али закон је децидан
Plaćanje poreza na nasleđe i poklon prilikom deobe zaostavštine
„Prema odredbi člana 14. st. 1. do 3. Zakona o porezima na imovinu („Sl. glasnik RS“, br. 26/2001, „Sl. list SRJ“, br. 42/2002 – odluka SUS i „Sl. glasnik RS“, br. 80/2002, 80/2002 – dr. zakon, 135/2004, 61/2007 i 5/2009 – dalje: Zakon), porez na nasleđe i poklon plaća se na prava na nepokretnosti iz člana 2. stav 1. tač. 1) do 5) Zakona koje naslednici, odnosno poklonoprimci nasleđuju, odnosno prime na poklon. Porez na nasleđe i poklon plaća se i na nasleđe i poklon prava na nepokretnosti iz člana 2. stav 1. tačka 6) Zakona, nezavisno od površine nasleđene ili na poklon primljene nepokretnosti. Porez na nasleđe i poklon plaća se i na nasleđeni, odnosno na poklon primljeni gotov novac, štedne uloge, depozite u bankama, novčana potraživanja, prava intelektualne svojine, pravo svojine na upotrebljavanom motornom vozilu, upotrebljavanom plovnom objektu, odnosno upotrebljavanom vazduhoplovu na sopstveni pogon osim državnog, i druge pokretne stvari, osim udela u pravnom licu, odnosno hartija od vrednosti.
Odredbom člana 2. stav 1. Zakona pobrojana su sledeća prava na nepokretnosti: pravo svojine (u tački 1); pravo stanovanja (u tački 3); pravo zakupa stana ili stambene zgrade u skladu sa zakonom kojim je uređeno stanovanje, za period duži od jedne godine ili na neodređeno vreme (u tački 5); pravo korišćenja gradskog građevinskog, odnosno javnog građevinskog zemljišta ili ostalog građevinskog zemljišta u državnoj svojini, površine preko 10 ari (u tački 6)).
Odredbom člana 15. st. 1. i 2. Zakona, propisano je da je obveznik poreza na nasleđe i poklon rezident i nerezident Republike Srbije koji nasledi ili na poklon primi pravo iz člana 14. st. 1. i 2. Zakona na nepokretnosti koja se nalazi na teritoriji Republike Srbije. Obveznik poreza na nasleđe i poklon koji nasledi ili na poklon primi predmet oporezivanja iz člana 14. stav 3. Zakona je rezident Republike Srbije za predmet koji se nalazi na teritoriji Republike Srbije, ili u inostranstvu.
Prema odredbi člana 21. stav 1. tačka 1) Zakona, porez na nasleđe i poklon ne plaća naslednik prvog naslednog reda, bračni drug i roditelj ostavioca, odnosno poklonoprimac prvog naslednog reda i bračni drug poklonodavca.
Porez na nasleđe i poklon ne plaća naslednik, odnosno poklonoprimac zemljoradnik drugog naslednog reda koji nasleđuje, odnosno prima na poklon imovinu koja mu služi za obavljanje poljoprivredne delatnosti, ako je sa ostaviocem, odnosno poklonodavcem neprekidno živeo u domaćinstvu najmanje jednu godinu pre smrti ostavioca, odnosno pre prijema poklona (član 21. stav 1. tačka 2) Zakona).
Porez na nasleđe i poklon ne plaća naslednik, odnosno poklonoprimac drugog naslednog reda – na jedan nasleđeni, odnosno na poklon primljeni stan, ako je sa ostaviocem odnosno poklonodavcem neprekidno živeo u zajedničkom domaćinstvu najmanje godinu dana pre smrti ostavioca, odnosno pre prijema poklona (član 21. stav 1. tačka 3) Zakona).
Prema odredbi člana 9. Zakona o nasleđivanju („Sl. glasnik RS“, br. 46/95 i 101/2003 – odluka USRS), prvi nasledni red čine ostaviočevi potomci i njegov bračni drug.
Drugi nasledni red čine ostaviočev bračni drug, ostaviočevi roditelji i njihovo potomstvo (član 12. Zakona o nasleđivanju).
Dakle, sinovi i kćerka ostavioca se u odnosu na ostavioca nalaze u prvom naslednom redu, te su oslobođeni poreza na nasleđe od svog oca, kao ostavioca, u skladu sa odredbom člana 21. stav 1. tačka 2) Zakona.
Potpuna deoba nasledničke zajednice u srazmeri sa idealnim suvlasničkim delovima koji pripadaju svakom od naslednika prema rešenju o nasleđivanju (odnosno kada veličina vrednosti koja pripada svakom od naslednika posle deobe odgovara vrednosti njegovog naslednog dela pre deobe), sa poreskog stanovišta ne predstavlja promet i na njega se porez na nasleđe i poklon ne plaća, što znači i kada je izvršena po pravosnažnosti rešenja o nasleđivanju sudskim poravnanjem naslednika.
S obzirom na to da se braća i sestre koji imaju zajedničkog roditelja (tzv. rođena braća i sestre) jedno u odnosu na drugo nalaze u drugom naslednom redu po zakonskom redu nasleđivanja, potpuna deoba nasledničke zajednice između braće i sestre koji imaju zajedničkog roditelja (tzv. rođene braće i sestre) u nesrazmeri sa idealnim suvlasničkim delovima koji pripadaju svakom od naslednika prema rešenju o nasleđivanju (odnosno kada veličina vrednosti imovine koja pripada svakom od naslednika posle deobe ne odgovara vrednosti njegovog naslednog dela pre deobe), pri čemu naslednik koji stiče imovinu veće vrednosti od vrednosti njegovog naslednog dela pre deobe na ime toga ne isplaćuje naknadu naslednicima koji stiču imovinu manje vrednosti, sa poreskog stanovišta predstavlja promet na razlici između prava stečenog sudskim poravnanjem i pripadajućeg idealnog suvlasničkog dela, i na njega se plaća porez na poklon, osim ako:
je sticalac prava zemljoradnik koji deobom stiče imovinu koja mu služi za obavljanje poljoprivredne delatnosti, ako je sa bratom ili sestrom koji na ime toga stiče manju vrednost od vrednosti njegovog naslednog dela pre deobe (kao poklonodavcem) neprekidno živeo u domaćinstvu najmanje jednu godinu pre deobe, ili
sticalac prava stiče jedan stan, ako je sa bratom ili sestrom koji na ime toga stiče manju vrednost od vrednosti njegovog naslednog dela pre deobe (kao poklonodavcem) neprekidno živeo u zajedničkom domaćinstvu najmanje godinu dana pre deobe.
Potpuna deoba nasledničke zajednice između braće i sestre koji imaju zajedničkog roditelja (tzv. rođene braće i sestre) u nesrazmeri sa idealnim suvlasničkim delovima koji pripadaju svakom od naslednika prema rešenju o nasleđivanju (odnosno kada veličina vrednosti imovine koja pripada svakom od naslednika posle deobe ne odgovara vrednosti njegovog naslednog dela pre deobe), pri čemu je naslednik koji stiče veću vrednost imovine od vrednosti njegovog naslednog dela pre deobe na ime toga isplatio naknadu naslednicima koji stiču manju vrednost imovine, sa poreskog stanovišta predstavlja promet na razlici između prava stečenog sudskim poravnanjem i pripadajućeg idealnog suvlasničkog dela, na koji se plaća porez na prenos apsolutnih prava.
Nadležni poreski organ u svakom konkretnom slučaju ceni činjenično stanje od uticaja na postojanje i visinu poreske obaveze (što, u konkretnom slučaju, znači i da li je sudskim poravnanjem zaostavština podeljena u srazmeri sa idealnim suvlasničkim delovima).“
Mišljenje Ministarstva finansija br. 430-03-00072/2010-04 od 15.03.2010. godine
