- Poruka
- 361.928
Eksperiment “Univerzum 25” koji je sproveo američki naučnik Džon Kalhun, jedan je od najuznemirujućih istraživačkih poduhvata u istoriji nauke. Cilj mu je bio da objasni ljudska društva kroz ponašanje kolonije miševa.
Kalhun je stvorio “idealan svet” za stotine miševa, poznat kao “Raj miševa,” gde su imali obilje hrane, vode i dovoljno prostora za život. U početku je uveo četiri para miševa, koji su se brzo razmnožavali, što je uzrokovalo nagli porast populacije.
Međutim, nakon 315 dana, stopa reprodukcije je značajno opala. Kada je populacija dostigla 600 jedinki, pojavila se hijerarhija, kao i takozvani “bedaoci.” Veći glodari počeli su da napadaju druge, što je dovelo do psihološkog sloma mnogih mužjaka. Kao rezultat toga, ženke su postale agresivne prema mladima i nisu se branile.
Vremenom su ženke pokazivale sve više agresije, izolovanosti i gubitak nagona za razmnožavanje. To je dovelo do niske stope nataliteta i veće smrtnosti među mladima. Pojavila se nova klasa mužjaka, nazvana “lepi miševi,” koji su odbijali da se pare ili da se bore za teritoriju, fokusirajući se samo na hranu i san. Na kraju su “lepi mužjaci” i “izolovane ženke” zavladali populacijom.Kalhun je fazu smrti opisao u dve etape: “prva smrt,” obeležena gubitkom svrhe izvan same egzistencije, i “druga smrt.” Smrtnost među mladima dostigla je 100%, a reprodukcija je potpuno prestala. Uprkos obilju hrane, povećani su kanibalizam i homoseksualno ponašanje među miševima.Dve godine od početka eksperimenta, rođen je poslednji miš, a do 1973. poslednji miš u Univerzumu 25 je uginuo. Kalhun je eksperiment ponovio 25 puta, svaki put sa istim ishodom.
Kalhunov rad je korišćen kao model za proučavanje društvenog kolapsa i predstavlja značajnu referencu u urbanoj sociologiji
Kalhun je stvorio “idealan svet” za stotine miševa, poznat kao “Raj miševa,” gde su imali obilje hrane, vode i dovoljno prostora za život. U početku je uveo četiri para miševa, koji su se brzo razmnožavali, što je uzrokovalo nagli porast populacije.
Međutim, nakon 315 dana, stopa reprodukcije je značajno opala. Kada je populacija dostigla 600 jedinki, pojavila se hijerarhija, kao i takozvani “bedaoci.” Veći glodari počeli su da napadaju druge, što je dovelo do psihološkog sloma mnogih mužjaka. Kao rezultat toga, ženke su postale agresivne prema mladima i nisu se branile.
Vremenom su ženke pokazivale sve više agresije, izolovanosti i gubitak nagona za razmnožavanje. To je dovelo do niske stope nataliteta i veće smrtnosti među mladima. Pojavila se nova klasa mužjaka, nazvana “lepi miševi,” koji su odbijali da se pare ili da se bore za teritoriju, fokusirajući se samo na hranu i san. Na kraju su “lepi mužjaci” i “izolovane ženke” zavladali populacijom.Kalhun je fazu smrti opisao u dve etape: “prva smrt,” obeležena gubitkom svrhe izvan same egzistencije, i “druga smrt.” Smrtnost među mladima dostigla je 100%, a reprodukcija je potpuno prestala. Uprkos obilju hrane, povećani su kanibalizam i homoseksualno ponašanje među miševima.Dve godine od početka eksperimenta, rođen je poslednji miš, a do 1973. poslednji miš u Univerzumu 25 je uginuo. Kalhun je eksperiment ponovio 25 puta, svaki put sa istim ishodom.
Kalhunov rad je korišćen kao model za proučavanje društvenog kolapsa i predstavlja značajnu referencu u urbanoj sociologiji
