Manastir Kuveždin - fruškogorski dragulj svetosavlja

[lahor]

Svojim fotografijama i tekstovima možete doprineti da se više sazna o ovom manastiru, koji je jedini manastir u našoj zemlji posvećen Svetom Savi.

ČUDO NA FRUŠKOJ GORI! Obnovljen manastir iz kojeg je potekla svetosavska himna očekuje 10.000 hodočasnika!
Posle kompletne restauracije koja je trajala više od dve decenije, fruškogorski biser manastir Kuveždin, jedini u Srbiji posvećen Svetom Savi, zasijao je u punoj lepoti, spreman da najesen na velikoj manifestaciji primi 10.000 vernika!
Manastir Kuveždin nalazi se na jugozapadnim obroncima Fruške gore, severno od sela Divoš. Od nekadašnjeg manastirskog kompleksa sačinjenog od crkve, tri krila konaka, koridora sa zapadne strane i ekonomskih zgrada, nakon rušenja i miniranja u Drugom svetskom ratu, sačuvani su jedino crkva i delovi nekada monumentalnih manastirskih konaka. Sudeći prema predanju, Kuveždin i Šišatovac osnovao je srpski vojvoda i poslednji srpski despot Stevan Štiljanović 1520.godine - navodi Ljubiša Šulaja, direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Sremskoj Mitrovici.
Obnova Kuveždina, odakle je i ponikla svetosavska himna, počela je još 1997. godine i odvijala se u nekoliko faza, zavisno od prispeća sredstava.
Kompletnu projektnu dokumentaciju za obnovu konaka i enterijera crkve uradio je mitrovački Zavod za zaštitu spomenika kulture u saradnji sa Republičkim zavodom, dok su sredstva stizala preko resornih ministarstava i lokalne samuprave.

Kompletno restauriran pozlaćeni ikonostas u manastiru
Crkva je u potpunosti rekonstruisana, stavljena nova fasada i kompletno obnovljen enterijer sa zidnim slikarstvom prema sačuvanim 20 ikona baroknog slikara Pavla Simića. Posebno smo ponosni na nadaleko čuveni ikonostas u pozlaćenom duborezu, rad Georgija Devića, remek-delo srpskog baroka i klasicizma 18.veka, koji smo prema sačuvanim fotografijama kompletno rekonstruisali!- ističe Šulaja.
Zbog sedamnaest manastira jedinstvene lepote, koji se kao gorostasi izdižu iznad njenih pejzaža i vladaju okolinom, Fruška gora zasluženo nosi epitet Svetog srpskog Atosa.
Većina fruškogorskih manastira podignuta je u 16.veku, da bi teško stradali za vreme čestih upada Turaka, tako da su restauracijom u 18.i 19.veku izgubili prvobitni izgled raškog i moravskog stila, te poprimili elemente baroka i klasicizma.
Najveća oštećenja pretrpeli su u Drugom svetskom ratu, kada su pustošeni, pljačkani, a neki i potpuno uništeni. Njihovom značaju doprinose i velikani naše kulture koji su u njima boravili i radili: Dositej Obradović u Hopovu, Lukijan Mušicki i Vuk Karadžić u Šišatovcu, Ilarion Ruvarac u Grgetegu.
Autor: Narcisa Božić

 

[lahor]

 

[lahor]

 

[lahor]

 

[lahor]

Manastir Kuveždin je jedini manastir u Srbiji posvećen Svetom Savi. Osnovao ga je srpski vojvoda i poslednji despot Stefan Štiljanović 1520. godine.
Manastir Kuveždin nalazi se na jugozapadnim obroncima Fruške Gore smešten u uzanoj dolini istoimenog potoka.
Velika crkva je posvećena Svetom Savi, grobljanska kapela Vaznesenju Gospodnjem, a mala kapela Jovanu Zlatoustom.
Manastir je doživeo razaranja 1688. od Turaka, 1941. je opljačkan od strane ustaša, dok su ga 1944. ustaše i Nemci srušili.
Posle turskog razaranja, manastir je dugo bio pust pa su ga obnovili monasi iz manastira Slanci, da bi 1923. bio pretvoren u ženski.
Posle Drugog svetskog rata, ponovo je uspostavljen kao muški.
Danas je Kuveždin muški manastir, sa nastojateljem ocem Varnavom Lukićem
tekst i fotografija sa manastirkuvezdin.com

 

[lahor]

fotografija: by Ванилица

* * *​

Manastir Kuveždin pripada Eparhiji sremskoj Srpske pravoslavne crkve i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture od izuzetnog značaja.
Nalazi na jugozapadnom delu Fruške gore, blizu sela Divoš. Najbliži deo sela jeste nekadašnji manastirski prnjavor pod istim imenom.
Manastirska crkva posvećena je Svetom Savi i Svetom Simeonu, dok je manastirska slava Preobraženje (slavi se 19./6. avgusta). Budući da je Kuveždin posvećen svetom Savi i svetom Simeonu, manastir je odigrao veoma važnu ulogu u širenju kulta najstarijih srpskih svetaca među lokalnim srpskim življem Srema.
Manastir Kuveždin se nalazi u jugozapadnom delu Fruške gore, na oko 2 km severno od sela Divoš kod Sremske Mitrovice. Nadmorska visina manastira je oko 150 m.
Manastir se nalazi na u uzanoj dolini istoimenog potoka, u unutrašnjosti zapadnog dela planine. Potok protiče duž zapadne ivice manastirskog sklopa. Od središta sela Divoš manastir je udaljen oko 2 km, a od najbližih naseljenih kuća oko 500 m. Manastir je sa tri strane okružen retkom šumom, a sa južne strane, prema selu, nalazi se manastirsko imanje i bašta. Manastirska kapela nalazi se na vrhu obližnjeg brega, jugoistočno od manastira. Pristup manastiru je sa zapadne strane, preko omanjeg asfaltiranog puta, koji vodi od opštinskog puta Sremska Mitrovica — Ilok — Bačka Palanka, udaljenog 1 km od manastira.

Sveti Stefan Štiljanović- Autor: Stanoje Popović
Rad: Tempera na drvetu Naslikano: 1740. godine.
Prema predanju, manastir je osnovao poslednji srpski despot despot Stefan Štiljanović 1520. godine. Po mitropolitu Beogradskom i Sremskom Pajsiju, oba manastira Šišatovac i Kuveždin je podiglo isto ktitorstvo Stefana Štiljanovića i velikog župana (vojvode) Teodora. Manastire su gradili isti majstori — „sa primorskih strana” Jovan i Gašpar.[3] Prvi sigurni podaci potiču iz turskih zapisa iz 1566 — 1569. godine. Po turskom izvoru iz 1566. godine to je „manastir Sveti Sava, drugo ime Kuveždin, blizu sela Vanđinca”. Godine 1569. bio je u manastiru iguman Stefan, kada je tu rukom pisan minej za jun. Pred kraj turske vladavine Sremom manastir je verovatno opusteo.
Godine 1650, mitrovački Sinan-beg je nameravao da do temelja poruši zapustele manastire Kuveždin i Petkovicu, i da materijal od njih iskoristi za neku gradnju u Mitrovici. To je čuo Mitropolit Beogradski i Sremski Pajsije i poručio igumanu šišatovačkom Kirilu da to bratstvo otkupi od Turčina zapustele manastire, spasi ih od razaranja tako što će svake godine plaćati 100 groša Sinan-begu. Kada su pristali kaluđeri, mitropolit je uspešno posredovao i uzeo od bega „pismo” kao garanciju.
Kada su Turci besneli tokom Velikog rata, 1695. godine kaluđeri manastira Slanci u Srbiji, na čelu sa igumanom Ananijem, dođu i nasele se u pustom manastiru Kuveždinu. Pre kaluđera iz Slanaca, tu su izvesno vreme oko 1683. godine boravili i kaluđeri iz Vinče. Oba bratstva je donelo sa sobom u Srem mnogo vrednih crkvenih predmeta. Ali nastao je tada spor između dva bratstva, jer je šišatovačko bratstvo predvođeno igumanom Evsevijem i duhovnikom Siloanom potraživalo Kuveždin. Oni su bili naslednici Kuveždina, jer su ga oni otkupili i plaćali godinama Turcima. Patrijarh Arsenije Čarnojević je ubeđivao braću iz Šišatovca, da ostave pridošlice na miru, jer će se ovi možda vratiti u Srbiju, kad se Turci smire. Savetovao im je da oprave manastir Petkovicu, i da budu strpljivi jer će njihova biti na kraju oba manastira. Ali monasi iz Slanaca su tu definitivno ostali, pa je 1718. godine rešavan spor oko zemlje, između dva bratstva. Spor je rešio arhiepiskop Karlovački Vićentije Popović izvršivši podelu zemlje. Pošto su oba manastira imali iste ktitore, iste majstore i od istog kamena građeni i kaluđeri su se bratski izmirili.[3] Po drugom izvoru, kaluđeri su 1717. godine ipak otišli nazad u Slance. Kada je 1737. godine izbio austrijsko-turski rat opet su u Kuveždin došli izbegli kaluđeri iz Slanaca. Manastir je tada bio siromašan i postojala je 1744. godine namera patrijarha Arsenija IV Šakabente da se ovaj ustupi kao metoh Hilandaru.
Godine 1753, kada je manastir Kuveždin obilazila crkvena komisija, zapisano je da je manastirska crkva stara, da je sagrađena od kamena („Cerkov kamenozdana drevnja”), spolja je bila okrečena i pokrivena šindrom od hrastovine.
Kada je 1883. godine Lazar Tomanović obilazio fruškogorske manastire, u Kuveždinu je arhimandrit bio Sava Stojinić, koji je ostavio lep utisak na gosta. Tada je imao oko 70 godina, bio je dobar ekonom i milosrdan. 1923. godine, Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve, pretvorio je Kuveždin u ženski manastir.
Stara manastirska crkva sa dva kubeta zamenjena je novom građevinom 1816. godine. Nova crkva je prizidana uz trospratni barokni zvonik, sagrađen 1803. godine, a trostrani manastirski konaci započeti su 1810. godine. Ikonostas za staru crkvu slikao je Janko Halkozović 1722. godine, a ikonostas za novu crkvu Pavle Simić između 1847-58. godine. Prethodno je, 1834-36. godine, duborezac Georgije Dević uradio radove u duborezu na ikonostasu, pevnicama i stolovima. Barokna kapela, na manastirskom groblju, sagrađena je 1788. godine. Tokom prvih decenija 19. veka ozidani su i veliki konaci manastira sa odlikama klasicističke arhitekture. Oni su manastir okruživali sa četiri strane, stvarajući pravougaonu osnovu manastira. Manastir je bio izuzetno velelepan, imao je velike zemljoposede i manastire — metohe, Petkovicu i Divšu, udaljene par kilometara od Kuveždina.
Manastir Kuveždin ima kao slavu Preobraženije Gospodnje. U manastiru su bile još dve manje crkve kapele. Prva je bila u konaku sa južne strane velike crkve i u njoj se služilo samo zimi u najhladnije dane. Posvećena je Pokrovu Presvete Bogorodice. Druga mala kapela bila je na uzvišenju južno od manastira. Posvećena je Vaznesenju Gospodnjem, a podignuta je 1788. godine. Nazvana je još i grobljanska kapela, jer se okolo sahranjivalo monaštvo. U njoj se služila liturgija svega dva puta godišnje, na Spasovdan i Svetli Utorak. U grobljanskoj kapeli se nalaze tu prenete ikone sa ikonostasa Simićevog.
Manastir Kuveždin je tada bio izuzetno bogat. Imao je bogatu riznicu, u kojoj su se čuvale sve dragocenosti i starine, poput putira od čistog srebra, unutra pozlaćenog, sa staroruskim natpisom, izrađenog 1559. godine, zatim zlatne kašike za pričest iz vremena vitezova sa 8 alemova i ikonom sv. Georgija. Čuvala se i petohljebnica iz 1758. godine, zatim bakrorez koji je izradio Zaharija Orfelin 1772. godine. U manastirskoj biblioteci čuvalo se 500 raznih dela, a bilo je i 19 srbulja, 15 pisanih i 4 štampane.
izvor: sr.wikipedia.org

 

[lahor]

Manastir Kuveždin u doba Jugoslavije

Fotografija: Ant83

Posle Prvog svetskog rata manastir se našao u teškom stanju. Manastiru Kuveždinu je već od agrarne reforme oduzeto 225 jutara najbolje oranice.
Tokom svo razvoja manastir je prvobitno bio muški, da bi posle Prvog svetskog rata, postao ženski. To je bio jedan od prvih manastira sa ženskom obitelji, na čelu sa prvom igumanijom savremene Srpske pravoslavne crkve, Melanijom (Krivokućanin). Sestrinstvo je isprva brojalo 24 člana i posedovalo je 350 jutara loše šume i oko 75 jutara oranice podeljene na 22 parcele.
Manastir se pod dobrom upravom brzo uzdigao. 1930-ih godina manastir Kuveždin je broju monahinja (preko 50) bio među najvećim u Srpstvu. Među njima bilo je i mnogo monahinja Ruskinja (neke i plemenitog porekla), koje su ovde našle duhovno utočište posle napuštanja Rusije nakon Oktobarske revolucije. Manastir je u to vreme bio veoma bogat i ugledan, pa je čak 1938. godine njegov metoh postao Manastir Vavedenje u Beogradu.
Tokom Drugog svetskog rata manastir je teško stradao. Manastir je razoren u Drugom svetskom ratu, a manastirsko blago poharano. Uništenje je bilo postupno. Meseca maja 1941. postavljen je za komesara manastira — ustaša Stipe Rukavina, a za njegovog zamenika Marijan Debeljak, obojica iz Sremske Mitrovice.
Buduća monahinja Angelina Radojčić i njene tri rođene sestre su kao poslušnice kod igumanije Melanije Krivokućin u Kuveždinu, doživele bombardovanje u vreme Liturgije na Blagovesti 1941. godine. Od ustaša su uhapšene, zajedno sa Ruskinjom Angelinom Gračevom (budućom igumanijom Vavedenja) i ostalim Ruskinjama i Srpkinjama. 32 monahinje sa igumanijom odvode u ustaški logor Caprag kod Zagreba. Nakon što je Gračeva, kao Ruskinja, puštena na slobodu, tražila je u Beogradu način da spasi sestrinstvo. Monahinje su spašene iz ustaškog logora i sreću se na Krstovdan, 27. septembra 1941. u manastiru Vavedenje (metohu Kuveždina). Tu su doživele bombardovanje Beograda.[6] Pre dolaska komisije zagrebačkog Muzeja u Kuvedin, počela je pljačka manastirskih dragocenosti i imovine 6. septembra 1941 godine. Monahinja Avgusta je sa decom siročićima krenula za Beograd. Po puštanju, ostale monahinje Ruskinje prešle su u Beograd, u svoj metoh, jer su se plašile da ostanu na Fruškoj gori koja je bila pod okupacijom NDH.
Zapisnik o primopredaji istorijsko-umetničkih dela manastira Kuveždina potpisali su 15. septembra dr. Ivan Bah, dr. Stjepan Gotvald, i komesar Stipe Rukavina: «Inventar sadrži 58 stavaka, od toga 22 iz crkve, 32 iz riznice i 4 iz kapele.» Pod stavkom br. 50 nalazi se «oko 150 knjiga iz knjižnice.» Utvrđeno je da je u manastirskim konacima boravila ustaška jedinica koja je brojala oko 120 vojnika. «U borbama sa partizanima stradale su manastirske zgrade u namerno izazvanim požarima. Posle povlačenja ustaša nespaljeni deo konaka nalazio se u rukama partizana i služio za komandu.» Tada je manastir Kuveždin bio u sastavu fruškogorskih partizanskih Rohalj baza, pa je u njemu bila smeštena velika intendantura sa radnicima.
U proleće 1944. godine nemačka vojska i ustaše minirali su crkvu i konake, čak i ekonomske zgrade. Oburvani su kube, stubovi držači kubeta, zvonik, svodovi. U ruševinama crkve ikonostasa, radovi akademskog slikara Pavla Simića, dok je duborezbarija potpuno uništena. Posle rušenja crkve u Kuveždin se vratila monahinja Jelena i počela da spasava ikone ispod debelih slojeva porušene opeke i šuta. Preostale blago, oko 20 ikona, sakrila je u manastirskoj kapeli, što je kasnije platila životom. Ustaše su je uhvatile, ubile i na nju nabacale ikone. U Kuveždinu je stradala arhiva, veći deo biblioteke, deo riznice sa crkvenim sasudima.
Posle Drugog svetskog rata nova, komunistička vlast nije imala sluha za stradanja manastira. Kuveždinu je oduzeto ogromno imanje, pa je opusteo. Jedino je sačuvana manastirska kapela, gde su smešteni sačuvani delovi ikonostasa (20-ak ikona). Neposredno posle rata kvalitetna cigla sa ruševina zapadnih i severnih konaka je upotrebljena za zidanje domova kulture u okolnim selima Divošu i Čalmi.
izvor: sr.wikipedia.org

 

[lahor]

Manastir Kuveždin danas

Fotografija: by lahor

Poslednjih godina manastir je ponovo vaspostavljen kao muški, a obnova manastira je u toku. Manastir je takođe 1990. godine stavljen pod zaštitu kao spomenik kulture.
Obnova manastirske celine traje od 1997. godine, pod rukovodstvom Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Sremskoj Mitrovici. Glavni pokrovitelje obnove je Eparhija Sremska SPC, uz pomoć Ministarstva kulture i ostalih republičkih i pokrajinskih tela. Manastirska crkva je obnovljena, kao i južna strana konaka. Najnoviji obnovljeni deo je ulazna kapija manastira sa najbližim konakom. Takođe, asfaltiran je i prilaz manastiru sa lokalnog puta sa pristupnim parkiralištem za automobile i autobuse. Time je omogućena lakša dostupnost brojnim vernicima i poklonicima.
izvor: sr.wikipedia.org

 

[dlugomir]

Lep je manastir, a lepa je okolina, jedino što će zbog aktuelne situacije broj posetilaca sigurno biti manji od očekivanog.

 

[lahor]

Lep je manastir, a lepa je okolina, jedino što će zbog aktuelne situacije broj posetilaca sigurno biti manji od očekivanog.

To je sigurno. Može biti da je sve odloženo za bolja vremena.

 

[lahor]

VASKRS KUVEŽDINA

Verovali ili ne, manastir Kuveždin je jedini manastir u Srbiji posvećen Svetom Savi! Sagrađen je u 16. veku. U Drugom svetskom ratu do temelja je razoren. Imao je tu nesreću da je jedan od retkih kog su tokom rata palili i uništavali svi: Nemci, ustaše i partizani. Preko 60 godina nalazio se u ruševinama. Priča koja zvuči gotovo kao legenda kaže da kada je devedesetih godina u manastir došao jeromonah Antonije, od živih bića tu je zatekao jednog psa i jednog gavrana. Sa njima je živeo narednih godina. Čudo je počelo da se dešava pre 12 godina, kada je u manastir, iz Feneka, stigao iguman Varnava Lukić. Kuveždin je počeo da vaskrsava. Obnovljena je crkva i deo konaka. Danas se zida istočna strana konaka, sa desetak kelija i trpezarijom koja će moći da okupi 350 ljudi. Najvažnije od svega – Kuveždin je danas jedan od najvećih i najsnažnijih monaških centara u čitavoj Srbiji. Ima 17 monaha. U manastiru se godinama služe dve liturgije na dan. Tu i nigde više. Verovatno se nigde, kao ovde u manastiru Kuveždin, ne očituje činjenica da je mera stradanja – ujedno i mera rasta. U tom slučaju, Kuveždinu je samo nebo granica.

Tekst: Ilija Tucić
Foto: Čila David

 

[dlugomir]

Ma proći će i ovo. Taj manastir je i Turke preživeo, a ne neki bezvezni virus. Nego, kako doći do njega, ali bez onog iz Iloka, mislim bez pasoša?

 

[lahor]

Manastir se nalazi u selu Divošu, a kada od Čortanovaca krenete grebenom Fruške gore, vozićete se dobrih sat vremena pre nego što se spustite ka Viziću. Ali malo pre toga nailazite na raskrsnicu, sa koje se put ulevo spušta ka Divošu, Binguli, Erdeviku, i dalje prema Šidu. Ili zvanično: „Divoš je sremsko selo, koje se nalazi na južnim obroncima Fruške gore, sa obe strane platoa potočne doline potoka Jaroš. Od opštinskog središta Sremske Mitrovice udaljen je oko 20 km ka severozapadu. Selo se nalazi na 149 metara nadmorske visine“.
A možete i doći do Sremske Mitrovice, a onda kroz Laćarak, pa preko Čalme stižete do Divoša, odnosno Kuveždina.

 

[lahor]

Iz pravca Novog Sada, lako se stiže Partizanskim putem, gde nešto posle Rohalj Baza imate skretanje levo, malo napred, odvajanje za manastir, takođe sa leve strane.

 

[lahor]

MANASTIR KUVEŽDIN: Svetinja gde je napisana himna Svetom Savi!

Manastir Kuveždin, na jugozapadnim padinama Fruške gore kod sela Divoš, posle više od 10 godina otkad je iz ruševina počela njegova obnova, podigao se iz pepela i danas pleni svojom lepotom.
Obnovu manastirske crkve koja je posvećena Svetom Savi pomoglo je Ministarstvo kulture, a uređenje konaka finansirala je Eparhija sremska. Nizom svečanosti prošle godine je obeleženo 900 godina od nezavisnosti Srpske pravoslavne crkve, koju je dobila 1219. godine.
– Od 1942, kada su manastir Kuveždin ustaše zapalile i iz njega proterale 60 monahinja, pa sve do 2008. godine, ovde su bile ruševine. Crkva je rekonstruisana, obnovljena, stavljena je nova fasada, urađene su zidne ikone i unutrašnja dekoracija na ikonostasu, koja je sva u pozlati. Severna strana ostala je u ruševinama, i mi smo dali predlog da se i taj deo uradi, kao i istočno krilo. Tako bi se manastir ogradio, odnosno zatvorio zidovima, pa u manastirsko dvorište ne bi ulazile lisice iz šume, što se često dešava – kaže Ljubiša Šulaja, direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Sremskoj Mitrovici.
Današnja crkva, podignuta iz pepela, nalazi se na temeljima spaljene crkve, i istovetna je onoj koja je izgrađena 1816, a urađena je pomoću starih fotografija koje su ostale sačuvane.
– U proleće 1944. godine ustaše su minirale crkvu i konake, zajedno sa ekonomskim zgradama. Pod ruševinama crkve ostao je ikonostas, rad akademskog slikara Pavla Simića. Jedna od monahinja ovog manastira, Jelena, vratila se u manastir i počela da spasava oko 20 ikona, koje je sakrila u manastirskoj kapeli, ali je, nažalost, to platila svojim životom. Ustaše su je zatekle kako traži ikone ispod izgorelih delova crkve, streljale i na nju nabacale ikone. U Kuveždinu su stradali arhiva, veći deo biblioteke, deo riznice s crkvenim sasudima, odnosno svete knjige i predmeti – kaže Šulaja.

Kada je Srpska pravoslavna crkva pre 900 godina dobila svoju nezavisnost, njen prvi poglavar bio je Sava Nemanjić.
Prema zapisima, fruškogorski manastir Kuveždin podigao je poslednji srpski despot Stefan Štiljanović 1520. godine, a prvi put se spominje u turskim dokumentima 1566. godine, kao Manastir Sveti Sava. Istorijski tragovi govore da je u ovom manastiru nastala svetosavska himna, koju je napisao nepoznati kuveždinski kaluđer.
Obnova manastira Kuveždin počela je 1997. godine, kada je Eparhija sremska sopstvenim sredstvima započela obnovu tri krila manastirskih konaka koji su podignuti krajem 18. i početkom 19. veka. Radilo se fazno, jer nije bilo dovoljno novca. Konaci i ekonomske zgrade su odavno završeni, pa su se tada stvorili uslovi za život manastirskog bratstva.
Izvor: /mitrovica.info/(Smiljka Kostić)

 

[lahor]

Fotografija: lahor

 

[lahor]

 

[lahor]

 

[lahor]

 

[lahor]

 

[lahor]

 

[lahor]

 

[lahor]

 

[lahor]

MANASTIR KUVEŽDIN na Fruškoj gori: OD USTAŠA PORUŠEN do temelja, verni narod ga obnovio!

Manastir Kuveždin, posvećen Svetom Savi i njegovom ocu Stefanu Nemanji, na jugozapadnim obroncima Fruške gore, kod sela Divoš, polako se obnavlja i uređuje kao svetilište u kom je napisana i ispevana Himna Svetom Savi.
Posle gotovo osamdeset godina, zadužbina srpskog despota Stevana Štiljanovića, sagrađena 1520. godine, dobija stari sjaj, koji je imala sve dok je u Drugom svetskom ratu, 1944. godine, ustaše nisu opljačkale i minirale.
Obnova spaljenog manastira počela je pre više od dve decenije, tada je sazidan južni deo konaka u izvornom obliku. Tokom narednih godina obnovljena su dva zvonika manastirske crkve. Urađena je nova drenaža oko crkve, jer su se posle miniranja manastira sve bujične vode sakupljale ispod crkve. Na ruševinama istočnog krila sazidani su novi konaci…
Minulih godina uloženo je mnogo truda i sredstava da se manastir potpuno obnovi, nesporno je i da predstoji još mnogo rada i ulaganja ne bi li Kuveždin dobio originalan izgled, kakav je imao do one kobne godine kada su ustaše iz njega proterale više od 60 monahinja, a od njega napravile zgarište.

Kompletno je osposobljen enterijer Crkve Svetog Save, rekonstruisan je ikonostas sa istim duborezom, kakav je bio prvobitni, koji je radio čuveni duborezac Georgije Dević – kaže Ljubiša Šulaja, direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Sremskoj Mitrovici, pod čijim nadzorom su se radovi izvodili. – Sve to smo uradili pomoću sačuvanih fotografija ovog ikonostasa. Manastiru je vraćeno 20 ikona, dela akademskog slikara Pavla Simića, koji je oslikao i enterijer crkve. Tako je crkva dobila unutrašnji izgled kakav je imala pre miniranja i paljenja.
Tokom radova, utrošeno je 250 tona peska i šljunka i više od 400.000 cigala.
Boga molimo da završimo ovu svetinju i da počnemo ugošćavati vernike i hodočasnike – govori otac Varnava, iguman manastira, neskrivajući radost što se svetinja podiže iz pepela. – Manastir je nedavno dobio novo krilo dugo 90 metara. U njegovom prizemlju nalaziće se trpezarija, u kojoj ćemo moći da ugostimo i do 200 vernika, toaleti, magacini, ložionica. Na spratu su 22 kelije i svaka će imati podno grejanje i kupatilo. Na trećem nivou, odnosno potkrovlju, nalaziće se 17 soba za goste.
Od naših sagovornika saznajemo da je manastir Kuveždin bio građevina raško-moravskog stila, ali je kao i drugi fruškogorski manastiri, kroz svoju burnu istoriju rušen i obnavljan, ponekad se odstupalo od izvorne arhitekture, tako da je to sada građevina koja je poprimila i elemente građevinarstva prepoznatljivog za barok i klasicizam.

Za srpsku duhovnost, prosvetu i kulturu, manastir Kuveždin je važan i zato što je u njemu napisana i ispevana Himna Svetom Savi, pesma sa naslovom “Pesn Svetitelju Savi i arhiepiskopu serbskome“. Zabeležena je 1832. godine, a pojana, najpre, u crkvi ovog manastira. Starešina manastira kaže da o pesmi nemaju više tragova i podataka jer nije sačuvana manastirska arhiva, koja je izgorela tokom Drugog svetskog rata.
Mi u manastiru nemamo pisanog traga kada je tačno nastala pesma, da li baš 1832. godine ili ranije. Voleli bismo to da istražimo do kraja kao što o školskoj slavi – Savindanu postoji zapis da je prvi put proslavljena u Zemunu 1812. godine na inicijativu prote Jeftimija Ivanovića, koji je prethodno boravio u manastiru Kuveždin.
Muški manastir Kuveždin trenutno ima deset monaha i osam iskušenika. Njegovom obnovom vratio se i monaški život u ovu veliku srpsku svetinju. Kada je pre 17 godina, tada jeromonah Varnava stigao u Kuveždin, u crkvi nije bilo poda već zemlja, kao ni krova nad njom. Danas se u njoj svakodnevno služe molitve, službe.

(Smiljka Kostić)
Izvor: https://mitrovica.info/manastir-kuv...sa-porusen-do-temelja-verni-narod-ga-obnovio/

 

[lahor]

https://streaming.prva.ha.rs/videos...tir-kuvezdin-prva.rs_1576_necete-verovati.mp4