- Poruka
- 334.460
Đorđe Obrenović (Beograd 1889 / 1890 Dunabogdanj, kod Budimpešte,1925) rođen kao Obren Hristić, bio je vanbračni sin kralja Milana Obrenovića i njegove grčke ljubavnice Artemize Hristić (rođene Joanides). Nakon Majskog prevrata i ubistva njegovog polubrata Kralja Aleksandra Obrenovića 1903. godine, Đorđe je postao pretendent na srpski presto suprotstavljajući se novom Kralju Petru I Karađorđeviću.
Rođenje i poreklo
Stari Beograđani pripovedaju da su se u današnjoj zgradi Kluba književnika, nekada kući znamenitog Srbina i velikog državnika Milana Piroćanca, upoznali kralj Milan i Artemiza Hristić.Ubrzo pošto su se upoznali između vladara i Artemize Hristić rodile su se simpatije, a potom su otpočeli i vezu.
Iako je poznat kao Đorđe Obrenović, rođen je u Beogradu kao Obren Hristić. Kralj Milan ga je priznao za sina, rođenjem je dobio ime Obren da bi podvukao svoje srodstvo sa vladajućom dinastijom Obrenović. Suprug Đorđeve majke bio je Milan Hristić, kraljev privatni sekretar i sin srpskog državnika Filipa Hristića .
Veza između njegovih roditelja i činjenice da je njegova majka živela u Kraljevskom dvoru izazvala je veliki skandal i rezultirala odlaskom kraljice Natalije iz Beograda sa sinom prestolonaslednikom Aleksandrom za Visbaden u Nemačkom carstvu. Muž njegove majke je naknadno smenjen sa položaja privatnog sekretara i poslat u inostranstvo kao srpski ministar u Berlin pod uslovom da njegova supruga ostane u Beogradu. Ovo imenovanje je propalo, međutim, nakon što je Berlinski sud jasno stavio do znanja da je nepoželjan, pa je umesto toga poslan u Rim. Iako je kralj Milan dao pismeno obećanje za Artemisiju, njegovim pokušajima da se razvede od kraljice Natalije usprotivio se Mihailo, beogradski mitropolit.
Artemiza Hristić, majka Đorđa Obrenovića
Na kraju su oba Đorđeva roditelja obezbedila razvode od svojih supružnika. Pet meseci nakon razvoda, 6. marta 1889. godine, kralj Milan je abdicirao sa srpskog prestola razljutivši Đorđevu majku. Nakon što se na kraju umorila od zahteva bivšeg kralja Milana za novcem od nje, Artemisa je odvela Đorđa da živi u Carigrad, gde je živeo njen otac i stekao značajno bogatstvo prvo kao pejzažni baštovan i arhitekta kod osmanskog sultana, a kasnije u bankarstvu. Tada je bivši kralj Milan raskinuo bračno obećanje i umesto toga obratio se srpskoj vladi za finansijsku pomoć a na kraju se čak pomirio sa bivšom suprugom kraljicom Natalijom 8. marta 1893.
Srpski pretendent
Prekidom odnosa njegovih roditelja, Đorđeva majka ga je odgajala u privilegovanom okruženju u Carigradu. Posle smrti njegovog oca u egzilu u Beču 1901. godine, Đorđev život se promenio. Neki od prijatelja njegovog pokojnog oca koji su bili zgroženi odnosom njegovog polubrata kralja Aleksandra prema kralju Milanu zainteresovali su se za njega kao za mogućeg kandidata za srpski presto. Jedan prijatelj, mađarski grof Eugen Zichi, preuzeo je ulogu njegovog staratelja. Grof Eugen se generalno odnosio prema njemu kao prema sopstvenom sinu i pokušao je da dobije saglasnost cara Franca Jozefa da upiše Đorđa na Terezijsku vojnu akademiju. Međutim, kako u Beču na njegove pretenzije na srpski presto nisu gledali blago, car je odbio da dozvoli njegov upis.
Iako je bio sin Kralja Milana i pored toga što su njegov polubrat i njegova supruga kraljica Draga bili bez naslednika, Đorđa njegov polubrat nije video kao mogućeg naslednika prestola. Umesto toga, za naslednika se govorilo da su mogući izbori kraljicin brat Nikodije Lunjevica i crnogorski princ Mirko, koji je bio oženjen Natalijom Konstantinović (unukom princeze Anke Obrenović).
Posle ubistva njegovog polubrata kralja Aleksandra i njegove supruge kraljice Drage 1903. godine, presto Srbije je ponuđen princu Petru Karađorđeviću čija je porodica decenijama bila u sukobu sa dinastijom Obrenović. Kao jedini muški potomak Obrenovićevih, Đorđev staratelj grof Eugen tvrdio je da ga je otac kralj Milan legalno usvojio i kao takav je bio dovoljan da ga legitimiše, kao i njegove pretenzije i učini ga naslednikom oca i polu brata. Đorđe je imao podršku u Srbiji nakon regicida sa svojim pristalicama koje su objavljivale proklamacije u Beogradu i borile se sa pristalicama novoizabranog kralja Petera Karađorđevića. Iako su postojali izveštaji da su Đorđe i njegova majka prešli u Srbiju, ništa se od toga nije dogodilo a osmanski sultan je savetovao majku da ga treba skloniti sa ulice zbog straha da će biti atentat.
Tri godine nakon smrti svog polubrata i stupanja kralja Petra Karađorđevića, 1906. godine, Đorđe je neuspešno pokušao da postane srpski kralj. U junu, tokom studija u Klausenburgu, Mađarska, spor u kafiću doveo je do dvoboja sa mačevima između Đorđa i jednog studenta. Iako je preživeo, zadobio je teške povrede glave, ramena i grudi. Dodatni udarac pretrpeo je krajem te godine kada je njegov staratelj grof Eugen Zichi umro drugog dana Božića, ostavljajući Đorđu malo nasledstva jer je sopstvenim novcem podržao svoje njegove pretenzije na tron jer mu kralj Milan nije ništa ostavio. Imao je sreće jer je imao veliko nasledstvo kojem se mogao radovati od svog dede u Carigradu.
Pad u nepoznanicu
Nakon povratka u Istanbul, februara 1907. godine, Đorđe je preživeo pokušaj atentata. Napadač je bodežom pokušao da ga ubode u grudi, ali je Đorđu naneo samo ogrebotinu zbog debele knjige koju je Đorđe imao u džepu. Pet meseci kasnije, jula 1907. godine, ispred američke ambasade u Carigradu je eksplodirala bomba. Pošto je Đorđe živeo u kući pored ambasade, pronela se vest da je reč o pokušaju atentata agenata kralja Petra Karađorđevića. Pojedini časopisi su posumnjali u ovo objašnjenje bombaškog napada i smatrali da je eksplozija bila pokušaj da se Đorđe zadrži u očima javnosti. Sledećeg meseca je objavljeno da je pokušao da izvrši samoubistvo nakon što su mu osmanske vlasti odbile zahtev za promenu prezimena u Obrenović. Istraga bombaškog napada je zaključila da je Đorđe sâm postavio bombu sa namerom da iscenira pokušaj atentata, što je dovelo do proterivanja iz Turske. Ovaj incident ga je koštao i nasledstva njegovog dede koji je bio besan zbog postupaka svoga unuka i izbacio ga je iz testamenta. Deda je umro kasnije te godine pre nego što je ikad moglo doći do bilo kakve šanse za pomirenje.
Prognat iz Turske, Đorđe se uputio u Pariz, a nakon toga u Austrougarsku gde je dobio određenu podršku prijatelja svog pokojnog oca, koji su videli Đorđev potencijal da jednog dana stupi na srpski presto. Da bi unapredili njegovu finansijsku situaciju, ti prijatelji su pokušavali da nađu bogatu suprugu za Đorđa, iz Austrougarske ili Amerike. Nakon prestanka podrške, nestao je iz javnog mnenja, putujući po Evropi i zapadajući u dugove. Na kraju je pao u relativno siromaštvo i pokušao da preživi radeći razne poslove. Nakon što mu je pokušaj rada u austrougarskim državnim ministarstvima propao zbog nedostatka kvalifikacija, radio je na raznim poslovima, poput rada u štalama i profesionalnim džokejstvom, pre nego što se okušao u pevanju u kafanama i u glumi, sve dok ga policija nije primorala da napusti tu karijeru zbog činjenice da se predstavljao kao princ. Zatim je nastavio da radi kao konobar i portir u vagonima za spavanje u Orient Ekpressu. Njegovo ime se ponovo pojavilo u vezi sa njegovim starim pretenzijama tokom Prvog svetskog rata kada je januara 1916. lažno prijavljeno da su ga Nemci i Austrougari proglasili kraljem Srbije
Đorđe je pred kraj života napisao jednu knjigu o životu svoga oca, kralja Milana, ali knjiga je bila zabranjena od strane srpske vlade. Umro je bez para u Dunabogdanju kod Budimpešte u mađarskom sirotinjskom svratištu 7. septembra 1925. godine.
Potomci
Prema članku Večernjih novosti iz 2003. godine, Đorđe je imao sina Stefana koji je bio kapetan konjice u francuskoj vojsci. Stefan je imao sina po imenu Panta (Panka) Obrenović (poznat i kao Mark Eme) koji je bio predsednik „Fonda Obrenović“ do svoje smrti u Parizu početkom 2002.
Kralj Milan,Aleksandar i Natalija Obrenović
