Kako je telo kneza Lazara preneto iz Prištine u Ravanicu

[Nina]

Prenos tela kneza Lazara bio je veoma brižljivo pripremljen. Čin podizanja moštiju zbio se u prištinskoj crkvi Vaznesenja Hristovog, u prisustvu najviših ličnosti – kneginje Milice, sinova Stefana i Vuka, kao i poglavara Crkve.Nakon pronalaženja celog tela, odluku o polasku moštiju i pratnje doneo je „bogonosni sabor“, koji su činili mitropoliti, episkopi, igumani i blagorodni.

Prvi dolazak svetiteljskih moštiju i doček relikvija odigrali su se u Brveniku. Moštima je izašao u sretanje Vuk Branković sa porodicom, u pratnji vlastele, nakon čega je upriličen “veliki plač i ridanje“.

Mošti su prenoćile u Pavlici, zadužbini braće Musića, Lazarovih sestrića i kosovskih stradalnika, a zatim nastavile put.
Susretanje povorke pred Ravanicom predstavljalo je veoma svečanu ceremoniju. Pred mnoštvom naroda, koji se okupio sa svih, pa i dalekih strana, uz paljenje sveća i tamjana, i uz glasno naricanje, povorku su predvodili Lazarovi sinovi Stefan i Vuk, koračajući ispred kovčega.

Živo i dokumentovano kazivanje ovih događaja, koji su smešteni u konkretno određen prostor i vreme, treba tumačiti činjenicom da ih je opisao očevidac. Kao i u slučaju mnogih srednjovekovnih translacija, a radi potvrde verodostojnosti svedočenja, srpski anonimni očevidac nije propustio da naglasi kako je „bio i video“.
S druge strane, u ovim sastavima (Danilo Banjski i nepoznati pisac) prisutna su i tradicionalna opšta mesta, čija je funkcija bila da predoče istorijsku i spiritualnu suštinu Lazarevog prenosa. Tako je pozivanje na starozavetnog Josifa, a pre svega ideja o Novom Izrailju, koja se, u kontekstu vladarske translacije, javlja prvi put nakon kultnih spisa posvećenih Simeonu i Savi.

Završni čin prenosa tela kneza Lazara zbio se u Ravanici. Tu su izvršeni primopredaja moštiju, njihovo unošenje u crkvu i polaganje kraj odredišta, nakon čega je svetitelju ustanovljen praznik.Glavni protagonista donošenja u Ravanicu bila je Lazareva udovica, kneginja Milica. Njeni gestovi i naricanje nad kivotom najbolje opisuju karakter ceremonije. Umesto nekadašnjeg slavlja i likovanja, obeležili su je osećanje teskobe, očaja i izgubljenog oslonca – literarno predočeno novom vrstom žanrova, pre svega plačem.

Ravanički vladarski dolazak moštiju, poslednji u srednjovekovnoj Srbiji, obnovio je proceduru tradicionalnog obreda, ali mu je bitno izmenio smisao i funkciju. Promena se možda najbolje ogleda u redefinisanju pojma trijumfa. To je sada pobeda duhovnog načela,i svesne žrtve za Carstvo nebesko, kao temeljni sadržaj kulta prvog srpskog vladara mučenika.

 

[Nina]

 

[Nina]

Mošti Svetog kneza Lazara donete su prvi put u Ravanicu 1390. godine iz crkve Svetog Vaznesenja u Prištini. Godine 1690. ravanički monasi u Velikoj seobi nose sa sobom mošti u Sentandreju. Nakon sedam godina mošti su prenesene u Vrdnik u manastir Novu Ravanicu gde ostaju do 1942. Na zauzimanje mitropolita Josifa, profesor Radoslav Grujić prenosi mošti iz Vrdnika u Sabornu crkvu u Beogradu.

Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve 30.maja 1954. godine donosi odluku o prenošenju moštiju Svetog kneza Lazara u njegov manastir Ravanicu. Ova odluka se sprovodi tek 1988. povodom proslave šestogodišnjice Kosovske bitke. Kada su 28. juna 1988. godine otpočele pripreme za proslavu 600 godišnjice od boja na Kosovu i mučeničke smrti Svetog kneza Lazara, njegove mošti svečano su ispraćene iz Beograda na put po Srbiji dug više od godinu dana

Posle skoro tri veka mošti Svetog kneza Lazara su 9. septembra 1989. godine položene ponovo u njegovu zadužbinu, manastir Ravanicu, gde se i danas nalaze. Svečanom dočeku moštiju prisustvovao je veći broj arhijereja sa monaštvom i sveštenstvom kao i veliki broj vernika sabranih da izraze zahvalnost i divljenje Svetom knezu Lazaru za sve što je sa svojim besmrtnim i nenadmašnim vitezovima i ratnicima učinio za svoju Srbiju i za sve što je srpskom narodu bilo najdragocenije, najsvetije i najlepše-VERU, OBRAZ, ČAST I SLOBODU.

Toga dana ispuniše se reči narodnog pesnika:
„Neće svetac, zadužbini tuđoj, već on hoće svojoj zadužbini…“

(manastir Ravanica)

 

[Mrkalj]

 

[NickFreakyrgios]