Za rane, prelome, ali i čukljeve
Najčešće se, ipak, koristi za lečenje rana, kod uganuća i preloma.
Gel, mast i obloge koriste se kao prirodni lekovi za ublažavanje upale i bolova i brži oporavak mišića i zglobova.
Gavez je jedini prirodni lek koji pomaže kod čukljeva i deformacije palca.
Raste kao korov na vlažnim livadama, pored saobraćajnica i kanala, na obalama reka i potoka, njivama, baštama, starim voćnjacima i vinogradima, vrtovima, vlažnim šumama. Široko je rasprostranjen u ravnicama. Najčešće se sreće na područjima južnog i srednjeg Banata, Vršačkih planina i na Sremskom lesnom platou. U narodu je poznat pod različitim nazivima: sodula, crni koren, veliki gavez, crni gavez, volovski jezik, kilnjak, pljušč, svatovci, svenik, kuhinjsko zelje, itd.
Prema botaničkoj klasifikaciji pripada rodu Symphytum, a naučni naziv potiče od grčke reči symphyton što u prevodu znači rasti zajedno.
Ovim terminom drevni autori označavali su mnoge biljke koje su se primenjivale za lečenje kostiju.
Gavez je višegodišnja polužbunasta biljka, visine od 50 do 150 santimetara, vretenastog, razgranatog, snažnog, mesnatog korena, spolja crnog,
a iznutra beličastog, bogatog sluzima. Cveta od maja do polovine septembra.
Za izradu lekovitih pripravaka koristi se koren, ređe nadzemni deo biljke. Vađenje korena obavlja se u jesen ili u rano proleće. Izvađeno korenje treba očisti od nečistoća, oprati, iseći na komade, sušiti na toplom i promajnom mestu. Osušen materijal čuvati do godinu dana zaštićen od svetlosti, vlage i štetočina.
Od lekovitih materija sadrži purinski derivat alantoin, sluzi, tanine, asparagin, holin. Alantoin, glavni sastojak korena, pospešuje granulaciju i regeneraciju tkiva.
Narod je pripisivao ovoj biljci izuzetnu isceliteljsku moć. Postojalo je verovanje i mit da bi dva prsta srasla jedan za drugi kad bi se četrdeset dana privijala kaša od gaveza. Lekoviti pripravci primenjivani su za ispiranje usta i krajnika, kod zapaljenja jednjaka, čira želuca i dvanaestopalačnog creva, za zaustavljanje krvarenja. Obloge i kaše korišćene su kod preloma kostiju, zapaljenja tetiva, artritisa, uganuća, uboja, tromboflebitisa, za lečenje rana koje teško zarastaju, itd.
Međutim, novije naučne studije pokazale su da primena gaveza, zbog sadržaja pirolizidinskih alkaloida, pri dužoj upotrebi ispoljava hepatotoksično, kancerogeno i mutageno delovanje u eksperimentima na pacovima. Takođe, istraživanja su pokazala da se toksičnost ne manifestuje nakon lokalne primene na koži, zbog veoma male resorpcije. Zbog svega navedenog, u fitoterapeutskim priručnicima novijeg datuma, upotreba gaveza u svrhu lečenja se ograničava.
