Jeftiniji prirodni gas i ukidanje monopola Rusije u BiH uz malo političke volje

[комшија]

Jeftiniji prirodni gas i ukidanje monopola Rusije u BiH uz malo političke volje

Iako Bosna i Hercegovina, geografski i strateški, ispunjava sve preduslove da dobije jeftinu i ekološki prihvatljivu energiju, nerazvijena infrastruktura, kompleksan zakonodavni okvir i nedostatak političke volje za promjenama dovode do zavisnosti od prirodnog gasa iz Rusije

Piše: Slobodan Golubović 09. novembra 2020. 13.50 Izmenjeno: 13.51

Prema posljednjim dostupnim podacima Agencije za statistiku BiH o energetskom bilansu iz 2016. godine, prirodni gas ima učešće svega 4% u finalnoj potrošnji energije. Ne postoji domaća eksploatacija prirodnog gasa pa je država oslonjena na uvoz ovoga energenta, a trenutno je moguć njegov ulazak na teritoriju BiH samo u jednoj tački – mjesto Šepak kod Zvornika.

Prirodni gas u BiH dolazi gasovodom dugim nekoliko hiljada kilometara iz Rusije, preko Ukrajine, Mađarske i Srbije. Dakle, Rusija ima apsolutni monopol na gasnom tržištu BiH i uvijek postoji opasnost od ‘’gasne krize’’ kakva je bila u januaru 2009. godine.

Osim nepostojanja drugog izvora prirodnog gasa sa stanovišta nedostatka infrastrukture, odnosno nepostojanja alternativnog gasovoda, značajan doprinos monopolu ruskog gasa na bosanskohercegovačkom energetskom tržištu daje i kompleksno državno uređenje. Naime, legistlativa koja uređuje ovu oblast, Uredba o organizaciji i regulaciji sektora gasne privrede Vlade FBiH i Zakon o gasu RS, je u nadležnosti entiteta i do sada nije postignut dogovor da se to pitanje centralizuje, čime bi se stvorili uslovi za rješavanje problema diverzifikacije izvora gasa, ali i drugih problema u ovom sektoru. Ključni kočničar u ovom procesu je vlast u Republici Srpskoj, odnosno SNSD i njegov lider Milorad Dodik koji je javno deklarisan kao ‘’čuvar ruskih interesa u BiH’’.

Tržište prirodnog gasa u BiH

Glavni i jedini dobavljač prirodnog gasa u BiH je ruski Gasprom. Ugovori o isporuci gasa sa Gaspromom se obnavljaju na godišnjem nivou, a sporazumi o tranzitu prirodnog gasa sa Srbijom i Mađarskom traju 10 godina.
S obzirom da sektor prirodnog gasa nije centralizovan, te da postoje problemi u ažuriranju podataka, za izvor osnovnih podataka o tržištu gasa u BiH iskoristivi su jedino podaci USAID projekta ‘’Investiranje u sektor energije (USAID EIA)’’.

Prema tim podacima, djelatnost transporta prirodnog gasa unutar BiH obavljaju tri kompanije: BH-Gas d.o.o. iz Sarajeva, Sarajevo gas a.d. iz Istočnog Sarajeva i Gas promet a.d. iz Istočnog Sarajeva, dok je za djelatnost distribucije i trgovine gasom u BiH registrovano 9 kompanija: Sarajevo-gas d.o.o. iz Sarajeva, JP Visoko ekoenergija d.o.o. iz Visokog, Sarajevo-gas a.d. iz Istočnog Sarajeva, Zvornik stan a.d. iz Zvornika, CNG Energy d.o.o. iz Banja Luke, Prvo gasno društvo d.o.o. iz Zvornika, Bijeljina gas d.o.o. iz Bijeljine, GAS-RES d.o.o. iz Banja Luke, Energy prime RS d.o.o. iz Trebinja i Alumina d.o.o. iz Zvornika.

U nastavku donosimo pregled poslovanja, vlasničkih strukrtura i drugih dostupnih detalja vezanih za pobrojane kompanije.
BH-Gas d.o.o. iz Sarajeva je privredno društvo za proizvodnju i transport gasa osnovano od strane Vlade FBiH 1997. godine čije su osnovne djelatnosti transport prirodnog gasa kroz BiH, njegova prodaja industrijskim potrošačima i distributivnim kompanijama, te istraživanje i razvoj magistralnih gasovoda. Uvidom u dostupne podatke o poslovanju ovog preduzeća koje je u 100% vlasništvu države može se zaključiti da je finansijski stabilno i da iz godine u godinu posluje pozitivno.

Preduzeće Sarajevo gas a.d. iz Istočnog Sarajeva osnovano 1994. godine za osnovnu djelatnost ima transport i distibuciju prirodnog gasa. Transport se vrši na dionici Zvornik – Kladanj koja je dio magistralnog gasovoda Zvornik – Sarajevo, a distribucija je ograničena na potrošače u opštinama Istočna Ilidža i Istočno Novo Sarajevo. Najveći akcionar u ovom preduzeću je Akcijski Fond RS sa 30% akcija, a za njim slijede Penzijski rezervni fond RS sa 10 % akcija, Fond za restituciju RS sa 5% akcija, dok je preostalih 55% akcija raspoređeno između investicionih fondova i fizičkih lica. Prema dostupnim podacima o poslovanju u 2019. godini, ovo preduzeće je ostvarilo od oko 4,3 miliona KM, ali je poslovalo sa gubitkom od 64.000 KM.

Gas promet a.d. iz Istočnog Sarajeva osnovano je 1998. godine i obavlja djelatnost upravljanja transportnim sistemom prirodnog gasa na dionici magistralnog gasovoda „Šepak – Karakaj“ i gasovodu visokog pritiska „Karakaj – Zvornik“. Najveći akcionar u ovoj firmi, prema vlasničkoj strukturi kapitala, je JP Srbijagas iz Novog Sara sa 39,14% akcija koji je pod kontrolom ruskog Gasproma, a za njim slijede: Akcijski fond RS (državni kapital) sa 26,09%, Penzijski rezervni fond sa 10%, Fond za restituciju RS 5%, a ostatak od 19,77% otpada na investicione fondove i fizička lica. Poslovanje ovog preduzeća je finansijski stabilno i iz godine u godinu posluje pozitivno.
Kantonalno javno komunalno preduzeće Sarajevo-gas d.o.o. iz Sarajeva osnovano je 1975. godine i 100% je u vlasništvu Kantona Sarajevo, a osnovna djelatnost mu je distribucija prirodnog gasa distribucijskom mrežom i trgovina prirodnim gasom putem distribucijske mreže. Distribucijska gasna mreža različitih pritisaka kojom preduzeće upravlja duga je više od 1300 kilometara i putem nje se opslužuje oko 65.000 kupaca. Ovo preduzeće prema dostupnim finansijskim pokazataljima posluje pozitivno.

Opština Visoko je 100% vlasnik JP Visoko ekoenergija d.o.o. upravlja gasnom mrežom u dužini od oko 100 kilometara i prirodnim gasom snabdijeva oko 1900 korisnika. Podaci o poslovanju ovoga preduzeća govore da posluje pozitivno i da je finansijski stabilno.
Akcionarsko društvo Zvornik-stan upravlja distributivnom mrežom u Gradu Zvorniku koji je i većinski vlasnik ovog preduzeća. Preduzeće, prema finansijskim podacima, posluje pozitivno.

CNG Energy d.o.o. iz Banja Luke u vlasništvu je kompanije CGE Engineering Srl iz Milana (Italija). Podaci o poslovanju govore da godinama posluje negativno i od pompezno najavljenih projekata u Republici Srpskoj nije realizovala niti jedan.

Vlasnička struktura preduzeća Prvo gasno društvo d.o.o. iz Zvornika, koje po svom nazivu asocira na firmu Prvo plinarsko društvo iz Hrvatske povezano sa uništavanjem Aluminija u Mostaru, osnovano je 2017. godine i prema vlasničkoj strukturi vodi do Pančeva u Srbiji i firme Bedem Energy Solutions koja se bavi distribucijom komprimovanog prirodnog gasa (CNG). Finansijski pokazatelji govore da je poslovanje ove firme pozitivno.

Bijeljina gas d.o.o. gazduje 24 kilometra dugim gasovodom Šepak – Bijeljina i preko 300 kilometara ditributivne mreže u Bijeljini čija je izgradnja počela prije 10 godina, ali kojom još nije prošao niti jedan metar kubni prirodnog gasa. Preduzeće je u većinskom vlasništvu Srbijagasa iz Novog Sada direktnog partnera ruskog Gasproma. Završetak gasifikacije Bijeljine najavljen je do kraja 2020. godine.

Preduzeće GAS-RES d.o.o. iz Banja Luke je u vlasništvu Vlade RS, a svoj puni sjaj trebalo je da pokaže kroz projekte gasifikacije Republike Srpske koji su planirani u sklopu izgradnje velikog gasovoda ‘’Južni tok’’. S obzirom da je ‘’Južni tok’’ 2014. godine propao, poslovanje ovog preduzeća svedeno je na realizacije ugovora o isporuci prirodnog gasa sa ruskim Gaspromom. Međutim, pojavom projekta ‘’Turski tok’’ ponovo postaje aktuelna priča o gasifikaciji i u decembru 2017. godine GAS-RES i Gasprom potpisuju protokol o osnivanju zajedničkog preduzeća, a u julu 2020. godine, prema pisanju portala Capital.ba, obezbijeđena je lokacija za gradnju postrojenja za pretvaranje prirodnog gasa iz gasovitog u tečno agregatno stanje.

Energy prime RS d.o.o. je preduzeće registrovano u Trebinju na adresi Kralja Petra I Oslobodioca br. 55., a provjerom ove lokacije utvrđeno je da ne postoji nikakva oznaka koja ukazje na njegovo na sjedište. Direktor ovoga preduzeća je Tomislav Lovrić bivši izvršni direktor za ekonomsko-finansijske, računovodstvene i komercijalne poslove u mostarskom Aluminiju, a vlasnik ove firme je firma sličnog naziva – Energy prime iz Mostara u vlasništvu Marijana Primorca, koji je također vlasnik kompanije Primorka poznate po poslovanju sa mostarskim Aluminijem. Osnivanje ovoga preduzeća u Trebinju je posebno interesantno jer se niti Trebinje, a niti bilo koja opština u toj regiji, ne nalaze niti u jednoj strategiji gasifikacije.

Alumina d.o.o. iz Zvornika je kćerka firma kompanije Fabrika glinice Birač koja je u stečaju zahvaljujući pranju novca od strane ruskog tajkuna Vladimira Romanova preko litvanske Ukio banke. Za ovu firmu se vezuju brojne afere o kojima je Žurnal često pisao.
Prethodni pregled firmi, čija je djelatnost vezana za uvoz, transport i distribuciju prirodnog gasa u BiH, još je jedna potvrda da, zbog nedostatka drugih izvora, ruski gas ima monopolski položaj na tržištu BiH jer je većina ovih firmi kroz svoje poslovanje i/ili vlasničku strukturu povezana sa Rusijom.

Rješenje BiH gasnih problema

Iako su rezerve prirodnog gasa kojima raspolaže Rusija praktično neograničene, iako stručnjaci u istraživanju GONG-a tvrde da niko ne može imati jeftiniji gas od Rusije koja ga, ako bude neophodno, može davati besplatno, geografski i strateški položaj Bosne i Hercegovine omogućava da se zavisnost od ruskog gasa svede na minimum. Jedini uslov koji je potrebno ispuniti jeste stvaranje političke volje za objedinjavanje zakonskih i strateških dokumenata koji su sada u nadležnosti entiteta i koji su predmet sporenja.
Sve prethodno navedeno moguće je slikovito prikazati kroz planove razvoja gasne infrastrukture dva ključna već pomenuta preduzeća, Gas promet iz Republike Srpske i BH-Gas iz Federacije BiH.

Gas promet a.d. iz Istočnog Sarajeva u svojoj strategiji, osim već postojećeg ulaza prirodnog gasa u Šepku kod Zvornika, ima plan da izgradi još jedan ulaz kod Bijeljine. Dakle, i drugi ulaz prirodnog gasa i cijela gasna strategija je oslonjena isključivo na ruski gas, prvobitno planirani i propali ‘’Južni tok’’, a sada već izvjesni ‘’Turski tok’’, dok se o diverzifikaciji gasnih izvora, zbog uticaja politike, i ne razmišlja. Takođe, kada je u pitanju širenje distributivne mreže, planovi se odnose samo na sjeverni i zapadni dio Republike Srpske, a izostavljen je istočni dio kao i konekcija sa Federaciom BiH.

BH-Gas d.o.o. ima znatno sveobuhvatniju strategiju gasifikacije koja obuhvata cijelu državu i, osim postojećeg ulaza prirodnog gasa u Šepku koz Zvornika, podrazumijeva izgradnju još tri ulaza, odnosno interkonekcije: Sjeverna interkonekcija (Brod – Zenica), Zapadna interkonekcija (Tržac – Bosanka Krupa sa odvajanjima za Veliku Kladušu i Bihać) i Južna interkonekcija (Posušje – Novi Travnik sa osvajanjem za Mostar).

Najviše izgleda za skoru izgradnju ima Južna interkonekcija, za koju struka tvrdi da bi mogla zadovoljiti većinu potreba malog bosanskohercegovačkog tržišta, ali i omogućiti prijeko potrebnu diverzifikaciju gasnih izvora. Na taj način ukinuo bi se ruski gasni monopol, s obzirom na to da je planirano njeno snabdijevanje sa terminala ukapljenog prirodnog gasa (LNG) na ostrvu Krk u Hrvatskoj, kao i priključak na Jonsko-jadranski gasovod (IAP) kojim će se zemlje regije snabdijevati gasom iz Azerbejdžana.

Međutim, izgradnja Južne interkonekcije nailazi na opstrukcije od strane Vlade Republike Srpske o čemu je Žurnal pisao početkom 2019. godine.
Na osnovu svega prethodno predstavljenog, može se zaključiti da građani Bosne i Hercegovine mogu imati najjeftiniju i ekološki prihvatljivu energiju, naravno, uz obezbjeđenje neophodne političke volje za objedinjavanjem gasnog zakonodavstva i strateških dokumenata.

link

Русија против република бивше Југославије користи њихову зависност од увоза руског гаса да би подривала демократију и малигно утицала на политичке процесе. Званична Москва у сврху слабљења цивилног друштва у Региону користи и замрзнуте конфликте. Зато је победа Бајдена значајна јер ће он као доказани пријатељ народа Западног Балкана утицати да се руска претња сведе на разумну меру.

 

[The Graeat Gatsby]

Pogledajte prilog 795408









Jeftiniji prirodni gas i ukidanje monopola Rusije u BiH uz malo političke volje

Iako Bosna i Hercegovina, geografski i strateški, ispunjava sve preduslove da dobije jeftinu i ekološki prihvatljivu energiju, nerazvijena infrastruktura, kompleksan zakonodavni okvir i nedostatak političke volje za promjenama dovode do zavisnosti od prirodnog gasa iz Rusije

Piše: Slobodan Golubović 09. novembra 2020. 13.50 Izmenjeno: 13.51

Prema posljednjim dostupnim podacima Agencije za statistiku BiH o energetskom bilansu iz 2016. godine, prirodni gas ima učešće svega 4% u finalnoj potrošnji energije. Ne postoji domaća eksploatacija prirodnog gasa pa je država oslonjena na uvoz ovoga energenta, a trenutno je moguć njegov ulazak na teritoriju BiH samo u jednoj tački – mjesto Šepak kod Zvornika.

Prirodni gas u BiH dolazi gasovodom dugim nekoliko hiljada kilometara iz Rusije, preko Ukrajine, Mađarske i Srbije. Dakle, Rusija ima apsolutni monopol na gasnom tržištu BiH i uvijek postoji opasnost od ‘’gasne krize’’ kakva je bila u januaru 2009. godine.

Osim nepostojanja drugog izvora prirodnog gasa sa stanovišta nedostatka infrastrukture, odnosno nepostojanja alternativnog gasovoda, značajan doprinos monopolu ruskog gasa na bosanskohercegovačkom energetskom tržištu daje i kompleksno državno uređenje. Naime, legistlativa koja uređuje ovu oblast, Uredba o organizaciji i regulaciji sektora gasne privrede Vlade FBiH i Zakon o gasu RS, je u nadležnosti entiteta i do sada nije postignut dogovor da se to pitanje centralizuje, čime bi se stvorili uslovi za rješavanje problema diverzifikacije izvora gasa, ali i drugih problema u ovom sektoru. Ključni kočničar u ovom procesu je vlast u Republici Srpskoj, odnosno SNSD i njegov lider Milorad Dodik koji je javno deklarisan kao ‘’čuvar ruskih interesa u BiH’’.

Tržište prirodnog gasa u BiH

Glavni i jedini dobavljač prirodnog gasa u BiH je ruski Gasprom. Ugovori o isporuci gasa sa Gaspromom se obnavljaju na godišnjem nivou, a sporazumi o tranzitu prirodnog gasa sa Srbijom i Mađarskom traju 10 godina.
S obzirom da sektor prirodnog gasa nije centralizovan, te da postoje problemi u ažuriranju podataka, za izvor osnovnih podataka o tržištu gasa u BiH iskoristivi su jedino podaci USAID projekta ‘’Investiranje u sektor energije (USAID EIA)’’.

Prema tim podacima, djelatnost transporta prirodnog gasa unutar BiH obavljaju tri kompanije: BH-Gas d.o.o. iz Sarajeva, Sarajevo gas a.d. iz Istočnog Sarajeva i Gas promet a.d. iz Istočnog Sarajeva, dok je za djelatnost distribucije i trgovine gasom u BiH registrovano 9 kompanija: Sarajevo-gas d.o.o. iz Sarajeva, JP Visoko ekoenergija d.o.o. iz Visokog, Sarajevo-gas a.d. iz Istočnog Sarajeva, Zvornik stan a.d. iz Zvornika, CNG Energy d.o.o. iz Banja Luke, Prvo gasno društvo d.o.o. iz Zvornika, Bijeljina gas d.o.o. iz Bijeljine, GAS-RES d.o.o. iz Banja Luke, Energy prime RS d.o.o. iz Trebinja i Alumina d.o.o. iz Zvornika.

U nastavku donosimo pregled poslovanja, vlasničkih strukrtura i drugih dostupnih detalja vezanih za pobrojane kompanije.
BH-Gas d.o.o. iz Sarajeva je privredno društvo za proizvodnju i transport gasa osnovano od strane Vlade FBiH 1997. godine čije su osnovne djelatnosti transport prirodnog gasa kroz BiH, njegova prodaja industrijskim potrošačima i distributivnim kompanijama, te istraživanje i razvoj magistralnih gasovoda. Uvidom u dostupne podatke o poslovanju ovog preduzeća koje je u 100% vlasništvu države može se zaključiti da je finansijski stabilno i da iz godine u godinu posluje pozitivno.

Preduzeće Sarajevo gas a.d. iz Istočnog Sarajeva osnovano 1994. godine za osnovnu djelatnost ima transport i distibuciju prirodnog gasa. Transport se vrši na dionici Zvornik – Kladanj koja je dio magistralnog gasovoda Zvornik – Sarajevo, a distribucija je ograničena na potrošače u opštinama Istočna Ilidža i Istočno Novo Sarajevo. Najveći akcionar u ovom preduzeću je Akcijski Fond RS sa 30% akcija, a za njim slijede Penzijski rezervni fond RS sa 10 % akcija, Fond za restituciju RS sa 5% akcija, dok je preostalih 55% akcija raspoređeno između investicionih fondova i fizičkih lica. Prema dostupnim podacima o poslovanju u 2019. godini, ovo preduzeće je ostvarilo od oko 4,3 miliona KM, ali je poslovalo sa gubitkom od 64.000 KM.

Gas promet a.d. iz Istočnog Sarajeva osnovano je 1998. godine i obavlja djelatnost upravljanja transportnim sistemom prirodnog gasa na dionici magistralnog gasovoda „Šepak – Karakaj“ i gasovodu visokog pritiska „Karakaj – Zvornik“. Najveći akcionar u ovoj firmi, prema vlasničkoj strukturi kapitala, je JP Srbijagas iz Novog Sara sa 39,14% akcija koji je pod kontrolom ruskog Gasproma, a za njim slijede: Akcijski fond RS (državni kapital) sa 26,09%, Penzijski rezervni fond sa 10%, Fond za restituciju RS 5%, a ostatak od 19,77% otpada na investicione fondove i fizička lica. Poslovanje ovog preduzeća je finansijski stabilno i iz godine u godinu posluje pozitivno.
Kantonalno javno komunalno preduzeće Sarajevo-gas d.o.o. iz Sarajeva osnovano je 1975. godine i 100% je u vlasništvu Kantona Sarajevo, a osnovna djelatnost mu je distribucija prirodnog gasa distribucijskom mrežom i trgovina prirodnim gasom putem distribucijske mreže. Distribucijska gasna mreža različitih pritisaka kojom preduzeće upravlja duga je više od 1300 kilometara i putem nje se opslužuje oko 65.000 kupaca. Ovo preduzeće prema dostupnim finansijskim pokazataljima posluje pozitivno.

Opština Visoko je 100% vlasnik JP Visoko ekoenergija d.o.o. upravlja gasnom mrežom u dužini od oko 100 kilometara i prirodnim gasom snabdijeva oko 1900 korisnika. Podaci o poslovanju ovoga preduzeća govore da posluje pozitivno i da je finansijski stabilno.
Akcionarsko društvo Zvornik-stan upravlja distributivnom mrežom u Gradu Zvorniku koji je i većinski vlasnik ovog preduzeća. Preduzeće, prema finansijskim podacima, posluje pozitivno.

CNG Energy d.o.o. iz Banja Luke u vlasništvu je kompanije CGE Engineering Srl iz Milana (Italija). Podaci o poslovanju govore da godinama posluje negativno i od pompezno najavljenih projekata u Republici Srpskoj nije realizovala niti jedan.

Vlasnička struktura preduzeća Prvo gasno društvo d.o.o. iz Zvornika, koje po svom nazivu asocira na firmu Prvo plinarsko društvo iz Hrvatske povezano sa uništavanjem Aluminija u Mostaru, osnovano je 2017. godine i prema vlasničkoj strukturi vodi do Pančeva u Srbiji i firme Bedem Energy Solutions koja se bavi distribucijom komprimovanog prirodnog gasa (CNG). Finansijski pokazatelji govore da je poslovanje ove firme pozitivno.

Bijeljina gas d.o.o. gazduje 24 kilometra dugim gasovodom Šepak – Bijeljina i preko 300 kilometara ditributivne mreže u Bijeljini čija je izgradnja počela prije 10 godina, ali kojom još nije prošao niti jedan metar kubni prirodnog gasa. Preduzeće je u većinskom vlasništvu Srbijagasa iz Novog Sada direktnog partnera ruskog Gasproma. Završetak gasifikacije Bijeljine najavljen je do kraja 2020. godine.

Preduzeće GAS-RES d.o.o. iz Banja Luke je u vlasništvu Vlade RS, a svoj puni sjaj trebalo je da pokaže kroz projekte gasifikacije Republike Srpske koji su planirani u sklopu izgradnje velikog gasovoda ‘’Južni tok’’. S obzirom da je ‘’Južni tok’’ 2014. godine propao, poslovanje ovog preduzeća svedeno je na realizacije ugovora o isporuci prirodnog gasa sa ruskim Gaspromom. Međutim, pojavom projekta ‘’Turski tok’’ ponovo postaje aktuelna priča o gasifikaciji i u decembru 2017. godine GAS-RES i Gasprom potpisuju protokol o osnivanju zajedničkog preduzeća, a u julu 2020. godine, prema pisanju portala Capital.ba, obezbijeđena je lokacija za gradnju postrojenja za pretvaranje prirodnog gasa iz gasovitog u tečno agregatno stanje.

Energy prime RS d.o.o. je preduzeće registrovano u Trebinju na adresi Kralja Petra I Oslobodioca br. 55., a provjerom ove lokacije utvrđeno je da ne postoji nikakva oznaka koja ukazje na njegovo na sjedište. Direktor ovoga preduzeća je Tomislav Lovrić bivši izvršni direktor za ekonomsko-finansijske, računovodstvene i komercijalne poslove u mostarskom Aluminiju, a vlasnik ove firme je firma sličnog naziva – Energy prime iz Mostara u vlasništvu Marijana Primorca, koji je također vlasnik kompanije Primorka poznate po poslovanju sa mostarskim Aluminijem. Osnivanje ovoga preduzeća u Trebinju je posebno interesantno jer se niti Trebinje, a niti bilo koja opština u toj regiji, ne nalaze niti u jednoj strategiji gasifikacije.

Alumina d.o.o. iz Zvornika je kćerka firma kompanije Fabrika glinice Birač koja je u stečaju zahvaljujući pranju novca od strane ruskog tajkuna Vladimira Romanova preko litvanske Ukio banke. Za ovu firmu se vezuju brojne afere o kojima je Žurnal često pisao.
Prethodni pregled firmi, čija je djelatnost vezana za uvoz, transport i distribuciju prirodnog gasa u BiH, još je jedna potvrda da, zbog nedostatka drugih izvora, ruski gas ima monopolski položaj na tržištu BiH jer je većina ovih firmi kroz svoje poslovanje i/ili vlasničku strukturu povezana sa Rusijom.

Rješenje BiH gasnih problema

Iako su rezerve prirodnog gasa kojima raspolaže Rusija praktično neograničene, iako stručnjaci u istraživanju GONG-a tvrde da niko ne može imati jeftiniji gas od Rusije koja ga, ako bude neophodno, može davati besplatno, geografski i strateški položaj Bosne i Hercegovine omogućava da se zavisnost od ruskog gasa svede na minimum. Jedini uslov koji je potrebno ispuniti jeste stvaranje političke volje za objedinjavanje zakonskih i strateških dokumenata koji su sada u nadležnosti entiteta i koji su predmet sporenja.
Sve prethodno navedeno moguće je slikovito prikazati kroz planove razvoja gasne infrastrukture dva ključna već pomenuta preduzeća, Gas promet iz Republike Srpske i BH-Gas iz Federacije BiH.

Gas promet a.d. iz Istočnog Sarajeva u svojoj strategiji, osim već postojećeg ulaza prirodnog gasa u Šepku kod Zvornika, ima plan da izgradi još jedan ulaz kod Bijeljine. Dakle, i drugi ulaz prirodnog gasa i cijela gasna strategija je oslonjena isključivo na ruski gas, prvobitno planirani i propali ‘’Južni tok’’, a sada već izvjesni ‘’Turski tok’’, dok se o diverzifikaciji gasnih izvora, zbog uticaja politike, i ne razmišlja. Takođe, kada je u pitanju širenje distributivne mreže, planovi se odnose samo na sjeverni i zapadni dio Republike Srpske, a izostavljen je istočni dio kao i konekcija sa Federaciom BiH.

BH-Gas d.o.o. ima znatno sveobuhvatniju strategiju gasifikacije koja obuhvata cijelu državu i, osim postojećeg ulaza prirodnog gasa u Šepku koz Zvornika, podrazumijeva izgradnju još tri ulaza, odnosno interkonekcije: Sjeverna interkonekcija (Brod – Zenica), Zapadna interkonekcija (Tržac – Bosanka Krupa sa odvajanjima za Veliku Kladušu i Bihać) i Južna interkonekcija (Posušje – Novi Travnik sa osvajanjem za Mostar).

Najviše izgleda za skoru izgradnju ima Južna interkonekcija, za koju struka tvrdi da bi mogla zadovoljiti većinu potreba malog bosanskohercegovačkog tržišta, ali i omogućiti prijeko potrebnu diverzifikaciju gasnih izvora. Na taj način ukinuo bi se ruski gasni monopol, s obzirom na to da je planirano njeno snabdijevanje sa terminala ukapljenog prirodnog gasa (LNG) na ostrvu Krk u Hrvatskoj, kao i priključak na Jonsko-jadranski gasovod (IAP) kojim će se zemlje regije snabdijevati gasom iz Azerbejdžana.

Međutim, izgradnja Južne interkonekcije nailazi na opstrukcije od strane Vlade Republike Srpske o čemu je Žurnal pisao početkom 2019. godine.
Na osnovu svega prethodno predstavljenog, može se zaključiti da građani Bosne i Hercegovine mogu imati najjeftiniju i ekološki prihvatljivu energiju, naravno, uz obezbjeđenje neophodne političke volje za objedinjavanjem gasnog zakonodavstva i strateških dokumenata.

link

Русија против република бивше Југославије користи њихову зависност од увоза руског гаса да би подривала демократију и малигно утицала на политичке процесе. Званична Москва у сврху слабљења цивилног друштва у Региону користи и замрзнуте конфликте. Зато је победа Бајдена значајна јер ће он као доказани пријатељ народа Западног Балкана утицати да се руска претња сведе на разумну меру.

sta ce nam to?

 

[a bre Milun]

Pogledajte prilog 795408









Jeftiniji prirodni gas i ukidanje monopola Rusije u BiH uz malo političke volje

Iako Bosna i Hercegovina, geografski i strateški, ispunjava sve preduslove da dobije jeftinu i ekološki prihvatljivu energiju, nerazvijena infrastruktura, kompleksan zakonodavni okvir i nedostatak političke volje za promjenama dovode do zavisnosti od prirodnog gasa iz Rusije

Piše: Slobodan Golubović 09. novembra 2020. 13.50 Izmenjeno: 13.51

Prema posljednjim dostupnim podacima Agencije za statistiku BiH o energetskom bilansu iz 2016. godine, prirodni gas ima učešće svega 4% u finalnoj potrošnji energije. Ne postoji domaća eksploatacija prirodnog gasa pa je država oslonjena na uvoz ovoga energenta, a trenutno je moguć njegov ulazak na teritoriju BiH samo u jednoj tački – mjesto Šepak kod Zvornika.

Prirodni gas u BiH dolazi gasovodom dugim nekoliko hiljada kilometara iz Rusije, preko Ukrajine, Mađarske i Srbije. Dakle, Rusija ima apsolutni monopol na gasnom tržištu BiH i uvijek postoji opasnost od ‘’gasne krize’’ kakva je bila u januaru 2009. godine.

Osim nepostojanja drugog izvora prirodnog gasa sa stanovišta nedostatka infrastrukture, odnosno nepostojanja alternativnog gasovoda, značajan doprinos monopolu ruskog gasa na bosanskohercegovačkom energetskom tržištu daje i kompleksno državno uređenje. Naime, legistlativa koja uređuje ovu oblast, Uredba o organizaciji i regulaciji sektora gasne privrede Vlade FBiH i Zakon o gasu RS, je u nadležnosti entiteta i do sada nije postignut dogovor da se to pitanje centralizuje, čime bi se stvorili uslovi za rješavanje problema diverzifikacije izvora gasa, ali i drugih problema u ovom sektoru. Ključni kočničar u ovom procesu je vlast u Republici Srpskoj, odnosno SNSD i njegov lider Milorad Dodik koji je javno deklarisan kao ‘’čuvar ruskih interesa u BiH’’.

Tržište prirodnog gasa u BiH

Glavni i jedini dobavljač prirodnog gasa u BiH je ruski Gasprom. Ugovori o isporuci gasa sa Gaspromom se obnavljaju na godišnjem nivou, a sporazumi o tranzitu prirodnog gasa sa Srbijom i Mađarskom traju 10 godina.
S obzirom da sektor prirodnog gasa nije centralizovan, te da postoje problemi u ažuriranju podataka, za izvor osnovnih podataka o tržištu gasa u BiH iskoristivi su jedino podaci USAID projekta ‘’Investiranje u sektor energije (USAID EIA)’’.

Prema tim podacima, djelatnost transporta prirodnog gasa unutar BiH obavljaju tri kompanije: BH-Gas d.o.o. iz Sarajeva, Sarajevo gas a.d. iz Istočnog Sarajeva i Gas promet a.d. iz Istočnog Sarajeva, dok je za djelatnost distribucije i trgovine gasom u BiH registrovano 9 kompanija: Sarajevo-gas d.o.o. iz Sarajeva, JP Visoko ekoenergija d.o.o. iz Visokog, Sarajevo-gas a.d. iz Istočnog Sarajeva, Zvornik stan a.d. iz Zvornika, CNG Energy d.o.o. iz Banja Luke, Prvo gasno društvo d.o.o. iz Zvornika, Bijeljina gas d.o.o. iz Bijeljine, GAS-RES d.o.o. iz Banja Luke, Energy prime RS d.o.o. iz Trebinja i Alumina d.o.o. iz Zvornika.

U nastavku donosimo pregled poslovanja, vlasničkih strukrtura i drugih dostupnih detalja vezanih za pobrojane kompanije.
BH-Gas d.o.o. iz Sarajeva je privredno društvo za proizvodnju i transport gasa osnovano od strane Vlade FBiH 1997. godine čije su osnovne djelatnosti transport prirodnog gasa kroz BiH, njegova prodaja industrijskim potrošačima i distributivnim kompanijama, te istraživanje i razvoj magistralnih gasovoda. Uvidom u dostupne podatke o poslovanju ovog preduzeća koje je u 100% vlasništvu države može se zaključiti da je finansijski stabilno i da iz godine u godinu posluje pozitivno.

Preduzeće Sarajevo gas a.d. iz Istočnog Sarajeva osnovano 1994. godine za osnovnu djelatnost ima transport i distibuciju prirodnog gasa. Transport se vrši na dionici Zvornik – Kladanj koja je dio magistralnog gasovoda Zvornik – Sarajevo, a distribucija je ograničena na potrošače u opštinama Istočna Ilidža i Istočno Novo Sarajevo. Najveći akcionar u ovom preduzeću je Akcijski Fond RS sa 30% akcija, a za njim slijede Penzijski rezervni fond RS sa 10 % akcija, Fond za restituciju RS sa 5% akcija, dok je preostalih 55% akcija raspoređeno između investicionih fondova i fizičkih lica. Prema dostupnim podacima o poslovanju u 2019. godini, ovo preduzeće je ostvarilo od oko 4,3 miliona KM, ali je poslovalo sa gubitkom od 64.000 KM.

Gas promet a.d. iz Istočnog Sarajeva osnovano je 1998. godine i obavlja djelatnost upravljanja transportnim sistemom prirodnog gasa na dionici magistralnog gasovoda „Šepak – Karakaj“ i gasovodu visokog pritiska „Karakaj – Zvornik“. Najveći akcionar u ovoj firmi, prema vlasničkoj strukturi kapitala, je JP Srbijagas iz Novog Sara sa 39,14% akcija koji je pod kontrolom ruskog Gasproma, a za njim slijede: Akcijski fond RS (državni kapital) sa 26,09%, Penzijski rezervni fond sa 10%, Fond za restituciju RS 5%, a ostatak od 19,77% otpada na investicione fondove i fizička lica. Poslovanje ovog preduzeća je finansijski stabilno i iz godine u godinu posluje pozitivno.
Kantonalno javno komunalno preduzeće Sarajevo-gas d.o.o. iz Sarajeva osnovano je 1975. godine i 100% je u vlasništvu Kantona Sarajevo, a osnovna djelatnost mu je distribucija prirodnog gasa distribucijskom mrežom i trgovina prirodnim gasom putem distribucijske mreže. Distribucijska gasna mreža različitih pritisaka kojom preduzeće upravlja duga je više od 1300 kilometara i putem nje se opslužuje oko 65.000 kupaca. Ovo preduzeće prema dostupnim finansijskim pokazataljima posluje pozitivno.

Opština Visoko je 100% vlasnik JP Visoko ekoenergija d.o.o. upravlja gasnom mrežom u dužini od oko 100 kilometara i prirodnim gasom snabdijeva oko 1900 korisnika. Podaci o poslovanju ovoga preduzeća govore da posluje pozitivno i da je finansijski stabilno.
Akcionarsko društvo Zvornik-stan upravlja distributivnom mrežom u Gradu Zvorniku koji je i većinski vlasnik ovog preduzeća. Preduzeće, prema finansijskim podacima, posluje pozitivno.

CNG Energy d.o.o. iz Banja Luke u vlasništvu je kompanije CGE Engineering Srl iz Milana (Italija). Podaci o poslovanju govore da godinama posluje negativno i od pompezno najavljenih projekata u Republici Srpskoj nije realizovala niti jedan.

Vlasnička struktura preduzeća Prvo gasno društvo d.o.o. iz Zvornika, koje po svom nazivu asocira na firmu Prvo plinarsko društvo iz Hrvatske povezano sa uništavanjem Aluminija u Mostaru, osnovano je 2017. godine i prema vlasničkoj strukturi vodi do Pančeva u Srbiji i firme Bedem Energy Solutions koja se bavi distribucijom komprimovanog prirodnog gasa (CNG). Finansijski pokazatelji govore da je poslovanje ove firme pozitivno.

Bijeljina gas d.o.o. gazduje 24 kilometra dugim gasovodom Šepak – Bijeljina i preko 300 kilometara ditributivne mreže u Bijeljini čija je izgradnja počela prije 10 godina, ali kojom još nije prošao niti jedan metar kubni prirodnog gasa. Preduzeće je u većinskom vlasništvu Srbijagasa iz Novog Sada direktnog partnera ruskog Gasproma. Završetak gasifikacije Bijeljine najavljen je do kraja 2020. godine.

Preduzeće GAS-RES d.o.o. iz Banja Luke je u vlasništvu Vlade RS, a svoj puni sjaj trebalo je da pokaže kroz projekte gasifikacije Republike Srpske koji su planirani u sklopu izgradnje velikog gasovoda ‘’Južni tok’’. S obzirom da je ‘’Južni tok’’ 2014. godine propao, poslovanje ovog preduzeća svedeno je na realizacije ugovora o isporuci prirodnog gasa sa ruskim Gaspromom. Međutim, pojavom projekta ‘’Turski tok’’ ponovo postaje aktuelna priča o gasifikaciji i u decembru 2017. godine GAS-RES i Gasprom potpisuju protokol o osnivanju zajedničkog preduzeća, a u julu 2020. godine, prema pisanju portala Capital.ba, obezbijeđena je lokacija za gradnju postrojenja za pretvaranje prirodnog gasa iz gasovitog u tečno agregatno stanje.

Energy prime RS d.o.o. je preduzeće registrovano u Trebinju na adresi Kralja Petra I Oslobodioca br. 55., a provjerom ove lokacije utvrđeno je da ne postoji nikakva oznaka koja ukazje na njegovo na sjedište. Direktor ovoga preduzeća je Tomislav Lovrić bivši izvršni direktor za ekonomsko-finansijske, računovodstvene i komercijalne poslove u mostarskom Aluminiju, a vlasnik ove firme je firma sličnog naziva – Energy prime iz Mostara u vlasništvu Marijana Primorca, koji je također vlasnik kompanije Primorka poznate po poslovanju sa mostarskim Aluminijem. Osnivanje ovoga preduzeća u Trebinju je posebno interesantno jer se niti Trebinje, a niti bilo koja opština u toj regiji, ne nalaze niti u jednoj strategiji gasifikacije.

Alumina d.o.o. iz Zvornika je kćerka firma kompanije Fabrika glinice Birač koja je u stečaju zahvaljujući pranju novca od strane ruskog tajkuna Vladimira Romanova preko litvanske Ukio banke. Za ovu firmu se vezuju brojne afere o kojima je Žurnal često pisao.
Prethodni pregled firmi, čija je djelatnost vezana za uvoz, transport i distribuciju prirodnog gasa u BiH, još je jedna potvrda da, zbog nedostatka drugih izvora, ruski gas ima monopolski položaj na tržištu BiH jer je većina ovih firmi kroz svoje poslovanje i/ili vlasničku strukturu povezana sa Rusijom.

Rješenje BiH gasnih problema

Iako su rezerve prirodnog gasa kojima raspolaže Rusija praktično neograničene, iako stručnjaci u istraživanju GONG-a tvrde da niko ne može imati jeftiniji gas od Rusije koja ga, ako bude neophodno, može davati besplatno, geografski i strateški položaj Bosne i Hercegovine omogućava da se zavisnost od ruskog gasa svede na minimum. Jedini uslov koji je potrebno ispuniti jeste stvaranje političke volje za objedinjavanje zakonskih i strateških dokumenata koji su sada u nadležnosti entiteta i koji su predmet sporenja.
Sve prethodno navedeno moguće je slikovito prikazati kroz planove razvoja gasne infrastrukture dva ključna već pomenuta preduzeća, Gas promet iz Republike Srpske i BH-Gas iz Federacije BiH.

Gas promet a.d. iz Istočnog Sarajeva u svojoj strategiji, osim već postojećeg ulaza prirodnog gasa u Šepku kod Zvornika, ima plan da izgradi još jedan ulaz kod Bijeljine. Dakle, i drugi ulaz prirodnog gasa i cijela gasna strategija je oslonjena isključivo na ruski gas, prvobitno planirani i propali ‘’Južni tok’’, a sada već izvjesni ‘’Turski tok’’, dok se o diverzifikaciji gasnih izvora, zbog uticaja politike, i ne razmišlja. Takođe, kada je u pitanju širenje distributivne mreže, planovi se odnose samo na sjeverni i zapadni dio Republike Srpske, a izostavljen je istočni dio kao i konekcija sa Federaciom BiH.

BH-Gas d.o.o. ima znatno sveobuhvatniju strategiju gasifikacije koja obuhvata cijelu državu i, osim postojećeg ulaza prirodnog gasa u Šepku koz Zvornika, podrazumijeva izgradnju još tri ulaza, odnosno interkonekcije: Sjeverna interkonekcija (Brod – Zenica), Zapadna interkonekcija (Tržac – Bosanka Krupa sa odvajanjima za Veliku Kladušu i Bihać) i Južna interkonekcija (Posušje – Novi Travnik sa osvajanjem za Mostar).

Najviše izgleda za skoru izgradnju ima Južna interkonekcija, za koju struka tvrdi da bi mogla zadovoljiti većinu potreba malog bosanskohercegovačkog tržišta, ali i omogućiti prijeko potrebnu diverzifikaciju gasnih izvora. Na taj način ukinuo bi se ruski gasni monopol, s obzirom na to da je planirano njeno snabdijevanje sa terminala ukapljenog prirodnog gasa (LNG) na ostrvu Krk u Hrvatskoj, kao i priključak na Jonsko-jadranski gasovod (IAP) kojim će se zemlje regije snabdijevati gasom iz Azerbejdžana.

Međutim, izgradnja Južne interkonekcije nailazi na opstrukcije od strane Vlade Republike Srpske o čemu je Žurnal pisao početkom 2019. godine.
Na osnovu svega prethodno predstavljenog, može se zaključiti da građani Bosne i Hercegovine mogu imati najjeftiniju i ekološki prihvatljivu energiju, naravno, uz obezbjeđenje neophodne političke volje za objedinjavanjem gasnog zakonodavstva i strateških dokumenata.

link

Русија против република бивше Југославије користи њихову зависност од увоза руског гаса да би подривала демократију и малигно утицала на политичке процесе. Званична Москва у сврху слабљења цивилног друштва у Региону користи и замрзнуте конфликте. Зато је победа Бајдена значајна јер ће он као доказани пријатељ народа Западног Балкана утицати да се руска претња сведе на разумну меру.

da, pobeda bajdena je izuzetno vazna za srpski narod a i za celu planetu. On ce ubrzati propast amerike i dovesti rusko-kineske trupe pred kapitol.
Sa Trampom se sve to oteglo.

 

[zofr]

Pogledajte prilog 795408









Jeftiniji prirodni gas i ukidanje monopola Rusije u BiH uz malo političke volje

Iako Bosna i Hercegovina, geografski i strateški, ispunjava sve preduslove da dobije jeftinu i ekološki prihvatljivu energiju, nerazvijena infrastruktura, kompleksan zakonodavni okvir i nedostatak političke volje za promjenama dovode do zavisnosti od prirodnog gasa iz Rusije

Piše: Slobodan Golubović 09. novembra 2020. 13.50 Izmenjeno: 13.51

Prema posljednjim dostupnim podacima Agencije za statistiku BiH o energetskom bilansu iz 2016. godine, prirodni gas ima učešće svega 4% u finalnoj potrošnji energije. Ne postoji domaća eksploatacija prirodnog gasa pa je država oslonjena na uvoz ovoga energenta, a trenutno je moguć njegov ulazak na teritoriju BiH samo u jednoj tački – mjesto Šepak kod Zvornika.

Prirodni gas u BiH dolazi gasovodom dugim nekoliko hiljada kilometara iz Rusije, preko Ukrajine, Mađarske i Srbije. Dakle, Rusija ima apsolutni monopol na gasnom tržištu BiH i uvijek postoji opasnost od ‘’gasne krize’’ kakva je bila u januaru 2009. godine.

Osim nepostojanja drugog izvora prirodnog gasa sa stanovišta nedostatka infrastrukture, odnosno nepostojanja alternativnog gasovoda, značajan doprinos monopolu ruskog gasa na bosanskohercegovačkom energetskom tržištu daje i kompleksno državno uređenje. Naime, legistlativa koja uređuje ovu oblast, Uredba o organizaciji i regulaciji sektora gasne privrede Vlade FBiH i Zakon o gasu RS, je u nadležnosti entiteta i do sada nije postignut dogovor da se to pitanje centralizuje, čime bi se stvorili uslovi za rješavanje problema diverzifikacije izvora gasa, ali i drugih problema u ovom sektoru. Ključni kočničar u ovom procesu je vlast u Republici Srpskoj, odnosno SNSD i njegov lider Milorad Dodik koji je javno deklarisan kao ‘’čuvar ruskih interesa u BiH’’.

Tržište prirodnog gasa u BiH

Glavni i jedini dobavljač prirodnog gasa u BiH je ruski Gasprom. Ugovori o isporuci gasa sa Gaspromom se obnavljaju na godišnjem nivou, a sporazumi o tranzitu prirodnog gasa sa Srbijom i Mađarskom traju 10 godina.
S obzirom da sektor prirodnog gasa nije centralizovan, te da postoje problemi u ažuriranju podataka, za izvor osnovnih podataka o tržištu gasa u BiH iskoristivi su jedino podaci USAID projekta ‘’Investiranje u sektor energije (USAID EIA)’’.

Prema tim podacima, djelatnost transporta prirodnog gasa unutar BiH obavljaju tri kompanije: BH-Gas d.o.o. iz Sarajeva, Sarajevo gas a.d. iz Istočnog Sarajeva i Gas promet a.d. iz Istočnog Sarajeva, dok je za djelatnost distribucije i trgovine gasom u BiH registrovano 9 kompanija: Sarajevo-gas d.o.o. iz Sarajeva, JP Visoko ekoenergija d.o.o. iz Visokog, Sarajevo-gas a.d. iz Istočnog Sarajeva, Zvornik stan a.d. iz Zvornika, CNG Energy d.o.o. iz Banja Luke, Prvo gasno društvo d.o.o. iz Zvornika, Bijeljina gas d.o.o. iz Bijeljine, GAS-RES d.o.o. iz Banja Luke, Energy prime RS d.o.o. iz Trebinja i Alumina d.o.o. iz Zvornika.

U nastavku donosimo pregled poslovanja, vlasničkih strukrtura i drugih dostupnih detalja vezanih za pobrojane kompanije.
BH-Gas d.o.o. iz Sarajeva je privredno društvo za proizvodnju i transport gasa osnovano od strane Vlade FBiH 1997. godine čije su osnovne djelatnosti transport prirodnog gasa kroz BiH, njegova prodaja industrijskim potrošačima i distributivnim kompanijama, te istraživanje i razvoj magistralnih gasovoda. Uvidom u dostupne podatke o poslovanju ovog preduzeća koje je u 100% vlasništvu države može se zaključiti da je finansijski stabilno i da iz godine u godinu posluje pozitivno.

Preduzeće Sarajevo gas a.d. iz Istočnog Sarajeva osnovano 1994. godine za osnovnu djelatnost ima transport i distibuciju prirodnog gasa. Transport se vrši na dionici Zvornik – Kladanj koja je dio magistralnog gasovoda Zvornik – Sarajevo, a distribucija je ograničena na potrošače u opštinama Istočna Ilidža i Istočno Novo Sarajevo. Najveći akcionar u ovom preduzeću je Akcijski Fond RS sa 30% akcija, a za njim slijede Penzijski rezervni fond RS sa 10 % akcija, Fond za restituciju RS sa 5% akcija, dok je preostalih 55% akcija raspoređeno između investicionih fondova i fizičkih lica. Prema dostupnim podacima o poslovanju u 2019. godini, ovo preduzeće je ostvarilo od oko 4,3 miliona KM, ali je poslovalo sa gubitkom od 64.000 KM.

Gas promet a.d. iz Istočnog Sarajeva osnovano je 1998. godine i obavlja djelatnost upravljanja transportnim sistemom prirodnog gasa na dionici magistralnog gasovoda „Šepak – Karakaj“ i gasovodu visokog pritiska „Karakaj – Zvornik“. Najveći akcionar u ovoj firmi, prema vlasničkoj strukturi kapitala, je JP Srbijagas iz Novog Sara sa 39,14% akcija koji je pod kontrolom ruskog Gasproma, a za njim slijede: Akcijski fond RS (državni kapital) sa 26,09%, Penzijski rezervni fond sa 10%, Fond za restituciju RS 5%, a ostatak od 19,77% otpada na investicione fondove i fizička lica. Poslovanje ovog preduzeća je finansijski stabilno i iz godine u godinu posluje pozitivno.
Kantonalno javno komunalno preduzeće Sarajevo-gas d.o.o. iz Sarajeva osnovano je 1975. godine i 100% je u vlasništvu Kantona Sarajevo, a osnovna djelatnost mu je distribucija prirodnog gasa distribucijskom mrežom i trgovina prirodnim gasom putem distribucijske mreže. Distribucijska gasna mreža različitih pritisaka kojom preduzeće upravlja duga je više od 1300 kilometara i putem nje se opslužuje oko 65.000 kupaca. Ovo preduzeće prema dostupnim finansijskim pokazataljima posluje pozitivno.

Opština Visoko je 100% vlasnik JP Visoko ekoenergija d.o.o. upravlja gasnom mrežom u dužini od oko 100 kilometara i prirodnim gasom snabdijeva oko 1900 korisnika. Podaci o poslovanju ovoga preduzeća govore da posluje pozitivno i da je finansijski stabilno.
Akcionarsko društvo Zvornik-stan upravlja distributivnom mrežom u Gradu Zvorniku koji je i većinski vlasnik ovog preduzeća. Preduzeće, prema finansijskim podacima, posluje pozitivno.

CNG Energy d.o.o. iz Banja Luke u vlasništvu je kompanije CGE Engineering Srl iz Milana (Italija). Podaci o poslovanju govore da godinama posluje negativno i od pompezno najavljenih projekata u Republici Srpskoj nije realizovala niti jedan.

Vlasnička struktura preduzeća Prvo gasno društvo d.o.o. iz Zvornika, koje po svom nazivu asocira na firmu Prvo plinarsko društvo iz Hrvatske povezano sa uništavanjem Aluminija u Mostaru, osnovano je 2017. godine i prema vlasničkoj strukturi vodi do Pančeva u Srbiji i firme Bedem Energy Solutions koja se bavi distribucijom komprimovanog prirodnog gasa (CNG). Finansijski pokazatelji govore da je poslovanje ove firme pozitivno.

Bijeljina gas d.o.o. gazduje 24 kilometra dugim gasovodom Šepak – Bijeljina i preko 300 kilometara ditributivne mreže u Bijeljini čija je izgradnja počela prije 10 godina, ali kojom još nije prošao niti jedan metar kubni prirodnog gasa. Preduzeće je u većinskom vlasništvu Srbijagasa iz Novog Sada direktnog partnera ruskog Gasproma. Završetak gasifikacije Bijeljine najavljen je do kraja 2020. godine.

Preduzeće GAS-RES d.o.o. iz Banja Luke je u vlasništvu Vlade RS, a svoj puni sjaj trebalo je da pokaže kroz projekte gasifikacije Republike Srpske koji su planirani u sklopu izgradnje velikog gasovoda ‘’Južni tok’’. S obzirom da je ‘’Južni tok’’ 2014. godine propao, poslovanje ovog preduzeća svedeno je na realizacije ugovora o isporuci prirodnog gasa sa ruskim Gaspromom. Međutim, pojavom projekta ‘’Turski tok’’ ponovo postaje aktuelna priča o gasifikaciji i u decembru 2017. godine GAS-RES i Gasprom potpisuju protokol o osnivanju zajedničkog preduzeća, a u julu 2020. godine, prema pisanju portala Capital.ba, obezbijeđena je lokacija za gradnju postrojenja za pretvaranje prirodnog gasa iz gasovitog u tečno agregatno stanje.

Energy prime RS d.o.o. je preduzeće registrovano u Trebinju na adresi Kralja Petra I Oslobodioca br. 55., a provjerom ove lokacije utvrđeno je da ne postoji nikakva oznaka koja ukazje na njegovo na sjedište. Direktor ovoga preduzeća je Tomislav Lovrić bivši izvršni direktor za ekonomsko-finansijske, računovodstvene i komercijalne poslove u mostarskom Aluminiju, a vlasnik ove firme je firma sličnog naziva – Energy prime iz Mostara u vlasništvu Marijana Primorca, koji je također vlasnik kompanije Primorka poznate po poslovanju sa mostarskim Aluminijem. Osnivanje ovoga preduzeća u Trebinju je posebno interesantno jer se niti Trebinje, a niti bilo koja opština u toj regiji, ne nalaze niti u jednoj strategiji gasifikacije.

Alumina d.o.o. iz Zvornika je kćerka firma kompanije Fabrika glinice Birač koja je u stečaju zahvaljujući pranju novca od strane ruskog tajkuna Vladimira Romanova preko litvanske Ukio banke. Za ovu firmu se vezuju brojne afere o kojima je Žurnal često pisao.
Prethodni pregled firmi, čija je djelatnost vezana za uvoz, transport i distribuciju prirodnog gasa u BiH, još je jedna potvrda da, zbog nedostatka drugih izvora, ruski gas ima monopolski položaj na tržištu BiH jer je većina ovih firmi kroz svoje poslovanje i/ili vlasničku strukturu povezana sa Rusijom.

Rješenje BiH gasnih problema

Iako su rezerve prirodnog gasa kojima raspolaže Rusija praktično neograničene, iako stručnjaci u istraživanju GONG-a tvrde da niko ne može imati jeftiniji gas od Rusije koja ga, ako bude neophodno, može davati besplatno, geografski i strateški položaj Bosne i Hercegovine omogućava da se zavisnost od ruskog gasa svede na minimum. Jedini uslov koji je potrebno ispuniti jeste stvaranje političke volje za objedinjavanje zakonskih i strateških dokumenata koji su sada u nadležnosti entiteta i koji su predmet sporenja.
Sve prethodno navedeno moguće je slikovito prikazati kroz planove razvoja gasne infrastrukture dva ključna već pomenuta preduzeća, Gas promet iz Republike Srpske i BH-Gas iz Federacije BiH.

Gas promet a.d. iz Istočnog Sarajeva u svojoj strategiji, osim već postojećeg ulaza prirodnog gasa u Šepku kod Zvornika, ima plan da izgradi još jedan ulaz kod Bijeljine. Dakle, i drugi ulaz prirodnog gasa i cijela gasna strategija je oslonjena isključivo na ruski gas, prvobitno planirani i propali ‘’Južni tok’’, a sada već izvjesni ‘’Turski tok’’, dok se o diverzifikaciji gasnih izvora, zbog uticaja politike, i ne razmišlja. Takođe, kada je u pitanju širenje distributivne mreže, planovi se odnose samo na sjeverni i zapadni dio Republike Srpske, a izostavljen je istočni dio kao i konekcija sa Federaciom BiH.

BH-Gas d.o.o. ima znatno sveobuhvatniju strategiju gasifikacije koja obuhvata cijelu državu i, osim postojećeg ulaza prirodnog gasa u Šepku koz Zvornika, podrazumijeva izgradnju još tri ulaza, odnosno interkonekcije: Sjeverna interkonekcija (Brod – Zenica), Zapadna interkonekcija (Tržac – Bosanka Krupa sa odvajanjima za Veliku Kladušu i Bihać) i Južna interkonekcija (Posušje – Novi Travnik sa osvajanjem za Mostar).

Najviše izgleda za skoru izgradnju ima Južna interkonekcija, za koju struka tvrdi da bi mogla zadovoljiti većinu potreba malog bosanskohercegovačkog tržišta, ali i omogućiti prijeko potrebnu diverzifikaciju gasnih izvora. Na taj način ukinuo bi se ruski gasni monopol, s obzirom na to da je planirano njeno snabdijevanje sa terminala ukapljenog prirodnog gasa (LNG) na ostrvu Krk u Hrvatskoj, kao i priključak na Jonsko-jadranski gasovod (IAP) kojim će se zemlje regije snabdijevati gasom iz Azerbejdžana.

Međutim, izgradnja Južne interkonekcije nailazi na opstrukcije od strane Vlade Republike Srpske o čemu je Žurnal pisao početkom 2019. godine.
Na osnovu svega prethodno predstavljenog, može se zaključiti da građani Bosne i Hercegovine mogu imati najjeftiniju i ekološki prihvatljivu energiju, naravno, uz obezbjeđenje neophodne političke volje za objedinjavanjem gasnog zakonodavstva i strateških dokumenata.

link

Русија против република бивше Југославије користи њихову зависност од увоза руског гаса да би подривала демократију и малигно утицала на политичке процесе. Званична Москва у сврху слабљења цивилног друштва у Региону користи и замрзнуте конфликте. Зато је победа Бајдена значајна јер ће он као доказани пријатељ народа Западног Балкана утицати да се руска претња сведе на разумну меру.

Да ли мислиш да су сви наивни, а чини ми се да си се и ти упецао. БиХ од енергената троши 4% гаса, и то је као моћно оружје утицаја Русије. Еј, 4%, а могу и без тога, да је 40% па би онда утицај функционисао.

 

[комшија]

Ispunjenje Putinovog obećanja: Vlada RS mijenja zakon da bi Rusi imali monopol u sektoru gasa

Nakon lokalnih izbora, a na jednoj od prvih idućih sjednica Narodne skupštine Republike Srpske, naći će se Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o gasu. Zakon se mijenja samo sa jednim ciljem - da omogući Rusima da izgrade dva postrojenja za komprimovani gas u Srpskoj - jedno u Zvorniku, a drugo u Brodu.


Pišu: Svjetlana Šurlan, Dejan Tovilović Objavljeno: 09.11.2020.


„Rusija je čvrsto riješena da nastavi balkansku saradnju. Ruske kompanije već djeluju u zemljama regije, Makedoniji, Bugarskoj i Srbiji, a namjeravaju se proširiti i na druge zemlje. Rusija je zainteresovana za obnovu i gradnju energetskih postrojenja u regiji, podzemnih skladišta gasa, za tranzit i za stvaranje regionalnog čvorišta za distribuciju nafte i gasa. To će regiju dugoročno učiniti važnom energetskom tačkom“, otvoreno je obećao ruski predsjednik Vladimir Putin šefovima svih država na Balkanu, u junu 2007. na Energetskom samitu jugoistočne Evrope u Zagrebu.
Mnogi tada nisu tu najavu ozbiljno shvatili.

(Vladimir Putin u Zagrebu 2007. godine)

TRINAEST GODINA USPOSTAVLJANJA DOMINACIJE

Rusija već 13 godina radi na realizaciji Putinove namjere da u regiji uspostavi dominaciju Rusije u sektoru nafte i gasa. Sve je počelo još pet mjeseci prije zagrebačkog Samita. U januaru 2007. godine u Moskvi je parafirana prodaja naftne industrije Republike Srpske ruskoj kompaniji „NeftGazinKor“, a u februaru iste godine potpisan je ugovor u Banjaluci.
Godinu dana kasnije (2008) ruski „Gasprom“ postaje većinski vlasnik Naftne industrije Srbije (NIS), a zauzvrat Rusi obećavaju, bez garancija, izgradnju Južnog toka kroz Srbiju i skladišta gasa Banatski Dvor.
Sektor nafte prilično je brzo „poklopljen“, a nakon neuspjeha sa Južnim tokom i prebacivanja na „Turski tok“, nakon Srbije, poslovi Rusa u sektoru gasa intenzivirani su u RS.

(Milorad Dodik i Aleksej Miler)

Prije godinu dana u Sankt Peterburgu na sastanku tada predsjedavajućeg Predsjedništva BiH Milorada Dodika i predsjedavajućeg Upravnog odbora „Gasproma“ Alekseja Milera razmotrene su mogućnosti za proširenje saradnje.
Kratko je saopšteno da to „uključuje mogućnost snabdijevanja Bosne i Hercegovine ruskim gasom koji će se isporučivati u Evropu gasovodom `Turski tok`“.

Poznato je da Dodik, iako je biran u Predsjedništvo BiH, odlučuje u ime Vlade RS koja nastavlja i dalje svesrdno da širi ruke i izlazi u susret Rusima kako bi realizovali svoje ciljeve, iako je iza njihovog dosadašnjeg djelovanja ostao nikada do kraja realizovani ugovor o prodaji naftne industrije, zatvorene rafinerije i milionska dugovanja.
To nije spriječilo vlasti Srpske da i dalje pogoduju Rusima i daju im monopol, ovaj put u sektoru gasa.

IZMJENA ZAKONA PO ŽELJI RUSA

Izvjesno je da će se nakon lokalnih izbora, a na jednoj od prvih idućih sjednica Narodne skupštine Republike Srpske, naći Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o gasu.
Zakon se mijenja samo sa jednim ciljem - da omogući Rusima da izgrade dva postrojenja za komprimovani gas u Srpskoj - jedno u Zvorniku, a drugo u Brodu.
Prijedlogom zakona, u čijem smo posjedu, po prvi put u zakonske akte uvodi pojam „komprimovani gas“ i „operater postrojenja za komprimovanje prirodnog gasa“.
Zanimljivo je da se u dijelu zakona koji definiše izdavanje dozvola za obavljanje djelatnosti u sektoru prirodnog gasa (član 9) dodaje novi stav koji omogućava da energetski subjekt radi do 12 mjeseci bez dozvole.

U dijelu koji definiše ko su učesnici na tržištu prirodnog gasa briše se postojanje snabdjevača gasom sa obavezom javne usluge i dodaju se novi učesnici i to „operater postrojenja za utečnjavanje prirodnog gasa“ i „operater postrojenja za komprimovanje prirodnog gasa“.
Što se tiče snabdjevača sa obavezom javne usluge novim zakonom definisano je, kao i do sada, da će Vlada RS, na osnovu provedenog javnog poziva, odrediti snabdjevača sa obavezom javne usluge koji snabdijeva prirodnim gasom domaćinstva. U slučaju da se putem javnog poziva ne izabere snabdjevač, Vlada direktno određuje snabdjevača sa obavezom javne usluge. Ali, izbrisano je da Vlada određuje uslove snabdjevanja.

To otvara prostor Rusima da oni odrede uslove, odnosno cijenu snabdjevanja, a potvrđuje se to i u još jednoj odredbi zakona koja se briše. Naime, Vlada je odlučila da iz postojećeg zakona izbriše obavezu snabdjevača da objavi javno cijene koje primjenjuje. Shvatili su da bi problem mogla predstavljati još jedna odredba i brzo je uklonjena i to odredba koja je propisivala da je „regulacija cijene dostupna radi obezbjeđivanja snabdijevanja domaćinstava“.
Briše se i odredba koja propisuje da Regulatorna komisija donosi akcioni plan u kojem se jasno vidi pravovremenost regulisanja cijena snabdjevanja prirodnim gasom u obavezi javne usluge.

Uvodi se odredba koja kaže da se snadbjevača sa obavezom javne usluge bira na period do pet godina.
Dakle, suština je da se stvara zakonska osnova da Rusi grade postrojenja za gas što su već najavili, da imaju određenu slobodu u formiranju cijena, da im se garantuje rad bez dozvole do godinu dana i da im se obezbjeđuje da dobiju monopol na snabdjevaje gasom domaćinstva u trajanju do pet godina.

NEMA INFORMACIJA O RUSKOM PLANU

Postrojenje za komprimovani gas u Zvorniku prvi put pomenuto je prije tri godine kada su tadašnji vršilac dužnosti direktora preduzeća „Gas-Res“ Slobodan Puhalac i predsjednik Upravnog odbora ruskog preduzeća „Gazprom SPG Technologies“ Aleksej Konstantinovič Kahidze potpisali sporazum i pismo namjere o formiranju zajedničkog preduzeća. Tada je i najavljena gradnja fabrike u Zvorniku i investicija od oko 70 miliona evra. Od tada nije bilo novih informacija od strane Vlade RS.

(Potpisivanje sporazuma između preduzeća ''Gas-Res'' i ''Gazprom SPG Technologies“)

Godinu kasnije (2018) nađena je lokacija, ali kada su projektanti i inženjeri „Gasproma“ došli na lice mjesta utvrđeno je da na planiranoj parceli za gradnju postrojenja postoji dalekovod kojeg nije bilo u zemljišnoj evidenciji, pisao je portal Capital.ba.
Potraga za novom lokacijom je okončana, a kupovina zemlje prije nekoliko mjeseci završena.
Da Rafinerija nafte u Brodu planira da pređe na korišćenje gasa objelodanjeno je prije tri godine kada je potpisan Protokol o saradnji na realizaciji projekta „Snabdijevanje prirodnim gasom krajnjeg kupca - Rafinerija nafte Brod“.
Međutim, tek krajem avgusta ove godine, na jednom od sastanaka ministrice za prostorno uređenje, građevinarstvo i ekologiju RS Srebrenke Golić, zamjenika generalnog direktora „Zarubežnjefta“ Igora Šelkunova i generalnog direktora Rafinerije nafte Brod Anatolija Karaljusa, pomenuta je i izgradnja gasno-kompresorskih stanica i puštanje u promet komprimovanog gasa u periodu februar-april 2021. godine.
Stvorili su se uslovi za izmjenu Zakona o gasu.

ĐOKIĆ PRIZNAJE DA SE ZAKON MIJENJA ZBOG RUSA

U Ministarstvu energetike i rudarstva RS, kojim rukovodi Petar Đokić, kažu da se privodi kraju gasifikacija Rafinerije nafte Brod, da je za gasno-kompresorsku stanicu u Brodu u toku izdavanje lokacijskih uslova, a da je projekat u Zvorniku u predinvesticionoj fazi.
„U Rafineriji nafte Brod u toku su radovi na izgradnji cjevovoda dužine 1.850 metara, prečnika 200mm. Time je počela realizacija druge faze projekta gasifikacije. Završetak radova na montaži cjevovoda u krugu preduzeća planiran je do kraja tekuće 2020. godine. U okviru ove faze planiran je i remont mostovnog cjevovoda preko Save, kao i priključenje na magistralni gasovod u Hrvatskoj“, naveo je Đokić.
Detaljniji plan gasifikacije, istakao je, biće poznat uskoro, jer će se do kraja godine znati rezultati stanja produktovoda u Hrvatskoj.
„Što se tiče izgradnje gasno-kompresorske stanice i njenog puštanja u rad, realizacija ovog projekta će omogućiti proizvodnju komprimovanog prirodnog gasa i njegovu dalju distribuciju. Izrađena je projektna dokumentacija, a u toku je postupak dobijanja lokacijskih uslova i pribavljanja građevinske dozvole“, istakao je Đokić sugerišući nam da se za više podataka obratimo Rafineriji. To smo i učinili, ali iz Optima grupe nema odgovora.

(Vladimir Putin i Peter Đokić)

Za projekat gasnog postrojenja u Zvorniku Đokić je naveo da je „trenutno u predinvesticionoj fazi“.
„Rad gasnih postrojenja koja se planiraju graditi u potpunosti će biti regulisan Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o gasu koji je u formi Nacrta usvojila Narodna skupština Republike Srpske u julu ove godine“, priznao je Đokić da Srpska samo zbog ruskih investitora mijenja zakonsku regulativu.
U Gradu Zvornik su nam rekli da je „Gasprom“ predao zahtjev za pretvaranje poljoprivrednog u građevinsko zemljište i da nemaju novih informacija o projektu.
Direktor preduzeća „Gas-Res“ Ljubo Glamočić istakao je da su nedavno provedene određene aktivnosti u vezi sa realizacijom „Gaspromovog“ projekta.
„Novi talas pandemije koronavirusa je to ponovo sve zaustavio. Vidite i sami kakvo je stanje. Prema informacijama koje imamo, 'Gasprom' i njihovi ljudi ponovo rade od kuće i sve ide otežano. Ipak, u stalnom smo kontaktu i želja nam je da se ova priča što prije nastavi“, kazao je Glamočić.
U „Gaspromu” i njegovim ograncima nisu bili raspoloženi da odgovore na pitanja o projektu u Zvorniku.

ZAVISNOST OD RUSKOG GASA

Prema podacima Uprave za indirektno oporezivanje BiH sav prirodni gas uvezen je iz Rusije. U posljednje četiri godine vrijednost uvezenog ruskog gasa u BiH premašuje 430 miliona KM.

Samo mali dio prirodnog gasa u gasovitom stanju, vrijednosti svega 5,233.31 KM, uvezen je za navedene godine iz drugih zemalja, iz Italije i Srbije.
Mala je i količina uvezenog, ukapljenog, prirodnog gasa. Njega je u BiH u posljednje četiri godine uvezeno svega 5,363.19 KM.
Podaci pokazuju da gas koji sada ide gasnom mrežom BiH, koja je u najvećem dijelu na teritoriji FBiH, stiže iz Rusije, a ići će, prema svemu sudeći, i mrežom koja se planira graditi u RS.
Vlada RS je u maju 2019. godine dala saglasnost za izgradnju magistralnog gasovoda od granice sa Srbijom trasom Bijeljina - Banjaluka - Prijedor - Novi Grad dužine 325 kilometara što je nazvano „nacionalnim projektom od strateškog značaja“.
Taj projekat, pored magistralnog gasovoda, obuhvata i izgradnju termoelektrana - toplana na gas, izgradnju distributivne mreže i distribuciju gasa svim gradovima i opštinama duž magistralnog gasovoda. Gasovod će pratiti trasu autoputa Beograd – Banjaluka, a predviđeno je i priključenje potrošača u Bijeljini, Brčkom, Modriči, Brodu, Doboju, Prnjavoru, Banjaluci, Prijedoru i Novom Gradu, kao i prelazak gradskih toplana na prirodni gas.
S tim u vezi je Narodna skupština Republike Srpske donijela odluke o izradi plana parcelacije za autoput i gasovod dionice Vukosavlje - Brčko - Rača i o usvajanju dijela plana za dionicu Brčko - Bijeljina - Rača.

Obim gasa manji za 600 puta
U postrojenjima koje Rusi grade biće omogućeno da gas prelazi iz gasnog u tečno stanje.
„Na taj način se obim gasa smanjuje 600 puta i onda je njegov transport vrlo jeftin. Pored toga, prilikom procesa pretvaranja gasa iz gasnog u tečno stanje stvara se energija koja može da bude korišćena za zagrijavanje ili za hlađenje. To otvara mogućnost da pored planiranih postrojenja budu napravljene hladnjače ili postrojenje koje će proizvoditi struju“, tako je ranije Duško Perović, šef Predstavništva RS u Rusiji, a zastupnik interesa ruskih investitora, opisao svrhu planiranih gasnih postrojenja.

Konkurencija
Monopol Rusa u sekoru gasa u BiH za sada jedino može narušiti projekat „Južna interkonekcija“ koji je nedavno promovisan u Sarajevu. Projekat je vrijedan 196 miliona KM, a predviđa izgradnju gasovoda u dužini od 180 kilometara od čega je 160 u BiH. Njime bi trenutni transportni gasovod BiH trebalo da se poveže sa hrvatskim sistemom gasovoda na potezu Zagvozd-Imotski-Posušje-Novi Travnik, sa odvojkom za Mostar. Navedeno je da će projekat osigurati sigurnost snabdijevanja gasom u BiH i omogućiti nove izvore snabdijevanja prirodnim gasom BiH.
„Ovaj projekt važan je za BiH jer će se povezivanjem na hrvatsku gasovodnu mrežu omogućiti diverzifikovani izvor snabdijevanja prirodnim gasom, povećati sigurnost snabdijevanja i unaprijediti usklađivanje BiH sa obavezama EU Energetske zajednice. Sigurnost snabdijevanja i diverzifikacija izvora čine zemlju samostalnijom. I ne samo to - dostupnost i povećana upotreba prirodnog gasa imaće pozitivne uticaje i na životnu sredinu“, rekao je ambasador SAD u BiH Eric Nelson.
Vlada FBiH je krajem oktobra usvojila Zakon o Južnoj interkonekciji, a radi i na izradi Zakona o prirodnom gasu Federacije BiH.

 

[zlatko01]

Rusi se tu ne pitaju ništa...već oligarsi iz Kremlja

 

[комшија]

Rusi se tu ne pitaju ništa...već oligarsi iz Kremlja

Наравно да када напишем "руси" не мислим на радника и сељака већ на њихову олигархију и државни апарат.

 

[zlatko01]

Наравно да када напишем "руси" не мислим на радника и сељака већ на њихову олигархију и државни апарат.

okej je to Komšo, razumemo se...ali ta lopovska oligarhija ne radi u korist ruske države i ruskih građana...vrhuška je možda i najveći neprijatelj Rusije

 

[комшија]

okej je to Komšo, razumemo se...ali ta lopovska oligarhija ne radi u korist ruske države i ruskih građana...vrhuška je možda i najveći neprijatelj Rusije

Наравно, то се подразумева.

 

[Stojkov Menidjer]

Наравно, то се подразумева.

Pogledajte prilog 795722

Pogledajte prilog 795723

I can't breathe

 

[Darth Vader]

Muslimančuge iz 23% džamahirije lože smeće i auto gume.Šta će njima gas??!