Mr. Jones
Buduća legenda
- Poruka
- 29.673
Aleja zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu
Iz Vikipedije, slobodne enciklopedije
Novi deo Aleje zaslužnih građana
Aleja zaslužnih građana je jedna od zasebnih aleja na Novom groblju u Beogradu. Izgrađena je 1965. godine, po projektu arhitekte Svetislava Ličine, a proširena je tokom 2004. i 2012. godine. Prostire se na 4.200 kvadratnih metara.
U ovoj Aleji sahranjuju se značajne ličnosti, odnosno zaslužni građani, po posebnoj proceduri i odobrenju Skupštine grada Beograda, odnosno gradonačelnika Beograda. Do sada je ovde sahranjeno oko 680 ličnosti iz raznih društvenih, političkih, kulturnih, sportskih i umetničkih oblasti — političari, glumci, generali, sportisti, književnici, naučnici, slikari, profesori Univerziteta, reditelji, vajari, novinari, lekari i dr.
Ova aleja se u javnosti često meša sa Alejom velikana, koja se takođe nalazi na Novom groblju.
Potreba za izgradnjom posebne celine odnosno dela groblja za sahranjivanje društveno-političke i kulturno-sportske elite javila se početkom 1960-ih godina, pa je 1963. godine po projektu arhitekte Svetislava Ličine otpočela izgradnja Aleje zaslužnih građana. Izgrađena je 1965. godine u centralnom delu groblja, desno od centralne staze, u neposrednoj blizini Aleje streljanih rodoljuba 1941-1944, koja je izrađena 1959. godine, po projektu Svetozara Ličine i Bogdana Bogdanovića.
Tada je izgrađeno 12 polukružnih zidova — kolumbarija, 10 kružnih grobnica (sa po 5 zajedničkih grobnica), 44 pojedinačne grobnice, kao i veći broj kaseta — rozarijuma. Tokom vremena, Aleja se popunjavala, pa je dva puta proširavana u pravcu Aleje streljanih rodoljuba. Prvi put je proširena u periodu od 2004. do 2005. godine kada su izgrađena dva polukružna zida, dve kružne grobnice, devet pojedinačnih grobnica i 11 kaseta. Drugo veće proširenje Aleje zaslužnih građana izvršeno je u periodu od 2011. do 2012. godine, kada su izgrađena dva polukružna zida, tri kružne grobnice, 12 pojedinačnih grobnica i 15 kaseta.
Aleja zaslužnih građana rezervisana je za istaknute ličnosti iz raznih društveno-političkih i kulturno-sportskih oblasti, a odluku o tome ko će biti sahranjen u njoj donosi Skupština grada Beograda, odnosno gradonačelnik Beograda. Pored porodice pokojnika, predloge za sahranu u Aleji mogu dati institucije, poput Srspke akademije nauka i umetnosti (SANU), ministarstva (uglavnom ministarstva kulture, odbrane, unutrašnjih i spoljnih poslova) ili društveno-političke organizacije i udruženja. U ranijem periodu, neki od kriterijuma za sahranu u ovoj Aleji, bili su da je pokojnik nosilac Ordena narodnog heroja ili dobitnik nagrade AVNOJ-a, Sedmojulske, Oktobarske nagrade i dr. Kasnije su kriterijumi prošireni, ali se često od njih odstupalo pa su pored nesporno zaslužnih građana, u Aleji sahranjivane i ličnosti, koje su bile istaknute u trenutku smrti ili je njihova smrt izazvala pažnju javnosti, kao npr:
Vladimir Rolović, ambasador u Stokholmu, ubijen 1971. godine
Predrag Jovičić Trta, kompozitor i pevač grupe „San“, stradao od strujnog udara na koncertu 1975. godine
Dušan Milošević, prerano preminuli član Sekreterijata Predsedništva SSO Jugoslavije, 1976. godine
Bojan Savnik, general-major avijacije JNA i pilot, stradao prilikom leta avionom MiG-29, 1976. godine
Dragoslav Tanasijević, tragično stradali komandant naselja ORA „Auto put Bratstvo-jedinstvo“ u Umčarima, 1978. godine.
Mladen Bratić, general-major JNA, poginuo tokom bitke za Vukovar, 1991. godine
Radovan Stojičić Badža, načelnik resora Javne bezbednosti MUP Srbije, ubijen 1997. godine
Boško Buha, pomoćnik načelnika resora Javne bezbednosti MUP Srbije, ubijen 2002. godine
Pored sahranjenih, u Aleju su vršena i prenošenja posmrtnih ostataka zaslužnih građana sa drugih groblja, pa se tako u Aleji nalaze i ličnosti koje su preminule mnogo pre otvaranja Aleje 1965. godine. U početku su to bile ličnosti iz revolucionarnog perioda KP Jugoslavije — Žarko Marinović ubijen 1936, Brand Petrušev stradao 1940, Ilija Plavev umro 1940, Radoje Dakić umro 1946, a kasnije i druge ličnosti poput — slikara Paje Jovanovića (umro u Beču 1957, u Aleju prenesen 1972), političara Slobodana Jovanovića (umro u Londonu 1958, u Aleju prenesen 2011) i operskog pevača Miroslava Čangalovića (umro u Beogradu 1999, u Aleju prenesen 2012). Takođe iz Aleje su po želji njihovih porodica, izneti posmrtni ostaci troje sahranjenih — vizantologa i akademika Georgija Ostrogorskog, sahranjenog 1976. godine; narodnog heroja Stjepana Funarića, sahranjenog 1979. godine i diplomate Srđe Price, sahranjenog 1984. godine.
Prema prvobitnim kriterijumima, u Aleji nije bilo dozvoljeno sahranjivanje članova porodice, odnosno supružnika, zaslužnih građana, ukoliko i oni ne ispunjavaju kriterijume zaslužnih građana. Pa su tako neki sahranjeni zaslužni građani, poput Miloša Crnjanskog i Meše Selimovića, ostali razdvojeni od svojih supružnika, uprkos njihovim željama da počivaju zajedno. Kasnije je ova praksa prekinuta, pa se sada u Aleji nalazi oko 60 bračnih parova. Među mnogima od njih, oboje supružnika su zaslužni građani poput — Ive Andrića i Milice Babić, Dragomira Bojanića i Ljiljane Kontić, Milana i Divne Đoković, Dobrivoja Radosavljevića i Nede Božinović, Jovana i Alenke Rančić, Božidara i Radmile Savićević i dr. Takođe, u Aleji su sahranjene i čitave porodice poput supružnika Aleksandra i Smilje Kostić i njihovog sina kompozitora Vokija Kostića ili Dušana i Milice Miladinović i njihovog sina Dejana Miladinovića.
Uprkos privilegiji da budu sahranjeni u Aleji zaslužnih građana, mnoge istaknute ličnosti, ili njihove porodice, odbile su da budu sahranjene u ovoj Aleji, neki od njih su — glumci Pavle Vuisić, Danilo Bata Stojković i Miodrag Petrović Čkalja, general i narodni heroj Peko Dapčević, književnik i akademik Dobrica Ćosić, naučnik i akademik Pavle Savić, reditelji Bojan Stupica, Mira Trailović i Soja Jovanović, političar i narodni heroj Cvijetin Mijatović, vajarka Ljubica Cuca Sokić, akademik Dejan Medaković, pesnik Stevan Raičković i dr.
Maja 2016. godine u Aleji zaslužnih građana je bilo sahranjeno oko 680 osoba. Najveći deo njih su bili muškarci — 85%, dok su njih 15%, odnosno 102 osobe bile žene. Od ukupnog broja žena, polovina njih su sahranjene kao zaslužni građani, a polovina su supruge zaslužnih građana. Jedna od prvih žena sahranjenih u Aleji bila je Milica Babić-Andrić (1909—1968), kostimograf i profesor Akademije primenjenih umetnosti i Pozorišne akademije u Beogradu i supruga nobelovca Ive Andrića.
Izbor ličnosti za sahranu u Aleji određuje Skupština grada, dok odabir grobnog mesta vrši Uprava Novog groblja, uz konsultaciju sa porodicom preminulog. Prilikom odabira grobnog mesta pazi se da ličnosti sahranjene u istoj grobnici budu slične ili srodne profesije. Sva grobna mesta u Aleji, izuzev kaseta u kružnima zidovima tzv. „kolumbarijima“, su u stvari zajedničke grobnice u koje se sahranjuje više zaslužnih građana. Pojedinačne kasete, u koje se sahranjuju urne zaslužnih građana, su takođe zajedničke grobnice, ali se u njih uglavnom sahranjuju supružnici ili članovi porodice zaslužnih građana. U starom delu Aleje, jedina osoba samostalno sahranjena u pojedinačnoj grobnici je Zoran Đinđić, tragično ubijeni predsednik Vlade Srbije.
Sledeći praksu da u zajediničkim grobnicama počivaju ličnosti istih ili sličnih profesija, zajedničke grobnice dele:
književnici: Skender Kulenović, Meša Selimović, Risto Tošović i Dragan Jeremić;
generali: Bojan Savnik, Dimitrije Vrbica, Vladimir Malbašić i Pejo Radičević;
sportisti: Radivoj Korać, Trajko Rajković, Veliša Mugoša i Cmiljka Kalušević;
glumci: Rahela Ferari i Stevo Žigon
glumci: Rade Marković, Olivera Marković i Petar Kralj
novinar Milutin Čolić, slikari Mladen Srbinović i Momo Kapor i književnik Brana Crnčević
Samo jedan stogodišnjak sahranjen je u Aleji — solunac Vasilije Jakšić (1891—1995), koji je poživeo 104 godine. Pored njega, među sahranjenima u Aleji je i oko 20 devedesetogodišnjaka, a među njima su — general Vaso Jovanović (1915—2013), poživeo 98 godina; slikar Stojan Aralica (1883—1980) i revolucionarka Rosa Plaveva (1873—1970), poživeli 97 godina; kompozitor Mihovil Logar (1902—1998) i glumica Marija Crnobori (1918—2014), poživeli 96 godina, lekar Milorad Dragić (1891—1986), poživeo 95 godina i dr.
Iz Vikipedije, slobodne enciklopedije
Novi deo Aleje zaslužnih građana
Aleja zaslužnih građana je jedna od zasebnih aleja na Novom groblju u Beogradu. Izgrađena je 1965. godine, po projektu arhitekte Svetislava Ličine, a proširena je tokom 2004. i 2012. godine. Prostire se na 4.200 kvadratnih metara.
U ovoj Aleji sahranjuju se značajne ličnosti, odnosno zaslužni građani, po posebnoj proceduri i odobrenju Skupštine grada Beograda, odnosno gradonačelnika Beograda. Do sada je ovde sahranjeno oko 680 ličnosti iz raznih društvenih, političkih, kulturnih, sportskih i umetničkih oblasti — političari, glumci, generali, sportisti, književnici, naučnici, slikari, profesori Univerziteta, reditelji, vajari, novinari, lekari i dr.
Ova aleja se u javnosti često meša sa Alejom velikana, koja se takođe nalazi na Novom groblju.
Potreba za izgradnjom posebne celine odnosno dela groblja za sahranjivanje društveno-političke i kulturno-sportske elite javila se početkom 1960-ih godina, pa je 1963. godine po projektu arhitekte Svetislava Ličine otpočela izgradnja Aleje zaslužnih građana. Izgrađena je 1965. godine u centralnom delu groblja, desno od centralne staze, u neposrednoj blizini Aleje streljanih rodoljuba 1941-1944, koja je izrađena 1959. godine, po projektu Svetozara Ličine i Bogdana Bogdanovića.
Tada je izgrađeno 12 polukružnih zidova — kolumbarija, 10 kružnih grobnica (sa po 5 zajedničkih grobnica), 44 pojedinačne grobnice, kao i veći broj kaseta — rozarijuma. Tokom vremena, Aleja se popunjavala, pa je dva puta proširavana u pravcu Aleje streljanih rodoljuba. Prvi put je proširena u periodu od 2004. do 2005. godine kada su izgrađena dva polukružna zida, dve kružne grobnice, devet pojedinačnih grobnica i 11 kaseta. Drugo veće proširenje Aleje zaslužnih građana izvršeno je u periodu od 2011. do 2012. godine, kada su izgrađena dva polukružna zida, tri kružne grobnice, 12 pojedinačnih grobnica i 15 kaseta.
Aleja zaslužnih građana rezervisana je za istaknute ličnosti iz raznih društveno-političkih i kulturno-sportskih oblasti, a odluku o tome ko će biti sahranjen u njoj donosi Skupština grada Beograda, odnosno gradonačelnik Beograda. Pored porodice pokojnika, predloge za sahranu u Aleji mogu dati institucije, poput Srspke akademije nauka i umetnosti (SANU), ministarstva (uglavnom ministarstva kulture, odbrane, unutrašnjih i spoljnih poslova) ili društveno-političke organizacije i udruženja. U ranijem periodu, neki od kriterijuma za sahranu u ovoj Aleji, bili su da je pokojnik nosilac Ordena narodnog heroja ili dobitnik nagrade AVNOJ-a, Sedmojulske, Oktobarske nagrade i dr. Kasnije su kriterijumi prošireni, ali se često od njih odstupalo pa su pored nesporno zaslužnih građana, u Aleji sahranjivane i ličnosti, koje su bile istaknute u trenutku smrti ili je njihova smrt izazvala pažnju javnosti, kao npr:
Vladimir Rolović, ambasador u Stokholmu, ubijen 1971. godine
Predrag Jovičić Trta, kompozitor i pevač grupe „San“, stradao od strujnog udara na koncertu 1975. godine
Dušan Milošević, prerano preminuli član Sekreterijata Predsedništva SSO Jugoslavije, 1976. godine
Bojan Savnik, general-major avijacije JNA i pilot, stradao prilikom leta avionom MiG-29, 1976. godine
Dragoslav Tanasijević, tragično stradali komandant naselja ORA „Auto put Bratstvo-jedinstvo“ u Umčarima, 1978. godine.
Mladen Bratić, general-major JNA, poginuo tokom bitke za Vukovar, 1991. godine
Radovan Stojičić Badža, načelnik resora Javne bezbednosti MUP Srbije, ubijen 1997. godine
Boško Buha, pomoćnik načelnika resora Javne bezbednosti MUP Srbije, ubijen 2002. godine
Pored sahranjenih, u Aleju su vršena i prenošenja posmrtnih ostataka zaslužnih građana sa drugih groblja, pa se tako u Aleji nalaze i ličnosti koje su preminule mnogo pre otvaranja Aleje 1965. godine. U početku su to bile ličnosti iz revolucionarnog perioda KP Jugoslavije — Žarko Marinović ubijen 1936, Brand Petrušev stradao 1940, Ilija Plavev umro 1940, Radoje Dakić umro 1946, a kasnije i druge ličnosti poput — slikara Paje Jovanovića (umro u Beču 1957, u Aleju prenesen 1972), političara Slobodana Jovanovića (umro u Londonu 1958, u Aleju prenesen 2011) i operskog pevača Miroslava Čangalovića (umro u Beogradu 1999, u Aleju prenesen 2012). Takođe iz Aleje su po želji njihovih porodica, izneti posmrtni ostaci troje sahranjenih — vizantologa i akademika Georgija Ostrogorskog, sahranjenog 1976. godine; narodnog heroja Stjepana Funarića, sahranjenog 1979. godine i diplomate Srđe Price, sahranjenog 1984. godine.
Prema prvobitnim kriterijumima, u Aleji nije bilo dozvoljeno sahranjivanje članova porodice, odnosno supružnika, zaslužnih građana, ukoliko i oni ne ispunjavaju kriterijume zaslužnih građana. Pa su tako neki sahranjeni zaslužni građani, poput Miloša Crnjanskog i Meše Selimovića, ostali razdvojeni od svojih supružnika, uprkos njihovim željama da počivaju zajedno. Kasnije je ova praksa prekinuta, pa se sada u Aleji nalazi oko 60 bračnih parova. Među mnogima od njih, oboje supružnika su zaslužni građani poput — Ive Andrića i Milice Babić, Dragomira Bojanića i Ljiljane Kontić, Milana i Divne Đoković, Dobrivoja Radosavljevića i Nede Božinović, Jovana i Alenke Rančić, Božidara i Radmile Savićević i dr. Takođe, u Aleji su sahranjene i čitave porodice poput supružnika Aleksandra i Smilje Kostić i njihovog sina kompozitora Vokija Kostića ili Dušana i Milice Miladinović i njihovog sina Dejana Miladinovića.
Uprkos privilegiji da budu sahranjeni u Aleji zaslužnih građana, mnoge istaknute ličnosti, ili njihove porodice, odbile su da budu sahranjene u ovoj Aleji, neki od njih su — glumci Pavle Vuisić, Danilo Bata Stojković i Miodrag Petrović Čkalja, general i narodni heroj Peko Dapčević, književnik i akademik Dobrica Ćosić, naučnik i akademik Pavle Savić, reditelji Bojan Stupica, Mira Trailović i Soja Jovanović, političar i narodni heroj Cvijetin Mijatović, vajarka Ljubica Cuca Sokić, akademik Dejan Medaković, pesnik Stevan Raičković i dr.
Maja 2016. godine u Aleji zaslužnih građana je bilo sahranjeno oko 680 osoba. Najveći deo njih su bili muškarci — 85%, dok su njih 15%, odnosno 102 osobe bile žene. Od ukupnog broja žena, polovina njih su sahranjene kao zaslužni građani, a polovina su supruge zaslužnih građana. Jedna od prvih žena sahranjenih u Aleji bila je Milica Babić-Andrić (1909—1968), kostimograf i profesor Akademije primenjenih umetnosti i Pozorišne akademije u Beogradu i supruga nobelovca Ive Andrića.
Izbor ličnosti za sahranu u Aleji određuje Skupština grada, dok odabir grobnog mesta vrši Uprava Novog groblja, uz konsultaciju sa porodicom preminulog. Prilikom odabira grobnog mesta pazi se da ličnosti sahranjene u istoj grobnici budu slične ili srodne profesije. Sva grobna mesta u Aleji, izuzev kaseta u kružnima zidovima tzv. „kolumbarijima“, su u stvari zajedničke grobnice u koje se sahranjuje više zaslužnih građana. Pojedinačne kasete, u koje se sahranjuju urne zaslužnih građana, su takođe zajedničke grobnice, ali se u njih uglavnom sahranjuju supružnici ili članovi porodice zaslužnih građana. U starom delu Aleje, jedina osoba samostalno sahranjena u pojedinačnoj grobnici je Zoran Đinđić, tragično ubijeni predsednik Vlade Srbije.
Sledeći praksu da u zajediničkim grobnicama počivaju ličnosti istih ili sličnih profesija, zajedničke grobnice dele:
književnici: Skender Kulenović, Meša Selimović, Risto Tošović i Dragan Jeremić;
generali: Bojan Savnik, Dimitrije Vrbica, Vladimir Malbašić i Pejo Radičević;
sportisti: Radivoj Korać, Trajko Rajković, Veliša Mugoša i Cmiljka Kalušević;
glumci: Rahela Ferari i Stevo Žigon
glumci: Rade Marković, Olivera Marković i Petar Kralj
novinar Milutin Čolić, slikari Mladen Srbinović i Momo Kapor i književnik Brana Crnčević
Samo jedan stogodišnjak sahranjen je u Aleji — solunac Vasilije Jakšić (1891—1995), koji je poživeo 104 godine. Pored njega, među sahranjenima u Aleji je i oko 20 devedesetogodišnjaka, a među njima su — general Vaso Jovanović (1915—2013), poživeo 98 godina; slikar Stojan Aralica (1883—1980) i revolucionarka Rosa Plaveva (1873—1970), poživeli 97 godina; kompozitor Mihovil Logar (1902—1998) i glumica Marija Crnobori (1918—2014), poživeli 96 godina, lekar Milorad Dragić (1891—1986), poživeo 95 godina i dr.
