MANASTIRI SRBIJE

[Nina]

Manastir Vrdnik

Čuveni banjski centar Vrdnik bogat je istoimenim manastirom, koji je podignut u XVI veku. Njega istorija pominje nakon naseljavanja monaha koji su u njega stigli iz Ravanice, bežeći od Turaka tokom Prve velike seobe Srba. Tada je izgrađena crkva, a Vrdnik dobija naziv i Mala Ravanica. U ovom manastiru su ležale mošti kneza Lazara sve do 1942. godine. Danas je ovo ženski manastir, koji ima najlepši konak.

 

[Nina]

Manastir Vaznesenje

Manastir Vaznesenje (Ovčarsko), se nalazi u Ovčarsko-kablarskoj klisuri nedaleko od magistralnog puta na obroncima planine Ovčar. Jedan je od desetak Ovčarsko-kablarskih manastira, poznatih kao mala Sveta gora.

Ovaj manastir posvećen Spasovdanu bio je potpuno u ruševinama do 1937. godine. Veruje se da su ga Turci razrušili kada i Jovanje i druge ovčarske manastire. Pretpostavlja se da datira iz 12. ili 13. veka.

Ovde je takođe postojala prepisivačka škola. Poznato je da je u Vaznesenju 1570. godine prepisano jedno iluminacijom bogato četvorojevanđelje, ali je malo rukopisnih knjiga sačuvano.Posle obnavljanja Jovanja 1937. godine, Sv. Vladika Nikolaj počinje obnovu ovog hrama. Iste godine crkva je bila gotova i započeta je izgradnja konaka ali je, verovatno zbog nedostatka novca, ubrzo obustavljena.

Crkva Vaznesenja Gospodnjeg je jednostavna jednobrodna građevina obnovljena na starim temeljima. Ulaz u hram je sa severne strane.
U priprati i naosu crkve na podu se nalaze dve rozete izrađene od mermera sa ukrasima isprepletenog bilja.

Slava manastira je Vaznesenje Gospodnje, koje se slavi četrdeseti dan po Vaskrsu. U manastiru se Sveta Liturgija služi svaki dan.

 

[Nina]

Manastir Svete Trojice

Manastir Svete Trojice (Ovčarski) se nalazi na padinama planine Ovčar, u ataru sela Dučalovići, na teritoriji opštine Lučani. Do manastira se dolazi putem iz Čačka ka Lučanima, kroz selo Dučalovići. Pripada Eparhiji žičkoj Srpske pravoslavne crkve i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od velikog značaja.

Smatra se da je manastir Svete Trojice nastao kad i manastir Blagoveštenje, u 12. veku. Pouzdano se zna da su ga gradili kaluđeri manastira Sretenje. Dva natpisa na zapadnim vratima koja potiču iz 1615/16. godine su prvi sigurni pomen manastira. Manastirska crkva je ranije podignuta, a nije poznato da li je postojao i hram.

O njemu su prvi pisali Joakim Vujić i Vuk Stefanović Karadžić u svojim delima u 19. veku. Prvi piše o teroru Ćaja-paše i odvođenju roblja tokom Drugog srpskog ustanka, kao i fakat da je to roblje spasao, plativši oštetu Miloš Obrenović maja 1815. godine. Vuk opisujući manastir, nalazi da je "tvrđi" od Blagoveštenja, da ima kube i da unutrašnjost nije "molovata" - vide se goli zidovi. Oko crkve je desetak konaka na sprat, a ima i drugih zgrada koje su u lošem stanju.

Manastir je više puta rušen i obnavljan.

Po lepoti manastir se izdvaja od ostalih manastira. U manastiru je ikonostas u duhu romantizma i sa duboreznim elementima, koji je uradio Nikola Marković 1868. godine. Ikonostas je zbog mogućih oštećenja bio premešten u manastir Blagoveštanje gde je ostao do devedesetih godina XX veka. Godine 1995. je restauriran i vraćen u manastir Svete Trojice.Unutra su i dve vredne freske iz 17. veka. Varnava Miodragović bio je iguman Manastira od 1978-2018.

Manastirska slava je Silazak Svetog Duha na Apostole (ili: duhovi, trojice,pedesetnica) praznuje se pedeseti dan po Vaskrsu. Sveta Liturgija se služi svake subote, nedelje i praznikom sa početkom u 8 časova.

Manastir Svete Trojice je donedavno bila parohijska crkva za obližnja sela. Parohijska crkva za selo Dučalovići (u kome se nalazi sam manastir) sada je Crkva Svetog velikomučenika Prokopija u Tijanju.

 

[Nina]

Manastir Ilinje

Manastir Ilinje (Kablarsko), se nalazi u Ovčar Banji, na brdu iznad manastira Blagoveštenja, dolazi se stazom kroz hrastovu šumu. Hram manastira Ilinje je posvećen Svetom proroku Iliji

Manastir Ilinje su podigli blagoveštenjski monasi za svoj metoh. Ne zna se tačno vreme izgradnje manastira, ali je temelj ranije crkve bio mnogo veći nego današnje crkve

Današnju manastirsku crkvu posvećenu Svetom proroku Iliji je obnovio u današnjem izgledu Vladika Nikolaj Velimirović uporedo sa obnovom manastirom Preobraženjem. Crkva je završena i osveštena na mladog Iliju, 1939. godine.

Obnovljena crkvica je manja od prethodne, jednostavnih crta, skromna jednobrdona građevina izgrađena je narodnim prilozima, dok je ikonostas darivao Vladika Žički Nikolaj Velimirović. Slava manastira Ilinje je Sveti Prorok Ilija 2. avgusta (19. jula po pravoslavnom kalendaru)

 

[Nina]

Manastir Uspenje Presvete Bogorodice

U ovčarsko-kablarskoj klisuri poznatoj i kao Srpska Sveta gora, na uzvišenju iznad manastira Jovanje, na Jovanjskom brdu, nalazi se manastir Uspenje (Kablarsko), koji je vidljiv sa svih strana klisure. U turskim izvorima pominje se 1536. godine. Kada je Vuk Karadžić posetio klisuru 1820. godine, zabeležio je tadašnje stanje ostatka kule na uzvišenju i predanje koje je vezano za ovaj objekat.Manastir Uspenje je obnovio episkop žički Nikolaj Velimirović pred Drugi svetski rat.

Crkva Uspenja Bogorodice sagrađena 1939. godine po ugledu na srednjovekovne zadužbine visokih crkvenih dostojanstvenika Ohrida, hramove Svetih Konstantina i Jelene, Bogorodice i Nikole Bolničkog. Vladika Nikolaj je želeo da na uzvišenju iznad manastira Jovanja sagradi grobnicu sebi i potonjim žičkim episkopima. Objektat je jednobrodna građevina, bez kubeta, sa poprečnim naosom, južnim paraklisom i tremom na zapadnoj strani. U njegovoj unutrašnjosti ruski akademski slikar Ivan Meljnikov obogatio je oltarsku pregradu ikonama naslikanim u duhu vekovima negovane srpske ikonopisne tradicije.

Gotovo pola veka stajala je prazna i zapustela kao metoh Jovanjskog manastira koji je u istom tom vremenu porušen, potopljen i na novom mestu iznova sagrađen. Besputnoj bogomolji na Kulini na kraju XX veka stigli su poklonici i dobrotvori da spreče njeno dalje propadanje i udahnu život. Trudom i sredstvima Miloša Velimirovića iz Čačka obnovljen je hram, izgrađen put i podignute prve građevine za potrebe budućeg manastira. Dolaskom monahinje Naume na mesto nastojateljice 2003. godine, uz svesrdnu pomoć naroda, nastavljeni su radovi na crkvi, monaškom konaku i uređenju manastirske porte. Velikom i temeljnom obnovom i osvećenjem koje je 2005. godine obavio episkop žički Hrizostom, novi manastir na drevnom monaškom staništu oživela su bogosluženja, molitve vernika i poslušanja monahinja.

Manastirska crkva ima nekoliko osobenosti koje se retko viđaju u drugim srpskim pravoslavnim crkvama. Crkva manastira Uspenja ima veoma mali broj prozora uskog pravougaonog oblika, bez ikakvih ukrasa. Crkva nikada nije bila živopisana. U manastirskom hramu zapravo postoje dve crkve koje imaju, jednu, zajedničku pripratu. Levi deo hrama posvećen je Uspenju Presvete Bogorodice, a desni Sedmorici efeskih mučenika.

Manastirska slava je Uspenje Presvete Bogorodice — Velika Gospojina, koja se praznuje 28. avgusta (15. avgusta po pravoslavnom kalendaru)
Manastir Uspenje (Kablarsko) je ženski manastir

 

[Nina]

Manastir Divljana

U podnožu jugoistočnog dela Suve Planine, oko pet kilometara južno od Bele Palanke, na 450 metara nadmorske visine u selu Divljane, nalazi se manastir svetog velikomučenika Dimitrija. Manastir je podignut na antičkom drumu za Skoplje i Solun. Manastir je više puta rušen i obnavljan, a pretpostavlja se da je star skoro 1600 godina. Svetilište na kome je podignut manastir bilo je poštovano još u IV veku pre nove ere, a po svemu sudeći bilo je posvećeno paganskom bogu Sunca Mitri.

Manastir je u potpunosti razoren 1386. godine turskim osvajanjima, kada su razoreni mnogi gradovi, sela i svetinje u ponišavlju. Predanje kazuje da je manastir ubrzo obnovljen, već 1395. godine, a da su ga obnovila braća Mrnavčevići. Nemački putopisac Stefan Gerlah prošao je ovim putem i 1578. godine posetio je manastir. Zabeležio je da je u manastiru živelo pet monaha, koji su u manastiru držali školu. Manastir se pominje i u turskom defteru iz 1574. godine, u kome se kaže da je manastir zadužen porezom od 300 akči godišnje, na ime žitnih desetaka. U manastiru su se monasi bavili prepisivanjem i povezivanjem knjiga, pa je tako 1714. godine u manastiru povezan jedan Oktoih. Narodni sabori su se održavali u manastiru o svim većim praznicima, a zabeleženo je da je 1723. godine na dan Presvete Bogorodice (najverovatnije na praznik Uspenija), održan panađur. Austrijski diplomata Gerhard Driš posetio je manastir 1719. godine i zapisao da monasi žive po tipiku svetog Vasilija Velikog. Monasi Arsenije i Maksim, zapisali su na korici Pentikostara da su 1796. godine Krdžalije izvršile ogroman pokolj u čitavom Ponišavlju. Drugi zapis ovih monaha kazuje da su 1798. godine iskopali prvi bunar.
Manastir je teško postradao u vreme Prvog srpskog ustanka, kada je spaljen 1809. godine, neposredno pred bitku na Čegru. Manastir je brzo obnovljen trudom meštana okolnih sela, ali i uglednih esnafa iz Pirota. Obnovljen je hram i manastirski konaci, biblioteka, ikonostas, a pirotski tkački esnaf darivao je manastiru 1820. godine veliku ikonu svetog Spiridona, koji je najverovatnije bio njihov patron.

Novi hram koji pominju Milutinović i Valtrović, započet oko 1877. godine u potpunosti je završen 1902. godine, a najzaslužniji za njegovo podizanje bio je iguman Agatangel Grk. Temelji ovog hrama su osvećeni 9. marta 1878. godine, a iguman Agatangel nije doživeo završetak gradnje. Na jednom mestu je zapisano da je mučenički skončao svoj život, ali nam detalji njegove smrti nisu poznati. Iz nepoznatog razloga, naos hrama je srušen 1902. godine, najverovatnije zbog proširivanja. Radovi na hramu izvedeni su prema projektu arhitekte Milorada Ruvidića i u potpunosti su završeni 1908. godine.

U vreme Prvog svetskog rata, manastir je u dva navrata 1915. i 1916. godine teško postradao od Bugara. Nakon oslobođenja i Oktobarske revolucije, veliki broj ruskih emigranata, sveštenika, monaha, oficira i lekara, našlo je pribežište u ovom manastiru. Oni su živopisani, opremili i uredili novi hram, a 1933. godine podigli mali paraklis posvećen svetom Serafimu Sarovskom.
U novije doba, hram je obnovljen, a 2005. godine podignut je novi manastirski konak.
Izvor:Eparhija Niška

 

[Nina]

Petrova crkva u Rasu gde se krstio Sveti Sava

Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Rasu jedna je od retkih sagrađena u tom periodu, a da ima kružnu osnovu.
Na uzvišenju samo nekoliko kilometara od Novog Pazara, u Rasu, nalazi se najstariji spomenik crkvene arhitektire u Srbiji, posvećen Svetim apostolima Petru i Pavlu.Pretpostavlja se da je ova crkva izgrađena u IX veku na temeljima još starije bogomolje koja je tu postojala još u VI veku.

„Ovde su kršteni sinovi Nemanjića, Vukan, Nemanja i Rastko. Stefan Nemanja ovde je održao dva državna sabora od kojih je posebno značajan onaj iz 1196. godine kada se odrekao prestola. U ovoj crkvi se zamonašio, i odavde je otišao prvo u Studenicu a zatim i na Svetu goru. U ovoj staroj bogomolji koja odoleva vekovima, zaista su ispisane neke od najbitnijih stranica srpske istorije“, rekao je protojerej stavrofor, starešina Petrove crkve u Rasu Tomislav Milenković.
Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Rasu jedna je od retkih sagrađena u tom periodu, a da ima kružnu osnovu. Unutar zidina nalaze se izuzetno važne srednnjovekovne freke i živopis u u četiri sloja. Zbog svoje veličanstvene arhitektre upisana je na UNESCO listu svetske baštine, a u Srbiji je pod strogom zaštitom.

„Ova crkva bila je sedište raških episkopa, a kasnije i raških mitropolitama koji su odavde stolovali. Okružena je pravoslavnim grobljem, a nadgrobni spomenici predstavljaju najubedljivije svedočanstvo o životu i delovanju ljudi u prošlosti. Tokom godine ovu svetinju obiđe veliki broj vernika, ali i turističke grupe iz inostranstva. Jako je važno da i naš narod zna svoju prošlost, jer samo tako može da ima i dobru budućnost“, kaže Milenković.
Na lokalitetu gde se nalazi crkva rađena su brojna arheološka istraživanja. Pronađen je zid iz doba Nemanjića, a ovde su na najbolji i najreprezentativniji način predstavljeni spomenici Studeničke škole. Tokom iskpovanja u nepsorednoj blizini Petrove crkve polovnom prošlog veka otkriveno je i veliko blago poznato kao „novopazarski nalaz“. Pretpostavlja se da je reč o jednom grobu, pri čemu je uz pokojnika bilo sahranjeno i sve njegovo bogatstvo.

Izvor: RINA

 

[Nina]

Manastir Vujan – svetinja u kojoj se izlečio patrijarh Pavle

Manastir Vujan je sagrađen u 13. veku, a obnovio ga je deda srpske kraljice Drage Obrenović.
U manastiru Vujan na istoimenoj šumadijskoj planini između Čačka i Gornjeg Milanovca, kroz istoriju hodočastili su mnogi hrišćani,
a najpoznatiji je po tome što je u njemu boravio i izlečio se voljeni patrijarh srpski gospodin Pavle.

On je tada do bogomolje prolazio peške šumovitim stazama, koje se danas nazivaju upravo Staze patrijarha Pavla ili staze zdravlja i izlečio se od tuberkuloze 1946. godine.

Manastir Vujan je sagrađen u 13. veku, a obnovio ga je deda srpske kraljice Drage Obrenović, supruge poslednjeg vladara iz dinastije Obrenovića, koja je Srbijom vladala do 1903. godine. Iako su mu lekari predviđali samo nekoliko meseci života, tad iskušenik u manastiru Gojko Stojčević, a kasnije srpski patrijarh Pavle, doživeo je isceljenje. U znak zahvalnosti ručno je izrezbario mali drveni krst, koji se i danas čuva u manastirskoj riznici kao svetinja.

U ovom šumadijskom selu ponosni su što je patrijarh ozdravio upravo ovde i da se to ne bi zaboravilo, meštani su pokrenuli inicijativu da se staza kojom je prolazio nazove po njemu – Staza patrijarha Pavla.

Staza koja spaja manastir Vujan i Atomsku banju Gornju Trepču dugačka je 4,5 kilometara i predstavlja prirodnu oazu na obroncima Vujna, a skoro je dobila novu signalizaciju kako bi put bio olakšan svim putnicima namernicima.

Danas, put do ove male srpske svetinje u potpunosti je asfaltiran.

Planina Vujan izdvaja se po svojim prirodnom lepotama u jugozapadnoj Šumadiji, a njen najviši vrh je Veliki Vujan.
U manastiru počiva telo poznatog srpskog ustanika iz vremena Drugog srpskog ustanka i saborca kneza Miloša Obrenovića, Lazara Mutapa.