NOVI SAD - svakodnevica

[krflsd]

Novo Naselje pruža viši kvalitet života i stanovanja
Novo Naselje je za razliku od drugih delova Novog Sada, građeno planski. Tokom stvaranja projekta i same izgradnje, urbanisti i arhitekte su razmišljali o kvalitetu stanovanja u tom delu grada.

Novo Naselje poseduje sve potrebne sadržaje za svakodnevni porodični život!

Novo Naselje karakterišu široki bulevari, velike zelene površine, zgrade u kojima preovladavaju stanovi koji su predviđeni za porodice sa 3, 4 ili više članova. Smatra se da je ovo deo grada u kome, ako neko želi da kupi stan i da u njemu živi sa porodicom, nebitno da li su to porodice sa malom decom, srednje generacije ili penzioneri, jer za sve njih ima potrebnih sadržaja za svakodnevni normalan porodični život.

Jedina eventualna zamerka Novom Naselju može za nekog biti to što sa Novog Naselja ne može tek tako brzo doći peške do centra grada. Međutim ovaj detalj nikako ne može da umanji kvalitet života u ovom delu Novog Sada. Čak se može reći da je Novo Naselje izuzetno atraktivno za život jedne porodice i ovo je jedna od osnovnih karakteristika ovog dela našeg grada.


Nvoo Naselje trosobni stanovi



Razlika između Novog Naselja i ostalih naselja u Novom Sadu

Novi Sad je u nekom proteklom periodu važio za grad u kome su lokacije dominantne i presudne za odluku potencijalnog kupca da kupi nekretninu na određenoj lokaciji. Međutim vremenom, kako se struktura stanovništva menjala, ono što je ostalo dominatno to je da su okolnosti i način života kao i navike, uslovile prilagođavanje stanara prostoru u kome svakodnevno žive. Novo Naselje je postalo odlično mesto za život, pogotovo jer je planski i urbano dobro osmišljeno za razliku od nekih drugih delova grada, gde su pojedini urbanisti potpuno zakazali.

Evidentno je kako je kompletan projekat ovog naselja dugo razmatran, pripreman i projektovan. Polazimo od pretpostavke i načina na koji je kompletno naselje osmišljeno, mada se može reći da Novo Naselje nije kao projekat kompletno završeno i da još postoje mogućnosti njegovog razvoja. Po mišljenju i rečima jednog agenta, svi oni koji su učestvovali u projektovanju i razvoju Novog Naselja, zaslužuju sve pohvale.

Pre nastanka ovog naselja na tom prostoru je bilo izgrađenih kuća, ali ne u tako velikom broju. Deo Novog Naselja se naslanja na deo Novog Sada, koje se zove Satelit i koji je formiran oko poznate satelitske pijace. Zgrade ovog naselja datiraju još iz 1960-tih godina, a u tom okruženju je bilo porodičnih kuća koje se ovih dana uklanjaju, jer se zidaju novi stambeni objekti. Pretpostavka je da je prostor Novog Naselja u stvari takozvani Grinfild (Greenfield) i da je kompletan projekat pokrenut od samog početka, što znači od izgradnje potrebne infrastrukture, sve do završetka gradnje.

Novo Naselje je duži vremenski period, bilo nepravedno zapostavljeno!!!

Novo Naselje je nastalo u trenutku, kada su nekretnine još bile u državnom vlasništvu sa stanarskim pravom na pravo korišćenja. Kada je došlo do promene vlasništva i otkupa, onda je i počela prodaja nekretnina ili kako se kaže do prometa nekretnina. Ovaj deo grada je duže vreme po mnogima bio nepravedno zapostavljen, jer je naselje bilo udaljenije od nekih svakodnevnih dešavanja u gradu. Ovo je bio deo grada, gde su se prometovanjem nekretnina bavili klijenti koji su u tim stanovima živeli i prodavali svoje stanove veće kvadrature i odmah kupovali stanove znatno manje kvadrature na istoj lokaciji.

Čak se može reći da se prometovanje (prodaja) nekretnina, dešavala u tom nekom zatvorenom krugu ljudi koji su prodavali velike nekretnine, ali kako su navikli da žive u ovom delu grada, želeli su tu i da ostanu i nastave svoj život na lokaciji na koju su i navikli.

U novije vreme se struktura stanovništva znatno promenila i još se menja, tako da velika većina ljudi, koja je stanove kupila na Novom Naselju, ranije nije imala dodirnih tačaka sa ovim naseljem. Međutim njihova odluka da kupe nekretninu u ovom delu grada, bila je zasnovana na svim ponuđenim aspektima kvalitetnog života. Iako je ovo naselje i najnovije, zanemarujući novu gradnju koja je krenula 90-tih godina, bilo je nepravedno zapostavljeno od strane građana Novog Sada, koji su živeli godinama na određenim lokacijama u gradu i nisu lokaciju na koju su navikli, želeli tek tako menjati.

 

[proka]

novo naselje je jedna velika spavaonica

 

[proka]

sećate li se pre desetak godina, natpisa na pošti u centru?

TELEP DO KLISE

 

[Tenkre]

novo naselje je jedna velika spavaonica

Definitivno najhumanije građen deo grada. Bili su to nekada i Limani,ali nekada...Ima već 9 godina,od kako sam se preselio na NN.Nemam zamerku ni na šta

 

[krflsd]

Novi Sad je uživao status slobodnog grada u Austrijskoj monarhiji od 1748. godine i bio u tadašnje vreme najznačajniji kulturni i ekonomski centar Srba. Novi Sad se može ponositi sa četiri gimnazije, koje postoje i rade dugi niz godina. Najstarija gimnazija je upravo gimnazija „Jovan Jovanović-Zmaj“ o kojoj upravo pišemo. Srpska velika pravoslavna gimnazija je osnovana 27. januara 1810. godine.

Zanimljivo je da je pre izgradnje ove gimnazije na istom mestu, vladika bački Visarion Pavlović na temeljima dotadašnje srpske osnovne škole, izgradio školu pod nazivom „Petrovaradinska roždenstvena-bogorodična škola latinsko-slovenska“. Na nekadašnjem planu Novog Sada koji je tada imao naziv „Racka Varoš“ ili „Petrovaradnski šanac“, crvenom bojom je na fotografiji zaokružena osnova Visarionove latinske škole osnovane 1731. godine.

Na jednoj staroj fotografiji iz 1895. godine vidi se početak izgradnje zgrade tadašnjeg suda, kao i položaj stare gimnazije. Na fotografiji iz 1880. godine, primetan je objekat stare gimnazije i to kao samostojeći objekat. Na Sauternovom planu iz 1889. godine, može se primetiti desno krilo stare zgrade, koje je naknadno dozidano.

Ovu poznatu gimnaziju, osnovao je građanin i trgovac Sava Vuković iz Bereksova. Iako je tada ugledni novosadski trgovac bio jako bolestan pa i slep, želeo je da svom narodu ostavi neku značajnu uspomenu na sebe. Sava je za pokretanje gimnazije izdvojio i poklonio tadašnjih 20.000 forinti, a podsticajem episkopa Gedeona Petrovića i mitropolita karlovačkog Stefana Stratimirovića i ostali građani Novog Sada su prikupili prihode u vrednosti od 100.000 tadašnjih forinti.

U svom osnivačkom pismu je naveo tri najvažnije činjenice, koju je ova gimnazija morala da sprovede: „opšte obrazovanje i vaspitanje u narodnom duhu preko pravoslavne religije i narodnog jezika. Tek 31. januara 1816. godine, potvrđeno je osnivačko pismo tako da su se stvorile mogućnosti da se pokrene prvi i drugi razred, a kasnije u novembru i treći razred gimnazije. Zastava gimnazije „Jovan Jovanović-Zmaj“ ustanovljena je 1816. godine, a čine je sa jedne strane Gospod Isus Hrist sa druge Sveti Sava. Sam ulaz u zgradu gimnazije i danas krasi ova zastava.

Zgrada gimnazije je uvek plenila prolaznike svojom lepotom i zna se da je Šafarik za ovu zgradu rekao : Gimnazijsko zdanje je nešto osobito, takvog još nisam video. Prvi upravitelji gimnazije bili su tadašnji gradonačelnik Grogorije Janković i prota Danilo Petrović. Zbog znatnog porasta razreada samim tim i učenika, Patronat je odlučio da se Gimnaziji pokloni carska privilegija sa pravom javnosti. Ova privilegija je omogućila da svi svršeni učenici Gimnazije imaju mogućnost da upišu bilo koji univerzitet, akademiju i licej u tadašnjoj Habzburškoj carevini, bez polaganja diferencijalnih i prijemnih ispita.

Pavel Jozef Šafarik na čelo ove gimnazije postavljen 1816. godine i od njegovog dolaska, gimnazija doživljava veliki prosperitet. Na inicijativu Šafarika 1819. godine je počelo sakupljanje knjiga da bi se otvorila školska biblioteka. U ovoj njegovoj ideji se i uspelo, tako da je biblioteka ove gimnazije otvorena 1822. godine. Lukijan Mušicki je u čast pokretanja biblioteke napisao: „Odu na otkritje biblioteki gimnazii novosadskija toržestvovanoe leta 1822.“. Biblioteka gimnazije sve do 1849. godine posedovala negde oko 1600 knjiga.

Kao veći deo Novog Sada i gimnazija „Jovan Jovanović-Zmaj“ je bombardovanjem 12. juna 1849. godine sa petrovaradinske tvrđave oštećena. Na žalost veliki deo knjiga iz biblioteke je izgoreo, kao i vredna prirodnjačka zbrika te didaktička pomagala. Interesantno je kako je zgrada gimnazije jedan od retkih objekata u Novom Sadu, koji te godine nije uništen. Gimnazija je sa radom nastavila tek 1852. godine, a veliko iznenađenje je bilo što je sredstva za pomoć i obnovu zgrade iznenada odobrio lično car Franc Jozef. Negde krajem 19. veka počeo je sa radom odbor za prikupljanje priloga za proširenje objekta, koji više nije odgovarao svojim potrebama.


Gimnazaija Jovan Jovanović Zmaj


Sadašnja zgrada je sredstvima barona Miloša Bajića i još nekih dobrotvora, izgrađena na mestu stare zgrade. Gradnja je započela 22. septembra 1899. godine, a završena 1. jula 1900. godine u renesansnom stilu i to po projektu arhitekte Vladimira Nikolića. Baron Miloš Bajić inače unuk Miloša Obrenovića je u tu svrhu poklonio 200.000 kruna.

Zbog neslaganja velikih sila, 1914. godine započinje I svetski rat i zbog blizine ratišta, zgradu gimnazije preuzima vojska. Od 1915. godine zgrada gimnazije biva pretvorena u vojnu bolnicu, a nastavni kadar je bio proređen zbog mobilizacije.

Zgrada gimnazije „Jovan Jovanović-Zmaj“ je izuzetno značajno delo srpske arhitekture, a proglašena je spomenikom kulture te se zbog toga nalazi pod zaštitom države. Izgrađena je elementima klasične srpske romantičarske arhitekture. Poseduje podrum i prizemlje i nalazi se u najstarijoj ulici u Novom Sadu Zlatne grede 4. Kada govorimo o prosvetnim i kulturnim institucijama u Novom Sadu, možemo sa sigurnošću odmah istaći upravo gimnaziju „Jovan Jovanović-Zmaj“. Smatra se jednospratnom slobodnostojećom zgradom, izgrađena je sa osnovom u obliku ćiriličnog slova „Ш“.

Sve fasade su zapravo ravnopravno obrađene, a glavna fasada je okrenuta ka Trgu republike. Glavnom fasadom dominiraju tri rizalita, koja su nadvišena trapezastim kupolama. Na centralnom rizalitu, postavljen je glavni ulaz iznad koga se nalazi trugaoni timpanon. Na spratu supostavljena tri velika polukružna prozora, koji ukrašavaju svečanu salu. Svi drugi prozori su nadvišeni arhitavnim fontovima, sem prozora na ugaonim rizaltima koji su dvodelni u prizemlju, a trodelni na spratu i nadvišeni trougaonim frontovima.

Dok su ugaoni rizalti nadvišeni ravnim atikama i to sa motivom Balustera i Girlandi. Centralni rizalit iznad glavnog ulaza je nadvišen niskom ravnom atikom sa kipom boginje Atine. Centralni kip boginje Atine je izradio poznati vajat Julija Anike. Na samom frizu centralnog rizalita je postavljen natpis: „Baron Miloš Bajić Srpskom Narodu“.

Objekat gimnazije je izgrađen u duhu ekleticizma na mestu gde se od druge polovine 18. veka nalazila Srpska pravoslavna velika gimnazija. Kompletan projekat za izgradnju zgrade gimnazije je izradio Vladimir Nikolić koga smatraju jednim od najvećih srpskih arhitekata. Poznato je da je Nikolić poznat i kao graditelj najznačajnijih objekata u Sremskim Karlovcima: Patrijaršijski dvor, zgrada Crkveno-narodnih fondova-Bogoslovija i Stefaneum.

Zgrada gimnazije podseća na osnovu Patrijaršijskog dvora u Sremskim Karlovcima, koja je projektovana u obliku ćiriličnog slova „П“ sa glavnom fasadom, koja se sastoji od tri rizalta sa kupolama. Zgrada gimnazije je neorenesansna, ima dva velika dvorišta, enterijer je poptuno prilagođen nameni objekta, a zidovi i tavanica svečane sale su bogato ukrašene.

Gimnazija „Jovan Jovanović-Zmaj“ se nalazi u najstarijem jezgru Novog Sada. Odlukom o utvrđivanju za prostorno kulturno-istorijsku celinu, gimnazija je kao i još neki objekti proglašena kulturnim dobrom. Iznad ulaza u zgradu gimnazije stoji natpis: „Baron Miloš Bajić srpskom narodu“. U ulici Zlatne grede nalzi se postavljena tabla na kojoj piše da se na tom mestu nalazila kuća u kojoj je rođen lekar, pesnik, prevodilac, ugledni član Matice srpske i Srpske kraljevske akademije Jovan Jovanović-Zmaj 1833-1904.

Link ka sajtu sa koga su korišćene fotografije:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1c/New_Building_Consecration_Gymnasium_Novi_Sad.jpg
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/56/Gimnazija_Jovan_Jovanović_Zmaj_Novi_Sad.jpg

 

[Акај]

Ако неког занима, у Музеју града Новог Сада може да се види оригинални Дега (балерине).
Слика је својевремено откупљена од Обреновића.
Ту је и велики руско-јерменски сликар Иван Константиновић Ајвазовски.

Обе слике су бачене у ћошкове соба или отпремљене на самом крају музеја, катастрофално осветљене.
Украдени и скоро враћени оригинал Рембранта још увек нигде није изложен...

Из искуства мислим да се то стање неће променити све док какав таблоид не састави популистички текст.

 

[proka]

lepa informacija, hvala komšija

 

[Trust no one]

Mozda nije mesto,ali nisam nasao mesto gde mogu da se informisem na forumu.
Posto vidim da ima dosta Novosadjana,znate li nekoga ko izdaje neki manji stan ili garsonjeru u NS,da nije predaleko od Futoske pijace?
Moj sin treba da pocne da radi u NS,ali je za stanove opasna frka...Ili su izdati,ili su neke garaze,ili su cene dkao da je stan na Menhetnu.

 

[slavishans]

Gde je nestala stranica Novi Sad?!

 

[proka]

tu je

a gde su slike sa štranda?

 

[krflsd]

Malo istorije, da se vidi ko je prvi imao urban život na ovim rpostorima, i ko je najviše unazađen

U starim sačuvanim zapisima postoje informacije, kojima se potvrđuje da je grad Novi Sad zvanično osnovan 1694. godine, više od 80 godina pre SAD. Novi Sad je izuzetno važan kulturno istorijski grad u Vojvodini, a prvobitno naselje datira još iz 4. veka, kada su ga izgradila keltska plemena.

Najstarija spratna kuća u Novom Sadu, izgrađena je 1720. godine!

Istorija našeg grada, povezana je sa početkom izgradnje Petrovaradinske tvrđave 1692. godine i formiranjem Petrovaradinskog šanca. Od početne ideje da štiti pontonski most između Bačke strane i tvrđave, šanac poprima obrise pravog grada. Grad je prvobitno bio naseljen u samoj blizini sadašnje najstarije spratne kuće u Novom Sadu i to kod Dunavske ulice, Vladičanskog dvora i ulice Zlatne grede. Moramo napomenuti kako su upravo Dunavska i ulica Zlatne grede, ujedno i najstarije ulice u našem gradu.

Najstarija


Poznato je kako je Petrovaradinski šanac na samom početku bio stecište okupljanja balkanskih trgovaca. Zvanična istorija Novog Sada zapravo započinje 1. februara 1748. godine, kada mu Marija Terezija dodeljuje status slobodnog kraljevskog grada. Sam naziv Ujvidek, Neoplanta i Nojzac, preveden je kao Novi Sad. Godine 1720. izgrađena je i prva kuća na sprat po prepoznatljivom baroknom stilu i pod nazivom kuća Kod Belog Lava.

Kuća Kod Belog Lava bila je jedna od prvih spratnih kuća u Novom Sadu, ali i Vojvodini!

Kod Belog Lava


Oko najstarije kuće Novog Sada bile su izgrađene zemunice, tako da je kuća Kod Belog Lava bila jedna od prvih spratnih kuća u našem gradu. Mada se pretpostavlja da je kuća Kod Belog Lava verovatno i najstarija kuća na sprat u Vojvodini. Zanimljivo je kako je ovaj objekat bio jedan od retkih, koji je „preživeo“ bombardovanje sa tvrđave 1849. godine. Prema postojećim sačuvanim dokumentima, poznato je da je prvi vlasnik ove kuće bio Stojan Maslak. Stojan je bio poznati sapundžija i proizvodio u tome vreme kvalitetne sapune. Maslak je kao prvi vlasnik prve spratne ovoj kući dao prvobitni naziv, kuća Kod Belog Lava.

Posebnost ove kuće čini i najstariji sačuvani bunar, koji je ugrađen u zid sa leve strane prolaza kroz kuću. Ovaj bunar su koristili stanovnici ove, ali i ostalih kuća u okolini i na taj način se snabdevali pijaćom vodom. Prvi naredni vlasnik najstarije spratne kuće u Novom Sadu, bio je Emanuil Janković. Emanuil je otvorio prvu knjižaru u Novom Sadu, a u kasnijem periodu je u ovoj kući bila formirana i prva štamparija, koja je štampala knjige na srpskom jeziku.
U najstarijoj spratnoj kući u Novom Sadu bila je otvorena i prva knjižara, a kasnije i prva štamparija!

Nakon toga kuću koriste bačke vladike, porodica Ivković, porodica Stratimirović u posed kuće dolazi 1876. godine, a porodica Dunđerski 1910. godine. Lazar Dunđerski je bio vlasnik kuće Kod Belog Lava sve do 1940. godine, kada kuću otkupljuje, Samuilo Kertes direktor banke, Kornal Frank poznati industrijalac koji je ujedno bio i njegov zet. Zajedno sa njima, najstariju spratnu kuću u Novom Sadu otkupljuje i Širšenhauzer, koji je bio trgovac.

Sadašnji objekat je u izuzetno dobrom stanju, a smešten je u sklopu prostorno istorijske celine „Staro Jezgro“. Kuća se nalazi na ćošku ulica Zmaj Jovine i Dunavske, a nije poznat zvaničan razlog zbog čega je dobila naziv Kod Belog Lava. Mada se pretpostavlja da je ovaj naziv dobila u skladu sa običajima davanja naziva onog vremena. Obzirom na vreme kada je nastala, izvesno je da je građena u stilu baroka. Profanu baroknu arhitekturu, karakterišu svi elementi koji se mogu videti na ovoj kući. To je jednostavna ulična fasada, masivni zidovi i tipična svodna konstrukcija u unutrašnjosti objekta.


Najprepoznatljiviji deo kuće Kod Belog Lava je kamena kapija na samom ulazu!
Može se reći da je najprepoznatljiviji deo kuće Kod Belog Lava kamena kapija, koja se vidi prilikom samog ulaska u prolazu kuće iz Zmaj Jovine ulice. Prozori najstarije spratne kuće u Novom Sadu, zapravo svedoče o onom vremenu kada su prozori u kuću i ugrađeni. Posebno interesantan detalj kuće su luftfenseri, inače mala prozorska okna, koja se mogu zasebno otvarati. Nedaleko od ove kuće bila su i dva privatna sanatorijuma, jedan od doktora Slavka Uzelca, a drugi od doktora Stanka Matanovića. U blizini kuće Kod Belog Lava, bilo je više simpatičnih restorančića, koji su nudili odlične specijalitete na roštilju.

Kuća Kod Belog Lava se u sadašnjem vremenu nalazi na samom ćošku Dunavske ulice i Zmaj Jovine i donedavno je posedovala na zidu kod prozora na prvom spratu neaktivirano topovsko đule, koje je bilo ispaljeno sa petrovaradinske tvrđave 1849. godine. Rekli smo da je Novi Sad skoro u potpunosti srušen tokom bombardovanja, sem nekoliko objekata, a među njima i najstarija kuća Kod Belog Lava. To znači da staro jezgro grada potiče iz 18. veka, kada je grad dobio 1.300.000 forinti srebra iz Beča. Tada su oko najstarije spratne kuće počeli da se grade objekti u ulicama Dunavska, Glavna, Futoška i Temerinska.


Može se reći da je istorija ove kuće ujedno i istorija Srba i Jevreja u Vojvodini!
Priča o kulturnim spomenicima Novog Sada, poput kuće Kod Belog Lava nemaju ni svoj početak, ali ni kraj, jer su svi oni deo istorije i razvoja ovog grada. Kulturni spomenici poput najstarije spratne kuće u Novom Sadu, imaju ogroman značaj za prošlost, sadašnjost i budućnost našeg grada. Kuća o kojoj pišemo i svi njeni delovi od koje je izgrađena u sebi nosi duh prošlosti i nekih prošlih dana.

Upravo istorija kuće kojom se Novi Sad ponosi sa sobom nosi i kulturno nasleđe kojim se građani Novog Sada mogu ponositi. Često novosađani putnicima namernicima, upravo ovu kuću pokazuju sa ponosom i kažu im da je to najstarija kuća u Novom Sadu. Ne trebamo biti neki posebni stručnjaci arhitekture da bi shvatili, koliko je deo grada u kome se nalazi kuća Kod Belog Lava, sačuvan i prirodno patiniran. Ova kuća kao i građevine u njenoj blizini, sačuvani su i opstali upravo onakvi, kakvi su bili pre 100 i 200 godina.

Kuća kod Belog Lava sasvim sigurno je jedno od najvrednijih znamenja Novog Sada i to je istorijski objekat, kojim se i danas ponose sadašnje generacije, ali će se njome ponositi i generacije koje tek dolaze.

fotografije:

 

[gost 339460]

Novi Sad odavno nije ono sto je nekada bio....sve vise i vise lici na Beograd....

Nazalost.Kada bude potpuno licio na Beograd,necemo vise ni ici u Novi Sad.

 

[proka]

ta nemojte tako

niti ličimo niti ćemo ličiti, mi sva uvek bili obaška

 

[dlugomir]

Danas su Bulevar Jaše Tomića definitivno i potpuno zatvorili. Autobusi ne idu tuda još od petka, premešteni su u Kralja Petra.

 

[proka]

definitivno??

 

[gost 339460]

Cuvajte vas lepi Novi Sad.ne dozvolite ni slucajno,da pocne da lici na Beograd.Sarm Novog Sada,je bas u tome,da zadrzi duh sjajne Austro Ugarske
Imperije.Beograd,odnosno ovi doseljenici ,koji su u Upravi grada,doneli su beogradu,veliko poseljacenje.Oni se trude iz sve snage,da
mi potomci pravih beogradjana,ne mozemo da prezalimo duh onog gospodskog beograda,koga su ti dodjosi unistili.

 

[gost 339460]

novo naselje je jedna velika spavaonica

Novi Sad ne bi vise trebao da se siri,jer je vec i sada prenaseljen.Svako dalje vestacko gradjenje ogromnih spavaonica,tipa "NOVO NASELJE"
pogorsace uslove zivota stanovnika u njemu.Nije uputno stvarati milionska naselja u gradovima,vec podici nivo zivotnih uslova za stanovnike sela,
kako ne bi masovno napustali sela i dolazili u velike gradove,u kojima je kasnije tesko obezbediti grejanje,kanalizaciju,struju,vodu i sl. Evo kako je
prosao Beograd,zbog masovnog naseljavanja.Trecina zitelja beograda,nema kanalizaciju,nema vodovod.Kuce naravno imaju senkrupe.Odpadne
vode se odvode kanalima pored zgrada,kao u srednjem veku.A sve zbog megalomanije rukovodstva,da u beogradu zivi bar dva miliona stanovnika!.

 

[dlugomir]

definitivno??

Do kraja radova koji će potrajati. Posle će se vratiti na staru trasu. To je zbog novog Lidla, rade se prilazi.

 

[proka]

kad se nastavlja ovaj novi bulevar, da li ide preko telepa do dunava?

 

[krflsd]

Za one koji prvi put čuju da se neko naselje u jednom gradu zove „Detelinara“ to ime je sigurno neobično pa i čudno. Ali postoji i konkretan razlog, zašto se deo Novog Sada ovako i zove.

Poznato je da su na Detelinari pronađeni izuzetno zanimljivi arheološki ostaci, još iz vremena Laten-a, što je naziv mlađeg gvozdenog doba. Oko 279. godine pre nove ere, keltska plemena nastanjuju Podunavlje. Svojim dolaskom menjaju dotadašnje običaje pa i kulturu starosedelaca pa tako nastaje nova zajednica pod nazivom Skordiska (Skoridsca).

Skoridsci je bilo keltsko pleme iz doba antike, koje je živelo na prostorima Mezije, Panonije u regiji između reka Dunav, Sava i Drava. Njihov snažan uticaj, osećao se u regijama koje danas čine Srbiju, Mađarsku, Hrvatsku, Sloveniju, Austriju, Slovačku i BiH. Pretpostavlja se da je naziv ovog plemena, izveden iz imena Skordus planine (današnja Šar planina).


Arheološki nalazi dokazuju da se na prostoru sadašnje Detelinare živelo još u mlađem gvozdenom dobu!

Zemljoradnici su imali gumna na prostoru današnje Detelinare, a tadašnje naselje se nazivalo Jovanovski kraj. U ovom kraju su živeli pretežno siromašni, nadničari, zanatlije i radnici. Tadašnja vlast svim zemljoradnicima naređuje da sade detelinu i tako ceo taj kraj dobija naziv Detelinara.

Naselje Detelinara nastaje negde nakon završetka prvog svetskog rata, a naziv je dobilo po zasejanoj detelini na zemljištu, gde nije bilo izgrađenih kuća. Na prostoru Stare Detelinare od samog njenog nastanka, dodeljivane su poljoprivredne parcele, zainteresovanim poljoprivrednicima. Lokalni stanovnici su u to vreme sadili velike delove svoje zemlje detelinom, a sadili su je iz praktičnog razloga.

U blizini polja sa detelinom bila je postojeća kasarna (današnja kasarna Majevica), koja je tada posedovala veliki garnizon sa konjicom te su meštani Detelinare, detelinu prodavali vojsci.

U to vreme ekspanzijom sadnje deteline, leva strana Piroškog puta koga su tada tako zvali (sadašnja leva strana Rumenačke ulice), kompletno se zeleneo od zasada deteline. Kompletna priča o sadnji deteline se menja od onog trenutka, kada kasarna Majevica postaje najveći aerodrom za vreme Kraljevine SHS.


Vlast je tokom nastanka ovog naselja, svim zemljoradnicima naredila da sade detelinu!

Oko 1925. godine pod pritiskom radničke klase, gradske vlasti odlučuju da dodele 200 placeva, a 1927. godine još 300 placeva za građenje prizemnih kuća. I pored dodele građevinskih placeva, veliki problem je bio zbog nelegalne gradnje kuća. Placevi koji su dodeljivani za građenje stambenih kuća, bili su bliže gradu i zahvatali su veliku površinu od sadašnje ulice Branka Bajića, sve do ulice Janka Veselinovića. Interesovanje za placeve na kojima su se mogle graditi kuće, bilo je sve veće pa su pod tim pritiskom počeli da se dodeljuju i manji placevi na periferiji.

Sadašnja Detelinara je pre drugog svetskog rata između 1937. i 1938. godine, dobila naziv Ivanjdansko naselje mada se ovaj naziv nije dugo održao, a značaj razlog tome je i početak drugog svetskog rata. Naziv Ivanjdansko naselje, ozvaničio je tadašnji Gradski odbor, jer su stanovnici tog kraja kao i Jovanovska crkva slavili Ivanjdan. Stanovnici Detelinare su uglavnom sačinjavali siromašniji slojevi stanovništva, nadničari i radnici, ali i u današnje vreme situacija nije drugačija, jer se ovo naselje i danas smatra radničkim naseljem.

Detelinara je uvek bio poseban i sasvim drugačiji deo Novog Sada, jer je inače bio predviđen kao radničko naselje još 1950-tih godina prošlog veka i formiran u blizini industrijske zone.


Detelinara je između 1937. i 1938. godine imala naziv Ivanjdansko naselje!

Nakon drugog svetskog rata započeta je izgradnja višespratnica i to severno od ulice Kornelija Stankovića pa sve do ulice Oblačića Rada. Za razvijanje Detelinare značajne su bile ulice Rumenačka, kao i Rumenački put. Ova putna komunikacija je bila izuzetno važna, pre svega zbog seoskih naselja na jednoj i izgrađenih fabrika na drugoj strani.

Nastavljamo priču o naselju Detelinara kroz nekoliko istorijskih činjenica. U ovom naselju je nadaleko bila poznata kafana „Meksiko“, ali su bila poznata i negativna dešavanja poput tuča ispred ove kafane, tako da se stariji sugrađani sigurno sećaju akcije milicije, koja je tada bila angažovana na konjima i to sve sa mašinkama. Glavni učesnici tuča bili su članovi bande pod nazivom „Divlji zapad“.

Tradiciju kafane Meksiko, nastavila je dugi niz godina kafana „Kolubara, koja je bila smeštena na samom ćošku sadašnje Rumenačke ulice i ulice koja vodi na detelinarsku pijacu. Kuća u kojoj je bila smeštena kafana Kolubara, srušena je 2007. godine i na tom mestu je izgrađena moderna višespratnica u donjem delu sa lokalima, a na gornjim spratovima sa stanovima.


Na Detelinari je 1959. godine bilo izgrađeno oko 570 novih stanova!

Detelinara je 1959. godine imala oko 7.000 stanovnika i te godine je bilo izgrađeno oko 570 stanova. Naredne godine je odlučeno da se dotadašnja sala doma socijalističkog saveta u sklopu radničkog igrališta, kompletno renovira i da to od tada bude bioskop. Bioskop je dobio naziv Sutjeska, posedovao sinemaskop platno i mogao je u jednoj bioskopskoj predstavi primiti 260 gledalaca.

Na sednici narodnog odbora opštine Novi Sad 28. februara 1961. godine odlučeno je da će se novoformirano naselje kod zgrada sa više spratova zvati Detelinara.


Prve telefonske linije na Detelinari uvedene su 1964. godine!

Naselje nije bilo završeno tako da nije bilo trotoara, a bilo je puno prašine, a za vreme kiša i blata. Autobuske linije nisu posedovale dovoljno autobusa te su zbog toga u vozilima tadašnjeg gradskog saobraćaja bile velike gužve, naročito onda kada su ljudi išli na posao ili se vraćali sa posla. Zanimljivo je da je 20. oktobra 1962. godine sa radom počeo i prvi servis za pranje i peglanje i to u zgradi, gde se sada nalazi pošta.

I onda se 1964. godine u kulama uvode prve telefonske linije, tako da je telefonsku vezu dobilo 170 stanova. Na Detelinari je 1965. godine bilo 5000 starih predratnih stanova, 7000 novih stanova, ali nije bilo zanatskih radnji, dečijih vrtića, pijace, restorana pa ni preko potrebne pošte. Zatim se vremenom osniva preduzeće za održavanje stanova i to je najverovatnije bila preteča današnje firme Stan.

Godine 1966. u Novom Sadu započinje asfaltiranje ulica, tako da su te godine asfaltirane i prve ulice na Detelinari. Nekada poznati bioskop Sutjeska na Radničkom igralištu, ipak je zatvoren 1967. godine. Naredne godine se raspravlja o problemima koji su nastali u zgradama Pobede, zbog problema sa vodovodom, kanalizacijom, a dodatni problem su stanari imali zbog urušavanja plafona.

Velika novost za meštane Detelinare, bila je i odluka da se u ulici Janka Veselinovića, odmah pored dotadašnje samousluge, izgradi i prva pijaca. Moramo napomenuti da je pijaca na Detelinari, bila ujedno i prva natkrivena pijaca u Novom Sadu. Na Avijatičarskom naselju 1969. godine, počinje izgradnja zgrada sa tri sprata.

Negde krajem 70-tih godina, počela je izgradnja Avijatičarskog naselja sa tipskim kućicama. Ono što je za sve Detelinarce izuzetno važno je to da je u prvoj od tih kuća, živeo i naš Mika Antić. Detelinara ima dve osnovne škole, jedna je Dositej Obradović, a druga Svetozar Marković-Toza. Ono što svaki Detelinarac zna da su ove dve škole što se učenika tiče, uvek imale ozbiljan rivalitet.

Moramo još napomenuti, kako je veliki događaj za sve stanovnike Detelinare, bilo otvaranje nove robne kuće. Kao stari Detelinarac se sećam iako sam bio klinac, kako narod nije dočekao svečano otvaranje, već je provalio u novu robnu kuću i na taj način je „svečano“ otvorio.

I onaj šarmantniji deo priče o istoriji Detelinare su priče koje nemaju veze sa građenjem, asfaltiranjem ulica ili uvođenjem prvih fiksnih telefona. Mada moramo reći mlađoj generaciji, kako osim fiksnih, tada nije bilo mobilnih telefona i nije bilo ničeg lepšeg, atraktivnijeg pa i mističnijeg od onog kada dođeš kući i pitaš svoje „da li me je neko zvao“.


Detelinara je imala i svoj vokalno instrumentalni sastav „Baroni“

Detelinara se uvek izdvajala od drugih naselja u Novom Sadu, jednostavno ovo naselje je uvek imalo svoje priče, svoj šarm, svoje posebne pojedince pa i mangupe. Tako su drugovi sa Detelinare u to vreme formirali svoj vokalno instrumenatlni sastav pod nazivom „Baroni“. Detelinara je imala i još ima svog Musu kako ga i danas od milja zovu. Kod Muse se prodavao suncokret, orasnice i odličan sladoled.

Kružila je dugi niz godina legenda da Musa fišecima čačka uši i mada niko nije verovao u to, svi su ipak kraj fišeka bacali. Jedino što je Musa kasnije modernizovao svoju radnju i ne prodaje više suncokret, nego voće i povrće.

Pisac ovih redova je stari Detelinarac, tako da može reći da je kroz ovo naselje prolazila pruga i nije bilo ništa lepše, nego kada prođe parnjača i zamiriše svojim dimom, koji nikom nije smetao. U ulici Orlovića Pavla, kao deca smo se igrali u prašini i blatu neasfaltirane ulice, a pored nas su slobodno šetale guske i ništa nam tada nije nedostajalo.

Kada je počela modernizacija, kao klinci smo danima branili naše zajedničko fudbalsko igralište sa golovima, koje su hteli srušiti zbog planirane izgradnje nove zgrade. Preko pruge je bila bara i kada se zaledila posedovali smo samo mi na Detelinari, pravo prirodno klizalište. Imali smo i specijalne metalne dodatke koje smo montirali na cipele i čizme i nisu nam nedostajale moderne klizaljke.

Da li znate da je Detelinara imala i svoj korzo? Da, da i te kakav, korzo je bio u sadašnjoj Banatskoj ulici. Detelinara ima i svoj poznati rukometni klub Radnički, a posebna je priča o RFK Novi Sad čije navijače od milja zovu „Kanarinci“ zbog žuto plave boje dresova. Fudbalski klub Novi Sad je svojevremeno bio najveći „rasadnik“ fudbalera u Evropi i u to vreme imao više navijača nego fudbalski klub Vojvodina.

U čuvenoj kafani „Pilot“, mogli ste u prošlom veku pojesti tada najbolje ćevape u celom Novom Sadu, ali na žalost kafane i dobrih ćevapa više nema.


Detelinara u sadašnje vreme ima sasvim drugačiji izgled!

U sadašnje vreme Detelinara ima sasvim drugačiji izgled, promenio se i sastav stanovništva. Najveća promena, desila se na potezu od ulice Kornelija Stankovića ka sajmu, gde je veliki broj kuća srušen i na njihovo mesto izgrađen veliki broj modernih zgrada sa stanovima i lokalima.

Značajno je napomenuti kako je za vreme ekspanzije gradnje na Novoj Detelinari, ovo naselje u tom trenutku bilo najveće gradilište stambenih zgrada u Evropi. To je sada jedno potpuno novo naselje koje se zove Nova Detelinara, ali o tom delu naselja, pisaćemo nekom drugom prilikom.

Link ka sajtovima sa koga su korišćene fotografije:

https://detelinara.org/crtice-iz-istorije-detelinare/
www.facebook.com/stara.detelinara/

 

[proka]

vauuuuuuu

ni sam nisam toliko znao o komšijama

 

[dlugomir]

Ni ja. Mislio sam da na tom prostoru do rata ništa nije postojalo sem aerodroma koji je bio iza sadašnjeg Novog groblja.

 

[proka]

detelinara se žestoko gradi, sad se šire i na jugovićevo

 

[dlugomir]

Ustvari to je sve kasnilo bar 10 godina. Trebali su to sve biti vojni stanovi, samo što vojska nije imala para.

 

[proka]

da, tačno, ali sad se zida iz dva pravca, od novog naselja ka detelinara, praktično ceo stari aerodrom