Iz knjige Čuda i tajne našeg sveta...
Petra: Ružičastocrveni grad
Davnašnji kraljevski grad Nabatejaca,pustinjskog naroda,za zapadni svet je ostao vekovima skriven. Treba prvo preći jedan dugačak,uzan stenovit klanac pre nego što se u jednoj dubojoj dolinskoj kotlini pojavi drevni grad sa svojim crvenim fasadama.
Na svom putu od Sirije ka Egiptu u leto 1812. mladi švajcarski istraživač Johan Ludvig Burkhard (1784-1817) južno od Mrtvog mora sreo je arapske nomade,koji su mu ispričali zadivljujuću priču. Govorili su o arheološkim iskopinama i jednoj udaljenoj dolini,koju su zvali Vadi Musa,Mojsijeva dolina.
Preobučen u beduina,Burkhard je 22. avgusta 1912. pratio vodiča kroz Mojsijevu dolinu sve do podnožja jednog visokog zida u steni,u kome je bio otvor u obliku duboke pukotine. Nakon 25 minuta hoda kroz mračni ponor,čiji su gotovo vertikalni zidovi štrčali skoro 70 metara u visinu,švajcarski istraživač je opet izašao na sunčevu svetlost i odjedanput je stajao preko puta veličanstvene fasade faraonove riznice. Nalazio se u Petri,ružičastocrvenom gradu,i nakon krstaških pohoda bio je prvi Evropljanin koji je kročio na popločanu glavnu ulicu stare prestonice Nabatejaca.
Do Petre se kopnenim putem faktički može stići samo kroz uzan klanac Sik. Upravo se taj zabačeni položaj pokazao kao blagoslov za ovaj grad,koji je zbog svojih umetničkih spomenika nazvan ''sarkofagom jedne prastare civilizacije.'' Svako ko pođe stopama Burkharda videće ono što je švajcarski istraživač ugledao kada je iz Sika dospeo u dolinu Petre: grad isklesan od stene koji u zavisnosti od doba dana svetluca u svim mogućim crvenim tonovima.
Posle Burkharda mnogi putujući istraživači posetili su znamenitu ruinu u jordanskoj pustinji. U XIX. veku se polazilo od toga da je ona bila samo jedna nekropola,grad mrtvih. I zaista,u Petri se nalazi mnogo grobnica,na primer,četiri impozantne kraljevske grobnice istočno od gradskog jezgra ili pozorišna nekropola,verovatno najstarije groblje glavnog grada Nabatejaca,ali u toku iskopavanja se ispostavilo da je Petra u vreme svog procvata brojala najmanje 20000 stanovnika. Na južnoj strani Mojsijeve doline popločana glavna ulica,oivičena stubovima,uglavnom sledi presušeno rečno korito. Nekada su se kraj nje nizale mnogobrojne male radnje. Burkhard je pretpostavljao da je na kamenim klupama pozorišta bilo mesta za 3000-4000 gledalaca. Nakon što je 60-ih godina XX. veka iz zemlje iskopano još redova za sedenje,broj mesta se sada procenjuje na više od 7000.
U najpoznatije građevine Petre spada Kazna Firaun,takozvana faraonova riznica. Njena zadivljujuća fasada u steni nalazi se odmah preko puta izlaza iz Sika i dostiže 40 metara u visinu. Beduini su fasadi dali to maštovito ime po legendi prema kojoj kamena urna na začelju u sebi krije faraonovo blago (navodno Ramzesa III). Nekadašnji stanovnici Petre puškama su pucali na kamenu posudu kako bi došli do basnoslovnog blaga.
Kazna Firaun verovatno potiče iz sredine II. veka ne. a možda čak i iz I. Istorija Petre i Nabatejaca,međutim,daleko prevazilazi tu epohu. U bibliji se spominje nomadski narod Nebajot,a slično ime jednog naroda se pojavljuje još u asirskim spisima iz VIII. i VII. veka pne. Period istorije Nabatejaca između 312. i 328. godine ne. gotovo u potpunosti je utvrđen istorijskim dokumentima. Prerastanje nomadskog naroda u narod trgovaca,građevinara i seljaka mora da je trajao vekovima ali na kraju se Petra od malog pustinjskog utvrđenja pretvorila u živo trgovačko mesto. Tu su se ukršatala dva važna karavanska pravca putovanja,jedan od Sredozemnog mora do Persijskog zaliva a drugi od Crvenog mora do Damaska. U Petri se trgovalo pre svega tamjanom i rujevinom ali takođe i začinima iz južne Azije. U vreme kada su Rimljani preuzeli vlast na Bliskom istoku,u II. i I. veku pne. bogatstvo trgovačkog grada još uvek je raslo. Zlatno doba,koje je trajalo otprilike 300 godina pri kraju I. veka ne. počelo je da opada. Napadi nomada na karavane bili su sve učestaliji pa su trgovci svoja dobra radije transportovali sigurnim morskim putem kroz Crveno more. Konačno,u maju 365. godine težak zemljotres opustošio je grad.
