Tandoori Masala
Iskusan
- Poruka
- 5.289
Na to pitanje ne mogu dati precizan odgovor. Ustaljeno je misljenje da su ostaci romanizovanog stanovnistva na Balkanu, tj. jako star narod, koji se mijesao sa Slavenima(i ostalima). Medjutim, nauka je zestoko podijeljena i posvadjana sto se tice etimologije rijeci "Vlah", prenosa rijeci na Balkan, tj. iz germanskog u slavenski svijet, odnosno prvog pojavljivanja u slavenskim pisanim spomenicima, pa cak i sto se tice istarskih Cica. Cak i uobicajena podjela na 3 do 4 grupe Vlaha je po sebi klimava, iako opceprihvacena na neki nacin.
Vlaska tematika je paradoks nad paradoksima, susta akademska kostobolja i glavobolja. Kekaumen, Nestor, Markovic(za njega su crni i bijeli Vlasi jedno te isto), Dobrovsky(Nestor je pokupio rijec od Justina), Antonijevic, Safarik(Dobrovski pretjeruje, kod Justina se mogao samo pronaci Gal ili Kelt)Cvijic, Hoern, Weigand/Ivanic(njihova etnicka podjela bi bila najmjerodavnija, Karaguni, Mavrovuni vs Farserioti
), pa mogu do sutra nabrajati imena. Ne zna se ko pije, a ko placa...Sto se tice Cica, jedni smatraju da su ogranak i "zagubljena" grupa Dakorumuna(Weigand), dok drugi(Miklosic)tvrde su makedonski Vlasi koji su se selili duz obale na sjever. Novija istrazivanja analogno sa starijim talijanskim dokumentima, nude tzv. Rumere, kao Cici je pogresan naziv.
Kompleksna i nezahvalna tema u principu, i to je lavirint kojem nema kraja. Zna se da su zivjeli na Krku, sto glagoljas Petar Frascic biljezi, ali i u Dalmaciji kao privilegiran narod i jeli kamenje. Zna se isto tako da su se sa Srbima selii na Zumberak, u avgustu 1538, pa su poslije otisli za Istru kad su vidjeli u kakvu su vukoiebinu dosli. Latini Nigri je od Popa Dukljanina, "vuci" je od Miklosica/Tekelija(slav. "volocit",vuku se stalno, sele se jer su nomadi), Kaldec je nesto pisao o boji koze, zbog toga sto su Germani zvali tako sve stanovnistve juznije zbog tamnije puti, itd. Najstariji dokument u vizantijskom literaturi je iz 976. godine(Tomaschek, Jirecek: bojar Sisman i njegova 4 sina: David, Mojsije, Aron i Samuilo. Davida ubijaju "vlaske lutatalice")
. Najstariji vizantijski dokument o vojnicima koji su pricali romanski je iz 579., natovario neko mazgu, sve nakrivljeno na lijevu stranu, a neko vice da se ne prevrne teret: "Torna, torna fratre!" Okreni se, okreni se, brate.(Theophanes).To niko u biti nije razrijesio i dosta studija su prvenstveno politicke, a ne znanstvene prirode. Morlaci su posebna tema, samo sto su ludi Mlecani potrpali sve zivo pod Morlake od Rijeke pa do Crne Gore, cak i Albanije, moze se reci. A vidis i sam da navedeni(ima ih jos masa) obicaji i rituali Sarakacana nemaju veze sa Srbima/Hrvatima. A gdje su tek ostale skupine. Fortis rece dodjose s mora, sinjski dotur koji je preminuo u 23. godini pise kritiku nakon par godina, kao i ostali nakog njega. Dugo se smatralo da su Morlaci primorski Vlasi(mare - more), onda je ovo zamijenjeno novim znacenjem, grckog porijekla, mauros - crn, a kod nas se vise ispoljavao kroz tursku rijec - kara.
.Srednjovjekovne srpske povelje su opet, posebna tematika.
, hrisovulje - Stanojevic protiv Novakovica protiv Miklosica protiv Stojanovica protiv Taranovskog.U 14. vijeku u Dalmaciji upotrebljuju se oba izraza u pisanim dokumentima. U 16. vijeku, u jednom izvjestaju nema Morlaka, nego su to Srbi, pravoslavne vjere. U Propagandinim arhivima, na Kupresu je bilo Vlaha koje je predvodio neki svecenik, pricali su latinski, 17. vijek. Za Bunjevce, Krmpocane, smatra se da su Vlasi, za doseljene Srbe da su crni Vlasi koji su popravoslavljeni.
Dragoslav Antonijevic je u pravu kad je napisao da su Vlasi velika i nedokuciva misterija, samim time sto pojam nudi razlicita znacenja koja su se mijenjala tokom stoljeca. Primjer su samo vlaski katuni(Hrabak je nesto pisao ranije) gdje nije nuzno bila etnicka zajednica u pitanju, nego su patrijarhalne i rodovske zajednice na Balkanu poprimile takav nacin zivota, iako ima tu jos svasta interesantnog da se doda, pribiljezi, itd. Hrabak i Cvijic su spominjali cak i Arbanase po pitanju prvih katuna, a ne Vlahe.
O njima postoji stotine i stotine radova, i da bi se imao osnovni uvid u problematiku treba, najiskrenije, pretumbati barem 200-300 imena, sto domacih, sto stranih...
Tek onda pocinje zurka... svasta ce se otkriti jednog dana...