- Poruka
- 394.850
Prezime ili porodično ime, rođenjem nasleđujemo od predaka. Uz ime koje nam daju na rođenju i koje predstavlja našu ličnost i nas same, prezime označava poreklo, korene i tradiciju
Prezime je nastalo u drugoj polovini XIV veka. Srpska prezimena su uglavnom nastajala tako što se nastavak -ić, -ev ili -ov dodavao imenu oca, majke, dede ili nekoj drugoj osnovi.
Kod Srba su najčešće prezimena nastalaja na osnovu imena očeva, ali je dosta i onih koja su vezana za zanimanja, lične osobine, nadimke, mesto porekla… Mnogi su, pri doseljavanju u nove srezove (opštine), morali da menjaju vlastito prezime i uzmu ono koje im sreski načelnik dodeli.
Sufiks “ić” je slovenski deminutiv čija je osnovna uloga u stvaranju patronima i matronima:
Patronim označava da je prezime nastalo od oca (npr. prezime Jovanović je nastalo od imena Jovan na koje je dodat nastavak “ov” što označava pripadnost i na kraju je pridodat deminutivni nastavak “ić” što znači maleni ili mladi).
Matronim označava prezime nastalo od majke (npr. prezime Sarić – u ovom slčaju će na ime samo doda nastavak “ić”)
Većina porodica u Srbiji nosi prezime po nekom od svojih predaka iz XIX veka.
Uzrok ovoj pojavi leži u činjenici da su se prezimena u Srbiji do druge polovine XIX veka menjala iz generacije u generaciju, tako da je većina stanovništva nosila prezime po imenu oca. Tako se dešavalo da u jednoj kući tri različite generacije imaju tri različita prezimena.
U to vreme, stara, rodovska prezimena bila su mahom u manjini. Godine 1851. knez Aleksandar Karađorđević je doneo ukaz o nepromenljivosti prezimena, čime je u većoj meri zaustavljen proces menjanja istih.
Mnoga srpska prezimena jesu nastala dodavanjem sufiksa -ić, -ević, -ović, ali kroz istoriju su Srbi gradili i prezimena uz pomoć sledećih nastavaka:
-ev ili -ov (kod njih se izgubio nastavak -ić, jer su takva prezimena bila zabranjena na području Austrougarske, pa su nastala prezimena kao što su Jovanov, Milošev, Kolarov…);
-in (smatra se da su nastala u Vojvodini kao posledica administrativnog izbacivanja nastavka –ić u prezimenima kao što su Božić ili Lazić, gde nije moglo prosto da se izbriše –ić, pa se dobilo npr. Božin i Lazin);
-ski, -cki, -čki, -ški;
-ac i -an (uglavnom ukazuju na poreklo, odnosno na prethodna prebivališta odakle je rodonačelnik došao, npr. Grahovac, Podunavac, Crnogorac, Erdeljan…);
-ica (nastala dodavanjem deminutivnog nastavka -ica na ime pretka ili na neku stvar ili osobinu po kojoj je porodica ostala upamćena, kao Pavlica, Travica, Koprivica…)
(wikipedija, srbijadanas)
Prezime je nastalo u drugoj polovini XIV veka. Srpska prezimena su uglavnom nastajala tako što se nastavak -ić, -ev ili -ov dodavao imenu oca, majke, dede ili nekoj drugoj osnovi.
Kod Srba su najčešće prezimena nastalaja na osnovu imena očeva, ali je dosta i onih koja su vezana za zanimanja, lične osobine, nadimke, mesto porekla… Mnogi su, pri doseljavanju u nove srezove (opštine), morali da menjaju vlastito prezime i uzmu ono koje im sreski načelnik dodeli.
Sufiks “ić” je slovenski deminutiv čija je osnovna uloga u stvaranju patronima i matronima:
Patronim označava da je prezime nastalo od oca (npr. prezime Jovanović je nastalo od imena Jovan na koje je dodat nastavak “ov” što označava pripadnost i na kraju je pridodat deminutivni nastavak “ić” što znači maleni ili mladi).
Matronim označava prezime nastalo od majke (npr. prezime Sarić – u ovom slčaju će na ime samo doda nastavak “ić”)
Većina porodica u Srbiji nosi prezime po nekom od svojih predaka iz XIX veka.
Uzrok ovoj pojavi leži u činjenici da su se prezimena u Srbiji do druge polovine XIX veka menjala iz generacije u generaciju, tako da je većina stanovništva nosila prezime po imenu oca. Tako se dešavalo da u jednoj kući tri različite generacije imaju tri različita prezimena.
U to vreme, stara, rodovska prezimena bila su mahom u manjini. Godine 1851. knez Aleksandar Karađorđević je doneo ukaz o nepromenljivosti prezimena, čime je u većoj meri zaustavljen proces menjanja istih.
Mnoga srpska prezimena jesu nastala dodavanjem sufiksa -ić, -ević, -ović, ali kroz istoriju su Srbi gradili i prezimena uz pomoć sledećih nastavaka:
-ev ili -ov (kod njih se izgubio nastavak -ić, jer su takva prezimena bila zabranjena na području Austrougarske, pa su nastala prezimena kao što su Jovanov, Milošev, Kolarov…);
-in (smatra se da su nastala u Vojvodini kao posledica administrativnog izbacivanja nastavka –ić u prezimenima kao što su Božić ili Lazić, gde nije moglo prosto da se izbriše –ić, pa se dobilo npr. Božin i Lazin);
-ski, -cki, -čki, -ški;
-ac i -an (uglavnom ukazuju na poreklo, odnosno na prethodna prebivališta odakle je rodonačelnik došao, npr. Grahovac, Podunavac, Crnogorac, Erdeljan…);
-ica (nastala dodavanjem deminutivnog nastavka -ica na ime pretka ili na neku stvar ili osobinu po kojoj je porodica ostala upamćena, kao Pavlica, Travica, Koprivica…)
(wikipedija, srbijadanas)
