- Poruka
- 388.205
Stranci užasnuti zlodelima okupatora
Povukao se poražen krajem 1914. austrougarski okupator u neredu ka reci Drini. Ostavljajući za sobom pričinjena zlodela, pustoš, razorene građevine... Takve varvarske prizore kojima su i stranci, idući uz srpsku vojsku, bili užasnuti (o čemu piše časopis užičkog arhiva „Istorijska baština” u broju objavljenom 2014. povodom veka Velikog rata).
Džon Rid, američki reporter koji je prisustvovao svim većim operacijama srpske vojske, zabeležio je pojedine strahote kojima je bilo izloženo nedužno stanovništvo:
– Na jednoj slici, snimljenoj u selu Lešnici, videlo se više od 100 žena i dece, lancima zajedno povezanih, s glavama odsečenim i nabacanim na posebnu gomilu. U Kravici su starci, žene i deca bili mučeni, a onda iskasapljeni. U Jermenovcu je 50 osoba bilo saterano u jedan podrum i živo spaljeno... U jednu kuću uterali su 100 građana Prnjavora, pa ostatak naterali da stanu jedno uz drugo i vezali ih konopcima. Onda su kuću zapalili, a ubijali one koji su pokušali da pobegnu – citira Ridov zapis Milovan Lukić u poglavlju „Istorijske baštine” naslovljenom „Račani u Prvom svetskom ratu 1914‒1918.”
Kad je srpska vojska u završnici Kolubarske bitke nastupala i okupatora iz zemlje poterala, svedok austrougarskih zlodela nad civilnim stanovništvom i vojnicima bio je i Švajcarac Arčibald Rajs. On je u to vreme istraživao zločine protiv srpskog naroda i o njima zapisao:
– Približavamo se Šapcu i već se vidi da su ovuda prošle trupe Franca Josifa po zapaljenim kućama i plastovima sena. Tu je Jovanovac sa kućom u kojoj su kulturtregeri iskasapili 40 srpskih zarobljenika i ranjenika. Ulaz u Šabac obeležen je potpuno izgorelim kasarnama. Iza crkve razbojnici su iskasapili veliki broj seljaka i varoških stanovnika i potrpali njihove leševe u zajedničku raku. Idući iz Krupnja u Pecku svuda, na svim visovima i svim dolinama, čuje se bolni lelek majki koje plaču na grobovima svoje poklane dece...
Surovo su Austrougari postupali i prema zarobljenim srpskim oficirima, ne obazirući se što su ranjeni. Neke su spaljivali na lomači, poput hrabrog majora Koste Todorovića (1882‒1914), komandanta Zlatiborskog četničkog odreda. On je, kako je u „Istorijskoj baštini” naveo Đorđe Pilčević, na samom početku rata, avgusta 1914, sa svojim dobrovoljcima (oko 800 odabranih ljudi) prešao Drinu nastupajući ka Srebrenici, pa posle krvave borbe sa austrougarskim jedinicama potisnuo neprijatelja i oslobodio Srebrenicu i Bratunac. U tom kraju se iznenada pojavljivao i u samoj pozadini Austrougara, unoseći strah među njih.
Povukao se poražen krajem 1914. austrougarski okupator u neredu ka reci Drini. Ostavljajući za sobom pričinjena zlodela, pustoš, razorene građevine... Takve varvarske prizore kojima su i stranci, idući uz srpsku vojsku, bili užasnuti (o čemu piše časopis užičkog arhiva „Istorijska baština” u broju objavljenom 2014. povodom veka Velikog rata).
Džon Rid, američki reporter koji je prisustvovao svim većim operacijama srpske vojske, zabeležio je pojedine strahote kojima je bilo izloženo nedužno stanovništvo:
– Na jednoj slici, snimljenoj u selu Lešnici, videlo se više od 100 žena i dece, lancima zajedno povezanih, s glavama odsečenim i nabacanim na posebnu gomilu. U Kravici su starci, žene i deca bili mučeni, a onda iskasapljeni. U Jermenovcu je 50 osoba bilo saterano u jedan podrum i živo spaljeno... U jednu kuću uterali su 100 građana Prnjavora, pa ostatak naterali da stanu jedno uz drugo i vezali ih konopcima. Onda su kuću zapalili, a ubijali one koji su pokušali da pobegnu – citira Ridov zapis Milovan Lukić u poglavlju „Istorijske baštine” naslovljenom „Račani u Prvom svetskom ratu 1914‒1918.”
Kad je srpska vojska u završnici Kolubarske bitke nastupala i okupatora iz zemlje poterala, svedok austrougarskih zlodela nad civilnim stanovništvom i vojnicima bio je i Švajcarac Arčibald Rajs. On je u to vreme istraživao zločine protiv srpskog naroda i o njima zapisao:
– Približavamo se Šapcu i već se vidi da su ovuda prošle trupe Franca Josifa po zapaljenim kućama i plastovima sena. Tu je Jovanovac sa kućom u kojoj su kulturtregeri iskasapili 40 srpskih zarobljenika i ranjenika. Ulaz u Šabac obeležen je potpuno izgorelim kasarnama. Iza crkve razbojnici su iskasapili veliki broj seljaka i varoških stanovnika i potrpali njihove leševe u zajedničku raku. Idući iz Krupnja u Pecku svuda, na svim visovima i svim dolinama, čuje se bolni lelek majki koje plaču na grobovima svoje poklane dece...
Surovo su Austrougari postupali i prema zarobljenim srpskim oficirima, ne obazirući se što su ranjeni. Neke su spaljivali na lomači, poput hrabrog majora Koste Todorovića (1882‒1914), komandanta Zlatiborskog četničkog odreda. On je, kako je u „Istorijskoj baštini” naveo Đorđe Pilčević, na samom početku rata, avgusta 1914, sa svojim dobrovoljcima (oko 800 odabranih ljudi) prešao Drinu nastupajući ka Srebrenici, pa posle krvave borbe sa austrougarskim jedinicama potisnuo neprijatelja i oslobodio Srebrenicu i Bratunac. U tom kraju se iznenada pojavljivao i u samoj pozadini Austrougara, unoseći strah među njih.
