Silent Bob
Iskusan
- Poruka
- 6.849
Pocetak:
Vijetnamski rat, jedan od glavnih relikvija Hladnog Rata je bio sukob koji je nastao iz Francusko - Vijetnamskog rata (1946 - 1954), kao podela izmedju dve glavne struje koje su se javile u Vietminu (Vietnamski pokret za oslobodjenje od Francuske kolonijalne vlasti): Komunista i Nacionalista. Rezultat uspeha Vietmina u borbi protiv Francuza je bio ovekovecen u Zenevi 1954, kada su Francuzi napustili Indokinu i pristali na stvaranje cetri nove drzave: Laos, Kambodzu, te Severni Vijetnam i Juzni Vijetnam, koje je trebalo biti privremeno resenje do konacnog ujedinjenja Vijetnama. Iako se za zvanican pocetak rata uzima 1959. (jer su tada Vlasti Severnog Vijetnama odlucile da udju u rat), borbe su (na lokalnom nivou) pocele 1954. izmedju regularnih snaga Juznog Vijetnama (ARVN) i snaga lokalnih milicija i pobunjenika. Iako su Francuzi povukli sve svoje trupe iz Vijetnama, ostavili su instruktore i visak naoruzanja i opreme trupama Juznog Vijetnama. Kako je vreme prolazilo Francuski instruktori su polako zamenjivani Americkim.
Zastava Severnog Vijetnama
Zastava Juznog Vijetnama
Prvi deo rata (1954 - 1963):
Prvi deo rata je pracen pogranicnim sukobima i (vise) politickim nestabilnostima. Na mesto predsednika Juznog Vijetnama dosao je izraziti antikomunista Ngo Diep, koji je poceo proterivati komuniste i zavodeci neku vrstu licne despotije (moje subjektivno misljenje je da je tako trebao sa crvenima... ok, vracam se na tekst). Odredjeni komunisticki komandanti Vietmina koji su ostali na jugu, poceli su otkopavati svoje oruzije. Komunisticki pokret je bio podeljen na dve struje: Intelektualnu koju su cinili istaknuti gradjani i akademci sa ciljem vrsenja propagande i borbenu koja je imala za cilj da napada snage ARVN i policije, ekonomiske i logisticke ustanove, te da ekonomski iznuri Juzni Vijetnam pre prave borbe izmedju regularnih trupa. 1959 lokalne seoske snage milicije i gerilaca, vlada u Hanoju ujedinjuje pod jednu komandu sa imenom Nacionalni Front za Ujedinjenje Juznog Vijetnama (NLF), ili kako su bili poznatiji - Vietkong. 1963. zahvaljujuci losoj politici i generalnom nezadovoljstvu, viski oficiri ARVN su izvrisli drzavni udar, pri cemu su zarobili Diepa i njegovog brata, Nhua obecavajuci im da ih nece likvidirati. Diep se sa svojim bratom predao, ali je te iste veceri pokusao pobeci, ujutro su obojica uhapseni i prilikom prevoza u oklopnom vozilu su ubijeni.
Zastava Vietkonga
Drugi deo rata (1963 - 1973):
Drugi deo Vijetnamskog rata je obelezen zestokim borbama i bitkama na podruciju centralnog Vijetnama, te aktivnim ucescem oruzanih snaga SAD (Armije, Mornarice i Vazduhoplovstva) u borbama protiv snaga Vietkonga i Vojske Severnog Vijetnama.
Razlog na aktivno vojno ucesce SAD u tom ratu je napad nekoliko torpednih camaca snaga Severnog Vijetnama na americki razarac USS "Maddox", kao i prijavljen napad na jos nekoliko Americkih ratnih brodova (moje subijektivno misljenje je, iako ne verujem u teorije zavere, da je ovo isfabrikovano sa SAD strane). SAD je odlucila da odgovori i kao znak odmazde je poslala avijaciju u baze u Juznom Vijetnamu sa ciljem da odatle bombarduju Severni Vijetnam i tako ga nateraju da on prekine svoju logisticku podrsku Vietkongu. Iako su bombardovanja u pocetku bila ogranicena samo na Severni Vijetnam, uskoro Bombardovanja su se prosirila i na obliznji Laos, Kambodzu i cak Juzni Vijetnam (po tzv Ho Si MIn liniji) sa ciljem nanoselja logistickih udara po Vietkongovim linijama snabdevanja. Posle par iznenadnih napada lokalnih gerilaca na lokalne aerodrome, SAD administracija je odlucila da u Vijetnam, kao zastitu aerodroma posalje oko 3.500 US trupa. Uskoro je pocelo da stize sve vise i vise Americkih trupa.
Prvi ozbiljniji okrsaj US trupa i snaga Vijetkonga se desio u operaciji Starlight gde su US trupe odsekle, a zatim i porazile trupe Vietkonga. Ostatci Vietkonga su se povukli na secer gde su organizovani u manje trupekoje ce stalno napadati SAD trupe koristeci "udri i bezi" taktiku. Do kraja rata Vietkong se uglavnom drzao ove taktike, osim u pojedinacnim slucajevima.
U januaru 1968. godine je zapocela Tet ofanziva. Tet ofanziva je bila prva takve vrste u kojoj su ucestvovale regularne snage Severnog Vijetnama (PAVN) u koordinaciji sa snagama Vietkonga. Cilj joj je bio da zauzme strateske US baze u centralnom Vijetnamu blizu granica, a zatim i da presece Juzni Vijetnam na pola, ostavljajuci centralni Vijetnam sam i izolovan. Ipak, Snage SAD i ARVN su uspele da zaustave ofanzivu, a zatim i da se vrate na predjasnje polozaje kod 17te paralele. Iako je ova operacija bila vojnicki neuspeh za trupe PAVN i Vietkonga, ona predstavlja pocetak kraja Americkog ucesca u ratu, te zapocinje politicku krizu u SAD, koja se desila u vreme izbora.
Mapa Vijetnama 1968, gde je crvenom bojom prikazana Ho Si Minova linija, koja je prestavljala liniju snabdevanja trupa Vijetkonga logistikom, naoruzanjem i bojevom municijom iz Severnog Vijetnama, koji je u Severni Vijetnam dosao iz CCCP, Kine i ostalih Komunistickih drzava
Izborom Niksona za predsednika SAD pocinje proces "Amerikanizacije" Juznog Vijetnama, sto predstavlja opremanje trupa ARVN sa modernim US oruzijem, logistikom i tehnikom, a u cilju smanjenja broja US vojnika i vojnog osoblja. 1973. Zbog politickih promena u Kambodzi, PAVN i Vietkong nisu vise mogli koristiti Ho Si Minovu liniju. Videci to kao pogodnu priliku ARVN odlucuje da krene u kontranapad, koji je ispao prava katastrofa, reagujuci brzo na ponovne promene u Kambodzi (sad sa Crvenim Kmerima), snage PAVN i Vietkonga odlucuju se na kontranapad i uspevaju da zauzmu pogranicne delove Juznog Vijetnama i da osiguraju Ho Si Minovu liniju, te da opet skoro prepolove Juzni Vijetnam na pola. U to vreme SAD je u Vijetnamu imala oko 160.000 ljudi, koji su uz pomoc bombardovanja (samo tokom ove operacije bombarderi su izbacili vise bombi nego za celo vreme WWII na Pacifiku) i trupa ARVN uspeli da zaostave ofanizvu, ipak nisu imali snage za kontranapad i osvojene teritorije su ostale pod kontrolom severnog Vijetnama. Iako je bilo jasno da bez US pomoci Juzni Vijetnam ne bi izdrzao, evakuacija je nastavljena i uskoro su sve SAD trupe napustile Vijetnam.
Treci deo rata (1973 - 1975):
Treci deo rata je obelezen padom Juznog Vijetnama. 1974 godine PAVN i Vijetkong se ujedinjuju u Vijetnamsku Narodnu Armiju (VPA) i pocinju planovi za krajni udarac protiv Juga. To se ostvaruje u martu 1975. kada VPA pokrece novu ofanzivu na gradove u provincije dublje u centralnom Vijetnamu. Uprkos otporu isturenih jedinica ARVN, njihovi polozaju bivaju lako pregazeni. Trupe u pozadini odlucuju da ne mogu da brane naseljena podrucija u tom delu i odlucuju se za povlacenje ka obali pri cemu dolazi do mesanja civila i ARVN, zbog toga su bili spori i snage VPA su ih stigle i poceli su njihovo granatiranje i ono sto je poznato kao "kolona suza" Uskoro su bili unisteni. Iznenadjeni lakocom i velikim uspehom, te sa saznanjem da u slucaju nekog veceg napada US nece vise reagovati, Severni Vijetnam odlucuje da pokrene konacnu ofanzivu.
Trupe PAVN
Trupe Vietkonga
Trupe ARVN
US trupe
Dobro opremljene od strane CCCP i Kine i visko moralisane trupe VPA su sa lakocom dosle do nekih 90ak km od Sajgona, gde su naisle na poslednji veliki otpor trupa ARVN koje je SAD prestala da finansira, koji je trajao oko dve nedelje. Juzni Vijetnam se nadao da ce SAD za to vreme opet doci u pomoc, ali SAD to nije ucinio, neposredno posle predaje tih trupa Vijetnamski predsednik je izjavio da su SAD izdale Juzni Vijetnam, posle cega je otisao na Tajvan. Uskoro su trupe VPA opkolile Sajgon i poceli su sa granatiranjem, gde su unistili aerodrom i sve vaznije puteve, sa ciljem da spreci svaki pokusaj bezanja iz grada. SAD odlucuje da pomogne evakuaciju stanovnistva Juznog Vijetnama, uskoro su snage VPA osvojile Sajgon i trupe ARVN su polozile oruzije.
Kraj:
Vlada Severnog Vijetnama je uspostavila revolucionu vladu Juznog Vijetnama koja je vladala drzavom, a sve pod komandom Severnog Vijetnama, do prakticnog ujedinjena 1976.
Po raznim procenama broj zrtava varira, ali se on vrti negde na oko:
57.000 US trupa
233.000 ARVN trupa
660.000 Vijetkong i PAVN trupa
6.000 raznih US saveznika (Novi Zeland, Tajland, Juzna Koreja...)
1.440 Kineza
550.000 Vijetnamskih civila (oko 300.000 sa Juga i 200.000 sa severa)
50.000 civila u Laosu
(PS, ovim ciframa za civile nesto ne verujem, ali dobro...)
Evakuacija SAD osoblja iz ambasade u Sajgonu, Juznovijetnamskih civila i clanova ARVN neposredno pre pada Sajgona trupama VPA
E, sad... ja sam ovo napisao po onome sto znam, ali posto nikad nisam dobro pamtio godine, moguce je da sam tu pogresio, ali glavne godine su valjda OK. Gramaticke greske se podrazumevaju... Posto, kao sto rekoh gore, slabo pamtim brojeve konsultovao sam Wikipediu prilikom navodjenja broja zrtava, tako da i to uzmite sa dozom rezerve. Nisam se hteo baviti dubljim politickom analizom, masakrima i ubistvima koja su bila van vojnih dejstava i fokusirao sam se samo na taj, vojni aspekt tog rata.
Vijetnamski rat, jedan od glavnih relikvija Hladnog Rata je bio sukob koji je nastao iz Francusko - Vijetnamskog rata (1946 - 1954), kao podela izmedju dve glavne struje koje su se javile u Vietminu (Vietnamski pokret za oslobodjenje od Francuske kolonijalne vlasti): Komunista i Nacionalista. Rezultat uspeha Vietmina u borbi protiv Francuza je bio ovekovecen u Zenevi 1954, kada su Francuzi napustili Indokinu i pristali na stvaranje cetri nove drzave: Laos, Kambodzu, te Severni Vijetnam i Juzni Vijetnam, koje je trebalo biti privremeno resenje do konacnog ujedinjenja Vijetnama. Iako se za zvanican pocetak rata uzima 1959. (jer su tada Vlasti Severnog Vijetnama odlucile da udju u rat), borbe su (na lokalnom nivou) pocele 1954. izmedju regularnih snaga Juznog Vijetnama (ARVN) i snaga lokalnih milicija i pobunjenika. Iako su Francuzi povukli sve svoje trupe iz Vijetnama, ostavili su instruktore i visak naoruzanja i opreme trupama Juznog Vijetnama. Kako je vreme prolazilo Francuski instruktori su polako zamenjivani Americkim.
Zastava Severnog Vijetnama
Zastava Juznog Vijetnama
Prvi deo rata (1954 - 1963):
Prvi deo rata je pracen pogranicnim sukobima i (vise) politickim nestabilnostima. Na mesto predsednika Juznog Vijetnama dosao je izraziti antikomunista Ngo Diep, koji je poceo proterivati komuniste i zavodeci neku vrstu licne despotije (moje subjektivno misljenje je da je tako trebao sa crvenima... ok, vracam se na tekst). Odredjeni komunisticki komandanti Vietmina koji su ostali na jugu, poceli su otkopavati svoje oruzije. Komunisticki pokret je bio podeljen na dve struje: Intelektualnu koju su cinili istaknuti gradjani i akademci sa ciljem vrsenja propagande i borbenu koja je imala za cilj da napada snage ARVN i policije, ekonomiske i logisticke ustanove, te da ekonomski iznuri Juzni Vijetnam pre prave borbe izmedju regularnih trupa. 1959 lokalne seoske snage milicije i gerilaca, vlada u Hanoju ujedinjuje pod jednu komandu sa imenom Nacionalni Front za Ujedinjenje Juznog Vijetnama (NLF), ili kako su bili poznatiji - Vietkong. 1963. zahvaljujuci losoj politici i generalnom nezadovoljstvu, viski oficiri ARVN su izvrisli drzavni udar, pri cemu su zarobili Diepa i njegovog brata, Nhua obecavajuci im da ih nece likvidirati. Diep se sa svojim bratom predao, ali je te iste veceri pokusao pobeci, ujutro su obojica uhapseni i prilikom prevoza u oklopnom vozilu su ubijeni.
Zastava Vietkonga
Drugi deo rata (1963 - 1973):
Drugi deo Vijetnamskog rata je obelezen zestokim borbama i bitkama na podruciju centralnog Vijetnama, te aktivnim ucescem oruzanih snaga SAD (Armije, Mornarice i Vazduhoplovstva) u borbama protiv snaga Vietkonga i Vojske Severnog Vijetnama.
Razlog na aktivno vojno ucesce SAD u tom ratu je napad nekoliko torpednih camaca snaga Severnog Vijetnama na americki razarac USS "Maddox", kao i prijavljen napad na jos nekoliko Americkih ratnih brodova (moje subijektivno misljenje je, iako ne verujem u teorije zavere, da je ovo isfabrikovano sa SAD strane). SAD je odlucila da odgovori i kao znak odmazde je poslala avijaciju u baze u Juznom Vijetnamu sa ciljem da odatle bombarduju Severni Vijetnam i tako ga nateraju da on prekine svoju logisticku podrsku Vietkongu. Iako su bombardovanja u pocetku bila ogranicena samo na Severni Vijetnam, uskoro Bombardovanja su se prosirila i na obliznji Laos, Kambodzu i cak Juzni Vijetnam (po tzv Ho Si MIn liniji) sa ciljem nanoselja logistickih udara po Vietkongovim linijama snabdevanja. Posle par iznenadnih napada lokalnih gerilaca na lokalne aerodrome, SAD administracija je odlucila da u Vijetnam, kao zastitu aerodroma posalje oko 3.500 US trupa. Uskoro je pocelo da stize sve vise i vise Americkih trupa.
Prvi ozbiljniji okrsaj US trupa i snaga Vijetkonga se desio u operaciji Starlight gde su US trupe odsekle, a zatim i porazile trupe Vietkonga. Ostatci Vietkonga su se povukli na secer gde su organizovani u manje trupekoje ce stalno napadati SAD trupe koristeci "udri i bezi" taktiku. Do kraja rata Vietkong se uglavnom drzao ove taktike, osim u pojedinacnim slucajevima.
U januaru 1968. godine je zapocela Tet ofanziva. Tet ofanziva je bila prva takve vrste u kojoj su ucestvovale regularne snage Severnog Vijetnama (PAVN) u koordinaciji sa snagama Vietkonga. Cilj joj je bio da zauzme strateske US baze u centralnom Vijetnamu blizu granica, a zatim i da presece Juzni Vijetnam na pola, ostavljajuci centralni Vijetnam sam i izolovan. Ipak, Snage SAD i ARVN su uspele da zaustave ofanzivu, a zatim i da se vrate na predjasnje polozaje kod 17te paralele. Iako je ova operacija bila vojnicki neuspeh za trupe PAVN i Vietkonga, ona predstavlja pocetak kraja Americkog ucesca u ratu, te zapocinje politicku krizu u SAD, koja se desila u vreme izbora.
Mapa Vijetnama 1968, gde je crvenom bojom prikazana Ho Si Minova linija, koja je prestavljala liniju snabdevanja trupa Vijetkonga logistikom, naoruzanjem i bojevom municijom iz Severnog Vijetnama, koji je u Severni Vijetnam dosao iz CCCP, Kine i ostalih Komunistickih drzava
Izborom Niksona za predsednika SAD pocinje proces "Amerikanizacije" Juznog Vijetnama, sto predstavlja opremanje trupa ARVN sa modernim US oruzijem, logistikom i tehnikom, a u cilju smanjenja broja US vojnika i vojnog osoblja. 1973. Zbog politickih promena u Kambodzi, PAVN i Vietkong nisu vise mogli koristiti Ho Si Minovu liniju. Videci to kao pogodnu priliku ARVN odlucuje da krene u kontranapad, koji je ispao prava katastrofa, reagujuci brzo na ponovne promene u Kambodzi (sad sa Crvenim Kmerima), snage PAVN i Vietkonga odlucuju se na kontranapad i uspevaju da zauzmu pogranicne delove Juznog Vijetnama i da osiguraju Ho Si Minovu liniju, te da opet skoro prepolove Juzni Vijetnam na pola. U to vreme SAD je u Vijetnamu imala oko 160.000 ljudi, koji su uz pomoc bombardovanja (samo tokom ove operacije bombarderi su izbacili vise bombi nego za celo vreme WWII na Pacifiku) i trupa ARVN uspeli da zaostave ofanizvu, ipak nisu imali snage za kontranapad i osvojene teritorije su ostale pod kontrolom severnog Vijetnama. Iako je bilo jasno da bez US pomoci Juzni Vijetnam ne bi izdrzao, evakuacija je nastavljena i uskoro su sve SAD trupe napustile Vijetnam.
Treci deo rata (1973 - 1975):
Treci deo rata je obelezen padom Juznog Vijetnama. 1974 godine PAVN i Vijetkong se ujedinjuju u Vijetnamsku Narodnu Armiju (VPA) i pocinju planovi za krajni udarac protiv Juga. To se ostvaruje u martu 1975. kada VPA pokrece novu ofanzivu na gradove u provincije dublje u centralnom Vijetnamu. Uprkos otporu isturenih jedinica ARVN, njihovi polozaju bivaju lako pregazeni. Trupe u pozadini odlucuju da ne mogu da brane naseljena podrucija u tom delu i odlucuju se za povlacenje ka obali pri cemu dolazi do mesanja civila i ARVN, zbog toga su bili spori i snage VPA su ih stigle i poceli su njihovo granatiranje i ono sto je poznato kao "kolona suza" Uskoro su bili unisteni. Iznenadjeni lakocom i velikim uspehom, te sa saznanjem da u slucaju nekog veceg napada US nece vise reagovati, Severni Vijetnam odlucuje da pokrene konacnu ofanzivu.
Trupe PAVN
Trupe Vietkonga
Trupe ARVN
US trupe
Dobro opremljene od strane CCCP i Kine i visko moralisane trupe VPA su sa lakocom dosle do nekih 90ak km od Sajgona, gde su naisle na poslednji veliki otpor trupa ARVN koje je SAD prestala da finansira, koji je trajao oko dve nedelje. Juzni Vijetnam se nadao da ce SAD za to vreme opet doci u pomoc, ali SAD to nije ucinio, neposredno posle predaje tih trupa Vijetnamski predsednik je izjavio da su SAD izdale Juzni Vijetnam, posle cega je otisao na Tajvan. Uskoro su trupe VPA opkolile Sajgon i poceli su sa granatiranjem, gde su unistili aerodrom i sve vaznije puteve, sa ciljem da spreci svaki pokusaj bezanja iz grada. SAD odlucuje da pomogne evakuaciju stanovnistva Juznog Vijetnama, uskoro su snage VPA osvojile Sajgon i trupe ARVN su polozile oruzije.
Kraj:
Vlada Severnog Vijetnama je uspostavila revolucionu vladu Juznog Vijetnama koja je vladala drzavom, a sve pod komandom Severnog Vijetnama, do prakticnog ujedinjena 1976.
Po raznim procenama broj zrtava varira, ali se on vrti negde na oko:
57.000 US trupa
233.000 ARVN trupa
660.000 Vijetkong i PAVN trupa
6.000 raznih US saveznika (Novi Zeland, Tajland, Juzna Koreja...)
1.440 Kineza
550.000 Vijetnamskih civila (oko 300.000 sa Juga i 200.000 sa severa)
50.000 civila u Laosu
(PS, ovim ciframa za civile nesto ne verujem, ali dobro...)
Evakuacija SAD osoblja iz ambasade u Sajgonu, Juznovijetnamskih civila i clanova ARVN neposredno pre pada Sajgona trupama VPA
E, sad... ja sam ovo napisao po onome sto znam, ali posto nikad nisam dobro pamtio godine, moguce je da sam tu pogresio, ali glavne godine su valjda OK. Gramaticke greske se podrazumevaju... Posto, kao sto rekoh gore, slabo pamtim brojeve konsultovao sam Wikipediu prilikom navodjenja broja zrtava, tako da i to uzmite sa dozom rezerve. Nisam se hteo baviti dubljim politickom analizom, masakrima i ubistvima koja su bila van vojnih dejstava i fokusirao sam se samo na taj, vojni aspekt tog rata.
