Pokolj muslimana Sandžaka i istočne Bosne 1943. je bio najmasovniji ratni zločin koji je počinila Jugoslovenska vojska u otadžbini tokom drugog svetskog rata.
Pokolj je izvršen na teritoriji Bijelog Bolja, Pljevalja, Priboja, Čajniča i Foče (današnje Crna Gora, Srbija i BiH). Ovom operacijom etničkog čišćenja je rukovodio Vrhovni zapovednik JVuO Dragoljub Mihailović, čiji se štab tada nalazio u blizini zone dejstava, preko svojih komandanata Pavla Đurišića, Vojislava Lukačevića i Petra Baćovića.[1]
Tokom ove genocidne operacije, ubijeno je više hiljada žitelja opština Pljevlja, Priboj, Foča i Čajniče. Prema Đurišićevom izveštaju, ubijeno je oko 9.200 muslimana, od čega oko 1.200 muškaraca i do 8.000 žena, staraca i dece. Prema posleratnim popisima, stradalo je preko 4.000 civilnih žrtava, među kojima je izrazito visok udeo dece najmlađeg uzrasta (vidi struktura žrtava). Preko četvrtine ubijenih (oko 26 %) su deca do četvrte godine života, a preko polovine ubijene dece devojčice.[2]
Februarski pokolj bio je motivisan prvenstveno etničkom mržnjom, odnosno četničkom ideologijom, naročito kada je reč o organizatorima zločina, dok su neposredni izvršioci bili podjednako motivisani željom za pljačkom.
Kao i prilikom prethodnog pokolja u bijelopoljskom srezu, o rezultatima operacije Pavle Đurišić je 13. februara uredno raportirao četničkom vođi Draži Mihailoviću:
Pavle Đurišić, naoružan od fašističke Italije, bio je glavni izvršilac operacije etničkog čišćenja.
Wikiquote
„Akcija u Pljevaljskom, Čajničkom i Fočanskom srezu protivu muslimana izvršena je.
Operacije su izvedene tačno po naređenju i izdatoj zapovesti. Napad je počeo u određeno vreme. Svi komandanti i jedinice izvršili su dobijene zadatke na opšte zadovoljstvo.
Sva muslimanska sela u tri pomenuta sreza su potpuno spaljena da nijedan njihov dom nije ostao čitav. Sva imovina je uništena sem stoke, žita i sena.
Za vreme operacija se pristupilo potpunom uništavanju muslimanskog življa bez obzira na pol i godine starosti.
Žrtve. — Naše ukupne žrtve su bile 22 mrtva od kojih 2 nesrećnim slučajem i 32 ranjena. Kod muslimana oko 1.200 boraca i do 8.000 ostalih žrtava: žena, staraca i dece.
Za vreme početnih operacija, muslimani su se dali u bekstvo ka Metaljci, Čajniču i reci Drini. Na Metaljci je našao sklonište mali deo stanovništva. U Čajniču se računa da ima do 2.000 izbeglica, a jedan deo je uspeo da umakne preko Drine pre nego što su određene jedinice izvršile presecanje mogućih otstupnih pravaca na tom sektoru. Sve ostalo stanovništvo je uništeno.
Moral: kod naših jedinica bio je u svakom pogledu izvrstan i na veoma visokom stupnju. Herojski poduhvati svakog pojedinca i čitavih jedinica sa svojim starešinama su u svakoj situaciji dokazali vidnog izražaja i zaslužuju svaku pohvalu. Moral kod muslimana bio je takoreći srušen. Zavladala je epidemija straha od naših četnika, tako da su bili prosto izgubljeni.
Toliko o ljubavi prema muslimanima.
Pokolj je izvršen na teritoriji Bijelog Bolja, Pljevalja, Priboja, Čajniča i Foče (današnje Crna Gora, Srbija i BiH). Ovom operacijom etničkog čišćenja je rukovodio Vrhovni zapovednik JVuO Dragoljub Mihailović, čiji se štab tada nalazio u blizini zone dejstava, preko svojih komandanata Pavla Đurišića, Vojislava Lukačevića i Petra Baćovića.[1]
Tokom ove genocidne operacije, ubijeno je više hiljada žitelja opština Pljevlja, Priboj, Foča i Čajniče. Prema Đurišićevom izveštaju, ubijeno je oko 9.200 muslimana, od čega oko 1.200 muškaraca i do 8.000 žena, staraca i dece. Prema posleratnim popisima, stradalo je preko 4.000 civilnih žrtava, među kojima je izrazito visok udeo dece najmlađeg uzrasta (vidi struktura žrtava). Preko četvrtine ubijenih (oko 26 %) su deca do četvrte godine života, a preko polovine ubijene dece devojčice.[2]
Februarski pokolj bio je motivisan prvenstveno etničkom mržnjom, odnosno četničkom ideologijom, naročito kada je reč o organizatorima zločina, dok su neposredni izvršioci bili podjednako motivisani željom za pljačkom.
Kao i prilikom prethodnog pokolja u bijelopoljskom srezu, o rezultatima operacije Pavle Đurišić je 13. februara uredno raportirao četničkom vođi Draži Mihailoviću:
Pavle Đurišić, naoružan od fašističke Italije, bio je glavni izvršilac operacije etničkog čišćenja.
Wikiquote
„Akcija u Pljevaljskom, Čajničkom i Fočanskom srezu protivu muslimana izvršena je.
Operacije su izvedene tačno po naređenju i izdatoj zapovesti. Napad je počeo u određeno vreme. Svi komandanti i jedinice izvršili su dobijene zadatke na opšte zadovoljstvo.
Sva muslimanska sela u tri pomenuta sreza su potpuno spaljena da nijedan njihov dom nije ostao čitav. Sva imovina je uništena sem stoke, žita i sena.
Za vreme operacija se pristupilo potpunom uništavanju muslimanskog življa bez obzira na pol i godine starosti.
Žrtve. — Naše ukupne žrtve su bile 22 mrtva od kojih 2 nesrećnim slučajem i 32 ranjena. Kod muslimana oko 1.200 boraca i do 8.000 ostalih žrtava: žena, staraca i dece.
Za vreme početnih operacija, muslimani su se dali u bekstvo ka Metaljci, Čajniču i reci Drini. Na Metaljci je našao sklonište mali deo stanovništva. U Čajniču se računa da ima do 2.000 izbeglica, a jedan deo je uspeo da umakne preko Drine pre nego što su određene jedinice izvršile presecanje mogućih otstupnih pravaca na tom sektoru. Sve ostalo stanovništvo je uništeno.
Moral: kod naših jedinica bio je u svakom pogledu izvrstan i na veoma visokom stupnju. Herojski poduhvati svakog pojedinca i čitavih jedinica sa svojim starešinama su u svakoj situaciji dokazali vidnog izražaja i zaslužuju svaku pohvalu. Moral kod muslimana bio je takoreći srušen. Zavladala je epidemija straha od naših četnika, tako da su bili prosto izgubljeni.
Toliko o ljubavi prema muslimanima.
