proka
Legenda
- Poruka
- 57.100
Partizani su amnestirali preko polovine pripadnika četničkog pokreta
Prema mom istraživanju, više od polovine pripadnika Jugoslovenske vojske u otadžbini amnestirano je 1944. i manjim delom 1945. Reč je o izuzetno velikom broju pojedinaca. Konstatovanje tih činjenica od strane pročetničkih istoričara poljuljalo bi konstrukt koji je formulisao Kosta Nikolić: ‘Srbija je morala da plati danak u krvi zbog podrške četnicima’
Povod razgovoru s historičarom Milanom Radanovićem njegova je nova knjiga ‘Kazna i zločin. Snage kolaboracije u Srbiji: odgovornost za ratne zločine (1941-1944) i vojni gubici (1944-1945)’, dostupna i na www.rosalux.rs/bhs/kazna-i-zlocin-publikacija. U odnosu na prethodnu (o oslobođenju Beograda 1945.), koja se mogla čitati i kao uzbudljiva priča, ova je zapravo rezultat obimnoga arhivskog istraživanja kojim Radanović osporava različite netočnosti u interpretaciji zločina u Drugome svjetskom ratu.
U leto i jesen 1944. preko polovine četnika u Srbiji je amnestirano na osnovu dve amnestije koje su obznanili partizani i predstavnici revolucionarne vlasti, krajem avgusta i krajem novembra te godine. Obe amnestije odnosile su se i na pripadnike hrvatskog domobranstva i slovenačke domobrance. Amnestiji nisu podlegali oni pripadnici navedenih formacija koji su počinili zločine. Fenomen amnestiranja četnika nije nepoznata činjenica u jugoslovenskoj istoriografiji, ali nije bio naučno ekspliciran i istražen, iako su najznačajniji dokumenti koji svedoče o masovnom amnestiranju četnika u Srbiji objavljeni pre nekoliko decenija. Odsustvo eksplikacije omogućilo je pročetničkim, revizionističkim istoričarima, kojima su Drugi svetski rat i prve posleratne godine u istraživačkom fokusu, da olako ignorišu značaj, opseg i posledice amnestija koje su imale karakter zvaničnog poziva pripadnicima Jugoslovenske vojske u otadžbini (JVuO) da polože oružje, čime im je garantovana bezbednost. Prema mom istraživanju, više od polovine pripadnika JVuO-a u Srbiji amnestirano je 1944. i manjim delom 1945. Reč je o izuzetno velikom broju pojedinaca. Mnogi od njih su dezertirali, nakon čega su samoinicijativno ili uz dogovor sa snagama NOVJ prešli na partizansku stranu, a podjednak ili još veći broj ih je pošteđen nakon zarobljavanja. Konstatovanje tih činjenica od strane pročetničkih istoričara poljuljalo bi konstrukt koji je formulisao istoričar Kosta Nikolić: ‘Srbija je morala da plati svoj dug, odnosno da plati danak u krvi zbog podrške četnicima.’ Nikolić u svojoj najreferentnijoj knjizi, trotomnoj ‘Istoriji ravnogorskog pokreta’, ignoriše fenomen amnestiranja četnika i značaj tog fenomena kao kolektivnog iskustva, iako je amnestija za više od polovice njih predstavljala jedno od najznačajnijih ratnih iskustava. Drugi revizionistički istoričari, poput Srđana Cvetkovića koji je najviše pisao o represiji pobedničke strane 1944-1945, banalizuju i bagatelizuju amnestiranje četnika, šta je metodološki nedopustivo. Apsolutizovanje represije koja je usledila nakon pobede partizana nemoguće je bez ignorisanja korektnog odnosa partizana prema većini četnika zarobljenih u borbama za oslobođenje Srbije u leto i jesen 1944.
- - - - - - - - - -
Milanom Radanovićem ‘Kazna i zločin. Snage kolaboracije u Srbiji: odgovornost za ratne zločine (1941-1944) i vojni gubici (1944-1945)
Prema mom istraživanju, više od polovine pripadnika Jugoslovenske vojske u otadžbini amnestirano je 1944. i manjim delom 1945. Reč je o izuzetno velikom broju pojedinaca. Konstatovanje tih činjenica od strane pročetničkih istoričara poljuljalo bi konstrukt koji je formulisao Kosta Nikolić: ‘Srbija je morala da plati danak u krvi zbog podrške četnicima’
Povod razgovoru s historičarom Milanom Radanovićem njegova je nova knjiga ‘Kazna i zločin. Snage kolaboracije u Srbiji: odgovornost za ratne zločine (1941-1944) i vojni gubici (1944-1945)’, dostupna i na www.rosalux.rs/bhs/kazna-i-zlocin-publikacija. U odnosu na prethodnu (o oslobođenju Beograda 1945.), koja se mogla čitati i kao uzbudljiva priča, ova je zapravo rezultat obimnoga arhivskog istraživanja kojim Radanović osporava različite netočnosti u interpretaciji zločina u Drugome svjetskom ratu.
U leto i jesen 1944. preko polovine četnika u Srbiji je amnestirano na osnovu dve amnestije koje su obznanili partizani i predstavnici revolucionarne vlasti, krajem avgusta i krajem novembra te godine. Obe amnestije odnosile su se i na pripadnike hrvatskog domobranstva i slovenačke domobrance. Amnestiji nisu podlegali oni pripadnici navedenih formacija koji su počinili zločine. Fenomen amnestiranja četnika nije nepoznata činjenica u jugoslovenskoj istoriografiji, ali nije bio naučno ekspliciran i istražen, iako su najznačajniji dokumenti koji svedoče o masovnom amnestiranju četnika u Srbiji objavljeni pre nekoliko decenija. Odsustvo eksplikacije omogućilo je pročetničkim, revizionističkim istoričarima, kojima su Drugi svetski rat i prve posleratne godine u istraživačkom fokusu, da olako ignorišu značaj, opseg i posledice amnestija koje su imale karakter zvaničnog poziva pripadnicima Jugoslovenske vojske u otadžbini (JVuO) da polože oružje, čime im je garantovana bezbednost. Prema mom istraživanju, više od polovine pripadnika JVuO-a u Srbiji amnestirano je 1944. i manjim delom 1945. Reč je o izuzetno velikom broju pojedinaca. Mnogi od njih su dezertirali, nakon čega su samoinicijativno ili uz dogovor sa snagama NOVJ prešli na partizansku stranu, a podjednak ili još veći broj ih je pošteđen nakon zarobljavanja. Konstatovanje tih činjenica od strane pročetničkih istoričara poljuljalo bi konstrukt koji je formulisao istoričar Kosta Nikolić: ‘Srbija je morala da plati svoj dug, odnosno da plati danak u krvi zbog podrške četnicima.’ Nikolić u svojoj najreferentnijoj knjizi, trotomnoj ‘Istoriji ravnogorskog pokreta’, ignoriše fenomen amnestiranja četnika i značaj tog fenomena kao kolektivnog iskustva, iako je amnestija za više od polovice njih predstavljala jedno od najznačajnijih ratnih iskustava. Drugi revizionistički istoričari, poput Srđana Cvetkovića koji je najviše pisao o represiji pobedničke strane 1944-1945, banalizuju i bagatelizuju amnestiranje četnika, šta je metodološki nedopustivo. Apsolutizovanje represije koja je usledila nakon pobede partizana nemoguće je bez ignorisanja korektnog odnosa partizana prema većini četnika zarobljenih u borbama za oslobođenje Srbije u leto i jesen 1944.
- - - - - - - - - -
Milanom Radanovićem ‘Kazna i zločin. Snage kolaboracije u Srbiji: odgovornost za ratne zločine (1941-1944) i vojni gubici (1944-1945)
