Odmor bašibozuka –Paja Jovanović

[Nina]

Odmor bašibozuka poznata i kao Arnautski ratnik i Albanski ratnik je rano delo Paje Jovanovića, nastalo sredinom osamdesetih godina XIX veka. Primer je slike akademskog realizma iz umetnikove orijentalističke faze stvaralaštva. Slika prikazuje naoružanog bašibozuka koji se odmara uz čaj ili kafu i konzumira nargilu.

Delo Odmor bašibozuka nastalo je u tehnici ulja na dasci oko 1887. ili 1888. godine i nalazi se u posedu Muzeja grada Beograda, koji baštini legat Paje Jovanovića.
Slika je dimenzije 41 x 32,5 cm i postavljena je u bogatom ramu sa čijim proporcijama ima ukupno 68 x 60,5 cm.

Na slici je prikazan Arnaut ili bašibozuk, pripadnika neregularnih pešadijskih i konjičkih vojnih snaga osmanske vojske u trenutku odmora dok sedi u tradicionalnoj uniformi. On jednom rukom pridržava musketu naslonjenu uz rame, dok u drugoj ruci drži pisak od nargile. Musketa koju vidimo se naziva i jezail, rani tip puške koja je korišćena u Osmanskom Carstvu i Balkanu, često korišćena od strane bašibožuka i drugih neregularnih vojnika.Ovi vojnici nisu bili formalno obučeni za klasične vojne operacije, ali su bili korisni za različite zadatke, uključujući izviđanje. Na slici je prikazan njihov karakteristični izgled koji obuhvata crvenu tuniku i beli kilt, što je bio prepoznatljiv lokalni kostim tih vojnika.

 

[Nina]

 

[Nina]

Paja Jovanović je sliku naslikao po porudžbini londonskog galeriste Henrija Velisa. Pretpostavlja se da je slika nastala sredinom osamdesetih godina XIX veka, za vreme umetnikovog boravka u okolini Skadra. Slika se našla u Njujorku pa potom ponovo u Londonu na aukciji u Kristisu, 1994. godine. Tada je izlagana pod nazivom Arnautski ratnik.

Godine 2023. Pajino delo se našlo na aukciji londonske aukcijske kuće Sadebi. Na aukciji pod imenom Put svile slika je prikazana pod lotom 90, u okviru kolekcije Orijentalne umetnosti i dekorativnih predmeta i nameštaja iz XVIII. veka. Procenjena vrednost slike bila je od 70.000 do 100.000 funti.Muzej grada Beograda je uz pomoć Vlade Srbije, kupio sliku za 304.800 funti, odnosno 349.500 evra sa uračunatim porezima i taksama, odnosno po ceni od 240.000 funti (oko 279.000 evra).

Paja Jovanović je srpski slikar koji je učio u Beču, kod Karl Leopold Müllera, i stekao veliku reputaciju kao slikar Balkana i balkanskih motiva, posebno vojnih i ratničkih scena. Njegova umetnost je postala internacionalno priznata i cenjena, naročito među engleskim i američkim kolekcionarima

 

[jolemisa]

Paja je uradio sjajne slike.