- Poruka
- 365.744
Knez Miloš Obrenović imanje je formirao postepeno u periodu između 1827. i 1831. godine, najpre kupovinom vinograda i imanja od turskog spahije Hadži – Mula Mustafe Smederevca za 4.500 groša, te od nožara Muhameda i tako redom, dok se nije sakupilo oko 30 hektara koliko je imanje i danas veliko.
Već 1833. godine knez je ovde sagradio konak sa podrumom iz koga su vrlo brzo počela da se prodaju tražena bela smederevska vina. Najstarije drvo u parku danas je upravo platan kneza Miloša.
Kneževski domen u Smederevu doživeće uspon tokom vladavine kneza Mihaila Obrenovića, koji obnavlja zasade vinove loze i podiže jednospratni letnjikovac 1865. godine. U ovom periodu branje grožđa u kneževskom vinogradu prvi put se pretvara u javnu svetkovinu kojoj prisustvuju predstavnici vlade, članovi porodice i mnogobrojni gosti iz naroda.
Dvor je bio opreman stilskim nameštajem iz Beča i Pariza, od kojeg i danas postoje stočići za društvene igre, za šah i karte koji su izloženi u letnjem salonu, muzički orman i muzička kutija, stalak za note sa grbom dinastije Obrenović, salonske garniture u različitim stilovima, persijski tepisi, venecijanski lusteri, tabernakli. Posebno popularno na dvoru bilo je kina srebro, koje je korišćeno i na dvorovima u Beogradu, Takovu i Nišu.
Vladari dinastije Obrenović najčešće su na svoj domen dolazili brodom iz Beograda, dočekivani na smederevskom keju vrlo svečano i pompezno, branje grožđa organizovali su kao svetkovine uz prisustvo dvora i naroda, kraljica Natalija organizovala je posela na koja su pozivane ugledne smederevske gospođe. Kraljevski par Aleksandar i Draga Obrenović su ovde proslavljali svoje rođendane koje im je čestitalo predsedništvo i građanstvo Smedereva sa bakljadom na čelu, a monarh je pozdravljao narod sa balkona dvora.
Kraljica Natalija Obrenović imala je poseban odnos prema smederevskom kraljevskom domenu. Na njenu inicijativu dvorski arhitekta Jovan Ilkić 1897. godine rekonstruiše letnjikovac iz vremena kneza Mihaila Obrenovića dogradnjom bočnih spratnih krila sa bogatom orkestracijom drvenih dekorativnih elemenata nad balkonima spratova, podrumom i dužinom glavne fasade, ističe dr Snežana Cvetković, koja je i doktorirala na temu „Umetnost i dvorska kultura u Srbiji 1872-1903.”.
U kontinuitetu kraljeva vila u Smederevu funkcioniše kao kraljev dvor od 1900. do 1903. godine, odnosno od venčanja srpskog kralja Aleksandra Obrenovića i Drage Mašin. Nakon Majskog prevrata i ubistva poslednjih Obrenovića, kraljica Natalija poklanja vilu odanoj porodici Oreškovića, čiji su sinovi mnogo doprineli razvoju vinogradarstva u Srbiji,
a čije su kćeri bile njene dvorske dame. Vila je u njihovom vlasništvu do kraj Drugog svetskog rata.
Sa promenom državnog uređenja, nastupile su značajne promene i na nekadašnjem kraljevskom domenu u Smederevu.
Novi vasnik postala je država, a vila dobija ime „Zlatni breg” koje je zadržala do danas.
Maršal Josip Broz Tito, dolazi upravo ovde na odmor u novembru 1953. godine. Među prvim značajnim posetama inostranih zvaničnika, smederevsko zdanje posetio je predsednik Indonezije Ahmet Sukarno, boraveći u njemu zajedno sa Titom 1956. godine.
Uoči Prve konferencije samita nesvrstanih zemalja u Beogradu, koja je održana 1961. godine, urađena je velika, opsežna rekonstrukcija nekadašnjeg kraljevog dvora. Arhitekta Bogdan Bogdanović opredelio se za modernistički klasicizam oblikujući vilu za potrebe reprezentacije Izvršnog veća Socijalističke Republike Srbije.
Staro dinastičko zdanje i imanje postaje ideološki objekat SFRJ i „zabranjeni grad”, čak i za žitelje Smedereva.
Poput Obrenovića i Tito je u „Zlatni breg” dolazio jahtom a poslednji put je u njemu boravio 1977. godine, povodom obilaska radova u novoj Železari u Smedrevu.
Vila „Zlatni breg” kao i „Seoska kuća” pripadaju reprezentativnim zgradama u svojini Republike Srbije. Koriste se za potrebe funkcionera i lica koja predstavljaju našu zemlju, kao i za održavanje međudržavnih susreta i konferencija.
U novijoj istoriji u njoj su boravili tokom trilateralnog sastanka tadašnji predsednici država Boris Tadić, Borut Pahor i Jadranka Kosor a u „Zlatnom bregu” u Smederevu je odseo
i kinseki predsednik Si Điping tokom svog boravka u Srbiji.Smedrevski „Zlatni breg” status spomenika kulture dobija 2009. godine.
(danas)
