijskog i Atlanskog okeana, ivična mora
Antarktide i ostrva smeštena u njima. Granica Antarktika se odredjuje kao pojas u kome se hladne antarkticke vode
sastaju sa relativno toplijim vodama sa severa.
Površina Antararktika je dva puta veća od povrsine Arktika, s tim da kopno zauzima samo 1/4 Antarktika.
Otkriće geografskih polova i dolazak do njih je bilo prvenstveno pitanje prestiža i slave pojedinaca.
Do samih polova ljudi su stigli tek pocetkom XX veka.
Na Severni pol prva je stigla 1909. god. americka ekspedicija koju je predvodio Robert Piri.
Na Juzni pol prve su stigle norveska ekspedicija na celu sa Raolom Amundsmenom decembra 1912. godine i pet
nedelja kasnije britanska ekspedicija Roberta Skota.
Mnogo vazniji dogadjaji u istoriji istrazivanja Arktika i Antarktika bili su otkrivanje pomorskih puteva duz njihovog oboda.
Ipak, osim u nazivu izmedju Severnog i Juznog geografskog pola, postoje i neke sličnosti.
Takođe, tu su i velike razlike...
*SLIČNOSTI IZMEĐU GEOGRAFSKIH POLOVA*
* oba pola su tačke u kojima rotaciona osa prodire kroz površinu Zemljine lopte.
* oba pola su podjednako udaljena od ekvatora ( po 10000 km)
* u oba pola se sastaju svi meridijani
* severni pol je centar severne, a Južni pol juzne Zemljine polulopte
* na oba pola, zvezde noću, a Sunce danju, opisuju predivne dnevne putanje paralelne horizontu.
* na oba pola Sunce, u letnjoj polovini godine ne zalazi (polarni dani), a zimi ne izlazi nad horizont ( polarne noći).
* nad horizontima oba pola Sunce ne moze imati veću visinu od 23,27 stepena.
* sa oba pola postoji samo jedna "strana sveta", na Severnom polu-jug, a na Južnom polu-sever.
* kuda god da se krene sa oba pola, ako se uporno drži isti pravac, mora se doći na drugi pol
* u oblasti oba pola orijentacija pomoću kompasa nema smisla
* na oba pola caruje hladnoća,sneg i led
RAZLIKE IZMEĐU GEOGRAFSKIH POLOVA (POLARNIH OBLASTI)
*nad severnim geografskim polom uvek se vidi jedno isto zvezdano nebo ( severna nebeska hemisfera)
-nad južnim geografskim polom uvek se vidi jedno isto nebo ( južna nebeska hemisfera)
*tačno nad severnim geografskim polom (u zenitu) na nebeskom svodu nalazi se zvezda severnjača
-iznad juznog geografskog pola nema ni jedne sjajne zvezde
*na Arktiku, kao i na celoj severnoj Zemljinoj polulopti, glavnu ulogu u orientaciji ima sazvezđe Veliki medved
- na Antarktiku, kao i na celoj južnoj zemljinoj polulopti, glavnu ulogu u orijentaciji ima sazvezđe Juzni krst
*severni geografski pol se nalazi na ledenom pokrivacu okena
-juzni pol se nalazi na kontinentalnom ledniku
*Arktik je pretežno, jednoliko nisko i ravno ledeno prostranstvo
-na Antarktiku postoje visoke planine i duboke depresije
*na Arktiku žive polarni (beli) medvedi
-na Antarktiku nema polarnih medveda
*na Arktiku nema pingvina
-na Antarktiku žive pingvini
*na Severnom polu nema stalne naučno-istrazivačke ekspedicije
-na Juznom polu postoji stalna naučno-istrazivačka stanica
Poslednja izmena:
