Ime našeg jezika u Crnoj Gori kroz istoriju

Otvorićemo ovde jedan dosije sa sa citatima iz istorijskih dokumenta koji pominju ime jezika u Crnoj Gori u minulim vekovima, odnosno dokazima da se naš jezik u Crnoj Gori zvao svojim pravim, srpskim imenom.

 

[Mrkalj]

Dokaz # 025 iz 1756. godine; pismo Crnogorskog zbora prčanjskoj i dobrotskoj opštini iz 1756. godine; u dnu pisma stoji:

"Prevod s ilirsko-srpskog jezika."​

 

[Zarathustra]

Izvini što malo skrećem temu - koji je prvi měsni pomen srpskoga jezika u srědnjověkovnoj Srbiji ?
Je li to 1416. godina, zapis prěvoda Knjige o carevima Dositěja Okajanog ili se pominje i něšto ranije ?

 

[Mrkalj]

 

[Mrkalj]

 

[Mrkalj]

 

[Pumpaj Dinstanović]

Pa čekaj šta stade; spisak ide dalje i to mnogo.

P. S. Nije jezik, ali jeste interesantno

 

[Pumpaj Dinstanović]

Sveti Petar Cetinjski, 3. marta 1798. godine piše francuskom generalu Bradi:

Nemogući čisto razumjeti počtenjejše pismo Vašega Prevoshoditeljstva 12 čisla tekućega marta pisano, potrebno mi bješe da na naš slovenosrpski jezik bude prevedeno.

 

[Pumpaj Dinstanović]

Dnevnik Rusa iz putovanja kneza Dolgorukova kroz crnogorske krajeve 1769. godine, za vlade Šćepana Malog:

 

[Pumpaj Dinstanović]

Ovo treba ići ovdje; pismo Sv. Petra Cetinjskog:

 

[Mrkalj]

Završih s listanjem Holečeka i preporučujem svima. Njegovi opisi su dosta zanimljivi i svakako mogu da budu određena refleksija (možda i opomena?) za ovdašnje naše nacionaliste, jer se ista priča reciklira evo već više od čitavoga vijeka. Umro sam od smjeha kada sam čitao njegov susred sa dvojcom ljudi iz hrvatskih krajeva; prvo jednim Hrvatom, pa onda Srbinom. Priča se o višoj kulturi, o krađi jezika,..prosječnom nacionalisti sve iste! Čak i u razgovoru Crnogora sa bokeškim susjedom se vide određene sličnosti u sukobu, jerbo Crnogorac i njega smatra bratom Srbinom i sunarodnjakom (a ne jednači Srpstvo i pravoslavlje, kako se često pokušavalo ranije u prošlosti progurati).
No da ne dužim, ko je zainteresovan neka uzme i prelista. Ovako ono što mogu reći jeste da je Holeček, čiji je citat uzet kao nekakava biblijska dogma za tzv. 'dukljanomontenegriste', najbolji je primjer uopšteno kako izgleda potpuno istrgavanje jednog malog segmenta iz konteksta, čime se u potpunosti gubi smisao.

Postaviću par stranica za primjer. Interesantno da po toj tezici 'Srbin' najobičnijem Crnogorcu navodno treba da označava samo njegovu (pravoslavnu hrišćansku) vjersku pripadnost, no on nešto uporno sreće redom Crnogorce koji takvu percepciju Srpstva uopšte nemaju, već i etnolingvističku i kulturno-mitološku.

Evo jednog primjera percepcije; ovom Crnogorcu prvo pada na pamet da je Srbin, i to misli da je i Holeček; ne naravno zbog vjere, već zbog jezika koji on upotrebljava:

A ovo je jedan drugi primjer nacionalnog identiteta kod jednog drugog Crnogorca:

Bilo je nekoliko puta riječi i o opisu Šćepana Malog iz ruke crnogorskoga arhimandrita Avakuma, od 5. avgusta 1768. godine; evo sada i u cjelosti tok teksta, u kojem opisuje Šćepanov put u Kotor, gdje vidi Dušanov grb i pada počinje da plače od prizora i emotivnog naboja koji je to prouzrokovalo:

Spomenik XVIII, 31.

A sada pravi razlog zašto postavljam Avakuma; podsjetio me je iznad Plavković..:

Isto, 29.

I na kraju, dodaću ovdje i podatak koji je Jovan Tomić pronašao u izvještaju majora Štukanovića:

Ј. Н. Томић, „Друга посета код Шћепана Малога“, у: Записи, 45, Београд 1925.

Petrović je ovaj podatak preuzeo nekritički rekao bih, ili barem nije naglasio prirodu rada odakle ga je preuzeo. Dotična Tomićeva rasprava nema karaktere naučnog rada, već je, djelomice i u duhu časopisa u kojem je izašla, napisana kako piše u prikazu iz Posebnih izdanja SANU 'živo' i 'interesantno', u pripovjedačkom stilu. To svakako znači da se rad ne može koristiti kao direktni izvor podatka u kritičkom aparatu.
Ostaje da dođemo do originalnog dokumenta majora Štukanovića i otklonimo neke eventualne zabune, koje se mogu sada desiti ukoliko ljudi bez provjere budu preuzimali ovaj podatak u ovom kontekstu od Petrovića (a on, zapravo, neosnovan).

Hvala Slavene.

 

[Pumpaj Dinstanović]

Još jedan lingvonim:

evo po prvi puta na ovome forumu zapis vladike Vasilija gdje se nalazi u upotrebi srpski lingvonim:

* Материалы по истории Черногорья, Александров А., Книга по Требованию, Москва 2013, 24-29

Stano Popov, zemljak iz Crne Gore što ga je saputio u Beč, donio je sa sobom knjigu napisanu napisanu srpski.

Djelić je sa pretposljednje strane. Stanko Popov, zemljak Crnogorac, sastavio je falsifikovano rodoslovlje na osnovu kojega je tražio da mu vlast nad Crnom Gorom bude priznata. U njoj tvrdi da je potomak cara Stefana Dušana.

 

[Mrkalj]

Izvini što malo skrećem temu - koji je prvi mesni pomen srpskoga jezika u srednjovekovnoj Srbiji ?
Je li to 1416. godina, zapis prevoda Knjige o carevima Dositeja Okajanog ili se pominje i nešto ranije ?

Imamo raniji pomen iz 14. veka:

Aleksandar Mladenović, Naziv "srpski jezik" - najstarija potvrda iz XIV veka?, Zbornik Matice srpske za filologiju i lingvistiku, XXXV/1, Novi Sad, 1992, str. 45-49.

 

[faraonn]

...Nas jezik u Crnoj Gori...
P.S.
...nije Crna Gora narod...
...nije Crna Gora , samo to sto je kad se na more dodje
a kroz brda i kamenjare
sto je ustvari Ona,
samo prodje...
...nije Crna Gora
to sto od nje pokusavaju njene sezonci
da naprave...
...nije Crna Gora siroce
osim kad je cesto odvojeno od svih
sebe smrzavala, povijala i uzdizala...
...nije Crna Gora i s njom hercegovina
kako je nekad bilo
nika niti jela niti trazila 'hljeba od prekora'...

P.S.
...zna dobro Crna Gora i znace...
P.S.
...kad je umro Petar Vukotic
tast Knjaza,
ovako je poslednje Slovo
iskaza,-...s Bogom idi
Petre Vukoticu,
s Ceva ravna
srpska Vojevodo...