Raci
Raci (Rác, Ratzen, Ratzians, Rasciani) je naziv koji su Mađari i Nemci koristili za Srbe i Bunjevce. Naziv Raci dolazi od imena jedne od prvih srpskih država - Raške. Pored naziva Raci, u upotrebi je bio i naziv Rascijani (Rasciani), a zemlja na kojoj su živeli Srbi nazivana je Rascia ili Racszag.
Budući da su Srbi, od 15. veka, pa nadalje, činili znatan deo stanovništva na teritoriji današnje Vojvodine, mnogi istorijski izvori i mape, nastali u ovom istorijskom periodu (15-18. vek), pominju teritoriju današnje Vojvodine pod imenima Rascia i Mala Raška. Naziv Rascia se takođe javlja i na području Slavonije.
Po jednoj belešci iz 1543. godine, Temišvar i Arad nalazili su se usred Rascie (in medio Rascionarum), a tada je, po istom zapisu, u celom Banatu vladao srpski jezik. U to vreme je na prostoru Banata postojalo sedamnaest srpskih manastira.
Kada su predstavnici vojvođanskih Srba 1848. godine odneli svoje zahteve Lajošu Košutu, upozorili su ga da njih vređa kada ih zove Raci, jer oni imaju svoje narodno i istorijsko ime - Srbi.
Od naziva Raci je takođe izvedeno i prvo ime Novog Sada: Racka varoš (Ratzen Stadt), odnosno - Srpski grad.
Ivo Pranjković,
http://vrbas.blogger.ba/arhiva/2006/01/28
Tako se npr. Jukić tumačeći naziv Zahumlje poziva i na Konstantina Porfirogeneta i na Mavra Orbinija i na Matiju Petra Katančića: Zahulmci zovu se od brda Hlum nazvanog; i inače u slavenskom jeziku Zaholmci zovu se i oni, koji za brdom (holmom), kad je brdo poveće, obitavaju (...)
Pitanje je sada da li je istina što Porfirogenit piše, da ona strana zemlje, koju mi danas zovemo Hercegovinom, dobi ime od slavenske riječi Hum ili Holm? — Istina da Hum u slavenskom jeziku Porfirogenitovog vremena mogao je značiti planinu, kako to potvrđuju mnoge po Bosni planine istog imena, i što se i u drugima slavenskim narječjima ta riječ zadržala; no je li se od toga nazvala Hulmija, Zahulmija, Helmija, sumnja je. Mavro Orbin, učeni Slavjanin u početku XVII. stoljeća u svom djelu 'Il Regno degli Slavi', str. 350, piše, da se Zahulmija od Slavjana naziva Zahlivija — che dagli Slavi viene chiamato Zahlivnie, dakle od — za Livna. Zachlumi corrupte pro Zahlivni ab Hlivno alias Clinovo, Bosnae superioris seu Ramae oppido: Zachlumi pogrešno, umjesto Zalivni, od Livno, inače Klinovo, varoši gornje Bosne ili Rame, riječi su Katančića« (Putovanje iz Dubrovnika preko Hercegovine u Fojnicu, Sabrana djela I, 20-21).
Matija Evetović, 1941.:
--------------------------------------------------------------------------------
Državica jugoistočno od Zahumlja ili Huma, pored Trebinja, zvala se na grčkom jeziku Trabounia, a hrvatski se pisala Travunija. Značenje je ove riječi isto što i Zahumlje, tj. kraj iza huma ili brda. Njen je stanovnik Travunjanin tj. Humljanin. Vremenom je grčki prijedlog „tra” nestao, a ostala je samo riječ „Bounia”, kao što je od riječi „Zahumlje” ostala riječ „Hum”. Prema tome, Bunjevci su dobili svoje ime po predjelu iza grada Bona (Buna), tj. iza brda, ispod kojeg je rijeka Bona (Buna), koja se grčki zove Kalon (blag). Otud ime Blagaj. Sama pak riječ „Bunjevac” označuje čovjeka koji je iz toga kraja, tj. Humljanin, Travunjanin, brđanin, gorštak.
.
