Zemun je bio prestonica zabave

[Nina]

Zemun je bio preteča noćnog života u Beogradu sa jednom kafanom na svakih 170 stanovnika a na programu su često bili balovi, zabave, predavanja, igranke, fakirske, sportske i druge priredbe

U Zemunu je 1883. godine bilo ukupno 75 ugostiteljskih objekata ili jedan na svakih 172 stanovnika. Samo pet godina docnije taj broj je povećan pa je u varoši bilo pet svratišta prvog reda, tri svratišta drugog reda, osam kafana, 72 krčme, dve kavotočije i jedna rakijašnica, dakle ukupno 91 objekat. Osim vlasnika ili zakupaca i članova njihovih porodica, radilo je još ukupno 25 pomoćnika i tri šegrta. Početkom dvadesetog veka, tačnije 1907. godine bilo je 107 ugostiteljskih objekata sa 123 zaposlena i dva šegrta, ne računajući vlasnike, zakupce i članove njihovih porodica.

Još od sredine 19. veka vlasnici gostionica imali su svoje udruženje, a zanimljivo je kako su Zemunci objedinili piće i kulturu. Izvesni Franc Kolhuber je još 1844. godine podigao salu za pozorišne predstave u svojoj kafani „Kod zlatnog lava”, a slične sale imali su i „Crni orao”, „Kod zlatnog anđela” i još neke...Sve do Prvog svetskog rata tu su se održvale predstave pozorišnih trupa iz Novog Sada, a kasnije dolazili su i glumci iz Beograda, pa čak i iz Niša, organizovali su se balovi, zabave, predavanja, igranke, koncerti, fakirske, mađoničarske, sportske i druge priredbe. Redak primer da se ceo kulturni život jednog grada odvijao u gostionicama.

 

[Nina]

Balovi su bili „Kod zlatnog anđela” i „Romančićeva bašta”. Kad su krajem 19. veka podignuti hoteli „Grand” i „Central” ove veće priredbe su se preselile u njihove dvorane.

Kafane „Kod pluga”, „Crna mačka”, „Plavi grozd”, „Beli medved”, „Dva druga”, „Dalmatinski podrum”, „Lovac”, „Beogradska bašta”, „Tri Arapina” i mnoge druge bile najzgodnija mesta za lečenje nostalgije, novopridošlih gradjana iz svih delova Srbije.

U drugoj polovini 19. veka u Zemunu su se počele otvarati i „bludionice“, koje su vlasti ubrzo proterale u jednu ulicu, tadašnju Ribarsku, današnju Borčansku, ali ostalo je upamćeno da su mnogi bogati Beograđani tog doba – političari, pisci, trgovci, zanatlije, glumci – odlazili u Zemun. Česte prelaske beogradskih žitelja koristila je zemunska policija koja je na izlazu iz lađe pregledala dokumenta naplaćujući sitne globe zbog ove ili one nepravilnosti, kad god je trebalo popraviti budžet varoši, a gosti iz srpske prestonice žureći na provod obično su bez velikih prepirki plaćali tražene iznose.

Branko Najhold iz njegove knjige „Čast svakome“ posvećenoj gostionicama.