Tajna Houpovog dijamanta

[Nina]

Vest koja je u nedelju obišla sve svetske medije odnosila se na spektakularnu pljačku koja se dogodila u čuvenom francuskom muzeju Luvr. Pljačkaši su uzeli neprocenjive dragulje koji su pripadali Napoleonu, a sve to je podsetilo na pljačku iz 1792. godine, čiji su dramatični obrti na kraju doveli do nastanka Houpovog dijamanta.

Među stručnjacima poznat jednostavno kao "Plavi", najveći plavi dijamant na svetu prvi put je nestao tokom pljačke dragulja u haotičnom Parizu za vreme revolucije 1792. godine. Od tada se nekoliko puta pojavljivao i nestajao širom Evrope i preko Atlantika. Istoričari i draguljari konačno su okončali ovu potragu za blagom koja je trajala više od dva veka.Većina dijamanata je cenjena zbog bezbojnosti, ali se ovaj izuzetan dragulj isticao po svom karakterističnom dubokom plavom tonu. Otkriven u Indiji i donet u Francusku u 17. veku, kamen je merio čak 115 karata — retki težak primerak u gemološkim okvirima.

Dijamant je privukao pažnju francuskog kralja Luja XIV, koji ga je kupio 1668. godine. Kako bi napravio odgovarajući simbol za Kralja Sunca, Luj ga je dao prebrusiti, smanjujući težinu na 69 karata, ali pojačavajući njegov sjaj. Postavio ga je u karakterističan zlatni okvir koji je stvarao efekat sunčevih zraka reflektovanih u kamenu. Njegov praunuk Luj XV je "le Bleu" ugravirao u raskošni znak Reda zlatnog runa, katoličkog viteškog reda, oko 1749. godine.

 

[Nina]

 

[Nina]

Četrdeset godina kasnije, nakon što je Francusku zahvatila revolucija, kralj Luj XVI i Marija Antoaneta su uhapšeni 1791. godine dok su pokušavali da pobegnu iz zemlje. Sa kraljevima u zatvoru, francuska kraljevska riznica je predata novoformiranoj vlasti. Sredinom septembra 1792, dok je Pariz bio zahvaćen talasom nemira, lopovi su upali u Kraljevsku riznicu, Garde-Meuble, i tokom pet noći ukrali većinu francuskih kraljevskih dragulja.

Jedan od lopova, kadet Giljo Lordone, napustio je Pariz sa znacima Reda Zlatnog runa. Izvadio je francuski plavi dijamant iz okvira zajedno sa spinelom Kote de Bretanja, crvenim dragim kamenom izrezbarenim u obliku zmaja. Kada je stigao u London, neuspešno je pokušao da proda Kote de Bretanja proteranim francuskim monarhistima i na kraju je završio u zatvoru za dužnike. Kote de Bretanja se ponovo pridružio francuskim kraljevskim draguljima, zajedno sa velikim delom ukradenog plena, ali francuski plavi dijamant je nestao, piše National Geographic.

Neki hroničari veruju da francuski plavi dijamant nije otišao u London sa Lordoneom. Umesto toga, stigao je mnogo kasnije u scenariju dostojnom političkog trilera. Prema ovoj teoriji, revolucionarnoj vojsci je očajnički bila potrebna pobeda u vreme kada su Austrija i Pruska pretili invazijom na Francusku 1792. godine. Pod vođstvom pruskog vojvode od Brunsvika, invazija je odbijena od strane Francuza kod Valmija, a neprijateljske snage su se povukle nazad preko Rajne 20. septembra.

Skeptici su postavljali pitanje kako je iskusan i dobro naoružan pruski general mogao biti poražen tako brzo. Teoretisali su da su revolucionarni lideri organizovali pljačku dragulja ranije tog meseca kako bi podmitili vojvodu od Brunsvika. Navodno su mu dali francuski plavi dijamant zauzvrat za gubitak bitke kod Valmija. Teoretičari sumnjaju da je vojvoda Brunsvik godine 1805. poslao Plavi dijamant svojoj ćerki, princezi Karolini, u London.

 

[Nina]

Novi identitet

Godine 1812. plavi dijamant, manji od poznatog francuskog dragulja, prošao je kroz ruke londonskog trgovca po imenu Danijel Elijason. Kako ga je stekao i kome ga je prodao ostaje misterija. Elijason je pokazao kamen draguljaru Džonu Frankilonu, koji je napravio skicu i opisao dijamant od 45,52 karata kao "duboko plavi" i "bez mrlja ili mana". Istoričari veruju da nije slučajnost što se pojavio dva dana nakon što je istekao rok za gonjenje zločina počinjenih tokom Francuske revolucije, što je možda podstaklo njegovog vlasnika da ga proda.

Istog kvaliteta, ali manji od francuskog Plavog dijamanta, ovaj "novi" plavi dijamant ponovo je nestao sve do 1839. godine, kada ga zapisi beleže u kolekciji bankara Henrija Filipea Houpa, po kome je i dobio ime. Porodica Houp prodala je plavi dijamant 1901. godine, a on je na kraju dospeo u kolekciju američke naslednice Evalyn Walsh McLean 1912. godine. Nakon njene smrti 1947. godine, draguljar Hari Vinston kupio je njene dragulje i 1958. godine poklonio Plavi dijamant Houp Instituciji Smithsonian za Muzej prirodne istorije.

 

[Nina]

 

[Nina]

Naučnici su dugo sumnjali da su Plavi dijamant Houp i izgubljeni francuski "Plavi" zapravo jedan te isti kamen. Tek 2005. godine, 213 godina nakon krađe, uspeli su to da dokažu. Džefri Post, kustos Nacionalne kolekcije dragog kamenja u Smithsonian muzeju, zajedno sa drugim stručnjacima, sproveo je računsko modeliranje zasnovano na zapisima iz 17. veka, detaljnim crtežima francuskog "Plavog" i skenovima Plavog dijamanta Houp. Njihova studija je zaključila da je Houp originalni indijski plavi dijamant, nakon što je dva puta prebrušen.

Godine 2007. u Prirodnjačkom muzeju u Parizu pronađen je olovni odlivak dijamanta u obliku štita i utvrđeno je da je model francuskog plavog dijamanta. Fransoa Farž, kustos u Prirodnjačkom muzeju, napisao je da kataloška etiketa iz 19. veka pronađena uz odlivak daje trag o sudbini francuskog plavog dijamanta. Na njoj piše "pripada gospodinu Houpu iz Londona", što sugeriše da je Henri Filip Houp nabavio francuski plavi dijamant pre nego što je isečen da bi se napravio manji kamen.

Odvajanje je pružilo tačne dimenzije izgubljenog dragulja, što je omogućilo preciznu kompjutersku rekonstrukciju. Koristeći ove informacije i podatke iz ranijih studija, naučnici su uspeli da reše misteriju i potvrde da je Houpov dijamant zaista nekada bio francuski plavi dijamant.

 

[Nina]

..