ISTINA-1
Početnik
- Poruka
- 10
Prije 102 godine Velika narodna skupština srpskog naroda u Crnoj Gori, poznatija kao Podgorička skupština, izglasala je istorijsku i slavnu odluku o ujedinjenje Crne Gore i Srbije.Odluku o ujedinjenju izglasalo je 160 poslanika Podgoričke skupštine, a taj dokument je predviđao da se Crna Gora ujedini sa Srbijom u jednu državu pod dinastijom Кarađorđević.Prema odluci Podgoričke skupštine, crnogorski suveren kralj Nikola, koji je ranije pobjegao iz zemlje, zbačen je sa prestola.Izbori su bili slobodni, pošto 500 jugoslovenskih oficira i vojnika koji su se nalazili u Crnoj Gori nisu mogli desetinama hiljada Crnogoraca da nametnu svoju volju.Međunarodna posmatračka komisija, sastavljena od više članova iz različitih država, saopštila je da su odluke Podgoričke skupštine odražavale većinsku volju stanovništva tadašnje Crne Gore. Nakon odluke Podgoričke skupštine o ujedinjenju, u Crnoj Gori je izbila takozvana Božićna pobuna pristalica svrgnutog kralja Nikole i konfederalnog jugoslovenskog ujedinjenja, a finansirala ju je Italija.Pobuna je organizovana od strane nekoliko agenata bivšeg kralja i potpomognuta italijanskim agentima...
Oružani konflikt koji se desio 6. i 7. januara 1919.g. , kojeg neko naziva ustankom, neko zove bunom ili pobunom,u suštini je bio dinastički sukob na relaciji Karađorđevići–Petrovići, sukob pristalica dinastije Karađorđevića, s jedne strane, i pristalica dinastije Petrovića, s druge strane.Nije to bio nikakav srpsko-crnogorski sukob baziran na etničkoj osnovi, već je po srijedi bio samo dinastički sukob(Petrovića i Karađorđevića), sukob đeda i unuka.‘Bjelaši’ i ’zelenaši’ su bili za zajedničku državu sa Srbijom, a spor je bio jedino na relaciji unitarizam–konfederacija.Dakle,nije bilo nikakvo odupiranje Crnogoraca velikosrpskoj agresiji."Crnogorci su prva nacija bez đeda", reči su kojima je Bećković prokomentarisao usvajanje Rezolucije u parlamentu Crne Gore, kojom su poništene odluke Podgoričke skupštine iz 1918.Obilježavanje 100 godina od takozvane Božićne pobune prošle godine u organizaciji Ministarstva odbrane- uz „komitski marš“- je bio samo nastavak sluđivanja građana Crne Gore i skretanjem pažnje sa fundamentalnih problema u državi, pri čemu je neskrivena srbofobija glavni instrument takve politike...
Od 1919.- 1941. godine , u Kraljevini Jugoslaviji (Kraljevini SHS) je u tom sukobu sa režimom Karađorđevića na tlu Crne Gore za dvadeset dvije godine- ukupno postradalo 257. protivnika režima.Od njih je – 30. poginulo u ustanku, 203. u jedanaestogodišnjoj komitskoj gerili (1919. i 1929.), i 24. u jedanaestogodišnjim političkim komešanjima (1930. do 1941 g.). Tu su poimenično pobrojani svi ustanici, komiti i civili, bez izuzetka.Važno je napomenuti da niko od zarobljenih komita nije obješen. Ovo je interesantan podatak u kontekstu fotografije masovnog vješanja, koju su svojevremeno podgoričke Vijesti priložile feljtonu dr Šerba Rastodera, gdje je uz inkriminisanu fotografiju dato objašnjenje: “Vješanje crnogorskih rodoljuba na Cetinju 1920.“ Tada je javnost burno reagovala, jer se ispostavilo da je bio u pitanju snimak vješanja Srba u Trebinju iz 1914. godine , koji su bili dobrovoljci u Crnogorskoj vojsci i kažnjeni- jer su se borili protiv Austrougara.Tako se od istoričara Novaka Adžića konstatacija da je “od srpskog metka, ugarka, vatre i bajoneta ubijeno od 1918. do 1941. godine oko 9.000 Crnogoraca”, svela na realno popisanih 257. žrtava.Poslije temeljnijeg izučavanja te problematike, Novak Adžić je ljetom 2016.g. otkrio javnosti da nije pobijeno 9.000 zelenaša- već 257. osoba. Nije zapaljeno 6.000 kuća, već 120. kuća...
Zelenaši i bjelaši su se isključivo izjašnjavali kao Srbi.PASOŠKA isprava zelenaša brigadira Krsta Zrnova Popovića, takođe jednog od vođa pobune, izdata 18. oktobra 1929. od belgijskih vlasti u Liježu (Belgija). U rubrici de nationalite upisano je Serbe. Nedvosmislen dokaz da se Krsto Zrnov Popović kao pristalica suverene Crne Gore sa dinastijom Petrovića na čelu nacionalno osećao kao pravoslavni Srbin. Ista isprava nalazi se u posedu porodice M. P. Stojanovića sa Cetinja.Ministar spoljnjih poslova zelenaša i glavni protagonista Božićne pobune Jovan S. Plamenac osjećao se takodje nacionalno Srbinom.Komita Jelena Šaulić Bojović rekla je ovo: „Smatrala sam da činim jednu svetu i plemenitu dužnost. A vazda sam želela da umrem kao dostojna Srpkinja, pa i pod neprijateljskim bajonetima, toj bi se smrti nasmejala i bez usprege i straha na susret izašla.”...
Zelenaši su htjeli ili potpunu nezavisnost pod dinastijom Petrović, ili neki oblik južnoslovenskoga saveza u kojem će biti priznata puna individualnost Crne Gore. Kralj Nikola, koji boravi u izgnanstvu, i Zelenaši teretili su Bjelaše da su ih Srbi na vlast instalirali nelegalno i pozvali su na savezničku intervenciju radi popravljanja stanja.Komiti su postojali za vrijeme i na koncu turske okupacije naših krajeva, u Staroj Srbiji, prostoru današnje Makedonije, Crne Gore i Hercegovine, kao odmetnici - hajduci protiv okupatora. Komita Krsto Zrnov Popović ubijen je 13. marta 1947. godine, kao navodni ratni zločinac. Akciju je izvela grupa oficira Ozne u Cucama, pod rukovodstvom pukovnika Veljka Milatovića, čijom voljom je tri decenije kasnije srušena Njegoševa kapela. Zanimljivo je da danas u Crnoj Gori članovi Udruženja NOB-a jednako slave i Krsta i Veljka, žrtvu i dželata.Ludilu nikad kraja.Danas se komitskim „perjem“ kite nedostojne mase nepismenog i neupućenog naroda, čak i onih nacija čiji pripadnici nisu ni bili komiti i čiji su preci bili na strani turskih i austrougarskih okupatora.DPS su bivši komunisti u Crnoj Gori, naslednici onih što su napravili Pasja Groblja po Crnoj Gori i jahali sveštenike SPC, tako da ništa čudno što sad hoće i da je ukinu...
Nacionalne razlike između bjelaša i zelenaša nije bilo,jer i jedni i drugi su bili Srbi.Poznato je i to da je narodna skupština Crne Gore, 10. decembra 1906, u Vladinom domu na Cetinju, većinom glasova odlučila da njen zvaničan naziv bude "Srpska Narodna Skupština Knjaževine Crne Gore".Dva dana kasnije knjaz Nikola uputio je pismo predsedniku Skupštine Šaku Petroviću Njegošu:"Ja protivu toga nemam ništa."Crnogorci su po narodnosti Srbi, a crnogorska narodnost ne postoji!Udžbenik koji je objavljen na Cetinju 1914. godine u vrijeme Kraljevine Crne Gore “Poznavanje zakona”, štampano u KR. CR. državnoj štampariji, koji su sastavili Živko Dragović i Ljub. A . Bakić, u četvrtom paragrafu, pod nazivom “Narod” se opisuju i obrazlažu pojmovi narod i narodnost, ističući da su Crnogorci po narodnosti Srbi, a da crnogorska narodnost ne postoji.“Ukupan broj stanovništva jedne države, koje je vezano jedinstvom državne vlasti, čini narod u političkom smislu, nezavisno od toga, da li je taj narod jednog plemenskog porijekla ili nije. Tako n.pr. reče se “amerikanski narod” i pod tijem imenom treba razumjeti sve skupa državljane Saveznih Država i ako su po narodnosti veoma razonodni. To isto vrijedi i za narod francuski, njemački, rusk i t.d. “, smatraju autori ovog udžbenika...
U zemljopisu Knjaževine Crne Gore iz 1895 . godine , za treći razred osnovne škole piše:”U Crnoj Gori žive sve sami čisti i pravi Srbi, koji govore srbskim jezikom, a ima ih na 300.000 stanovnika. Većinom su pravoslavne vjere, a ima nešto malo rimokatoličke i muhamedanske vjere, ali treba znati da smo SVI SRBSKOGA PORIJEKLA I SRBSKE NARODNOSTI.Milovan Đilas(iz dana kad se odrekao svojih marksističkih gledanja na postanak crnogorske nacije):„Crnogorci su Srbi i nema nikakvog smisla niti treba dozvoliti cijepanje srpstva. I još dalje: Crnogorci ne samo što su Srbi nego su najčistiji Srbi, kolijevka srpstva. Kao opravdanje ovog stanovišta navodi se prošlost Crne Gore, Njegoš, narodna pjesma itd“… piše, između ostalog, Milovan Đilas 1. maja 1945. godine u partijskom organu „Borba“.Na suđenju Milovan Đilas se izjasnio kao Srbin.Posle objavljenog teksta u "Borbi", 1. maja 1945, Đilas na jednom predizbornom govoru u Podgorici je rekao "da dvije stvari nikad niko nije uspio u Crnoj Gori, da crnogorski narod odvoji od Srbije i od Rusije"...
Za vreme postojanja nezavisne Crne Gore do 1918. godine nikome nikada u Crnoj Gori nije palo na pamet da su Crnogorci nešto drugo nego deo srpskog naroda koji živi u Crnoj Gori.U popisu stanovništa Kraljevine Crne Gore 1905.godine svi pravoslavci izjasnili su se kao Srbi. Dakle, i kad su imali svoju državu, svoju kraljevinu istovremeno sa srpskom, svoje pripadništvo srpskoj naciji nisu nikada dovodili u pitanje. I sanjali su o jedinstvenoj srpskoj državi.Kralj Nikola I je iz slavne srpske porodice Petrović-Njegoš,a knjaz Danilo još 1856. doneo ukaz kojim je praznik Svetog Save u Crnoj Gori ozvaničen kao školska slava. Praznik se u školama punih 90 narednih godina proslavljao u kontinuitetu sve do 1946. godine, kada je naredbom novih narodnih vlasti ukinut.U Čitanci, u lekciji „Ime i otadžbina“, doslovno piše: „Djeco! Vas je Srbin rodio, pa s toga se vi Srbi zovete. To ćete ime vi do smrti vaše nositi, njim ćete se pred svijetom dičiti, i ako ko naumi da vam mjesto njega drugo kakvo ime nametne, vi ćete onda prije umrijeti, nego to dopustiti. Vi ste još mali i nejaki; no kad veliki i jači postanete, onda treba mnogo koješta da činite za vaše otačastvo, koje se o vama brine, da budete srećni u životu. Kad postanete ljudi, vi treba da volite vaše otačastvo Crnu Goru, da sve rado činite, što je potrebno, da srpski narod bude napredan i srećan.“Čitanku za drugi razred osnovnih škola napisao je Đuro Popović, rođen na Cetinju 1845. i sahranjen u svom rodnom gradu 1902. godine. Đuro Popović je bio glavni školski nadzornik i na taj položaj postavljen je isključivom voljom knjaza Nikole...
„Snaga istorijskih izvora je neumoljiva i nepotkupljiva“, napisao je jedan od najboljih poznavalaca arhivske građe Crne Gore profesor Predrag Vukić, koji je preminuo pre pola godine i sahranjen u Ostrogu. Zahvaljujući njemu, uz gore citirana svedočanstva, danas je dostupna ogromna istorijska građa i dokumentarna zbirka „Srpstvo u Crnoj Gori“, iz koje se jasno vidi da je prosvetni sistem za vreme vladavine Nikole Petrovića bio utemeljen na srpskoj nacionalnoj misli.Za 110 godina, od popisa 1909. godine gde je preko 90 odsto građana bilo izjašnjeno kao Srbi i gde je Crna Gora bila karakterisana kao 'pijemont srpstva', 'Srpska Sparta', 'draga srpska kruna' i 'buktinja srpske slobode', što su i potencirali ugledni pisci i pjesnici - Laza Lazarević, Aleksa Šantić, Simo Matavulj, Branko Radičević, došlo se do toga da takva Crna Gora živi samo u istorijskim spisima, dokumentima, knjigama, pjesmama.Veliki delovi današnje Crne Gore, pored četiri stare crnogorske nahije, nose različite regionalne srpske tradicije - Boke, Stare Hercegovine i Stare Raške manastiri u njima, gotovo svi, nastali su pre nego što su ove oblasti pripale Crnoj Gori. Dakle, reč je o jednom narodu koji je u 19. veku imao dve nacionalne države (kao što su ih Nemci i drugi narodi imali na desetine) i njihovo ujedinjenje 1918. godine bio je logičan proces objedinjavanja naroda po evropskim uzorima...
Pred izbijanje Velikog rata, 15. marta 1914. godine, kralj Nikola samoinicijativno pokreće pitanje što bližeg i konstruktivnijeg povezivanja Crne Gore i Srbije. Pismom se obraća kralju Petru, i predlože da se „na bazi ravnopravnosti dveju država i njihovih dinastija precizno tačno utvrde obaveze u vojnim, diplomatskim i finansijskim stvarima“.I u maju 1915. godine Crna Gora je po treći put pokrenula pitanje unije sa Srbijom. Prestolonaslednik Danilo je, sredinom tog meseca, pukovniku Petru Pešiću, šefu srpske vojne misije na Cetinju, izneo ideju o sastanku s prestolonaslednikom Aleksandrom u Srbiji, i ponudio dogovor da njih dvojica reše srpsko pitanje tako što bi Crna Gora i Srbija „bile jedna država po sistemu Nemačke“. Ali i ovog puta se ponovila već viđena priča. Iako je iz Srbije stigao brz odgovor da se predlog prihvata, „neko“ se na Cetinju u poslednjem trenutku predomislio.Društvene prilike su bile takve da je jedan sistem bio na izdisaju i narod je tražio ne samo u Crnoj Gori već u svim zemljama buduće Jugoslavije da se ujedini, to je bilo opšte raspoloženje kroz vjekove,a posebno krajem 19. i početkom 20. vijeka...
Vođa srpskih trupa, vojvoda Živojin Mišić, dao je nalog svojim snagama, pod nazivom Jadranske trupe, iz Peći (Kosovo) da hitno krenu prema Crnoj Gori i reokupiraju je. Sa srpskim trupama su u Crnu Goru pristigle i četničke formacije Koste Pećanca. Jugoslovenski pešadijski puk oslobodio je Podgoricu, polovinom novembra 1918. godine nakon trodnevnih borbi. Oslobodio je i Boku Kotorsku prije italijanskih svezničkih jedinica koje su krenule iz Skadra. I u tome su uspjeli: Kotor je oslobođen 6. novembra 1918, Budva istoga dana, a Herceg Novi 7. novembra.U Splitu je bila sve doskora tabla na rivi, uklesana u kamenu sa posvetom srpskoj vojsci koja je oslobodila Split.Ovaj grad je sjevernije od Budve, Paštrovića i morala je prvo proći kroz ove krajeve do Splita.Volio bih mi da mi neko malo kaže koju o čuvenom "crngorstvu" Budvana iz godine 1918,koji su navodno branili grad od "srpskog okupatora".Kad ono Budva pripade Crnoj Gori i ne samo Budva, nego i Boka? Skinuta tabla iz neke 1931 godine u Budvi me podsjeća na jedan cirkus u Hrvatskoj, kad su u Splitu sa pehara pobjednika kupa SFRJ brusilicom sve petokrake i ostale "nepodopštine" skinuli.Prvi svjetski rat je bio najveći u dugoj istoriji ratova od kojih su neki bili i stogodišnji. U njemu su učestvovale brojne države, bezmalo sa svih kontinenata, sa oko 70. miliona mobilisanih vojnika. Trajao je od 1914. pa do 1918. godine. U ratu je srušeno čak 5 carstava. Niti jedno više nikada nije obnovljeno. Na drugoj strani, stvoreno je desetak novih država; među njima i Jugoslavija.
Oružani konflikt koji se desio 6. i 7. januara 1919.g. , kojeg neko naziva ustankom, neko zove bunom ili pobunom,u suštini je bio dinastički sukob na relaciji Karađorđevići–Petrovići, sukob pristalica dinastije Karađorđevića, s jedne strane, i pristalica dinastije Petrovića, s druge strane.Nije to bio nikakav srpsko-crnogorski sukob baziran na etničkoj osnovi, već je po srijedi bio samo dinastički sukob(Petrovića i Karađorđevića), sukob đeda i unuka.‘Bjelaši’ i ’zelenaši’ su bili za zajedničku državu sa Srbijom, a spor je bio jedino na relaciji unitarizam–konfederacija.Dakle,nije bilo nikakvo odupiranje Crnogoraca velikosrpskoj agresiji."Crnogorci su prva nacija bez đeda", reči su kojima je Bećković prokomentarisao usvajanje Rezolucije u parlamentu Crne Gore, kojom su poništene odluke Podgoričke skupštine iz 1918.Obilježavanje 100 godina od takozvane Božićne pobune prošle godine u organizaciji Ministarstva odbrane- uz „komitski marš“- je bio samo nastavak sluđivanja građana Crne Gore i skretanjem pažnje sa fundamentalnih problema u državi, pri čemu je neskrivena srbofobija glavni instrument takve politike...
Od 1919.- 1941. godine , u Kraljevini Jugoslaviji (Kraljevini SHS) je u tom sukobu sa režimom Karađorđevića na tlu Crne Gore za dvadeset dvije godine- ukupno postradalo 257. protivnika režima.Od njih je – 30. poginulo u ustanku, 203. u jedanaestogodišnjoj komitskoj gerili (1919. i 1929.), i 24. u jedanaestogodišnjim političkim komešanjima (1930. do 1941 g.). Tu su poimenično pobrojani svi ustanici, komiti i civili, bez izuzetka.Važno je napomenuti da niko od zarobljenih komita nije obješen. Ovo je interesantan podatak u kontekstu fotografije masovnog vješanja, koju su svojevremeno podgoričke Vijesti priložile feljtonu dr Šerba Rastodera, gdje je uz inkriminisanu fotografiju dato objašnjenje: “Vješanje crnogorskih rodoljuba na Cetinju 1920.“ Tada je javnost burno reagovala, jer se ispostavilo da je bio u pitanju snimak vješanja Srba u Trebinju iz 1914. godine , koji su bili dobrovoljci u Crnogorskoj vojsci i kažnjeni- jer su se borili protiv Austrougara.Tako se od istoričara Novaka Adžića konstatacija da je “od srpskog metka, ugarka, vatre i bajoneta ubijeno od 1918. do 1941. godine oko 9.000 Crnogoraca”, svela na realno popisanih 257. žrtava.Poslije temeljnijeg izučavanja te problematike, Novak Adžić je ljetom 2016.g. otkrio javnosti da nije pobijeno 9.000 zelenaša- već 257. osoba. Nije zapaljeno 6.000 kuća, već 120. kuća...
Zelenaši i bjelaši su se isključivo izjašnjavali kao Srbi.PASOŠKA isprava zelenaša brigadira Krsta Zrnova Popovića, takođe jednog od vođa pobune, izdata 18. oktobra 1929. od belgijskih vlasti u Liježu (Belgija). U rubrici de nationalite upisano je Serbe. Nedvosmislen dokaz da se Krsto Zrnov Popović kao pristalica suverene Crne Gore sa dinastijom Petrovića na čelu nacionalno osećao kao pravoslavni Srbin. Ista isprava nalazi se u posedu porodice M. P. Stojanovića sa Cetinja.Ministar spoljnjih poslova zelenaša i glavni protagonista Božićne pobune Jovan S. Plamenac osjećao se takodje nacionalno Srbinom.Komita Jelena Šaulić Bojović rekla je ovo: „Smatrala sam da činim jednu svetu i plemenitu dužnost. A vazda sam želela da umrem kao dostojna Srpkinja, pa i pod neprijateljskim bajonetima, toj bi se smrti nasmejala i bez usprege i straha na susret izašla.”...
Zelenaši su htjeli ili potpunu nezavisnost pod dinastijom Petrović, ili neki oblik južnoslovenskoga saveza u kojem će biti priznata puna individualnost Crne Gore. Kralj Nikola, koji boravi u izgnanstvu, i Zelenaši teretili su Bjelaše da su ih Srbi na vlast instalirali nelegalno i pozvali su na savezničku intervenciju radi popravljanja stanja.Komiti su postojali za vrijeme i na koncu turske okupacije naših krajeva, u Staroj Srbiji, prostoru današnje Makedonije, Crne Gore i Hercegovine, kao odmetnici - hajduci protiv okupatora. Komita Krsto Zrnov Popović ubijen je 13. marta 1947. godine, kao navodni ratni zločinac. Akciju je izvela grupa oficira Ozne u Cucama, pod rukovodstvom pukovnika Veljka Milatovića, čijom voljom je tri decenije kasnije srušena Njegoševa kapela. Zanimljivo je da danas u Crnoj Gori članovi Udruženja NOB-a jednako slave i Krsta i Veljka, žrtvu i dželata.Ludilu nikad kraja.Danas se komitskim „perjem“ kite nedostojne mase nepismenog i neupućenog naroda, čak i onih nacija čiji pripadnici nisu ni bili komiti i čiji su preci bili na strani turskih i austrougarskih okupatora.DPS su bivši komunisti u Crnoj Gori, naslednici onih što su napravili Pasja Groblja po Crnoj Gori i jahali sveštenike SPC, tako da ništa čudno što sad hoće i da je ukinu...
Nacionalne razlike između bjelaša i zelenaša nije bilo,jer i jedni i drugi su bili Srbi.Poznato je i to da je narodna skupština Crne Gore, 10. decembra 1906, u Vladinom domu na Cetinju, većinom glasova odlučila da njen zvaničan naziv bude "Srpska Narodna Skupština Knjaževine Crne Gore".Dva dana kasnije knjaz Nikola uputio je pismo predsedniku Skupštine Šaku Petroviću Njegošu:"Ja protivu toga nemam ništa."Crnogorci su po narodnosti Srbi, a crnogorska narodnost ne postoji!Udžbenik koji je objavljen na Cetinju 1914. godine u vrijeme Kraljevine Crne Gore “Poznavanje zakona”, štampano u KR. CR. državnoj štampariji, koji su sastavili Živko Dragović i Ljub. A . Bakić, u četvrtom paragrafu, pod nazivom “Narod” se opisuju i obrazlažu pojmovi narod i narodnost, ističući da su Crnogorci po narodnosti Srbi, a da crnogorska narodnost ne postoji.“Ukupan broj stanovništva jedne države, koje je vezano jedinstvom državne vlasti, čini narod u političkom smislu, nezavisno od toga, da li je taj narod jednog plemenskog porijekla ili nije. Tako n.pr. reče se “amerikanski narod” i pod tijem imenom treba razumjeti sve skupa državljane Saveznih Država i ako su po narodnosti veoma razonodni. To isto vrijedi i za narod francuski, njemački, rusk i t.d. “, smatraju autori ovog udžbenika...
U zemljopisu Knjaževine Crne Gore iz 1895 . godine , za treći razred osnovne škole piše:”U Crnoj Gori žive sve sami čisti i pravi Srbi, koji govore srbskim jezikom, a ima ih na 300.000 stanovnika. Većinom su pravoslavne vjere, a ima nešto malo rimokatoličke i muhamedanske vjere, ali treba znati da smo SVI SRBSKOGA PORIJEKLA I SRBSKE NARODNOSTI.Milovan Đilas(iz dana kad se odrekao svojih marksističkih gledanja na postanak crnogorske nacije):„Crnogorci su Srbi i nema nikakvog smisla niti treba dozvoliti cijepanje srpstva. I još dalje: Crnogorci ne samo što su Srbi nego su najčistiji Srbi, kolijevka srpstva. Kao opravdanje ovog stanovišta navodi se prošlost Crne Gore, Njegoš, narodna pjesma itd“… piše, između ostalog, Milovan Đilas 1. maja 1945. godine u partijskom organu „Borba“.Na suđenju Milovan Đilas se izjasnio kao Srbin.Posle objavljenog teksta u "Borbi", 1. maja 1945, Đilas na jednom predizbornom govoru u Podgorici je rekao "da dvije stvari nikad niko nije uspio u Crnoj Gori, da crnogorski narod odvoji od Srbije i od Rusije"...
Za vreme postojanja nezavisne Crne Gore do 1918. godine nikome nikada u Crnoj Gori nije palo na pamet da su Crnogorci nešto drugo nego deo srpskog naroda koji živi u Crnoj Gori.U popisu stanovništa Kraljevine Crne Gore 1905.godine svi pravoslavci izjasnili su se kao Srbi. Dakle, i kad su imali svoju državu, svoju kraljevinu istovremeno sa srpskom, svoje pripadništvo srpskoj naciji nisu nikada dovodili u pitanje. I sanjali su o jedinstvenoj srpskoj državi.Kralj Nikola I je iz slavne srpske porodice Petrović-Njegoš,a knjaz Danilo još 1856. doneo ukaz kojim je praznik Svetog Save u Crnoj Gori ozvaničen kao školska slava. Praznik se u školama punih 90 narednih godina proslavljao u kontinuitetu sve do 1946. godine, kada je naredbom novih narodnih vlasti ukinut.U Čitanci, u lekciji „Ime i otadžbina“, doslovno piše: „Djeco! Vas je Srbin rodio, pa s toga se vi Srbi zovete. To ćete ime vi do smrti vaše nositi, njim ćete se pred svijetom dičiti, i ako ko naumi da vam mjesto njega drugo kakvo ime nametne, vi ćete onda prije umrijeti, nego to dopustiti. Vi ste još mali i nejaki; no kad veliki i jači postanete, onda treba mnogo koješta da činite za vaše otačastvo, koje se o vama brine, da budete srećni u životu. Kad postanete ljudi, vi treba da volite vaše otačastvo Crnu Goru, da sve rado činite, što je potrebno, da srpski narod bude napredan i srećan.“Čitanku za drugi razred osnovnih škola napisao je Đuro Popović, rođen na Cetinju 1845. i sahranjen u svom rodnom gradu 1902. godine. Đuro Popović je bio glavni školski nadzornik i na taj položaj postavljen je isključivom voljom knjaza Nikole...
„Snaga istorijskih izvora je neumoljiva i nepotkupljiva“, napisao je jedan od najboljih poznavalaca arhivske građe Crne Gore profesor Predrag Vukić, koji je preminuo pre pola godine i sahranjen u Ostrogu. Zahvaljujući njemu, uz gore citirana svedočanstva, danas je dostupna ogromna istorijska građa i dokumentarna zbirka „Srpstvo u Crnoj Gori“, iz koje se jasno vidi da je prosvetni sistem za vreme vladavine Nikole Petrovića bio utemeljen na srpskoj nacionalnoj misli.Za 110 godina, od popisa 1909. godine gde je preko 90 odsto građana bilo izjašnjeno kao Srbi i gde je Crna Gora bila karakterisana kao 'pijemont srpstva', 'Srpska Sparta', 'draga srpska kruna' i 'buktinja srpske slobode', što su i potencirali ugledni pisci i pjesnici - Laza Lazarević, Aleksa Šantić, Simo Matavulj, Branko Radičević, došlo se do toga da takva Crna Gora živi samo u istorijskim spisima, dokumentima, knjigama, pjesmama.Veliki delovi današnje Crne Gore, pored četiri stare crnogorske nahije, nose različite regionalne srpske tradicije - Boke, Stare Hercegovine i Stare Raške manastiri u njima, gotovo svi, nastali su pre nego što su ove oblasti pripale Crnoj Gori. Dakle, reč je o jednom narodu koji je u 19. veku imao dve nacionalne države (kao što su ih Nemci i drugi narodi imali na desetine) i njihovo ujedinjenje 1918. godine bio je logičan proces objedinjavanja naroda po evropskim uzorima...
Pred izbijanje Velikog rata, 15. marta 1914. godine, kralj Nikola samoinicijativno pokreće pitanje što bližeg i konstruktivnijeg povezivanja Crne Gore i Srbije. Pismom se obraća kralju Petru, i predlože da se „na bazi ravnopravnosti dveju država i njihovih dinastija precizno tačno utvrde obaveze u vojnim, diplomatskim i finansijskim stvarima“.I u maju 1915. godine Crna Gora je po treći put pokrenula pitanje unije sa Srbijom. Prestolonaslednik Danilo je, sredinom tog meseca, pukovniku Petru Pešiću, šefu srpske vojne misije na Cetinju, izneo ideju o sastanku s prestolonaslednikom Aleksandrom u Srbiji, i ponudio dogovor da njih dvojica reše srpsko pitanje tako što bi Crna Gora i Srbija „bile jedna država po sistemu Nemačke“. Ali i ovog puta se ponovila već viđena priča. Iako je iz Srbije stigao brz odgovor da se predlog prihvata, „neko“ se na Cetinju u poslednjem trenutku predomislio.Društvene prilike su bile takve da je jedan sistem bio na izdisaju i narod je tražio ne samo u Crnoj Gori već u svim zemljama buduće Jugoslavije da se ujedini, to je bilo opšte raspoloženje kroz vjekove,a posebno krajem 19. i početkom 20. vijeka...
Vođa srpskih trupa, vojvoda Živojin Mišić, dao je nalog svojim snagama, pod nazivom Jadranske trupe, iz Peći (Kosovo) da hitno krenu prema Crnoj Gori i reokupiraju je. Sa srpskim trupama su u Crnu Goru pristigle i četničke formacije Koste Pećanca. Jugoslovenski pešadijski puk oslobodio je Podgoricu, polovinom novembra 1918. godine nakon trodnevnih borbi. Oslobodio je i Boku Kotorsku prije italijanskih svezničkih jedinica koje su krenule iz Skadra. I u tome su uspjeli: Kotor je oslobođen 6. novembra 1918, Budva istoga dana, a Herceg Novi 7. novembra.U Splitu je bila sve doskora tabla na rivi, uklesana u kamenu sa posvetom srpskoj vojsci koja je oslobodila Split.Ovaj grad je sjevernije od Budve, Paštrovića i morala je prvo proći kroz ove krajeve do Splita.Volio bih mi da mi neko malo kaže koju o čuvenom "crngorstvu" Budvana iz godine 1918,koji su navodno branili grad od "srpskog okupatora".Kad ono Budva pripade Crnoj Gori i ne samo Budva, nego i Boka? Skinuta tabla iz neke 1931 godine u Budvi me podsjeća na jedan cirkus u Hrvatskoj, kad su u Splitu sa pehara pobjednika kupa SFRJ brusilicom sve petokrake i ostale "nepodopštine" skinuli.Prvi svjetski rat je bio najveći u dugoj istoriji ratova od kojih su neki bili i stogodišnji. U njemu su učestvovale brojne države, bezmalo sa svih kontinenata, sa oko 70. miliona mobilisanih vojnika. Trajao je od 1914. pa do 1918. godine. U ratu je srušeno čak 5 carstava. Niti jedno više nikada nije obnovljeno. Na drugoj strani, stvoreno je desetak novih država; među njima i Jugoslavija.
