Dom neandertalaca u Šumadiji čuva istoriju dugu 30 000 godina!

[Lorelajn]

Dom neandertalaca u Šumadiji čuva istoriju dugu 30 000 godina!

Iako je neandertalac u Šumadiji živeo pre 30 000 godina, njegovi tragovi života i dalje su prisutni u arheologiji i kulturi naše zemlje.

U dolini reke Lepenice, smeštena u podnožju brda u selu Gradac, Jerinina pećina krije neobičnu tajnu, mistiku i zagonetku koju nije lako odgonetnuti. Istovremeno, Risovačka pećina u Aranđelovcu, riznica paleolitske kulture u Šumadiji, jedna je od prvih staništa pračoveka u našoj zemlji.
Njegovi tragovi (sačuvani artefakti od kamena i kostiju) daju originalan pečat kulturi i života neandertalca na ovom području. Život neandertalca, još uvek obavijen velom mističnosti, ne prestaje da impresionira novim istraživanjima i otkrićima.

Šta je to mistično, a istovremeno i primamljivo u odajama Risovačke i Jerinine pećine otkrivamo u narednim redovima.

 

[Lorelajn]

Jerinina pećina – kolevka ljudske civilizacije​

Važan trenutak u istoriji arheologije Srbije je otkrivanje Jerinine pećine u selu Gradac kod Batočine. Arheološko - paleontološka istraživanja počela su 22. avgusta 1951. godine i u toku iskopavanja otkriveni su vredni arheološki predmeti.


Pronađena su koštana oruđa, kao i kremena oruđa koja je pračovek svakodnevno koristio. Od oruđa su koristili listolike šiljke koji su podsećali na lovorov list, ali i ostala oruđa: izdužene strugače i trougaone šiljke. Na padini brega, između platoa i pećine, pronađen je i sileksni nož, koji pripada mlađem paleolitu.

Naš predak živeo je u Jerininoj pećini sa svojom porodicom, bavio se lovom na životinje i izrađivao jednostavne predmete. Ložio je vatru, što dokazuje otkriće dvaju ognjišta ovalnog oblika i površine oko 1 metar kvadratni.

U podnožju Jerininog grada, prilikom istraživanja, otkrivene su i fosilne kosti životinja koje su živele na ovim prostorima. Pronađeni su kosti pećinskog medveda, nosoroga, divlje svinje, pećinskog lava, hijene, vuka i dabra, kao i mlečnjak mamuta.

 

[Lorelajn]

Risovačka pećina – muzej paleolitske kulture​

U dolini reke Kubršnice u Aranđelovcu, Risovačku pećinu krasi posebna estetika koju je priroda milionima godina stvarala. Njena posebnost nije samo u toj prirodnoj estetici, već i u arheološkim istraživanjima koja su otkrila tragove postojanja neandertalca.


Arheološka iskopavanja su počela 1952. godine i sa prekidima su trajala tri decenije. Paleontološka i arheološka istraživanja su otkrila da je Risovačku pećinu naseljavao neandertalac. Brojna kamena i koštana oruđa (kameni šijak, kamena sekira i dleto, šilo i bode) ukazuju na stanište neandertalca. Neandertalac je izrađivao ove predmete i koristio ih za lov i za obradu odeće (kože).


Skroman, ali i izuzetno pronicljiv, pračovek je odabrao Risovačku pećinu zbog blizine reke i bogatog životinjskog sveta. Niska brda i blaga klima povoljno su uticali na njegov svakodnevni život. Ovakva klima bila je pogodna i za stanište mnogih životinja, koje je neandertalac lovio kako bi se prehranio.

Izvor: Zavod za zaštitu spomenika kulture КragujevacBroj slika: 4 1 / 4

Izvor: Zavod za zaštitu spomenika kulture КragujevacBroj slika: 4 2 / 4

Izvor: Zavod za zaštitu spomenika kulture КragujevacBroj slika: 4 3 / 4

Fosili pećinskog medveda, hijene, lisice, lava, nosoroga i mamuta pronađeni su prilikom iskopavanja. Risovačka pećina je značajna i po tome što se u njoj prvi put na našoj teritoriji pojavljuju fosili stepskog divljeg magarca.


Prilikom iskopavanja ispod sadašnjeg ulaza u primarnim slojevima otkriveni su tragovi pepela i uljenisanih komada drveta. Vatrište ili ognjište je pračovek koristio kao zaštitu od životinja na ulazu u pećinu, bilo da u njoj traže sklonište ili plen.


Dugogodišnjim iskopavanjima utvrđeno je da su Jerinina pećina i Risovača od izuzetne kulturno-istorijske vrednosti. Jerinina pećina proglašena je za nepokretno kulturno dobro 1953. godine, dok je Risovača za kulturno dobro od velikog značaja proglašena 1983. godine.


Arheološka istraživanja ovih dveju pećina je, u stvari, potraga za čovekom, njegovim delima i proizvodima njegovog rada. Ovo je samo početak zanimljive potrage za čovekom koji je u pećini ostavio svoj najdublji doseg misli, osećanja i života.