PRVI ZABRANJENI FILM U JUGOSLAVIJI: RAZBESNEO JE TITA,
A U NJEMU SE PRVI PUT ČULO “SMRT FAŠIZMU, SLOBODA NARODU!”
Decenijama su generacije Jugoslovena odrastale na učenju da je “Slavica”, koja je premijeru imala 1947. godine, bila prvi jugoslovenski film.
Međutim, to baš i nije bilo tako...
Čitavu godinu pre legendarne “Slavice”, u Beogradu je nastao jedan drugi film o partizanskoj borbi. Radni naziv mu je bio “Oluja na Balkanu”.
Kada je 1946. godine prikazan, prvo u Moskvi, a onda i u Beogradu u proleće 1947. zvao se “U planinama Jugoslavije”.
Interesantno, reč je o prvom filmu u kome se može čuti parola “Smrt fašizmu, sloboda narodu!” koja je kasnije postala legendarna.
Zvezda filma - prvi filmski Tito
Odmah nakon oslobođenja Beograda 1944. godine uspostavljena je tesna saradnja između partizanskih i sovjetskih vlasti.Tako je nekome palo na pamet da dve države treba zajedno da snime film.
Za reditelja je odabran Abram Rom, čuveno ime u Sovjetskom Savezu, a on je glavnu ulogu – bosanskog seljaka Slavka Babića
koji diže revoluciju protiv okupatora, poverio sunarodniku Nikolaju Mordvinovu.
Glavna zvezda filma bio je Ivan Bersenjev u ulozi Tita.
Upravo tu se uskoro pojavio problem. Reditelj je navodno insistirao na fizičkoj sličnosti glumaca i stvarnih likova, a ideju da Beresnjev
igra jugoslovenskog maršala navodno je dao lično Staljin koji je bio zapanjen sličnošću dvojice muškaraca.
Iako je reč o sporednim ulogama osim Tita, u filmu se pojavljuje i feldmaršal Romel koga igra legendarni Bojan Stupica, ali i Draža Mihailović
čija uloga je poverena hrvatskom glumcu Vjekoslavu Afriću (istom onom koji će kasnije režirati “Slavicu”). Baš u ovom ostvarenju prvi put na
platnu se pojavljuju i Olivera Marković i Miša Mirković.
Partizani koji govore ruski
Film je sniman širom Jugoslavije više od šest meseci, a korišćen je i dokumentarni materijal prikupljen tokom rata.
Ivan Bersenjev je ozbiljno shvatio svoj zadatak. Ostalo je zabeleženo da je provodio vreme sa Titom kako bi što bolje naučio njegove gestove i
pokrete. To mu, međutim, nije mnogo pomoglo.
Titu se nikada nije dopalo kako ga je Bersenjev predstavio na velikom platnu, smatrao ga je “nepodobnim”.
Film je bio loše primljen i kod publike, svima je smetala činjenica da partizani govore ruski, a onim drugovima koji su imali malo “oštrije oko” i
činjenica da su slike Staljina, u svakom kadru u kom se pojavljuju, veće od Titovih.
O tome kako je ovaj film prihvaćen u Jugoslaviji Milovan Đilas zapisao je u knjizi “Vlast i pobuna”.
Godinu dana posle premijere filma “U planinama Jugoslavije”, dolazi do sukoba Tita i Staljina i rezolucije Informbiroa.
Pravo iz bioskopskih sala, film odlazi u komunističke bunkere u kojima će ostati decenijama.
Slično se dogodilo i u Sovjetskom Savezu, pa za ovaj, pravi prvi jugoslovenski dugometražni film, godinama niko nije ni znao da postoji.
Poslednja izmena:
