Srpski Notr Dam

Nina

Nina

Veteran
Supermoderator
Poruka
400.700
Bogorodičina crkva u Donjoj Kamenici po mnogo čemu je najneobičnija crkva u čitavoj Srbiji. Smeštena u centru sela kraj Knjaževca i podno Stare planine, ova lepa srednjovekovna građevina i danas je prilično misteriozna i neistražena, a ono što se o njoj zna zapravo otvara mnogo više pitanja, nego što daje odgovora.

Sama arhitektura Bogorodičine crkve prilično je neobična i nekarakteristična za ove krajeve. Iako relativno malih dimenzija, građevina ima kupolu i sprat, ali i dva zvonika zbog kojih se stiče utisak mnogo veće građevine. Nastala je pod uticajem mešavine dva stila - vizantijskog i romanskog, a čitav izgled doneo joj je i nadimak - srpski Notr Dam.Da stvar bude interesantnija - ovo nije jedina neobičnost kada je u pitanju ova crkva.

Crkva Presvete Bogorodice izgrađena je u prvoj polovini 14. veka, ali je njen ktitor nepoznat. Na osnovu ktitorske kompozicije zna se da je crkvu podigao Mihailo. Ipak, o tome ko je Mihailo bio, postoje sporenja - bugarski istoričari smatraju da je u pitanju njihovog car Mihailo Šišman, dok srpski istraživači misle da je crkvica zadužbina Mihaila Anđelovića, velikog vojvode despota Lazara Brankovića.Postoji i mogućnost da je u pitanju bio neki lokalni plemić, a ne član vladajuće dinastije, pa zapravo pravi ktitor sve do danas ostaje nepoznat.
 
Clip_8.jpg
 
Bogorodičina crkva je decenijama bila u ruiniranom stanju. Tako je dočekala i početak 20. veka. Zabeleženo je da je 1932. znatan deo oltarskog prostora bio u ruševinama. Konzervatorski radovi i istraživanje okoline okončani su tek 1958. godine, a arheološka iskopavanja tada su otkrila nekropolu u blizini crkve iz perioda od 14. do 17. veka. Osim vrednih materijalnih nalaza oko same svetinje otkopano je i preko 70 grobova.

Zahvaljujući ktitorskoj kompoziciji sačuvanoj u donjem nivou crkve na kojoj se vidi njen nekadašnji izgled, zna se da je nekada imala i drveni egzonarteks sa spratom. On nije obnavljan, pa su od njega danas vidljivi samo kameni temelji.Bogorodičina crkva u Donjoj Kamenici nalazi se pod zaštitom kao spomenik kulture od velikog značaja.
 
Činjenica da je u njihovoj izradi korišćena vizantijsko plava govori o tome da ktitor ove crkvice nije štedeo na troškovima. Ova boja je tokom Srednjeg veka bila skuplja od zlata, pa je korišćena za oslikavanje samo najbogatijih crkava i manastira - Sopoćana, Studenice, Dečana, Gračanice… i Bogorodičine crkve u Donjoj Kamenici.

Osim izrade, i pojedini prikazi na freskama neobični su i posebni - Sveti ratnici Teodor Tiron i Teodor Stratilat prikazani su zagrljeni kako jašu na konjima, Tajna večera specifična je po rasporedu sedenja Hristosa i apostola, a u jednoj od kula nalaze se i freske iz ciklusa života i stradanja Svete Petke na kojima je svetiteljka prikazana obnaženih grudi što je jedinstveno u hrišćanskom svetu.
Clip_5.jpg
 
Većini fresaka u donjem nivou crkve ostećena su lica. Rasprostranjeno je mišljenje da je ovo učinjeno za vreme turske vladavine ovim prostorima, ali postoje i tvrdnje da je reč zapravo o običaju koji korene ima u paganskom verovanju.Naime, po ovome, osoba koja bi odlomila malter sa očiju freske, mogla bi da povrati vid ili izleči kakvu drugu bolest. Ako je ova teorija tačna, oštećenja su mogli napraviti i hrišćani koji su na taj način pokušavali da izleče neku svoju boljku.( piše politikinzabavnik )
 
Turci nemaju praksu slikanja lica, čak ni slavljenja svetaca koje mi na Balkanu slavimo kao zaštitnike naših domova i porodica samim tim što su bili izuzetni Hrišćani..
Npr. Jovan Krstitelj je oslikan i uikonjen, i zauzima važno mesto na zidovima doma svakog ko se zauzeo da slavi Sv. Jovana Krstitelja.
Turčin koji je došao sa doktrinom da nema nikakvo lice u odnosu na to koga slavi, sablaznio se ikonama koje je zatekao u domovima balkanskih naroda.
Sa druge strane, narod kom se skakalo po glavi za ikone i freske-ni do dana današnjeg nije zaboravio svece. Taj narod proslavlja žrtve ljudi koji su pogrebeni za neki viši i dobar cilj.
Konačno je stiglo vreme međusobnog razumevanja i poštovanja svetinja.
U centru Istanbula, bez obzira što je Agha Sophia bila zatvorena za razgledanje, Turčin je imao razumevanja i pustio srpske đake-Hrišćane da je osete i vide.
Ništa nismo platli.
 
Prijavite se ili registrujte da biste poslali poruku.

Back
Top