- Poruka
- 334.413
“Moderni Beograd 1918-1941”,je knjiga o tome kako se posle dva balkanska i Prvog svetskog rata, u kojima je Srbija izgubila dve trećine muškog radnog stanovništva, Beograd razvijao od provincijalne prestonice kroz ekonomske, kulturne i socijalne promene, u modernu evropsku metropolu gradeći sopstveni identitet.
U slučaju međuratnog Beograda taj razvoj bio je zapravo “bum” sveopšte modernosti koja je opisana u devet poglavlja od arhitekture i različitih vidova umetnosti preko nove mode, društvenog života, javnog i privatnog prevoza do turizma, sporta, međunarodnih takmičenje i modernih medija, koji uključuju i prvu TV projekciju u prestonci Kraljevine Jugoslavije u jesen 1938, uz pomoć holandske kompanije Filips.
Britanski ambasador Moplbek upoznaje kralja Petra Drugog sa najnovijim avionskim motorom marke rols-rojs, koji je bio ugrađivan u čuveni lovac spitfajer
Doprinos kralja Aleksandra je u tome što je ličnim sredstvima obezbedio izgradnju Studentskog doma ili Doma za učenike srednjih škola, ili recimo kraljice Marije, koja je u značajnoj meri pomogla izgradnju osnovne škole na Voždovcu, Ženske gimnazije, Gradskog centralnog zavoda za zaštitu dece, matera i mladeži, Doma studentkinja, Univerzitetske dečje klinike u Tiršovoj ulici ili Ginekološko-akušerske klinike Medicinskog fakulteta u Beogradu. Kralj i kraljica su velikim delom pomogli izgradnju Umetničkog paviljona “Cvijeta Zuzorić”, a kasnije su na prolećnim i jesenjim salonima otkupljivali slike domaćih umetnika. Kralj Aleksandar je ustupio zgradu Novog dvora za potrebe Narodnog muzeja. I samim ovim nabrajanjem se mogu sagledati obim i značaj uloge kraljevske porodice u razvoju međuratnog Beograda.
Beogradski sajam, Most kralja Aleksandra Drugog i panorama Beograda
Šta je danas ostalo od tog poletnog, modernog, međuratnog Beograda kog se za proteklih više od osam decenija suočio sa nemačkim i savezničkim bombardovanjem, komunističkim gazdovanjem, raspadom Jugoslavije, NATO bombardovanjem, današnjim mirnodopskim urbicidom, čiji je simbol stradanje Savskog amfiteatra?
– Mene Beograd u tom smislu nekako najviše podseća na Istanbul, u kome i posle toliko vekova pod otomanskom vlašću, danas gotovo na svakom koraku srećete manje ili više sačuvane tragove Vizantije. Tako je i sa Beogradom. Bez obzira što se i danas neumorno ruše zdanja koja to ne zaslužuju ni po jednom kriterijumu, i dalje je najbolje što ovaj grad ima da pokaže, upravo iz tog, prethodnog vremena. Sud vremena je nemilosrdan. Veliko je pitanje šta će od tragova koje mi danas za sobom ostavljamo biti vredno pomena kroz sto godina...rekao je Dušan Babac jedan od autora knjige
Pesnik Rade Drainac svira violinu s prijateljima muzičarima u kafani “Dva jelena”
Novogodišnji izveštaj
Kako su se između dva rata slavili Božić i Nova godina, imajući u vidu činjenicu da je Kraljevina SHS zvanično prešla na gregorijanski kalendar početkom 1919. godine?
Citat iz štampe tog vremena: „I za pravoslavnu Novu godinu Beograd je bio celu noć vrlo živ, šta više, mnogo življi nego za kalendarsku Novu godinu. Svi lokali bili su otvoreni celu noć, prepuni vesele publike, među kojom nisu nimalo ustupali katolici pravoslavnima. Posle ponoći nastalo je čestitanje, nazdravljanje i grljenje. Sklopljena su mnoga nova poznanstva, veselje je trajalo do svanuća. Na mnogim mestima izabrane su lepotice, u ‘Mon Repo’, kod ‘Lire, u Tenis klubu’, ‘Palasu’ i.t.d. Beogradska elita bila je sabrana u Džokej-klubu, gde je doček Nove godine bio otmen i veseo. U Auto-klubu, gde je bio zvaničan doček Nove godine po novom kalendaru, bilo je samo intimno veče.”
Sadržaj
Ko se seća aforizma iz 1965. nekadašnjeg “srpskog strica”, pisca Brane Crnčevića: “Pre rata nismo imali ništa, a onda su došli Nemci i uništili nam sve”, odgovor na pitanje šta je to “sve” mogao bi da pronađe upravo u monografiji “Moderni Beograd”. Stvaralački dometi, od privede do vrhunske umetnosti, za nepun četvrt veka između dva svetska rata u Beogradu, koji je u novoj kraljevini imao posebnu administrativnu celinu, mimo banovina, kao Uprava grada Beograda, danas deluju gotovo neverovatno. Ideje, preduzimljivost, istinska povezanost sa naprednim svetom, razvoj industrije – od domaće proizvodnje autobusa i aviona do znalački dizajnirane ambalaže, procvat pozorišnog života, likovnih umetnosti, književnosti, novinarstva i štampe različitih žanrova, sporta, mode prenete sa pariskih uzora, koju su diktirali Dvor i modni saloni ne samo za žene, jer je, na primer, među tadašnjim kicošima, sudeći prema fotografijama, i revolucionar Ivo Lola Ribar… Razvija se turizam – Beograđani vole domaća banjska lečilišta, otkrivaju jadransku obalu i slovenačke planine, ali postaju i svetski putnici. Tu su i izbori za mis, ludi kafanski provodi… Sve dokumentovano fotografijama, naslovnim stranama žurnala i časopisa, modnim detaljima, reklama, oglasima… Kako ističu autori monografije, “uoči Aprilskog rata 1941, Beograd je bio pravi evropski grad, s puno osobenosti Pariza”.
(izvor - Danas)
